Þjóðviljinn - 21.11.1952, Side 3

Föstudagur 21. nóvember 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Myad ár landsleik Dana og Noromanna í knattspymu. Dansld
miðframherjlnn Per Jenson skallar knöttinn en Asbjörn Iían-
sen, markvörð’Ur Norðmanna grípur hann.
Af hverju eru Holíendingar
snjallir skautamenn?
Borghildur Einarsdóttir
Radair kvenna
Nauðsyn öryrkjahælis
Skautamenn Hollands eru
fyrir nokkru byrjaðir æfingar
sinar og fara æfingamar fram
í sandbingjum á sjávarströnd-
inni. .. ...
1 þessa átt var _frétt í er-
lendu blaði og var sögð í sam-
bandi við það að Hollendingar
hafa tekið að sér að sjá um
heimsmeistarakeppnina í skauta
hlaupi í vetur. Raimar hefur
verið ákveðinn varastaður fyr-
ir mótið, sem sé Hamar í Nor-
egi. Holland hefur ekki verið
taifið vetrariþróttala.nd og í
gamni nefnt túlípanalandið eía
blómalandið. Eigi að síður
hafa Hollendingar á öllum tírr
um átt mjög snjalla skauta-
menn. — En hvernig má það
ske um einmitt Hol’endinga
sem eru síður en svo vel sett-
ir hva'5 skautahlaup snertir og
mun verr cn margar áðrar
þjóðir?
Ef til vill ræður hér nokkru
að skautaferðir í Hollandi eru
aldagömui venja og Holiend-
ingar eru taldir þeir fyrstu
sem gera skauta af tré og
jámi, en sögur telja að það
hafi þeir þegar gert um árið
1200, og mvndir sem gerðar
voru tveim öidum síðar benda
á þennan þjóðarieik.
Þeir höfðu mikið af löngum
kyrrum síkjum sem fmsu ef
frost kom og var ísinn þá
alltaf stéttur og greiðfær.
Ura aidamótin 1800 em þe;r
farnir að keppa í hraðhlaupi og
kepptu konur þar líka.. Til gam-
ans roá geta þess að fyrsta
skautamótið í Noregi var hald-
ið í Kristjaníu 1867.
En Hollendingar þurfa meira
cn gamlar venjur og aidalanga
iðkun kynslóðanna. sem gengn-
ar eru. Er ég !as fréttina um
æfingar skautamannanna holl-
ensku í sandbingjunum á
ströndum Hollands rifjaðist
,upp fyrir. mér atvik, frá síð-
ustu Vetrarólympíuleikjum. Eg
var staddur í blaðamannastúk-
unni og horfði á hollenzka list-
hlaupastú’ku, sem kom fyrst
fram í skylduæfingum. Þegar
hún hafði nýlokið keppni sinni
kemur til mín maður og biður
mig á sæmilegri norsku að
segja sér hvað mörg stig stúlk-
an hafi fengi'ð, sem ég og
gerði, en hann barmaði sér
sáran, áð lia|a komið cf seint.
Han:i fékk umbeðnar upp’ýs-
ingar og vi5 stóðum hlið við
hlið allt kvöidi'ð og röbbuðum
saman og dáðumst. fyrst og
fremst að yndisleik kvennanna,
skemmtilegum Ólympíuleikum.
Eg komst fijótt að því að
maður þessi var lágætur skauta
maður og hafði dvajiff í Noregi
um fimm vikna skeið ásamt
ö'ðrum skautamönnum IIol-
lands, er þar höfðu dvalið í
bjálfun undir ;e:kina. Hann
keppti þar í mótir.u, cg tímar
hans sýndu að hann er góður
skautamaðurþótthann kæmist
ekki í úrvalslið þeirra á þsss-
um leikjum enda þarf nokkuff'
til, því að Hollend'ngar urðu
næstir Norímönnum að st;g-
um í þessum Ólympíuleikjum.
Eg er einn af þeim sem
aldrei hef getað skilið fylliiege
hvers vegna Ilollendingar eru
svo snjállir skautamenn sem
raun ber vitni. Eg bugsaði
mér, því að spyrja þennan
nýja féiaga minn um þennan
’eyndardóm og hvaða leynivopn
lieir hefðu. Hann gaf mér svör
við þessu og frá þeim verður
sagt innan skamms.
Drap dómarami —
dæmdur tíl datiða
Stevan Rakic, knattspymu-
maður í júgóslavneska smá-
bænum Sabac, hefur verið
dæmdur til dauða fyrir að
drepa knattspyrnudómarann
Milisav Kovacevic. Keyrði Rak-
ic hníf sinn á kaf í bakið á
dómaranum meðan hann var
áð dæma knattspyrnuleik.
Dómarinn hafðd stöðvað leik-
inn vegna þess að leikmennirnir
voru komnir í hár saman út
af því hvort hann hefði dæmt
rétt er hann dæmdi mark ógilt
vegna rangstöðu. Sjö meðleiks-
menn Rakic sem höfðu mis-
þyrmt dómaranum ásamt hon-
um voru dæmdir í frá misseris
til tuttugu ára fangelsi.
Litlu má muna
Bandaríski Ólympíumeistarinn í
’.yftingum i léttvikt. Tommy
Komo, setti þrjú ný heimsmet í
keppni í Karlsruhe i Þýzkalandi
um, daginn en öll voru dæmd ó-
gi!d vegna þess að Komo var
nokkur hundruó grömmum þyngri
en menn mega vera til að teljast
hlutgengir í léttviktarflokki.
Méttarhöld í P?aha
Framhald af 1. síðu.
rísku leyniþjónustunnar síðan
1930, stutt Síonistahreyfing-
una'ásamt sjö öðrum ákærðum,
sem eru af gyðingaættum, gert
óhagstæða viðskiptasamninga
i’ið Vesturveldin til persónulegs
gróða fyrir sig og félaga sína
og að hafa fengið líflækni
Gottwalds forseta til að reyna
að stytta honum aldur. Clem-
entis er ákærður fyrir að hafa
stefnt að því áð gera Tékkó-
slóvakíu að tengilið milli Sov-
étríkjanna og Vesturveldanna
OS fyrir að hafa skipað óþjóð-
liolla nienn í ábyrgðarstöður í
utanríkisþjónustunni.
Útvarpið í Praha sagði í gær-
kvöld að Slansky hefði játað
sekt sína. Hann sagðist aldrei
hafa verið kommúnisti heldur
blekkt flokkinn og svikið þjóð-
ina. Kann hefði njósnáð fyrir
Breta, Fr,akka og.. Bandaríkja-.
menn, átt þátt í fjörráðum
við skæruliðaforingja sem drep-
;nn var á stríðsárunum og stað-
:ð í sambandi við sendiherra
tsraeis í Praha og Bretann
Konni Zilliacus, sem eitt sinn
var þ'ngmaður Verkamanna-
flokksins en rekinn var úr
floklinum 1949 fyrir áð liafa
gengið á fund Stalíns og setið
friðarþing í París.
Framhald af. 1. siðu.
adamcnn lagt sig í iíma. ÍEkki
vildi fréttaritarinn segja neitt
um árangurinn en fullyrti að
cf Bandaríkjamenn sætu við
sinn kcip myndu þeir verða í
miklum minnihluta á þinginu.
Eden, sem frestaði ræðu sinni
þangað til eftir að hann hafði
matast með Eisenhower for-
ictaefni, kvað indvcrsku tillög-
una jálcvætt og tímabært fram-
lag til lausnar fangaskipta-
deilunni og vopnahlés í Kóreu.
Ekki mætti sýna þvergirðings-
hátt og beita lögkrókum er svo
mikið væri í húfi.
Pólslti fulltrúinn á þingi SÞ
’ýsti yfir að tillaga Indlands
væri verð vandlegrar athugun-
ar.
Krishna Menon, fulltrúi Ind-
lands, bað þingið að senda til-
löguna stjómum Kína og Norð-
ur-Kóreu. Kvað hann stjóm
sína álíta að allt myndi iþetta
mál vera auðleystara ef al-
þýðustjórn Kna hefði fengið
sæti það hjá SÞ, sem henni ber
með réttu.
Af hverju er svo lítið talað
um það opinberlega, að byggja
þurfi öryrkjahsli ? Þetta er
spuming sem nú Cp ofarlega í
hugum margra og þar á með-
al mín, Ég er sjálf búin að
vera sjúklingur nú um 5 ára
skeið og svo veik stundum, að
það má heita kraftaveik, að ég
skuli ckki hafa fyrir löngu
hætt að draga andann.
Það er ekkert leyndarmál að
sjálf álít ég það vera að þakka
því, að sumarið 1949 var ég
svo lánsöm, að vera tekin á
lyfjadeild Landspítalans og
undir handleiðslu hins ágæta
yfirlælinis þar, Jóhanns Sæ-
mundssonar, sem tók mig að
sér sem sinn sjúQding. Nú er
það svo, að jafnvel þó sjúkling-
ar fái það mikinn bata á
sjúkrahúsum, að þeir geti átt
von á að geta lifað óákveðinn
tíma, verða þeir oft að sætta
sig við að rýma af sjúkrahús-
unum, með jafnvel 100% orku-
tap. Hvað tekur þá við?
Mundi nokkur vilja hafa 100%
öryrkja á framfæri fyrir um
það bil kr. 500,00 eða um
370,00 á mánuði, eins og cr-
orkubætur eru á hinu svokall-
aða öðru verðlagssvæði og
sem þar að auki þurfa meiri
aðhlymiingar við en heilbrigt
fólk?. Ég heid ekki. Nú vita
það allir, að öryrkjar eru, ef
svo mætti kalla, viss tegund
af manneskjum, það er fatlað-
ir og oftast óvinnufærir að
meira eða minna leyti og á
öllum aldri. Hvar á þetta fólk
að vera, sem lífið hefur leik-
ið svo grátt, ýmist af siysum,
lömun, eða bðrum veikindum?
Það er kunnugt, að forstjóri
elliheimilisins hefur sýnt þá
velvild Og þann "sikilning, að
taka örj’rkja af sjúkrahúsunum.
Nú er þess að gæta, að í fyrsta
lagi er það liús engan veginn
byggt fyrir öryrkja þar sem
Árið 1942, þá er herir
Hitlers geystust á austurvegi
allt suður' til Kákasíu, en
Rommel esin óstöðvaður í Ly-
bíu og ekQii annað sjmna en
tangararmar þessara herja
mundu lykjast saman fyrr en
varði, andstöðuhreyfingar lítt
skipulagðar í hinum hernumdu
löndum og útlitið hið svart-
asta, þá gerðist athyglisverður
og óvæntur atburður í dönsku
þjóðlífi: fæðingum fjölgaði þar
til muna eða úr 60—65 þús-
undum á ári upp í 80 þúsund-
ir. Á næstu árum hélzt þessi
aukning og jólcst vio hana unz
hún náði hámarki í stríðslok,
96 þúsundum, en upp úr því
fór fæðingum að fækka aftur
og eru þær nú um 75 þúsund-
ir á ári.
Enginn hefur getað slcýrt
hvemig á þessu stóð, nema
þess var getið til að au'kinni
heimilisrækni væri um að
kenna, þar sem hver varð að
kúra þar sem hann var kom-
inn og fæstir þorðu að fara út
í myrkrici á kvöldin og var þá
helzt fyrir hendi að koma sér
upp barnungum til að una við.
Það kom reyndar brátt í ljós
áð fjölgun fæðinga vár ©kki
einskorðuð við hina myrkvuðn
Danmörku, hin ómyrkvuðu
lönd gátu hrósað sér af hinu
sama, gífurlegri fjölgun fæð-
inga, og má þá fyrst nefna
Island, sem að vísu cr mjög
eklki eru einar dyr sem þannig
er gengið fi'á að hægt sé að
keyra hjólastól eða sjúki-av. út
eða inn, mcð fólk sem ekki
getur gengið, og má hver sjá
hvað ömurlegt það er, að sjá
e;kki guðs græna jörð um
lengri tíma, þó vel sé farið
með öryrkjana að öðru leyti.
1 öðru lagi, að þó hjúkrunar-
fólk og ráðamenn þess sé á-
gætisfólk, vita það ailir, að
gamalt fólk er oft erfitt í um-
gengni, og ekki laust við, að
óaotaorð falli frá því til þeirra
sem eru „of ungir“ til að vera
þar eins og það orðar það, og
er það ekki uppörvandi fyrir
okkur öryrfkjana, að litið skuli
vera á okkur sem hina ljótu
andarunga í hreiðrinu og talið
ódyggð, að vera elcki nógu
gamall.
Við svo búið má ekki standa
og getur ekki staðið. Mætti
eldci vænta þess af hinum
mörgu læknum sem hafa með
höndum liða- og beinagikt og
lömimarlækningar, að þeir
taki höndum saman, að lyfta
undir þetta nauðsynlega mann-
úðarmál og mætti ekki ætlast
til að þingmennirnir létu sig
þetta varða og styddu það til
sigurs. Vel mættum við ör-
yrkjar og konur minnast þess
við næstu kosningar hverjir
vilja ljá þessu máli lið. Flestir
sjúklingar eiga sér hæli nema
öryrkjar, sem að flestra dómi
munu þó vera einna verst sett-
ir allra í þjóðfélaginu. Takið
höndum saman, og stuðlið að
því, að þeir sóu ekki ailstaðar
hornrekur, og jafnvel settir á
bekk' með fávitum og rugluðu
fólki, til að geta smeygt þeim
undir húsþak. Margt af þessu
fólki er“ btiið áð vinna ærið
lífsstarf, áður en það af ýms-
um ástæðum' fatlast, og á því
fullan rétt á því, að eftir því
sé munað.
myrkvað land, jafnt í stríði
sem friði, enda hefur ekki enn
orðið lát á hérlendis, og mun
Island hafa eina hina hæstu
fæðingatölu meðal landanna,
eða um 27 af þúsundi (19 fyr-
ir- stríð), en dánartaJan er
undarlega lág (7,8%c).
Nú þykir Dönum mikils við
þurfa að mæta þessari óvæntu
hækkun, 100 þúsund sálum
umfram það sem áætlað hafði
verið. Það þarf að sjá þessum
sæg fyrir skólagöngu og at-
vinnu og húsnæði, auk annarra
þarfa. Búizt er við að þess fari
að gæta eftir fáein ár, að enn
meira verði framboð til at-
vinnu en éftirspum eftir verka-
fólki. Og þá er þessir árgang-
ar komist á giftingaraldur
verði vaxandi liörgull á íbúð-
mn, og er hann þó mikill sem
stendur.
Nú er af sem var er ekki
þótti annað sýnna en að þjóð-
irnar á Norðurlöndum og víð-
ar væru að deyja út af vegna
skorts á fæðingum. Öilum fer
þeim nú hratt f jölgandi og Is-
lendingum örast. En hvað er
gert hér til að mæta þessum
vanda, að sjá barnamergðinni
frá stríðsárunum og eftir-
stríðsárunum fyrir viðunanleg
um kjörum, þá er börnin vaxa
upp? Þetta hlýtur að vera
mikill vaeidi og mikið verk að
vinna.
Fríða Ehiars.
Hverstig verSur teksS viS
fólksfjölg&ininni?