Þjóðviljinn - 10.02.1953, Síða 6

6) — PJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 10. febrúar 1953
þlÓOVIUINN
Útgefandi: Sameiningarf'okkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljanc h.f.
Dagsbrún
Fyrir réttum ellefu árum síðan voru reykvískir verka-
rnenn uggandi og áhyggjufullir yfir gengi stéttarfélags
síns, Verkamannafélagsins Dagsbrúnar. Félagið hafði um
tíma fallið í hendur andstæðinganna með þeim afleið-
rngum, að það beið eftirminnilegan og háskalegan ó-
sigur í þýðingarmikilli kaupdeilu vegna svika innan frá.
Til viðbótar höfðu svo hinir kjörnu trúnaðarmenn félags-
'ins tæmt sjóði þess og þannig gert samansparaðar sjóðs-
eignir félagsins að engu. Félagslega lá Dagsbrún í rúst,
verkamenn höfðu verið sviftir sverði sínu og skildi í
lifsbaráttunni og andstæðingarnir, atvinnurekendur og
i'ylgifiskar þeirra, óttuðust ekki lengur hið viðurkennda
vald Dagsbrúnar.
Það var þá sem Dagsbrúnarmenn sannfærðust um að
þeir þyrftu að sameinast og hefja markvisst átak til að
réttá við hag og virðingu Dagsbrúnar. Hvar sem verka-
menn hittust, og hvaða stjórnmálaflokki sem þeir til-
heyrðu, voru þeir sammála um að við svo búið mætti ekki
lengur standa. Það þurfti að hefja fána Dagsbrúnar
aftur á loft af þeirri reisn og myndugleik sém eftir yrði
tekið og gera hana áð nýju að traustri forustusveit ís-
lenzkrar verkalýðshreyfingar. Það þurfti að mynda stjórn
verkamanna sjálfra í Dagsbrún og fá reyndustu og beztu
verkamennina til aö taka að sér viðreisnarstarfið.
Það var þá sem Dagsbrúnarmenn kvöddu Sig. Guðna-
son til þessa þýðingarmikla forustustarfs. Hann hafði
verið bóndi, sjómaður og verkamaður. Hann stóð sjálf-
ur í harðri baráttu fyrir daglegu lífi og hafði reynzt einn
af traustustu og beztu félögum Dagsbrúnar í öllum meiri
háttar átökum verkalýðsstéttárinnar við atvinnurekend-
ur og afturhald. Með honum völdust til framboös á lista
verkamanna Eðvarð Sigurðsson, Hannes Stephensen o. fl.
úr röðum stéttvísasta og framsæknasta hluta Dagsbrúnar.
Verkamannalisti: Sigurðar Guönasonar vann mikinn
sigur 1942. Og alla tíð síðan hafa Sigurður Guðnason
og samstarfsmenn hans verið kosnir til stjórnarstarfa í
Dagsbrún með yfirgnæfandi meiri hluta atkvæða. Þann
dóm hafa Dagsbrúnarmenn kveðið upp- yfir stjórn sam-
einingarmanna og störfum hennar við hverja allsherjar-
atkvæðagreiðslu sem fram hefur farið um stjórnarkjör
síðan 1942.
Þeir sem þekkja störfin sem Dagsbrún hefur innt af
hendi á þessu tímabili undrast ekki traust verkamanna
á stjóm Sigurðar Guðnasonar og félaga hans. Og engir
þekkja þessi störf betur en Dagsbrúngrmenn sjálfir. Þeir
vita að félagið var reist úr rústum niðurlægingar og fjár-
þrots, unnið af sókndirfsku og hyggindum að því að
brjóta gerðardómsfjötrana af verkalýðssamtökunum,
kaupgjaldið hækkað, átta stunda vinnudagur samnings-
bundinn og samningar gerðir um orlof, er síðar var svo
lögfest á Alþingi. Alla tíð síðan hefur Dagsbrún verið hið
óumdeilda forustufélag verkalýðshreyfingarinnar, skipu-
ieggjandi og þátttakandi í fremstu röð í hverri sókn verka
mannastéttarinnar — og síðustu árin, eftir að Alþýðu-
sambandið féll í hendur andstæðinganna, hefur Dags-
brún tekið við hinu raunverulega hlutverki þess í öllum
méifi háttar samningagerðum ög stéttarátökum.
Og nú eru framundan kosningar í Dagsbrún. Þeir sem
bjóðast til að leysa stjóm Sigurðar Guðnasonar af hólmi
og taka við forustu Dagsbrúnar eru reynslulausir angur-
gapar og sendimenn AB-klíkunnar, sama manngerðin og
skildi við Dagsbrún í rústum og rúna öllu trausti fyrir 11
ámm. Verður ekki, annað sagt en að mikil sé trú Stefáns
Jóhanns og kumpána hans á gleymsku og langlundar-
geð verkamanna að bjóða þeim upp á skipti á stjórn Sig-
urðar Guðnasonar og örvei-pa núverandi Alþýðusam-
bandsstjórnar og AB-klíkunnar.
Enginn efast um að listi Dagsbrúnar sjálfrar, með
Sigurð Guðnason í formannssæti, verður kosinn með
miklum yfirburðum. En vegna þeirrar nýju og auknu þýð-
ingar sem Dagsbrún hefur nú fyrir aila verlcalýösstétt
landsins þarf sigur A-listans að veröa glæsilegri nú en
nokkru sinni fyrr. Að því þurfa allir Dagsbrúnármenn
að vinna.
Samstlllt átak sovétþjóðanna
Nokkrum mánuðum eftir nóv-
emberbylticiguna, í marz
1918, sagði Lenín það óhvikul-
an ásetning bolsévíka „að
tryggja að Rússland verði ekki
vesælt og máttlaust, heldur
verði það voldugt og alls-
nægtaland í fyllsta skilningi
þeirra orða . .. .“ „í náttúru-
aúðlindum landsins, í óþrjót-
andi vinnuafli voru, í þeim á-
gæta aflvaka sem byltingin
mikla hefur orðið sköpunar-
mætti fólksins, er sá efnivið-
ur sem þarf til að skapa vold-
ugt Rússland, allsnægtaland“.
Sjálfsagt hafa þetta þótt
fífldjörf ummæli, rituð
sama mánuðinn og sovét-
stjórnin neyddist til að kaupa
sér frið við Þýzkaland, grátt
fyrir járnum, með Brest-Lit-
ovsksamningnum. Allt efna-
hagslíf landsins var á ring-
ulreið. En Lenín sá fram úr
sortanum. Hann vissi að sov-
étþjóðirnar áttu efniviðinn til
að gera þetta land, flakandi í
sárum, eiha alþýðuríki heims-
ins, að voldugu ríki, að alls-
nægtalandi.
Allt frá þeim tíma hafa
sovétþjóðirnar stefnt að þessu
marld. Og það sem þegar hef-
up áunnizt, sú brej’ting sem
orðin er á fyrstu 35 árun-
um, er mesta ævintýri fyrra
aldarhelmings okkar, og hef-
ur haft úrslitaáhrif á þróun-
arferil mannkynsins.
Sú var tíð að „sérfræðingar“
auðvaldsstéttarinnar töldu
sig þess umkomna að hafa á-
ætlanir rússneskra kommún-
ist að háði. Þegar fyrsta fimm
ára áætlunin var birt var
heani lýst í blöðum um öll
auðvaldslönd sem blekkingar-
plaggi og öfgaáróðri. Þær
raddir ætluðu allt að æra en
liljóðnuðu jafnóðum og þær
stórkostlegu framkvæmdir
sem áætlunin fjallaði um voru
unnar, margar á skemmri
tíma en til stóð.
Þegar fimmta fimm ára áætl-
un Sovétríkjanna var birt í
sambandi við þing Kommún-
istaflokks Sovétríkjanna var
það atburður, sem vakti
heimsathygli. Svo er komið að
meira að segja „sérfræðingar“
auðvaldsheimsins vita að þær
áætlanir, sem rússnesku
kommúnistarnir setja sér um
þróun efnahagslífs og annarra
sviða þjóðlífsins, standast.
Aðeins eitt getur afstýrt því
að sovétþjóðirnar taki fimm
ára risaskrefin í átt til alls-
nægtalands, eins og þær ætla
sér — og það er stríð. Þess
vegna hyggja þeir, sem halda
enn að hægt sé að snúa við
þjóðfélagsþróun mannkynsins,
á stríð. Þeir finna það og vita
að heimur auðvaldsins þolir
ekki samanburðinn, þeir vita
að heimur sósíalismans stækk-
ar með hverjum alþýðusigri,
þeir hafa séð auðvaldsheim-
inn skreppa saman á nokkrum
ái-atugum, vita að hann heldur
áfram að minnka og spillast
þar til hann líður undir lok.
Nokkrir þeirra halda enn að
hægt sé að hindra eða þó
ekki væri nema tefja þá at-
burðarás með styrjöld. Þeir
grannskoða með skelfingu
hverja fimm ára áætlun Sovét-
ríkjanna og eru löngu hættir
að hæða þær.
Hér skal aðeins drepið á einn
þátt fimmtu fimm ára á-
ætlunarinnar: Iðnaðinn. Síðar
mun í greinum þessum vikið
að aðaldráttum hennar um
landbúnað, menningarmál o.fl.
Eins cg í fyrri áætlunum
Sovétríkjanna er megináherzla
lögð á iðnaðarþróunina. Fyrsta
áætlunin eftir stríð, 1946-1950,
hafði að meginverkefnum
endurreisn úr rústum styrjald-
arinnar, að hefja iðnað og
landbúnað á það stig er ver-
ið hafði fyrir stríð og kom-
ast góðan spöl lengra. Sú á-
ætlun var framkvæmd með á-
gætum og í mörgum atriðum
tókst að fara verulega fram
úr henni. Áætlunin um iðnað-
inn var framkvæmd á fjórum
árum og þrem mánuðum, og
iðnaðarframleiðslan í heild
varð 1950 73% meiri en síð-
asta árið fyrir stríð.
Nýja fimm ára áætlunin,
1950-’55, kveður enn á um
stórt stökk í iðnaðarþróun
Sovétríkjanna. Heildariðnað-
koma til notkunar, þar á með-
al Kújbiséffstöðin er framleið-
ir 2.100.000 kw, og stöðvarn-
ar sem kenndar eru við
Kama, Gorkí, Mingetsaúr,
Úst-Kamenogorsk o. fl. með
samanlagt '1.916.100 kw. Þessi
gífurlega aukning raforku-
framleiðslunnar gerbreytir at-
vinnumöguleikum og lífsskil-
yrðum um borgir og sveitir
Sovétríkjanna, og minnir enn á
ummæli Leníns: „Kommún-
ismi er alþýðuvöld að við-
bættri rafvrkjun um land allt“.
Þegar hafa verið framkvæmd
verkfræðileg afrek sem vakið
hafa heimsathygli, svo sem
Lenínskuirðurinn, skipaleið
milli Don og Volgu og Tsimlj-
angkaja-orkuverið.
Byggingarframkvæmdir eiga
að aukast á tímabili 5.
fimm ára áætlunarinaar um
90%; mikil áherzla er lögð á
vélsíðaiðnaðinn, sem ætlað
Olíustöð byggð úti í Kaspíahafi 1952.
arframleiðslan í lok þeirrar á-
ætlunar á að verða um 70%
meiri en 1950. Þiuig áherzla
er lögð á undirstöðuna, jám-
og stáliðnaðkm. Miðað við
1950 á framleiðsla hrájáras-
að aukast um 76%., stálfram-
leiðslan um 62% og fram-
leiðsla valsaðs járas um 64%
Áætlunin kveður ekki einung-
is á um aukningu framleiðsl-
unnar heldur og um aukin
efnisgæði hennar og leggur
mikla áherzlu á að nýta bet-
ur þá framleiðslumöguleika
sem þegar eru til. Áætlunia
fjallar einnig um landfræði-
lega niðurskipun þungaiðnað-
arfyrirtækja, t. d. verði efld-
ur járn- og stáliðnaður í
Transkákasus og búið í hag-
inn fyrir slíkan iðnað í Kar-
elfianska lýðveldinu.
Aöðrum sviðum iðnaðarins
verða einnig' tekin stór-
skref á jjessum f;mm árum.
Framleiðsla allra nytjamálma
eykst að miklum mun, Olíu-
framleiðslan verður aukin um
85%, kolafra.mleiðslan um
43%. Raforkuframleiðslan
eykst um 80%, orka vatns-
virkjana í landinu þrefölduð.
— Risastórar vatnavirkjanir
er að fullnægja hinum fjöl-
breyttustu þörfum fjarskyld-
ustu iðnaðargreina. Fram-
leiðsla neyzluvamings stór-
eykst í Sovótríkjunum árin
1950-’55, aukningin í létta- og
matvælaiðnaði verður um
70%. í hverri grein iðnaðar
verða ruddar nýjar leiðir,
-komizt lengra, alstaðar er ný-
bygging fyrirhuguð, en aukn-
ingin er samræmd svo allir
þættir iðnaðarins og þjóðar-
búskáparins alls myndi heild,
þá heild sem fimm ái'a áætlun-
in er smíðateikningin af.
annig vinna sovctþjóðirnar
hörðum höndum að sköpun
hins nýja heims alþýðunnar.
Og þær eiga stóran vinnu-
stað. Um sólsetur á Kúril-
eyjum er sól að rísa í Kal-
íníngrad. En á báðum þeim
stöðum gengur alþýða til
starfa dag hvern að frain-
kvæmd hinnar miklu fimm ára
áætlunar sovétþjóðanna full-
viss þess að hver 5 ár- færa
hin víðlendu Sovétríki risa-
skrefum nær því marki er
Lenín sá dimmu vetrarmánuð-
ina 1917-‘18, að verðá alls-
nægfaland.