Þjóðviljinn - 04.03.1953, Qupperneq 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 4. marz 1953
x
mm
Islendingar; verkamenn, sjómenn bændur,
menntamenn; þið allir, sem eigið líf ykkar og
framtíð undir starfi ykkar sjálfra og almenn-
ingshejll; þið allir, sem viljið halda áfram að
vera íslendingar og byggja þetta land eiuir og
frjálsir: til ykkar snýr Sósíalistaflokkurinn sér
í þessu ávarpi.
Um fimm ára skeið hefur lífskjörum y.kkar
verið st-efnt til hrörnunar: kauplækkana, eigna-
rýrnunar, vaxandi dýrtíðar og aukins atvinnu-
leysis. Ótti og öryggisleysi varpa að nýju
skugga sínum yfir heimili ykkar. Æ fleiri f;öl-
skyldur búa við hicia sárustu fátælct, jafnv»l
sífellt vofa yfir ógnir ófyrirsjáanlegrar tortím-
ingar, ef auðvald veraldar varpar mannkyninu
út í eitt lieimsbálið enn.
Gegn helstefnu örbirgðar og styrjalda.
íslenzkri þjóð þarf að verða fulkomloga Ijóst;
að eigi er seinna vænsia að grípa í taumana og
hverfa af þeirri glæfrabraut er gerspilltar for-
réttindastéttir hafa markað til eymdar, áþjánar
og eyoingar.
Á þessum úrslitatímum er það sögulegt hlut-
verk verkalýðshreyfingaritnnar að ná þjóðarfor-
ustunr.i úr kicm rotinna fjárplógsmanna höfuð-
SíÖasta ílokksþing Sósíalistaflokksins sendi írá sér ávarp til ís-
iendinga, þar sem mörkuð var á skýran hátt stefna flokksins í
þjóðfrelsisbaráttunni. Þetta ávarp er birt hér á ný, en það hefur
aldrei átt brýnna erindi til þjóðarinnar en nú og boðskapur þess
hefur aldrei verið nærtækari.
daglegan skort. Húsnæðiseklan- hvilir eins og staðarins í hendur alþýðunni sjálfri, í órofa
mara á alþýðufólki bæjanna. Af tekjumissi bandalagi við aðrar vinnustéttir landsins til
verkalýðsins leiðir síþverrandi kaupgetu, sen' sjávar og sveita, sem og menntamenn og aðra
svo aftur bunar á millistéttunum í mynd víð- þjóðholla Islendinga, og bjarga þannig í einu
tækra framleiðslustöðvana og stefnir efnahag sögulegum arfi sjálfstæðis og lýðréttinda, sjálfri
þeirra til hruns. En öll er þessi kjaraskeruing sér og allri framtíð þjóðarinnar.
verkalýðs- og millistétta bein afleiðing visvit- Bregðist verkalýðhreyfingin því sérstaka
andi og samfelldra árása á alþýðu þessa lands,' hlutverki sínu að sameinast nú -algerlega um
er að því miða að þrýsta henni á nýjan leik markvissa, hugdjarfa leiðsögn í þeirri jákvæðu
niður á stig fullkominnar nýlendukúgumar. sköpunarbaráttu, sem hver góður Islendingur
Árásum þessum er stjórnað af erlendu auð- þráir, og bregðist núlifandi Jkynslóð því kalli
valdi, sem náð hefur kverkataki á fjárnrálum hennar og um leið sinni eigin köllun, þá stendur
og viðskiptalíf’ þjóðarinnar með skilyróum svo- vá mikil fyrir dyrum. Allt er þá í hættu, sem
nefndra.r Marshallhjálpar og lánveAingum Al- áunnizt hefur, síðan ármenn þjóðarinnar hófu
þjóðabankans. Það er þetta vald, sem stöðvað reisn sína upp úr niðurlægingu hinnar 17. ald-
hefur frnmfarir atvinnulífsins með larisfjár- ar. Öll barátta þeirra á 18., 19. og 20. öld fyrir
kreþþu þeirri, er nú þjakar það. í umboði viðreisn þjóðernis, endurheimt sjálfstæðis,
þessa valds hafa bankar íslenzka ríkisins, ásamt stofnun lýðveldis, nýsköpun atvinnuvega og al-
ríkissjóðnum ,verið gerðir að vægðarlausum inn- mennri velmegun hefur þá til einskis verið háð.
heimtustofnunum og beinum arðránstækjum á Ávextir hálfrar aldar verkalýðsbaráttu, þar á
hendur þjóðinni, í stað þess að vera lyftistöng meðal hiuna miklu sigra á árunum 1942—47,
framfara og stoð og stytta framleiðslunnar. eru glataðir. Islenzkrar alþýðu bíður þá ekkert
Hið araeríska auðdrottnunarvald hefur náð annað en yfirdrottnun amerísks nýfasisma,
slíkum tökum á forkólfum Alþýðuflokksins. studd af úrkynjaðri reykvískri yfirstétt.
Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksin:
að þeir framkvæma nú fyrirskipanir þess í smáu Un:i sem fyrr skal endurheimt frelsisins verða
sem stóru, án þess nokkru sinni verði vart þjóðarínnar eigið verk.
sérstaks tillits til íslenzkra hagsmuna og fram-
tíðar. Þessir forkólfar knýja síðan flokkakerfi
sín til hlýðni við allt, sem fyrir þá er lagt, í
Þjóðarvakning er frumskilyrði þess að
stefnubreyting takist. Þjóðin þarf ekki ,aðeins
að kornast til skýrrar meðvitundar um þá geig-
fullu trausti þess að geta á sínum tíma beygt yænlegu hættU( sem hún er j stödd. Sérhver
almenna kjósendur til samskonar auðsveipni þjóðho]lur einstaklingur> sérhver vinnandi mað.
vegna tryggðar þeirra við sitt gamla forustulið.
Þannig eru flokkasamtök þau, er eitt sinn
voru mynduð vegna sjálfstæðis landsins og hvílir" gagnvurt sja,fum sér> skylduliði og af.
hagsmuna alþýðu, orðin að málaliði erlends komendum, stétt hans og þjóðinni allri, og vinna
valds, sem hefur það helzt verkefni að slæva síðan að því af kappi að fylkja gervöllum lands-
dómgreind þjóðarinnar meðan verið er að leggja ,
fafaJ lyð saman til soknar og varnar. Allar samtaka-
hana í fjötra. Island hefur verið gert að herstöð . r,,..
J ^ _ fa heildir, verkalyðsfelog, samvinnufelog, ikvenfé-
ur, ungur sem gamall, karí sem kona, þarf
einnig að finna til þeirrar ábyrgðar, er á honum
til afnota við stríðsundirbúning auðvaldsins
gegn alþýðuríkjum heimsins og þeim undir-
lög, ur.gmennafélög, íþróttafélög og hverskonar
önnur menningarfélög, sem og öll þau stjórn-
okuðu tiylenduþjóðum, sem nú berjast fyrir málafélög> sem eigi eru 4netjuð erlendu né, inn.
frelsi sínu á sama hátt og vér áður gerðum lendu auðkúgunarvaldi> þurfa að taka höndum
lslending*:fyrr' saman um að leiða hið «nga lýðveldi vort að
nýju til þjóðfrelsis og velmegunar.
1.
Illutverk slíkrar samfylkingar verður að berj-
ast fyrir þjóðfrelsi og lýðfrelsi.
Hún verður að krefjast þess að vinna að því:
Með þessum hinum örlagaríkustu afbrotum að íslendingar lýsi yfir skýlausum friðarvilja
íslenzkra valdsmanna, er um getur í sögunni, og ævarandi hlutleysi í ófriði,
hefúr þjóðerni voru, tungu og menningu verið að allur erlendur her verði tafarlaust fluttur
búinn bráður háski á friðartímum, auk þess sem burt af landi voru, Islandi, — frh. á 11. síðu
um sómi þjóðarinnar, sverð hennar og skjöldur í
sjálfstæðisbaráttunni, hefur nú verið gert að
fótþurrku hinna nýju valdhafa, jafnt innlendra
sem erlendra. Stjórnarskrá hins unga lýðveld-
is er hvað eftir annað þverbrotin af þeim sömu
valdhöfum til þjónkunar við ítök og hagsmuni
hins erlenda herveldis á Islandi.
Biðraðamenning í pósíhúsinu og annarsstaðar
BORGARI sendir línu um bið-
raðir og kemst að orði á þessa
leið: „Kæru sambor^arar! Má
ég nú ekki nefna við ykkur
...svolítið*. sem reyndar hefur oft
verið tönnlazt á áður, án þess
■að gagni hafi komið? Það eru
biðraðirnar — eða öllu heldur:
skorturinn á biðröðum. Ég skal
taka það strax fram, til að fyr-
irbyggja allan nrisskilning, að
mér finnst .síður en svo æski-
legt, að biðraðanna sé yfirleitt
þörf. Bezt væri, að afgreiðslu-
fólk, húsrými og annað, sem
til þarf, væri fyrir hendi í svo
ríkum rnæli, að aldrei þyrfti að
mynda biðraðir. En í tilefni af
igrein um biðraðírnar í Iðnó hér
í Bæj.arpóstinum ó dögunum,
datt mér í hug þetta mál ,al-
mennt. Eins og við vitum, hag-
ar þanniig 'til víða, að nauðsyn-
legt er að fólk kunni að sýna
þá * kurteisi og þann félags-
þroska sem fram kemur í því
að viðurkenna og skilja for-
igangsrétt manns, sem búinn er
að bíða lengur en annar. Auk
þess 'gengur öll afgreiðsla fljót-
■ar, ef ékki er ura samkeppnis-
troðning og olnbogaskot að
ræða smeð tilheyrandi orða-
hnippingum, eins og oft vill
verða. Þ.uð-er engum til sóma
eða gagns.
EN ÞAÐ ER eins og ykkur, kæru
'borgarar, ætli að ganga. erfið-'
lega að gera biðraðirnar «
reglu, þar sem þeirra er þp
þörf. Segja má, að breytzt hafi
eitthvað örlítið til batnaðar í
þessu -^fni almennt undanfar-
inn áratug, en ekki er ennþá
sá andi og sú hefð komin á yfir-
leitt, að til fyrirmyndar sé.
Erlendis telst biðraða-fyrir-
komulagið til illrar nauðsynjar,
en nauðsynjar samt, og hverj-
um þéim, sem leyfði sér að
brjóta það, væri vísað frá.
Hann gerði sig í senn hlægi-
legan og aumkunarverðan.
Danir kalla þetta Kö-Kultur,
nýtt orð í þeirra máli, og þeir
brosa að orðinu, en þó liggur
dálítil alvara á bak við. Ég
held nefnilega, að okkur veitti
ekki af ör.lítið meiri „biðraða-
menningu“.
last að á undan þeim, sem ekki
nenna að standa sjálfir í röð-
unum, en eru að neyða aðra
menn til að kaupa fyrir sig.
Ef slíkt er ekki siðferðilegur
v.anþroski, iþá veit ég ekki hvað
það er.
★
I STÖKU TILFELLUM er vönt-
unin á biðröðunum ekki al-
menningi að kenna nema ,að
takmörkuðu leyti. Mér dettur í
hu-g afgreiðsla á sumum skrif-
stofum, þar sem hver verður.
,að olnboga sig áfram eftir því
sem frekjan hjálpar honum til.
Ágætt dæmi um þetta er póst-
húsið. Hvernig stendur á því,
að þar er ekki komið fyrir
skilti, þar sem stendur, að
fólkið vei’ði :að fara í biðröð?
'Og hvers vegna er ekki sett
upp smóvegis igirðing eða band
til þess að leiðbeina fólki frek-
■ar með það, hvernig röðin eigi
■að snúa? Þetta ætti að vera
vel hægt, jafnvel þótt moður
viðurkenni,.:að húsnæði þar er
.'geysilega þröngt og erfiði iaf-
'greiðslumanna mikið. Nú skal
ég 'taka það fram, að sjálfir
laf.greiðslumennimir þar eru
hinir liprustu, þetta er ekki
þeim að kenna, en þetta hlýt-
ur 'að koma einnig niður á
þeim og er engum til igagns.
Læt ég svo þessi orð ekki vera
fleiri sð sinni. — Borgari“.
til Vestmannaeyja hinn 6. þ.m.
Vörumóttaka daglega.
SUMSSTAÐAR eru biðraðirnar
þó orðin hefð. jafnvel hér í
Reykjavík. F.vrir utan verzlan
ir við útsölur eða sölu sjald-
fenginna vörutegunda m.á :sjá
biðraðir, alliangar, jafnvel frá
því s.nemma á morgnana. Ein-
att hefur lögreglan séð um, að
þar væri öllu haldið í skefjum,
cg er það út af fyrir sig ágætt.
Einnig hafa biðraðir komizt á
við flest eða öll bíóin o.g leik-
húsin — og er þar þó pottur
'brotinn. Það er semsé alls ekki
óalgengt, að menn utan af 'göt-
unni vaði inn í miðjar iraðirn-
ar og biðji þá sem fy.rir eru
að kaupa fyrir sig þetta og
þetta marga , miða, sem er
nóttúrlega frekleg ókurteisi og
mér liggur við að segja laga-
brot gegn þeim, sem aftar
standa í röðinni. Þeir eíga sið-
ferðilegan rétt á því að kom-
M.$. Dronning
Alexandrine
fer frá Kaupmannah. 10. marz
til Færeyja og Reykjavíkur.
Flutningur óskast tilk.ynntur
sem fyrst til skrifstofu Samoin-
aða í Kaupmannahöfn. — Fram-
halilsflutningur er tekinn frá
ölhim. Norc'urJördumim og mörg
um öorum löndum með eigin
skipum félagsins til umhleðslu
í M.s. Ðronniiqg Alexandrine í
Kaupmannahöín. Upplýsingar
lijá imdirrituðum:
Skipaaígreiðsla
Jes Zimsen
— Erlendur Pétursson —