Þjóðviljinn - 14.04.1953, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 14.04.1953, Blaðsíða 4
4) _ ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 14. apríl 1953 Þjóðareining gegn Ker í landi Ein þjóðcsrrödd Tileinkað og gefið andspyrnu- hreyfingunni gegn her á Is- landi: Með hvellum lúðurhljómi skal hrundið valdsins dómi: vér hyllum aldrei aldrei hlnn óöa vígabrand, er boðar byggðum grand, unz iilóðið litar sand — vér svfkjum aldrei aldrel vort eigið föðurland. Ein þjóðarrödd skal ríkja, sú rödd sltal eigi víkja, hún þagnar aldrei aldrei, hún er í mér og þér — sú rödd skal hljóma liér, unz héðan smánin fer: vér báðum aldrei aldrei um ölmusu né her, Vor þjóð skal sterkust standa og stærst í þyngstum vanda, og hún skal aldrei aldrei skal aldrei hlka við að heimta frelsi og frið, unz flýr það dauðans lið — og hún skal aldrei aldrei skal aldrel biðja um grið. Ofangkráð kvæði, sem okk- ur samherjunum var sent að gjöf um páskaleytið, skal verða eitt hinna blikandi vopna í frelsisbaráttunni. — Skáldið segir í hjálögðu bréfi, að ekki sé vert að setja höfundarnafn að svo stöddu. Þrátt fyrir það tel ég sennilegt að þjóðin finni, að hér talar einn ljúfiingur hennar, inablásinn anda frelsis og réttlætis gæddur styrk siðgæðdsins, — einn hinna óforgengilegu, sem bera hið unga og ævarandi ísiaad í hjarta. Ég flyt skáldinu alúðarþakkir. Kvæðið hefur nú verið sent tónskáldum- andspyrnu- Sireyfingarinnar. Ég hef nú heyrt sungin og leikin þrjú lög. sem okkur hafa verið gefin og tileinkuð. Þau munu brátt híjóma út um breiðar ■ byggðir landsins. I grein, sem ég birti 11. marz sl. og nefndi Vanþakk- lá.t skáld og_ þ.ögul skiáid, sýndi ég með skýrum rökum, að „hver blær frelsis bærði hörpustrengi skáldanoa, hver þytur nýrra skóga, hvert framfaraátak. Nýtt íslenzkt skip á freyðandi bárum var þeirra gleði og yrkisefni. Þau hafa staðið við hlið stjórnmálamannanna, verið spámenn, véðurvitar og leið- togar“. Og „allt, sem er Is- laadi gott, —■ allt, sem er í samræmi við þróun og far- sæld Islands á sitt loflega ljóð. — Allt á sitt loflega ljóð á Islandi, nema hinn svokallaði ,,verndarher“ á Keflavíkurflugvelli, — hann á ekkert ljóð, -— enga ljóð- línu, — kringum hann er andlegt dauðamyrkur. En þetta er teiknið, — þetta er hið ömurlegasta fyrirbrigði á Islandí. Slíkt fyrirbrigði boðar ekki nema eitt: feigðina. Og úr því mun skorið á nlálægum tímum, hvort það boðar feigð þjóðarinnar og sjálfstæðis besinar — e'ða feigð hernaðarstefnu ríkis- stjórnarinnar. Annaðhvort þessara atriða bregst ekki“. Og nú hef ég fengið ör- ugga sannfæringu þess, að það.er liernaðarstefna rík- isstjómarinnar, sem er feig. Henni bjargar enginn verald- legur máttur. Og um hinn andlega styrk forsvarsmanna hersins skal aðeins notáð orðið hrör. Ilið unga ísland blessar ekki þau hrör, sem deyja með mútudollara í vösunum og þjóðarblekking á vörun- um. Inn í raðir andspymu- hrevfingarinnar gengur hinn glaði og bjartsýni bópur, afspringi þess, sem hefur verið kjarni þjóðarinnar á örlagastundum hennar, í andstö'ðu við hrörin. Dag- lega berast kvæði og kveðj- ur til okkar. Auk hins á- gæta kvæðis sem ég birti í dag, hef ég nú 3 Ijóð, sem mjög bráðlega koma í dags- ljósið. Kæru samherjar, við höf- um valið okkur hið góða hlutskipti. Og sameinu’ð sigr- um við. O. IM. M. Það skal skýrt tekið fram, að Útvarp Reykjavík er fyrir neðan allar hellur, þegar mið- að er við möguleika þess. En þegar ég- fer að hlu^fa dag eftir dag og viku eftir viku í þeim tilgangi að vekja athygli almennings á starfi þess, verð ég svo hamingjusamur, ef svo líðuj’ heil vika, að ekki gerast þar stórhneykslanlegir hlut- ir, að ég get ekki á mér setið að halda alveg sérstaklega á loft því, sem glatt hefur mitt, persónulega hjarta og mér er Ijúft að viðurkenna, að hefur menningargildi og heilbrigðrar skemmtunar. Ég leyfi mér al- veg sérstaklega að þakka tít- varpinu fyrir allt það marga og góða, sem það gerir til að við- lialda og vekja áhuga manna á að þekkja og skilja móðurmálið og tala það sem iýtaminnst, þótt ekki vilji ég afsaka, að í gegnum hljóðnemann fari mál- villur eins og að enginn hafi „kveðið“ sér hljóð á vett- vangi SÞ. Slíkt þyrfti Útvarp- ið sjálft að leiðrétta. Og sárt er það, að væntanlegur forseti vorrar væntanlegu akademíu skuli tala um „úthvíldar“ per- sónur. Þegar ,,sálfræðingur“ Ólafur Gunnarsson talar um að þvinga „einhverjum“ til ein- hvers, þá kemur í ljós átakan- leg vöntun á sálarfræði móður- málsins. Og þá fallnotkun hef- ur hann áreiðamlega ekki lært í Vík í Lóni. En erindi þeirra Halldórs og Bjarna og 5 mín- útna þátturinn lians Iireins Finnbogasonar kemur tvímæla- laust til með að hafa raun- veruleg áhrif á daglegt málfar manna. Og þó gætu áhrif lians orðið enn meiri, ef honum væri valinn beri tími, og kröfu þar um ítreka ég hér með. Alvaran um málfegrun, sem liggur að bakí orðum þessara manna, verður ekki áhrifalaus. En dag- skrárstjórn Útvarpsins má ekki vanrækja aðhald fyrirlesurum sínum. „Eiginlega er ekkert'bratt, aðeins mismunandi flatt“, sagði skáld liinnar fögru ver- aldar, og það hefur þótt svo meistaralega talað, að frægustu listamenn okkar í framsögn hafa spreytt sig á því hver í kapp við annan að mæla þessi orð fram á hinn fjölbreyttasta hátt frammi fyrir skellihlæj- andi mannsöfnuði. Mér datt í hug þetta dásamlega hégóm- leikans og lífsleiðans fjall- göngukvæði, þegar ég hlýddi á frumort öræfakvæði Hail- gríms Jónassonar á kvöldvöku föstudagsins. Svona er lífið. Fjallgöngur, þar sem eklcert verður séð nema urð og grjót og einskis notið nema beina- braks og hjartveiki, er boðið til sætis í fögrum veröldum, cn lofsöcigur lífsgleðinnar í faðmi öræfatignar fósturjarðarinnar gera ekki hærri ikröfur til sín en það að vera lítill þáttur í látlausri kvöldvöku. En fá- dæma mikinn mun gerir hjarta mitt á þessum tveim kvæðum. Það er alaeilis hreint ómetan- legt fyrir okkur Islendinga að fá hreina gamaldagsást á ís- landi í látlausu og hreinu ljóðformi. Hvort sem það þyk- ir æskilegt eða ekki, þá er það staðreynd, að á íslandi eru enn margir menn, sem taka því á- kaflega þakksamlega, ef þeir fá að heyra orð, sem hlýjar þeim um hjartaræturnar. Og kvæðin hans Hallgríms hafa á- reiðanlega hlýjað mörgum um hjartarætur. Vikan flutti okkur ágæt fræðierindi. Erindi Magnúsar Más prófessors um Niðurstign- ingarsögu og Sigurðar Þórar- inssonar doktors um Heklugosin voru hvort öðru ágætara á sviði sjálfstæðra vísindaathug- ana. Erindi Árna Óla um drukknun séra Bóasar f rá Grímsey var sérstaklega áheyri- legt og skenxmtilegt. Árni Óla ætti oftar að koma með sinn fróðleik í Útvarpið- Það tekst fáum eða engum betur að fram- reiða fróðleik með listrænum þjóðsagnablæ. Páll Bergþórsson er ean einn sérfræðinga okkar, sem hefur tök á því að ræða um fræði sín með listrænni sviðsetningu, og vel er það. þegið, hve Útvarpið stendur opið læknastétt landsins í heil- agri baráttu hennar gcgn skæðasta óvini manalegs lífs hér á landi eins og nú standa sakir. Og enn er nýr þáttur upprenn- andi, sem mjög ber að fagna: Merkir samtíðai’menn, á undan hinni eiginlegu kvölddagskrá á miðvik'udögum. Og svo að þessum lofsöng lolcnum vil ég beina því bæði til útvarpsstjóra og fréttastof- unnar, sém þessa viku liefur verið tiltölulega lítt hneykslan- leg vegna þeirrar friðarhættu, sem nú vofir yfir heiminum: Varið ykkur nú, ef Adenáer tekst að blása að nýju lífsanda í þýzkan nazisma, að gera ykk- ur ekki allt of mikið far um að breiða ylckur yfir aðgerðir hans með samúðarríkum áhuga. Reynið þið nú einu sinai að meta atburði eins og þið vær- uð frjálsir menn í frjálsu landi G. Ben. Sýning á þýzkri; grafik í haust A'ðalfundur Germaníu var haldinn í Þjóðleikhúskjallaran- um þann 30. marz sl. í skýrslu sinni um störf félagsins á liðnu ári, gat formaður þess að bókasafni félagsins, sem er all- mikið af þýzkum bókum, myndi verða komið fyrir í bæjarbóka- safninu og almeningur getur fengið bækur úr því til lesturs. Það myndi fá mikinn viðauka af nýjum þýzkum bókum, sem sendiherra Þýzkalands hefur útvegað. Þær bækur verða til útlána um nokkum tíma, síðan sendar aftur til Þýzkalands, en nýjar bækur fengnar í staðinn. Formaður skýrði ennfremur frá því að ákveðið væri, a'ð bafa sýningu.i þýzkri grafik í Listamannaskálanum dagana 1.—21. nóvember, n. k. Myndn fmr verða sýndar 350i—400 myndir, sem sendiherra Þýzka- lands, dr. Oppler mun útvega. Verða þar á meðal verk eftir elztu þýzka meistara, en einn- ig eftir nútíma höfunda. Stjórnin var öll endurkosin og skipa liana Dr. Jón E. Vest- dal form., Davíð Ólafsson fiski- málastj. ritari, Teitur Finnboga son, stórkaupmaður, gjaldkeri, Árni Friðriksson fiskifr . og frú Þóra Timmermann. A'ð aðal- fundarstörfum loknum, var leikinn bl'ásara kvintett eftir Haydn, en síðan sýndar tvær þýzkar kvikmyndir, önnur frá hinu undurfagra fjallalandslagi frá Garmisch-Partenkirkchen til Königsee, en hin um þýzk þjóðlög. Fundurinn var fjöl- sóttur. Á að reisa Hallgrímskirkju Guðjóns? — Frækorn E. M. skrifar: „Síðastiiðinn sunnudag var höfð heil dag- skrá í útvarpinu til áróðurs fyrir byggingu Hallgríms- kirkju í Reykjavík. nánar til- teki'ð á Skólavörðuhæð, ein- hverjum glæsilegasta stað bæjarins. Sá sem þetta ritar er fjarri því að vera aðdáandi kirkju og kristni, en lætur þó afskiptalaust það sem þau mál snertir, og ástæðan fyrir því, að þessar línur eru skrif- aðar, er ekki fyrst og fremst trúleysi, heldur sú, að hin margumtalaða teikning og líkan væntanlegrar kirkju eru illa gerðir og ólistrænir hlutir af hálfu hins látna húsameist- ara, sem annars gerði ýmsa góða hluti á sinni tíð. Slíkt samkuðl ýmissa stíltegunda vekur athlægi, ég segi ykk- ur það satt. Það er ekki nóg að reisa háan tum og út frá honum tvær eða þrjár álm- ur; það er heldur ekki nóg að steypa oddboga í sement, múrhúða slétta veggina um- hverfis eins og á funkishús- um, skeba sí'ðan litskreytt- um miðalda-kirkjugluggum inn á milli og reyna að telja erlendum sem innlendom mönnum trú um það, að þetta sé til að státa sig af og hafa fyrir „symból höfuðborgar- innar“. Nei, vinir mínir, Ingi- mar, Jónas, Sigurbjörn, ÍEnín- borg, og hvað þið nú heitið. Það er lei'ðinleg staðreynd, að teikning Guðjóns Samúels- sonar af Hallgrímskirkju er ekki fullsæmandi. Hún er vottur um takmarkaða kunn- áttu og smekk, jafnvel svo að furðu gegnir hjá svo ann- ars snjöllum manni. I henni er sambland og misnotkun stíltegunda, sem jafnvel til- ‘heyra ekki lengur þeirri öld sem við lifum á, og þeim ibyggingarefnum, sem við not- um. Ég er ekki meiri and- stæðingur kirkjunnar en svo, að ég vil, að hún verði hvorki sér sjálfri né landinu til skammar með því að reisa Ijótt stórhýsi, hvað sem turn þess kann að mælast í mörg- um tugum metra. — E. M.“. ★ , FRÆNDI“ skrifar: „Heill og sæll, Bæjarpóstur. Ég sendi þér hér enn erindi til atliug- unar, en það skal þó tekið frám, að ég hef engan áhuga fyrir því, hvort þau verða birt. Ég þekki ekkert til blaðámennsku eða málflutn- ings. Ég sendi þau til birting- ar ef það þylcir ráðlegt. En það er fráleitt, að iallt það sem einum manni kemur í hug nú á dögum, sé prent- hæft eða til neinna bóta þótt birt sé. En ég tel saklaust, að samherjar manns fái að athuga það vægasta og skdrsta: nOIA.ARINN PRÆGI Á suðlægu fróni var frækorni sáð í friðaða jörð þa.r sem skarni var stráð. Það frækorn var „hervernd11 —- í fyrstunni smátt, en frjóvgaðist óðum og þrosk- aðist brátt. Nú liggja þess greinar um lönd og um höf. þótt lýðurinn kunni’ ei að meta þá gjöf. En ráðherrabænin hún breytir ei sér, og Benjamín ræturnar dreitir og ver. Þann bróðurinn minnsta þeir hafa nú hér (frá heilagri ritning sú fyrir- mynd er), en ávöxtinn boðar hin brennandi fold, hvar blóðlausu holdi er troðið í mold. Með beztu kveðju. Frændi“.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.