Þjóðviljinn - 18.04.1953, Blaðsíða 11

Laugardagur 18. apríl 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Nokkur fátækleg orð um tónlist
Framh. af 6. síðu.
en ég skal láta mér nægja
tvö eða þrjú.
Allii' muna sjálfsagt eftir
Vatnsbera Ásmundar, látlausu,
táknrænu listaverki til minn-
ingar um eina sliguðustu og
umkomulausustu stétt á Is-
landi. Þegar rætt var um að
staðsetja verk þetta á al-
mannafæri, reis upp hópur
manna til að mótmæla slík-
um verknaði — og þetta geð-
fellda listaverk, sem á þá ,,sök“
eina að bera sannleikanu.m
vitni er enn ókomið á almanna-
færi. Mér er auk þess sagt, að
búið sé að stofna félag til að
brjóta Vatnsberana.
Umvöndunarskrifin um
skáldrit Ilalldórs Laxness
Halldór Laxness er viður-
kenndur einn af fremstu rit-
höfundum heimsbókmenntanna,
og undanfarin ár talinn líkleg-
ur að hreppa bókmenataverð-
laun Nóbels. — I hvert sinn
að út kemur nýtt skáldrit frá
hans hendi, rísa hér upp alls-
konar kurfar í Tímanum,
Mogganum, Mándagsblaðinu
o.s.frv. og ausa þessi nýju verk
hans sauri. Telja þau klúr,
siðlaus, óþjóðleg og cg veit
ekki hvað — og aldrei á þessi
stílsnillingur að kunna ísleazku.
Skrif þessara umvandara eru
margföld að magni á við þau
fáu hrósyrði sem dómbærir
menn láta liafa eftir sér um
þessi rit. Ef einhver stórbóndi
er glöggur á sauðfé er hann
af gáfu.ðum landbúnaðarsér-
fræðingum talino. óskeikull að
útdjöfla bpkm^nntalegu afreki,
sem vafalaust á eftir að vekja
athygþ um heimsbyggðina.
Það er allsstaðar sama upp á
teningnum, hvert sem litið er.
Þáð er eins og ávallt sé á
verði sveit manna til að ráðast
með hatri á allt, sem vel er
gert. Þessi umvandarasveit
virðist alltaf vera á verði, ekki
gegn meðalmennskunni eða því
lélega, heldur því, sem unnið
er af dugnaði, trúmennsku og
snilld, hvort sem um er að
ræða tónlist, skáldskap, mynd-
list — eða hvað annað, sem
vera skal.
Jón Stefánsson og
VeturEði
Og ef ekki er ráðist á snilld-
ina — þá er þögnin og af-
skiptaleysið; það er reynt að
þegja hana í hel. í fyrrasum-
ar gafst hæjarbúum tækifæri
til að lesa þroskasögu cins höf-
uðsnillings þjóðarinnar á sviði
málarálistar — vestur í Þjóð-
minjasafni fyrir 5-kall. Mennta-
málaráð sýndi æfistarf Jóns
Stefánssonar. En það var
hljótt um þann lestur og við-
skiptavinirnir fóru víst ekki
mikið yfir þúsund. Síðan kom
Veturliði, ungur piltur að vest-
an, og vil ég ekkert segja hon-
um til lasts — en samt var
hann eins og pínulítill litlibróð-
ir við hlið hins aldna meistara.
Og hvað gerðist ? Jú, þá reis
,,sveitin“ upp, maður eftir
mann, og hóf þennan unga
pilt til skýjanna, kallaði hann
„mann fólksins", ,,mann þjóð-
arinnar" o.s.frv. — og þúsund-
ir manna lögðu iykkju á leið
sína til þess að sjá (og kaupa)
myndir hans. Enginn þeirra
ritgarpa, sem skrifaði um Vet-
urliða sem einhverskonar mess-
ías málaralistarinnar, hafði séð
ástæðu til að láta ljós
sitt skína, þegar bæjar-
búar áttu þess kost að
kynnast æfistarfi Jóns Stefáns-
sonar. Er hann þó ekki einasta
„maður þjóðarinnar", heldur
og einn af menntuðustu og
gáfuðustu snillingum hennar,
listamaður, sem aldrei hefur
hvikað frá köllun sinni.
Þannig mætti lengi halda á-
fram. Snilldin er ýmist skömm-
uð og svívirt eða reynt áð
þegja hana í hel — en meðal-
mennskunni er hampað. Hvað
hér er um að ræða veit ég
ekki: minnimáttarkennd , öí-
und, fáfræði, heimska — jafn-
vel menningarhatur, ég veit
það ekki. Eá fyrirbrigðið er
fyrir hendi, og ég læt sál-
fræðingunum eftir að skýrá
það.
Þetta fyrirbrigði er sannar-
lega óhugnanlegt og getur
valdið ægilegu tjóni ef því er
gefið undir fótinn. Því finnst
mér full þörf að benda á til-
veru þess og vara við þvi.
Þjóðin verður að komast á það
stig að kunna að meta það sem
vel er gert og þá, sem vel
gera — á hvaða sviði þjóð-
lífsins sem er. Þá, og þá fyrst
getur hún með nokkrum rétti
talið sig til menningarþjóða.
Árni úr Eyjum
Greie ár Siiðer-
Þingeyjasýslii
Framhald af 7. síðu.
íslendimga. Athugum hvað þeg-
ar hefur gerzt: Manndráp, mis-
þyrmingar, nauðganir, tá’.areg-
in' og isvívirt iæska, lítilsvirð-
'ing og broit á íslenzkum lög-
um o. fl. o. fl. Og hervirkin,
þessi holdsveiki í ásjónu lands-
'ins, vekja landstyiggð og harm
í brjóstum .allra sannra íslend-
inga.
Hvað yrði .að gert eftir 100
ár eins og kröfur Biandarikj-
anna upphaflega voru, og vafa-
lausft hefðu náð fram að ganga
samkvæmit öllum viðbrögðum
þríflokkanna þegar Bandaríkin
eiga í hlut ef þjóðin hefði ekki
risið til varnar með Sósíalista-
flokkinn í fylkinigarbrjósti. Þor-
ir nolckur ístendingur að hugsia
þá hugsun itil enda?
Enn e.r ekki of seint fyrir ís-
lendinga að bjarga heiðri sín,-
um oig framtíð með því að
gang-a undan merkjum þeirra
flakka sem svikið hafa málstað
íslands á þeim röngu forsend-
uni, .að Rússar myndu leggjia
undir isig landið ef hér væri
ekki lamerískur her, — það
bafla jaínvel amerlskir her-
fræðingar falið útilokað.
Hluitliaus.t ísland myndi
stuðlia ao friði og hlu.tlaust
bandalag Norðurlanda yrði
mjög sterkt friðarafl. Væri ekki
istórfeniglegti ef íslendingiar
'gæitu ikomið slík,u tii leiðar.
Gönigum, því friam, íslending-
iar, og leiðum göfgina til önd-
vÐgiis ,í stað lauðshygigju og
heroaðaranda!
Olgeir Lútlierson.
Járnsmiðir
Framhald af 1. síðu.
anna er þeir vinna í (en þeir
voru úr ýmsum smiðjum í
bænum) hvort þeir eigi að fara
suður á Keflavíkurflugvöll á
mánudaginn. Þeim var svarað
því að svo væri ekki, því sam-
komulag hefði verið gert við
Sigurjón formann Félags járn-
iðaaðarmanna um að þeir færu
ekki aftur í þessa vinnu.
Það er: samið við formann
féíags þeirra um að þeim skuli
refsáð fýrir áð krefjast við-
unátidi aðbtinaðar, m’eð því að
taka þá eklti í vinnuna aftur.
Ógnun við aðrar starfs-
stéttir.
Þessi ráðstöfun á ekki að-
eins að vera refsing á smiðina
fyrir að láta ekki fara með sig
eins og skepnur, heldur á hún
einnig að vera ógnun við aðrar
starfsstéttir í þjónustu Samein-
aðra. verktaka: kenna þeim að
taka þegjandi og möglunar-
laust liverju sem þeim er boð-
ið — því ella verði þeir send-
ir hteim í atvinnuleysið og alls-
leysið, þaðan sem þeir eru
komnir víðsvegar að.
Athugið það í tíma.
Slíkar aðferðir eru þvi mið-
ur mikið áfall fyrir það til-
tölulega góða orð sem farið
hefur af Sameinuðum verktök-
um síðam þeir byrjuðu fram-
kvæmdir á Keflavíkurflugvelli.
Áður lengra er haldið ættu
þeir að athuga að þótt það sé
kannske freistandi fyrir ein-
hverja að feta í fótspor Hamil-
tonfélagsins í framkomu gagn-
vart verkafólkinu, þá er ekk-
ert eftirsóknarvert að verða
e'.ns fyrirlitinn og það fyrir-
tæki.
Fékk liarðar ávítur.
Mál þetta var rætt á fundi í
Félagi járniðnaðarmanna á
fimmtudagskvöldið og hlaut
stjórnin, en þó sérstaklega Sig-
urjón, harðar ávítur fundar-
manna fyrir framkomu sína í
málinu, og stóðu þeir félagar
rökþrota uppi og áttu engin
frambærileg rölc fyrir fram-
Itomu Sigurjóns.
Eva Novak
Framh. af 8 síðu.
ungversk sundkoaa, Eva Szek-
ely á 2.51,7 en Eva Novak
fékk tímann 2.54,4. Hún fékk
silfurverðlaun í 400 m. frjálsri
aðferð og var með í boðsund-
sveitinni í 4x100 m frjálsri aðf.
sem sigraði.
Með því má segja að hún sé
fjölhæfasta sundkona heims-
ins.
Eva Novak les lænisfræði og
hún fær þan.n vitnisburð að
hún sé álíka dugleg við nám-
ið og hún er í sundkeppni.
FriSarráSstefna
Framhald af 5. síðu
þieirrar skoðunar, að hægt verði
að leiða stríðið í Indókína til
lykta me'ð vopnavaldi eða að
hervæðing Japans geti haft
aðrar afleiðingar en að tor-
velda alla friðsamlega samn-
inga”. I bréfinu leggja þeir
til, að kölluð verði saman ráð-
stefna liöfuðríkjanna í Evrópu,
Ameriku og Asíu til að leysa
vandamlál Austur-Asíu,
HEIMMLI
Framhald af 10. síðu.
uð þið að klippa þær út og
geyma þær, einkum teikning-
arnar, því að vel má vera að
þær geti komið að' gagni, þeg-
ar Þi'ð fáið ykkur nýjan kjól.
Allar fyrirmyndirnar eru sýnd-
ar í bak og fyrir og það er
hægt að sauma eftir þeim.
Hversdagskjólar
Það er ekki mikill munur á
sniðinu á hversdagskjólum oí?
sparikjólupi roskiana kvenna.
Það ' verður að taka tillit ti!
þess að vöxturinn er oft erfið-
uf og því geta þær ekki far-
ið eftir tízkunni í *þáð og það
isjkipti. Sumum finnst þetta
þreytandi, en það er hægt að
nota lijólana þeim mun lengur
sem þeir eru óháðari tizku-
dúttlungunum. Kjólarnir þrír
á teikningunni eru allir sígild-
ir í sniðinu. Fyrst er kjóll sem
lætur ekki mikið yfir sér á
tcikningunni, en er fallegur í
flík. Eins og hkiir kjólamir
er hann fleginn í hálsinn, svo
að auðvelt er að komast í
hann, enda er það þýðingar-
mikið atriði fyrir elztu kon-
urnar. Konur um sjötugt eru
eklii hrifnar af að smokka
Ferming á morgun
Framhald af 2. síðu.
Ölafía K. ,B. Guðmueidsdóttir,
Shellveg 10 A
Kolbrún U. Svavarsd. Kapla-
skjólsvegi 9
Hrefna B. Kristinsd., Trípóli-
Camp 25
Valgerður I. Jónsd. Ásvg. 10
Ásdís V. Jónsd., Ásvallag; 28
Ragnhildur Kjartansd., Skjól-
braut 11, Kópavogi
Guðrún E. Ketilsd. Urðar-
braut 4, Kópavogi
Guðrún Aðalsteinsd. Nesi Sel-
tjarnarnesi.
Laugarnessprestakall: Ferming
í Laugarneskirkju sunnud. 19.
þ. m. kl. 2 e.h. — Séra Garðar
Svavarsson.
DRENGIR
Alfreð Harðars. Laugaraes-
camp 39 A
Angantýr Vilhjálmss. Skúla-
götu 78
Birgir Á. Guðmss., Hlíðarveg
13, Kópavogi
Elías Þ. Magnúss, Árbæjarb. 60
Höskuldui' Stefánss., Laugar-
nescamp 51 A
Ingólfur Þ. Hjartars., Soga-
mýrarbletti 14
Lúðvík Leósson, Grensásveg 3
Sig. G. Bogason, Laugalandi
v/Þvottalaugaveg
Sig. Guðms. Hæðárgarði 20
Sig. Þ. Gústafss, Laugat. 37
Örn S. Eyjólfss, Seljalandi,
Seljalandsveg.
S T Ú L K U R :
Aðalheiður Helgad., Laugar-
nesvegi 78
Astrid B. Kofoed-Hansen,
Dyngjuveg 2
Ásdis Þorsteinsd., Laugat. 3
Friða P. Þorvaldsd. Múlac. 23
Helga Jceisd., Laugarnesc. 17
Hrefna M. Magnúsd., Hoft. 38
Hulda Eiríksd., Kirkjuteig 21
Margrét H. MágnúsjJ}. Laugar-
nesvegi 34
Sigríður Pálmad., Rauðarár-
stíg 36
Sólveig M. Magnúsd., Laugar-
nesvegi 34
Svanhildur G. Jónsd. Miðtún 84
S&ÁTTUH
kjólum yfir höfuðið, heldur
vilja Þær fyrst og fremst að
auðvelt sé að komast í þá.
Kjóllinn er saumaður í tvenmi
lagi, sem jakki og pils. Ef hann,
er aðeins notaður sem kjóll
er hvítur skárennkigur saum-
aður í hálsinn, annars má nota
blússu undir hann. Kjóllinn er
með skyrtuermum o s aðal-
skrautið eru hnappar klæddir
kjólefniau. Gerð eru hnappa-
göt fyrir alla hnappana, þótt.
sumir séu aðeins til skrauts,
og þa'ð er fallegt á flíkinni
sjálfri. Að aftan er hægt að'
hafa berustykki og fellingar frá
því. Það er heppilegt handa
konum, sem eru farnar að
verða bognar í baki.
Næsta teikning er einnig i
tvennu lagi, og af því að ljós
leitir kjólar eru eklti heppi-
legir til daglegrar notkunar.
leggjum við til að kjóllinn sé
saumaður úr dökku efni óg
skreyttur dröpóttu efni. Dökk-
blár ullarkjóll, skreyttur dökk-
bláu siikiefni með hvítum
dropum, er alitaf fallegur, os
dropótt efni er a!!taf fáanlegt.
Hægt er að skipta um skrautið
jafnóðum og það slitnar. Snið-
ið er mjög látlaust. Kjóllinn er
einnig ætlaður þeim sem vilja
slétta kjóla. Ef búinn er til
klútur úr dropótta efninu, er
hægt að hafa hann um hálsinn,
festa hann í annað vasalokið
og láta hann liggja lausan á
hinni öxlinni. Það gerir kjól-
inn líflegri. Það er alltaf þægi-
legt áð geta gert hversdags-
kjólinn sparilegri með litlum
fyrirvara.
Þriðji kjóllinn fer fullorðnum
konmn mjög vel. És hef séð
hann saumaðan á sjötuga konu.
og haim fór henni afbragðs:
vel. Takið vel eftir sniðinu. Að
framan er' mjaðmastykki, sem
er grennandi, en áð aftan er
því sleppt. Þversaumar að aft-
an eru óheppilegin á þreknar-
konur. Það eru fellingar í blúss-
unni að aftan og í boðöngun-
um á framstykkinu. Miðstykkið
í pilsinu er líka fellt, Uppslög
og kraga má sauma úr sama
efni og kjóliinn, og einnig er
hægt að sauma hvít uppslög og
kraga til að nota til skiptis.
Takið eftir því að á öðru horn-
inu eru hnappar en hnappagöt
á íiinu.
Ræða Eisen-
howers upphaf
„friðarsóknarí4
Framhald af 1. síðu.
Brezkum borgarablöðum svo
sem Manchester Guardian og
Yorkshire Post þykir Eisen-1
hower færast of mikið í fahg,
lausn einstakra ágreiningsmála
væri raunhæfara viðfangsefni.
Malik íekur viS af
Gromiko
Fullyrt er í London að
Gromiko, sendiherra Sovétríkj-
anna þar í borg, hafi verið
(kvaddur- heim til starfa í utan-
ríkisráðuneytinu en við starfi
hans taki Jakob Malik, sém
hefur átt sæti í sendinefnd.
Sovótrikjanna hjá SÞ. Gromi-
ko kvað vera á förum og bú-
inn að fara kveðjuheimsókn til
Churchills forsætisráðherra.