Þjóðviljinn - 28.04.1953, Qupperneq 4

'ii) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 28. apríl 1953
Hvað liugsa konur þjóðar
vorrar ? Þessi spurnkig hefur
oft komið fram í huga mér þeg-
ar ég hef lesið og heyrt fregn-
ir um telpnaveiðar hermanna
sem fá friðland til þessarar
iðju sinnar á heimilum íslend-
inga.
X--- “ '
Raddir kvenna
Hvemig getur nokkur hús-
ráðandi verið svo af guðd ginnt-
ur að aðstoða útlendinga v:ð
eyðileggingu á því dýrmætasta
sem íslenzka þjóðin á, hinuiii
verðandi mæðrum.
Drykkjuskapur fer svo geig-
vænlega vaxandi meðal æsku-
fólks í okkar litla landi að
hverjum sæmilega dómbærum
manni hrýs hugur við. Á sl.
ári drukku íslendingar áfengi
fyrir 64 milljónir króna, og
er þá ekki talið með hið smygl-
aða láfengi hernámsliðsins. Þessi
uppliæð samsvarar 426 kr. á
hvert mannsbarn í landinu, eða
2130 kr. skatti á hverja fimm
manna fjölskyldu að jafnaði.
Er þetta ekki alvarleg aðvör-
un til þjóðarinnar að vakna.
Þið konur þessa lands. Nudd-
ið stýrurnar úr augunum, sem
híngað til hafa blindað ykkur,
og kannizt þið hreinskilnislega
við, að þið hafið verið blekkt-
ar með hinni svoköilúðu vernd.
Þið sem hafið borið- hitann
og þueigann af uppeldismálum
þessarar þjóðar síðastliðna ára-
tugi! Vitið að ábyrgðin hvilir
á ykkar herðum, áð bjarga því
sem bjargað verður.
Mæður! Hugsið þið um hve
dýrmætt það var að sjá fyrsta
brosið litla hamsins ykkar, og
hvað það gleður hverja ó-
spillta móður, þegar hún í
fyrsta sinn lokkar bros fram
á vörum ómálga barni sínu og
um leið lofar hún í hjárta sínu
að bregðast því áldvei,, _
Isleozku mæður! Nú er kom-
ið að því að efna þetta loforð
við börn ykkar; bregðizt ekki
því bezta i sjálfum ykkur.
Hvað myndu formæður okk-
ar segja, ef þær mættu mæla?
Ég tek til dæmis Helgu á
Grund í viðureign við Smið
hirðstjóra; aðvaraði hún ekki
þernur sínar? Og hún gerði
meira, hún kom þeim úr þeim
vítiseldi. Eigum við ekki að
taka formæður okkar til eftir-
breytni?
Nú hafið þið tækifæri í sum-
ar að sýna hug ykkar til þjóð-
máianna, með því að nota at-
kvæði ykkar til að losa þjóð-
ina við þá menh sem leitt hafa
yfir ísland allar þessar plágur
og sviku ísland á örlagastundu.
Sýnið heilbrigt þjóðarstolt með
því að gefa þessum ógæfumönn-
um frí, svo að þeir tortími ekki
verðmætum Islands frekar en
orðið er. jBregðizt ekki börn-
um ykkar; standið vörð um
land, tungu og þjóðarsóma.
Sigriður Eiríksdóttir Sæland.
Síra Halldór Jónsson frá Reynivöllum
Óþarfa viðkyœmni
Á árinu 1950 kom út í einu
búfræðiriti grein eftir spreng-
lærðan búfræðing, en efni henn-
ar var það, að hann var að
lýsa fjósunum eins og þau
gætu bezt orðið. og básunum
einkum, að mig minnir. Ég
hnaut þar um eitt orð: teddu
af sagnorðinu teðja.
Nú var ég gamall sveitamað-
ur og hafði dvalið í sveit mest-
allan aldur minn, umgengizt
sveitamenn og hlustað á tal
þeirra: Bansett boran, getur

Ógeðslegt atferli
Hr. ritstjóri.
Ég iget .ekki stillt mig u.m að
vekj,a opinberlegia athygli á ein-
hve.rri þeirri ógeðslegustu sví-
virðingu í igairð kristindómsins,
seim óg hef séð á prenti um mína
daga. Þar á ég við mynd í riiti
einu, sem æskulýðsfélag Sjálf-
sitæðisflokksins, Heimdaliur, hefir
nýlega gefið út oig dreift ókeypis
um lallan bæ. Á mynd þessiari
er einhver miannpersóna látin
vera að hrækja á Frelsiarainn á
krossiinum. Það er látið heita
svo lað þetta eigi að vera tákn-
mynd fyrir afstöðu sósíalista til
kristinnar trúar, en mér er vel
kunniugt um það *að þetta er
hrein fölsun. Bæði er það :að
Sósíalistaflokkiurinn hefir síður
en isvo tekið afstöðu igegn sönn-
um kristindómi og guðstrú, og
svo er mér persónulega kunnugt
um það að margir sósíalistar
eru isainnir og einlægir játendur'
krisitinnar trúar. Mér er sjálfium
ljúft að viitna nim það lað jafn-
fpamit því sem ég er ákveðinn
fylgismaðuir SösíaliStaflo'kksins,
og hef verið í mörg ór, sætei- ég
að staðaldri samteomiur lítils.gafp-
aðar einlægra guðstaprna hér. í
bæ, mér tilúmdléglá %£!faverjum vísbending
blessuniar. Þesisi söfnuður nýtur
reyndar ekki opinbefs stuðnings
eða viðurkeinniingar en ætti það
að minu álit'i, ekki síður isteilið
en suimir laðrir þó stærri 'séu.
iMér er hinsvegar nær að halda
að þeissá svívirðingarmynd sé
miklu fretear itáknræn fyrir af-
stöðu þeirira miannia sem að út-
igáfu myndarinnar standa, heldur
en afstöðu sósíalista, og nægir í
því sambandi að minna á afstöðu
þeirra itil f.riðarhreyfingarinnar.
Það er laikiunnugt að margir á-
igætir teennimenn ísTenzku kirkj-
imn.ar hafia veitt baráttiunni fyrir
friðii dremgilegan situðninig, enda
ekki nemia sjálfsagt þar sem hér
er um lað ræða einn meginþátt
teristiinnar trúar. En það er einn-
ig jiafnkunniugt, iað friðarboð-
skapurinn er eitur í beinium for-
ustumanna Sjálfistæðisfloikksins
og Heimdallar og raunar fileirti
stjórnmálaisamtakia. Oig svo opin-
skár og ósvífinn hefir fjandskap-
ur þeirra verið í garð. friðarboð-
skapariins, að ýmsir ágæitir prest-
ar, se,m veiitt hafia þessari göfugu
krjstilegu hugsjón lið; hafa orðið
fyrir laðteasti og rógi af hálfu
þessa.ra istjómmálaforingj a.
Það er leiðinleg.t iað' þurfa að
ræða opinberlega þetta skelfi-
lega guðlöstumarm.á'1 þessara af-
vegaleiddu Heiimdallarungliniga,
en mér fmnst þó eiteki heldur
hægit að þegja um það. Mér
fannst það blátt áfram steylda
mín iað benda á þetta öðrum til
viðvörunar. Og ég held það væri
jafnvel, rótt laf Þjóðviljanum iað
birtai þýssa ipynd, þó ljót sé,
fyrst hún er á anmað borð komin
íá prent, ief það mætti verða ein-
um það,
bvert það leiðir hvern þann, sem
lætur hatur til boðskapar friðar
og kæ.rleika ráða hugsunium sín-
um og igeirðum.
Trúmaður.
^|3§ípfi?Sí!il
þú ekki staðið upp í básnum
á fótunum eða löppunum, er
meira þurfti að vanda til máls-
ins. Nú hafði ég; oft og einatt
géfið kúnum og öðrum fénaði,
mokað flórinn og í kláfana, er
yerið var að bera Whuginn á völl,
en aldrei á minni lífsfæddri ævi
minnizt ég þess að. hafa heyrt
talað um kýr, er þær teddu.
En löngum liafði ég heyrt tal-
að úm hrossatað og sauðatað
en aldrei kúatað.
Skrifaði ég smágrein, sem
var vitameinlaus og ákaflega
illa til þess fallin að reita heið-
urinn af þessum lærða manni,
og sendi honum þessa grein til
birtingar. Hefði hann nú verið
höfðingi í lund, hefði hann
birt hana or’ðalaust, en það
gerði hann ekki.
Fletti ég nú upp í orðabók
Sigfúsar Blöndais ,ti! að for-
vitxiazt um hvað hann segði.
‘Þáþ-stendur: íeðja, taddi, tödd-
um, teddi, tatt.
1. Göde þ.e. teðja völl, flytja
tað á völl.
2. Give Gödnig (um liesta),
þ.e. teðja (skíta). Hann tíndi
gúll úr taðinu, s'em merin
taddi.
Nú bi'ð ég að heilsa þessum
höfðingja og er honum þakk-
látur fyrir að hann birti ekki
greinima, því hún var skrifuð
með augnablikshraða, en þessi
nákvæmari samkvæmt ritning-
unum.
Eigum við ekki að lofa bless-
uðum kúnum að skíta eins og
þær hafa verið vanar? Svo tök-
um við undir með Hannesi Haf-
stein:
,,Til fríðgrænu töðunnar huggði
ég þá,
sem góðbóndinn stritandi tog-
ar úr túnumt
með taðnimgalist — til að full-
nægja blessuðum kúnum“.
Svo bið ég a’ð heilsa þessum
höfðingja og blessuðum kúnum
— með Ameni eftir efninu,
og púnkti, en ekki kommu til
þess að öllu réttlæti verði full-
mu
ga om
24. lapríl s. 1, var baldinn fjöl-
mennur fundur í Starfssitúlkna-
fólaiginu Sókn tiil bess iað ræða
um tilboð sem fram var komið
frá stjóimiamefnd rikisspítalanna.
Einníig var ifcil umræðu krafa
■ st'árfsstúlkna ‘á Eleppi um.að.fá
keyptar eihstiaka'r móltíðlr. ■
i já'fo'.ÍT ‘=h*}V ■ íf 1
Á fundinu.m yar með yfii’-
gnæfandi meirihiluta siamþykkt
að hafinia tiilboði latvinnurekend-
ianna veigma þess, að end'a þótt
boðnar væru í því nokkrar
hagsbætur, þá viar það þannig
úr garði gert, að ef það hefði
verið samþykkt, var félagið búið
að ganiga, í orði, inn á fiast
fæðisfcaup.
3. Igrein í kjarasampkingi Sókn-
iar er álkaflega mikilsverð, því í
henni .er iskýnt tekið fram frelsi
Sitúlknia-itil.na.cj . kaupa fæði eða,
ekki.
’ Þaö tók mörg ór og harða bar-
' fW). i* eH- ,
attu að fá þfessa *igrem i samn-
-iágiitn bg hun'.éi. svo miikiilvæg,
iað kröfum okkar um matsiæikk-
un á fæði væ jfi-pfcki. einu sinni
■anzað, ef við hefðum ekki 3.
greirsina.
sín
Okkur e,r veil iljóst, iað þser
hagsbæitur sem iatvinnuveitend-
iur bjóða okkur í tilboði sínu geit-
umi við Æengið með leimairðiri
ikjiarabaráttu aðeins, en ekki
með því að skerða þau dýrmætu
réttindi sam við höCum femigið.
Við iminum ekki láta skemmd-
arvörgum haldasit upþi iað skerða
réttind.i okkar. hverju . pafni
'sem þeir niefiniast.
Þar eð forráðamenn spítiaJianna
höfðu ekki viðurkenmt irétt
stúilknanna á Kleppi sarnþykkli
fundurinn með- yfirgnæfiandi
meiriMuita að féiiagið leigði máil
þeirra fyrir félagsdóm.
Sitúlkurniar á Kleppi hafa verið
í matarverkfalli síðan 1- laptríl. ..
Þær hafa staðið einiarðar og
fiast á rébti sínum og eru óikveðn-
ar í að sJiaka, hvergi fcil á h-inum
sjálfsögðu kröfum sínum.
V'ið, féiaigar stúJiknannia á Kleppi
munum standa með þeim í þessu
iréttindiamáli þeir.ra og þó að
reynt veirði til að fá okkur til
■að svíkja þær með því iað bjóða
okkur einhverjar bætur, munum
við ekki þiggjia þær á kostmað
fólaga okkar. S.
„LEŒKHÚSGESTUR“ skrifar:
, Kæri Bæjarpóstur! — Eg
get ekki stillt ■ mig um að
senda þér örfáar línur út af
því, sem ég sá og heyrði síð-
astliðið sunnudagskvöld. Ég
fór í Þjóðleikhúsið ásamt fjöl-
skyldu minni til þess áð sjá
Landið gleymda, síðustu sýn-
inguna. Við höfum .séð öll
leikritin á þessu leikári, og
töldum það skyldu okkar að
sjá þetta líka, þó að ekki
værum við beinlínis hvött til
þess, af þeim sem það höfðu
gert. — En rétt áður etv. syn-"
ing hefst ískeður það, að
þjóðleikhússtjóri kemur frám
fyrir tjaldið og tilkynnir, að
með eitt helzta hlutverk
[ leiksins, Angakok, fari nú
Karl Gúðmutndsson í stað
ti - . • . VS" "• ■
Haraldar Björnssonar. Var
ekki laust við, að leikhús-
gestum brygði við þessi tíð-
indi, eimkum þar sem engin
skýring var gefin, hversvegna
þetta var gert, og ekki heldur
borin fram nein afsökun á
svo fyrirvaralausri breytingu.
Þennan sama morgum hafði
einmitt birzt mynd af Haraldi
í hlutverkinu, í Morgunblað-
inu, nafn hans stóð óhaggað í
leikskránni, og það sem meira
var og vakti furðu flestra sem
sáu: Haraldur Björnsson sat
■sjálfur í leikhúsinu, ekki langt
þaðan sem ég sat. — Nú leyfi
ég mér að spyrja: Hver er
skýringin? — Hvað er það
sem verið er að bjóða leik-',
húsgestum upp á? Jú, — í
eit| vandasamasta hlutverk
léíksins ér settúr algjör við-
Bréf frá óánægðum leikhúsgssti. — Vísa
frá frærídíi" .
j mvídí
vamingur, maður sem kannske *''!Það ;■ áí’11 viúsamleg tilmæli
hefur hæfileika sem skopleik- mín, vegna, þess að ég vi,l
ari og eftirherma, en auðsjá- .'Þjé^leikhúsinu og leikstarf-
anlega ekki sem karakterleik--- j sémí aliri frémur vel en illa,
ari, og sízt af öllu til að takii ! Áið J»etss, konar taktleysi komi
við hlutverki af Haraldi ekki tyrjr fiftur. Nóg er, að
í-!Mö,ðin keppist við að ha'fa
náfn þessa mýjasta verks Da-
Björnssyni.---Ég er ekki það
kunnugur þessum málum, áð
ég geti að svo stöddu sagt,
liverjum þetta muni vera að
kenna, — eða hver meiningin
sé'. En þetta eru mistök,
meira en lítið alvarleg. Og
hinum unga leikara er sízt af
öllu gerður greiði með þessu.
víðs Stefánssonar margbrengl-
að, ýmist Lambið týnda,
Landið týnda, og síðast í Mbl.
á ^ifiífíudagsmorgunimn Land-
ið heiga (!!). — Mál er að
linni .... Leíkhúsgestur“.
fc
, FBÆNDI” send:r sendir Bæj-
arpóstinum eftirfarandi: ,,Vísa
vorsins 1953“:
Þegar sólín heið og hlý •
hnitar daga langa,
eina krossferð enn á ný
eigurn við að ganga,
og .sa.gt mun þá (og sögn
um það
samþykkt í einu hljóð'):
Hverjir seldu aðgang að
okkar hjartab’óði?
Þetta er að líkindum síðasta
vísa gamia mannsins. Hann
er nú orðinn lasinn, eins og
,,amma“ forðum, og farinn að
snúa sér að eilífðarmálunum
eims og hún. Ég viidi þó senda
þér þetta, Bæjarpóstur góður.
— Með beztu kveðjú. Frændi",

I