Þjóðviljinn - 28.04.1953, Page 5

Þriðjudagur 28 apríl 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Greeng!ass viBurkenmr oð FBI hafi fyrir-
skipaS sér að &era rangt fyrir rétfinum
Upplýsingar, sem verjendum Rósenbergshjónanna hefur tekizt að
komast yfir á síðustu stundu, hafa skapað alveg ný viðhorf í máli
þeirra og lítur nú út fyrir, að dómsvaldið í Bandaríkjunum geti ekki
lengur hindrað upptöku málsins.
Verjendunum hefur í fyrsta lagi tekizt að grafa upp dul-
arfullt borð, sem málið snerist að miklu leyti um og hefur
þeiir. með því móti tekizt að færa sönnur fyrir því, að aðal-
vitnið, Greenglass, mágur Júlíusar Rósenbergs, hafi gert
sig sekan um meinsæri. í öðru lagi hefur fundizt bréf,
skrifað af Greenglass, þar sem hann viðurkennir, að banda-
ríska samhandslögreglan, FBI, hafi að vemlegu leyti fyrir-
skipað honum hvað hann skyldi segj'a í réttinum.
75 síður um borðið.
Hve mikið var gert úr þessu
borði í réttarhöldunum sést
bezt á því, að um það fjölluðu
75 síður af ákæruskjalinu.
Fyrst var á það minnzt 12.
marz 1952. Greenglass gaf þá
eftirfarandi svar við spurningu
frá ákærandanum Cohn: ,,Ég
held að þau (Rosenbergshjón-
in) hafi sagt mér, að þau hafi
fengið borðið að gjöf frá
Rússunom“.
Framburður konu han's,
Ruth Greénglass, var skýlaus-
ari: „Ég dáðist að þessu borði
og spurði Ethel, hvenær hún
hefði keypt þetta nýja hús-
gagn. Hún svaraði mér, að hún
hefCi fengið það að gjöf og ég
sagði, að það væri mjög fai-
leg gjöf að fá frá vini og Jul-
íus sagði, að það væri frá vini
hans og að það væri ekki eins
og önnur borð“.
Síðan lýsti hún því hvernig
borðið var útbúið með sérstöku
myrkrahólfi til að framkalla í
mikrofilmur af vélrituðum síð-
um.
Framburður Rosenbergshjón-
anna staðfestur.
Julíus og Ethel Rosenberg
gáfu hins vegar þá skýringu,
að þau hefðu keypt borðið í
vöruhúsinu Macys 1944 eða
1945 og greitt fyrír það „eitt-
jhvað um 21 dollara“. Þau neit-
uðu að í því hefði verið nokk-
nrt myrkrahólf. Ákærandinn
lagði þá fram ljósmyndir af
svipuðum borðum og hclt því
fram, að ekki væri hægt að
fá „slík borð“ fyrir „minna verð
en 85 dollara". Lögreglunni
SMpti um
Mutrerk
■ Ssenskur raimsóknarlögreglu
imaður var sta ðinn að verki um
•daig'inn 'þegar hiann ireyndi að
brjóta upp peningaskápinn
dómshúsi Sitokkhóilmsborgar. Það
var næturvörðurinn sem kom lað
honum áður en hcmum hafðá
tekizt að opna skápinn. Honum
tókst að komiast undan en var
6vo óheppinn iað skilja eftir
tösku sinia, sem starfsféiagiar
hans bekktu strax þegar þeir
lcomu á vettvian'g, og. hiainn var
því handteteinn þegar hann
mætiti til vinmi moriguninn efitir.
tólcst aldrel að hafa upp á
þessu borði og hún hafði ekki
haft það á brott með sér þeg-
ar Rosenbergshjónia voru
handtekin. Þau héldu, að borð-
ið hefði verið. selt á uppboði
eftir handtökuna til að útvega
peninga handa börnunum, með-
an þau væru fjarverandi, og
það er ástæðan til þess, að
borðið er nú fyrst fundið.
Máttugri en FBI.
Verjendunum tókst það sem
hin almáttuga leynilögregla
gafst upp við. Þeir komust að
því að borðið hafði verið flutt
til systur Ethel og þaðan til
móður Juliusar, sem hafði tek-
ið það með sér, þegar hún
flutti í nýja íbúð.
Verjendurnir létu Macysverzl-
unina athuga borðið og stað-
festi hún s’kýringu Rosenbergs-
hjónanna: Borðið var selt ár-
ið 1944 fyrir 19 dollara og 97
sent.
Meinsæri Greenglass.
Með þessu eru færðar sann-
anir fyrir því, að Rósenbergs-
hjónin hafa sagt sannleikann
um þetta atriði, en Greenglass
framið meinsæri. Emmanuel
Bloch, aðalverjandi hjónanna,
skýrir frá því, að þessar upp-
lýsingar hafi fyrst komið á
daginn eftir að búið var að
senda beiðnina um upptöku
máls'ns til Ilæstaréttar og því
hafi þær ekki fylgt með henni.
En þær gera það óumflýjan-
legt, að málið verði tekið fyrir
aftur við héraðsdómstólinn í
New York og mun Bloch höfða
þar mál á hendur Greenglass
fyrir meinsæri.
Bréf frá Greenglass.
Nokkrum kluk'kustundum eft-
ir að þetta kom á dagitin, birti
franska blaðið Combat, sem er
mjög -andvígt kommúnistum,
ljósmynd af bréfi, sem Green-
glass hefur skrifað. I bréfinu
viðurkennir hann, að FBI hafi
neytt hann til að breyta fram-
burði sínum og meira að segja
bætt inn í „játniaguna“ setn-
ingum sem hann hafði alls
ekki sagt.
Ljósmynd af bréfi Green-
glass hefur verið send verjenda
Rosenbergshjónanna. í bréfinu
koma fram fjögur atriði, sem
sanna að Greenglass hefur
framið meinsæri að undirlagi
FBI.
- í fyrsta lagi á þetta við um þá
játningu Greenglass, að hann
hafi látið (gegnum Gold)
Rosenbergshjónunum í té upp-
lýsingar á sprengiútbúnaði
kjarnorkusprengjunnar.
Atriðin fjögur eru þessi:
1. Greenglass segir í bréfi
sínu, að hann hafi skýrt
FBI frá því, að hann hafi
hitt ævintýramanninn og
njósnarann Gold og bætir
við, að FBI „sagði mér, að
Bandarískur rithöfimdur
sezt að í A-Þýzkalandi
Bandariski rithöfundurinn Stefan Heym, sem er þýzkur að
uppruna, hefur flutzt frá Bandaríkjunum og setzt að í Austur-
Þýzkalandi.
Austurþýzlca fréttastofan
AÐN birtir bréf frá Heym, þar
sem hann gerir grein fyrir
þessari ákvörðun sinni. Heym
sem fæddist í Chemmitz 1913
segir m. a. í bréfinu: „Hin fas-
istíska stríðsstefna núverandi
Bandaríkjastjórnaj- gerir heið-
arlegum manni það ókleyft að
fást við ritstörf í Bandaríkj-
unum“.
„Önnur ástæða fyrir ákvörð-
un minni um að flytja frá
Bandaríkjunum var sú, að ég
óskaði ekki að gerast banda-
rískur hermaður. Ég hef þyí
sent Eisenhower forseta vara-
liðsforingjaskírteini mitt og
þann heiðurspening, sem mér
var veittur fyrir frammistöðu
Julius og Ethel Rosenberg
ég; helði sagi honum að
konv> aftur til mín soinna,
bar spra ég væri ekki til-
bú'rn mcð Ulutina. Eg
ra'imtlst þessa ekki, en ég
15*4; þá ba-ía því við fram-
burð minn“.
2. Greenglass viðurkennir,
að hann hafi lagt sig eftir
að blanda Rosenbergshjón-
unum inn í málið með því
að sltýra frá því, að Gold
hefði verið seadur til sín
af Juliusi, en í bréfinu segir
hann: „Ég vissi ekki hver
hafði sent Gold“.
3. í bréfinu segir: „Ég
hef talað við manninn (sem
Rosenbere er sagður hafa
sent), en ég gat aðeins niun-
að lítið eitt af því sem olck-
ur fór á miili.“ í réttiaum
lýsti hann viðræðum þeirra
nákvæmlega.
4. Að lokum afhjúpar
Greenglass í bréfinu að það
sem átti að vera höfuðsönn-
unin fyrir sök Rosenbergs-
hjónanna er fölsun. Haan
hélt því fram fyrir réttin-
um að hann hefði látið þeim
í té teilcningar af sprengiút-
búnaði kjarnorkusprengjuna
ar, en segir nú í bréfinu:
„Ég gerði líka rissmynd
(við yfirheyrsluna) af
bjúggleri, sem hafði verið
notað viC lilraiinir. En ég
verð að segja ykkur, að ég
verð að viðurkenna, að þær
upplýsingar sem ég Iét Gokl
fá eru kannski ekki að öllu
leyti þær söm'a og ég sagði
í framburði mínum“.
Það er þessi rissmynd,
sem kjarnorkufræðingar
hafa sagt, að eigi ekkert
skylt við kjarnorkusprengju.
Ljóstraði upp um trúnaðarmál
Leiðtogar finnskra sósíaldemókrata virðast enn meira
gefnir fyrir svindilbrask en flokksbrœður þeirra í öðrum
löndum og er þá mikið sagt.
mina í orustunni um Ardenna-
fjöll í annarri heimsstyrjöld-
inni“.
Haan ákærir Bandaríkja-
stjórn fyrir sýklahernað og að
hún hafi nasistíska stríðs-
glæpamenn í þjónustu sinni.
Hann segir að lokum í bréf-
inu, að liann og fjölskylda
hans hafi tekið sér bólfestu í
Austur-Þýzkalandi í þeirri von
að þeim auðnaðist þar að njóta
þess persónufrelsis, sem þeim
var meinað í Bandaríkjunum.
Meðal bók Heyms eru ,,Naz:s
in USA“ (1938), „Hostages"
(1942), „Of Smiling Peace“
(1944) og „The Crusaders“
<1947).
Fyrir skömmu barst frétt
um brask í sambandi við bygg-
ingu óhófsibúða, í Helsingfors
og voru Wáttsettir sósíaldemó-
kratar við riðnir. Nú er komin
upp mikil deila innan finnsku
stjórnarinnar, sem Bændaflokk-
urinn og sósíaldemókratar
standa að, út af félagsinála-
ráðherranum Leskinen, sem tfl-
heyrir þeim siðarnefndu.
Leskinen er borinn þeim sök-
um m.a. að hafa rofið þagnar-
heiti og ljóstrað upp um íyrir-
ætlanir ríkisstjórnarinnar. Les-
kinen hefur borið þetta af sér
og varpað sökinni á þrjá tfl-
tekna embættismenn. En þair
bera allir sökina á hann og
hafa það má’.i sínu til stuðn-
ings, að villur voru í þeirri frá
sögn af fyrirætlununum sem út
barst og sömu villur v-.r að-
eins að finna í skýrslueintaki,
sem Leskinen hafði fengið í
hendur. — Embættismennirnir
krefjast áð málið sé rannsak-
að.
Nafn Leskinen hefur líka ver-
ið nefnt í sambandi við önnur
hneykslismál og hann hefur
notað hvert tækifæri til að
verja atferli þeirra flokks-
bræðra, sem afbrot hafa verið
sönnuð á. Kekkonen forsætis-
ráðherra er einnig sagður hafa
tekið það illa upp, að Leskinen
hefur farið með blekkingarum
viðskipti Finnlands og Sovét-
ríkjanna.
MÁLSHÖFÐUN GEGN
FJÓRUM ÖÐRUM KRATA-
RÁÐIIERRUM
Stjórnlaganefnd finnska
þingsins hefur ákveðið að mái
verði höfðað gega fjórum
fyrrverandi ráðherrum úr
flokki sósíaldemókrata fyrir að
hafa beitt svikum við útveg-
un ríkisláns að upphæð um
180 millj. kr. til handa gjald-
þrota fyrirtæki, en í því áttu
tyeir þeirra hagsmuna að gæta.
Þessir tveir eru fyrrverandi
samgöngumálaráðherra, Onni
Peltonen og aðstoðarlandbún-
aðarráðherra Matti Lepistoe'.
Þeir sögðu báðir af sér þegar
fyrst varð uppvíst um þetta
hneyksli. Hinir tveir, sem voru
í vitorði með þe;m, Altonea
aðstoðarfjánnálaráðherra og
Taatikainen aðstoðarinnanríkis-
ráðherra misstu embætti sín,
þegar samsteypustjórn Kekk-
onens tók við af stjóm Fager-
holms.