Þjóðviljinn - 05.06.1953, Qupperneq 4

'4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 5. júní 1953
ilSa á pnálum ha!di<
Um skýrslu formanns dýraverndunarfélags ísíands
Nýlega hef ég fengið marz og
apríl blöðin af Dýraverndaran-
um þ. árs. í þeim er skýrsLa
íráfarandi formanns Dýravernd
unarfélags íslands, Sigurðar E.
Hlíðar yfirdýralæknis, yfir
störf félagsins á næstliðnu ári.
— Skýrslan hefst á því að S.
Hlíðar segist vera orðinn
þreyttur og biðst eindregið und-
an endurkosningu — enda verið
formaður félagsins s.l. 9 ár.
Enginn efast um það, að í
öllum aðalatriðum verður ekki
annað en gott eitt sagt um S.
Hlíðar viðkomandi þessum
mannúðar- og menningarmál-
um, sem Dýraverndunarfélagið
hefur með höndum. Nafn hans
lifir lengi fyrir langt starf og
góð áhrif á þessi mannúðarmál.
— Hitt verður svo að teljast
aukaatriði þó eitthvað megi út
á setjia hjá þeim, sem stjóma
stórum félögum, sem hafa í
mörg horn að líta og umsvifa-
mik'il.
Mig langar til, og vona að
ég verði ekki misskilinn, þó ég
geri athugasemdir við þessa síð-
ustu skýrslu formannsins, sem
stafar af því að hún er á köfl-
um ekki að mínu skapi. Öðrum
getur fundist hún góð og gild
þó mér finnist rétt að gera
mínar athugasemdir.
Eftir að formaður hefur lýst
yfir þreytu sinni á störfunum
segir hann: „Þau mál sem fé-
lagið hefur haft afskipti af á
milli aðalfunda eru mörg og
margvísleg, en hér er ekki
haegt, tímans vegna, að gera
nákvæmlega grein fyrir af-
greiðslu og gangi allra þeirra
mála, heldur aðeins skýra frá
því helzta."
Hvað er Það sem feist í þess-
um yfirlætislausu inngangsorð-
um? Er það tómlæti frá raún-
verulegu gildi málefnisins, að
ekki megi skýra frá nema að-
eins því helzta. Og þess utan
er víða í skýrslunni aðeins upp-
haf á frásögnum en enginn
endir. Tökum til dæmis, ef
sleppa verður úr skýrslunni,
vegna tímaleysis, að birta nöfn
þeirra sem kærðir hafa verið
fyrir iUa meðferð á skepnum,
sem vitaskuld er einn sterk-
idsti þáttur í málinu til þess að
slíkt endurtaki sig ekki. Þá eru
þreytumerkin orðin of áberandi.
0;g varhugaverð fyrirmynd fyr-
ir þá sem á eftir koma.
Allir þeir, sem þessum mál-
um unna, þurfa og verða að
vera á verði til þess að sá
andleiki og mannúð, sem fyrir
félagsskapnum upphaflega
vakti, koðni ekki upp í tíma-
leysi og þreytu forustunnar.
Eormanni virðist nægja að
skýra frá því helzta, sem íyrir
sér hefur verið kært, og að
hann hafi hringt í síma til við-
'komandi yfirvalds ;og óskað
eftir að málið yrði tekið til
meðferðar. Þetta verður lesand-
anum að nægja. Verkahringur
formanns nær sennilega ekki
lengra? Pétur vildi forðum daga
forvitnast eftir hvaða endir þar
á yrði. Ég get vel búist við að
fleiri 'séu með sama marki
brenndir. Óafvitandi gæti flog-
ið í huga lesandans að kæru-
málið, með þessari afgreiðslu,
hefði máski gleymst eða á ann-
an veg misfarist, ef ekkert er
á eftir fylgt. Og þess vegna
þrá þeir, sem þessi mál láta
sig einhverju skipta, að fá nán-
ari fréttir, hvaða endir hafi
þar á orðið. — Svo er nú það.
■ Ég óttast, verði þessi félags-
skapur rekinn með einhverskon
iar hentistefnu eftir því sem
formælendunum best hentar í
þetta og hitt skiptið, þá virðist
það augljóst mál að raungildi
og hugsjónir hins ágæta mál-
efnis muni smátt og smátt fjar-
lægjast sitt upphaflega ætlun-
arverk.
Máli mínu til skýringar, leyfi
ég mér að taka eftirfarandi
upp úr skýrslunni:
„Hross í svelti. — í byrjun
febrúar 1952 tilkynnti mér bíl-
stjóri, sem ekki vildi láta nafns
sín getið, að hann hefði séð
50—60 hross, er stóðu í hóp
við þjóðveginn í Holtum, og
virtust vera bjargarlaus og án
þess að um þau væri hirt. Sím-
aði ég samdægurs til sýslu-
manns Rangæinga, tjáði honum
frá kærunni og óskaði rann-
sóknar hans og aðgerðar. Tók
sýslumaður málið að sér og lof-
aði að taka það fyrir tafar-
laust.“ —
„Útigangshross í Sandvík
eystra. — Þ. 13. febr. 1951 setti
formaður sig í símasamband við
sýslumann Sunnmýlinga á Eski-
firði varðandi kæru yfir úti-
gangshrossum í Sandvík eystra,
er sagt var að væru þar illa
haldin og hjúkrunarlaus. Sýslu-
maður leitaði strax upplýsinga
hjá bændum á næstu bæjum
við téða eyðivík, og átti síðan
tal við formann sama dag um
málið. Lofaði sýslumaður að
hafa gát á og fylgjast vel með
þesu máli.“
Svo mörg eru þessi hjálpræð-
isorð.
Le&andinn sér þessa sárt-
leiknu vesalings munaðarleys-
ingja sveltandi, skýlislausa í
hamförum norðanbyljanna og
nístandi brunanum. Standandi
í höm, himandi niður í regin-
klaka, daga sem nætur. Lífið
er engin sæla á slíkum hörm-
ungastundum, þó útigangshest-
ar séu kallaðir. -—•
iKunnugir vita, að á þessum
tíma fannfergis og umhleyp-
inga, verður engu fóðri til Sand
víkur komið, hvorki á sjó eða
landi. Fjöllin eru bæði há og
brött, sem Sand,víkin skerst
inn á milli, og hefur hver full-
hraustur maður nóg með að
fleyta sér yfir þau laus og lið-
ugur í auðri jörð, en fóður fyr-
ir sveltandi hesta kemst hann
ekki með í botnlausri ófærð,
þó allur sé að vilja gerður.
Sömuleiðis, þó einkum á þeim
tíma árs, verður vandhitt sjó-
veður og lending í Sandvíkum
með heyfarm. Enda opinbert
leyndarmál, að þessi umræddu
hross, voru sett á „guð og
•gaddinn" um haustið þegar
þau voru flutt í Sandvíkina.
Aðstaða til líknar Holta-
hrossunum var allt önnur, og
vonandi að þeim hafi verið
eitthvað sinnt eftir langa van-
líðan, hafi yfirvaldinu tekizt
að ýta við eigendum þeirra.
Annars má það ekki tæpara
•standa að Holtamenn eigi hús
og fóður fyrir alla sína hesta.
En þegar að hefur sorfið með
björg fyrir útigangshrossin
hafa bændur fært þeim stund-
um saltaða síld út á gaddinn.
Skýrslan greinir einnig frá,
að „leitarflokkar, sem leituðu
flugvélarinnar Glitfaxa í febr-
úarmánuði 1951 sáu kindur á
tveim stöðum meðfram Löngu-
hlíðarfjöllum á Reykjanesskaga
vestanverðum, og virtust þær
hafa lítið upp úr krafsinu." Af
því formanni var frá þessum
fréttum tjáð, hringdi hann í
sýslumann Kjósar- og Gull-
bringusýslu og mæltist til að
hann beitti áhrifum sínum til
bjargar kindunum, En hvort
þær hafa náðst lifandi eða dáið
úr harðrétti, fær lesandinn eklc-
ert að.vita. Formaður stendur
vel í stöðu sinni að koma kæru
og mannúðarmálunum áfrarn
rétta boðleið, en. svo virðist
hann láta sig litlu skipta hvern-
ig þeim reiðir svo af.
iMig langar til iað birta hér
eina sögu til úr skýrslunni, sem
vakið hefur mjög svo eftirtekt
mína, hún hefur líka þann kost,
fram yfir sumar aðrar frásagnir
skýrslunnar, að hún hefur bæði
upphaf og endir:
„Hvolpadrápið í Dölum. —
Þ. 15. marz 1951 var ég fenginn
til að hlusta á framburð gam-
Framhald á 11. síðu.

Lærdóæsrák þróun
Aiþýðriblaðið hefur verið svo seinheppið undanfarið að
vera að rifja upp tvtnnar undanfarnar kosningar, og
eru þær kösnin.gar l»ó báðar sönnun þess liversu hörmu-
lega er komið þeiin flokki.
Árið 1946 gekk Aiþýffuflokkurinn til kosninga undir
kjörorðinu „Gegn afsaí't iandsréttinda“ og undir það kjör-
erð skipnð’u sér ýmsir menntamenn sem ekki höfðu áður
unnið með flokknum. Má meðal þeirra nefna séra Sigur-
björn Einarsson og séra Jakob Jónsson, en þeir voru báð-
ir á Reykjavikurlista flokksins til þess að leggja áherzlu
á þessa stefnu. Alþýðuflokkurinn vann þá einnig veru-
legan kosningasigur, bætti við sig um 3500 atkvæðum og
fékk níu þingmenn.
En árið 1949 var reynslan fengin af algerum svikum
þeirrar klíku sem stjórnar flokknum. Þeir menn sem áður
höfðu treyst flokkn'um í sjálfstæðismálunum höfðu nú
algerlega snúið við honum baki, m. a. lýstu bæði séra
Sigurbjörn og séra Jakob yfir fyllstu andstöðu við flokk-
inn vegna brigða hans. Vinstrisinnaðir Alþýðuflokksmenn
gengu til samstarfs við sósíalista, m. a. Finnbogi Rútur
Valdimarsson í Gullbringu- og Kjósarsýslu og Guðgeir
Jónsson í Reykja\ík. Enda urðu úrslitin í samræmi við
það, Alþýðufiokkurinn var eini flekkurinn sem tapaði
; kosningunuin. Hann fapaði tveimur þingmönnum og ein-
u m í viðbót í aukakosningum síðar, þannig að nú hefur
hann aðeins sex þingmenn, tvo þriðju af því sem hann
fékk 1946!
Þetta eru lærdómarnir af tveimur síðustu kosningum.
Og allir vita að þessi þróun heldur nú áfram enn örar en
í’yrr. Alþýðuflokkuriníi er í algerri upplausn, og má
þakka fyrir ef hann heldur nú tveimur þriðju af því
fylgi sem hann fékk seinast.
Hvatning til sjómanna varðandi landhelgisgæzluna.
ÍHÉR KEMUR framhaldið af
grein N.N. um afskipti Hanní-
bals af landhetgismálinu: -—
,,EN ÉG átti þess ekki von, að
sjómennirnir tækju þannig á
málinu. Eru þeir svo ístöðu-
litlir orðnir, að bitlingatíkurn-
ar í Alþýðufl. geti með úrtöl-
i um sínum vafið þeim svo 'um
fingur sér, að þeir látj undir
‘höfuð leggjast áð fylgja máli
sínu fram með oddi og egg?
Eru þeir orðnir gegnsýrðir af
eiginhagsmunasjónarmiðum
kratanna ? Eða er svo úr þeim
mergurinn soginn, að hægt sé
að hræða þá með atvinnurek-
endum og skipstjórnarmönn-
um til áð liylma yfir með
glæpalýð og landráðáhyski ?
Leitt væri það, og ég vil ekki
trúa því; vona a.m.k., að þetta
• verði í síáasta sinn, sem þeir
láta Hanníbal og hans nóta
draga sig ofan í svaðið til sín.
Einhver kann að segja við
mig: Angurgapi, viltu koma
fátækum sjómönnum 1 bölv-
un? Eg segi: Þá væri málum
fátæks fólks skemur á veg
komið en nú er, þótt mikið
vanti á, að vel sé, ef engar
hefðu verið færðar fórnimar,
já, ef fátæka fólkið hefði ekki
einmitt sjálft, á öllum tímum
og öðrum fremur, fórnað góð-
um málstað hvérju sem þáð
átti. Og Hanníbal skólastjóri!
Þú hlýtur að kunna einlivern
graut í mannkynssögu. Hef-
urðu aldrei sagt nemendum
þánum söguna af honum León-
ídasi sáluga í Laugaskarði?
Það hafa nefnilega margir
kennarar gert, og jafnvel lagt
út af henni. Hugsaðu þér, að
sá sæmdarmaður hefði sagt
við sína menn: Piltar, við
skulum hörfa og hleypa þeim
í gegnum skarðið, annars geta
helvítin meitt okkur. Nei, ó,
Hamníbal, þannig fórust León-
ídasi sáluga ekki orí. Ef til
•vill ertu líka hættur að segja
börnunum söguna um hann
þeim til hvatningar Eftir öil-
um sólarmerkjum að dæma
kýstu nú aðrar dæmisögur, t.
d. söguna um kokkinn á Hótel
Borg, sem sá amerískan sol-
dáta byrlá íslenzkri stúlku
frygðarlyf, eú þorði svo ekki
að standa við orð sín þar um.
En íslenzkir sjómenn, er það
meining ykkar að láta upp-
eldisáhrif Hanníbals og hans
líka móta siðgæðisstefnu ykk-
ar? Eg endurtek þau orð
mín, að það væri leitt.
UM hina síðari viðbáru Hanní-
bals skal ég verða fáorður.
Eg veit, að togarasjóm. hafa
ekki á dekkinu bjá sér nein
nýtízku tæki til staðarákvarð-
ana. En það þarf enginn að
segja mér, a& íslenzkir sjó-
menn séu þeir ratar, að þeir
hafi ekki eitthvað fyrir sér
þegar þeim ber svo og svo
mörgum saman um það, að
þeir hafi verið í landhelgi á
skipi sínu og séð önnur skip
í landhalgi, eitthvað sem al-
menningur tekur a.m.k. gilt,
hvað sem dómstólimum líður.
Og það, aö vekja almenna
reiði gegn þeim þrjótum ís-
lenzkúm, sem brjóta landheig-
islögin, er meira en hálfur sig-
ur á þeim, þótt þeir ættu að
sjálfsögðu auk þsss að hijóta
þvngsta refsidóm lögum sam-
kvæmt. En mér er nær að
halda, að dómurum vorum
gengi báglega, þótt þeir. þyki
raunar allt að því rökheldir,
aí verjast framburði heils hóps
glöggskyggnra og gegnra sjó-
manna, sem legðu sig alla
fram við að sanna mál sitt.
Hvað sem því líður álít ég,
að sjómönnunum beri allra
hluta vegna, og hvað sem taut
ar og raular, að neyta allra
ráða til að sökudólgarnir fái
makleg málagjöld, bæði fyrir
dómstóli aiþýðunnar og öðr-
um dómstólum. Þeir hafa þá
gart skyldu sína og annað
ekki og borið fram það eitt,
er þeir álíta sjálfir satt og
rétt. Þið verðið að gera ykkur
það Ijóst, sjómenn góðir, að
sigur í landhelgismálinu sem
og öðrum þjóðþrifamálum er
undir ykkur og anr.arri alþýðu
kominn, en ekki ráðamönnun-
um, eins og nú er máium hátt
að. Og látiö þið svo herra
Hanníbal og hans kumpána
eina um það að bregðast góð-
um málstað, hvort svo sem
þeir gera það með köldu blóði
í eigin hagsmunaskyni eða
skjálfandi af hræðslu. — Og
hana nú! N. N.“