Þjóðviljinn - 07.06.1953, Qupperneq 6

6) _ í>JÓÐVILJINN — Sunnudagur 7. júní 1953
llOOyiUINN
Útgeíandl: Samelningarflckkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn.
Rltstjórar: Kagnús Kjartans3on (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfiisson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Askriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 lcr. eintakib.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
í dag munu ýmsir pótintátar þjóðfélagsins koma fram
opinberlega, halda innilegar ræður um sjómannastétt-
ma, minnast á hetjur hcfsins, hafa á vörum þakklæti
og mikia tilfinningasemi. En menn skulu hafa það til
marks um einlægnina sem býr á bak við fögru oröin
hvort nokkur jjeirra minnist á þær staðreyndir sem birtar
cru á forsíðu Þjóðviljans í dag, staöreyndirnar um það
ótrúlega rán sem sjómenn og útvegsmenn ciga viö að
búa.
í frásögn Þjóðviljans í dag er ríkisstjórn Íslands staðin
að einhverjum stórfelldustu ósannindum sem um getur
i íslenzkri stjórnmálasögu. Hún hefur borið það blákalt
íram áð þorskverðjð á Lófótenvertíðinni hafi verið kr.
0 98 á hvert kíló. Frumheimildir sanna hins vegar að
verðið var kr, 1.60 þegar í upphafi vertíðar, fór síðan
stighaíkkandi og varð að iokum kr. 2.06.
Þessi ósannindi ríkisstjórnarinnar voru borin fram til
þess aö dylja fyrir sjómönnum og þjóðinni allri hversu
rtórfellda féf'.ettingu íslenzkur sjávsrútvegur á við að
húa. Rikisstjórnin gerði sér vonir um að yfirlýsingu henn-
ar yrði trúað án frekari rannsóknar; en Þjóðviljinn taldi
rannsókn öruggari og hefur nú fengið grun sinn stað-
lestan á eftirminnilegan hátt.
Hvernig stendur á þessum stórfellda mun á því sem ís-
jenzkir og norskir sjómenn fá greitt? í Noregi eru að
vísu milliliðir sem græða drjúgt á sjávarútveginum, en
engu áð síður lítur ríkisstjórnin á hann sem forrétU
indaatvinnugrein sem vert sé að styðja á allan hátt. Hér
á íslandi er hin fjölmenna afætustétt — fjölmennasta
afætustétt í heimi hiutfallslega — látin hirða allan sinn
milljónagróða af sjávarútveginum beint og óbeint. Heild-
salastéttin hirðir þaðan verulegan hluta af arði sínum
fisksöluklíkan beitir hann hinni víötæku svindilstarfsemi
sinni, olíuhringarnir hiröa árlega tugi milljóna og er
nýjasta olíuhneyksli Vilhjálms Þórs sönnun þess hvað
hægt er að hirða með farmgjaldaokri á einum einasta
íarmi; og síðast en ekki: sízt hirða sjálfir ríkisbankamir
milljónatugi á ári hverju með okurvöxtum á lánum sín-
um til sjávarútvegsins.
Þaö’ verður eitthvað undan að láta, og það sem undan
3ætur eru kjör sjómanna; ekki: aðeins bátasjómanna held-
ur einnig togarasjómanna sem fá ennþá lægra verð á
hvert kíló sem þeir leggja hér á land! Ár eftir ár hefur
verið vanraekt að tryggja sjómönnum svo mikið sem
sömu uppbætur og fólk í landi hefur tryggt sér, og aua
þess hefur þaö árlega staðið í málaferlum og eilífu þrasi
að bátasjómenn fengju greidda kauptryggingu sína skil-
víslega.
Ofan á allt þetta hefur svo bætzt liin ömurlega cstjórn
á markaðsmáiunum, takmarkanir og bann við fram-
"ieiðslu, á sama tíma og Norðmenn kvarta í sífellu undan
því að þeir hafi engin tök á að uppfylla hina stórfelldu
eftirspurn eftir fullverkuðum fiski á heimsmarkaðnum.
Hafa ný og stórathygiisverð dæmi þeirrar sögu verið
rakin hér í blaðinu undanfarnar vikur.
Allt þetta hefur gert þao að verkum að íslenzkum
sjávarútvegi er stefnt í algert hrun. Á síðustu vertíð stóö
það rétt í járnum að hægt væri að gera út hér á suður-
nesjum frá bsztu útgerðai’stöðvum landsin?, og útvegs-
menn höfðu við orð að bezt væri að flytja bátana á
Keflavíkurflugvöll og leigja þá út sem híbýli: þeirra sem
neyðast til að stunda hernámsvinnu. Og það er ekki
nema eðlilegt að sjómenn neiti að strita hina erfiðustu
vinnu og láta ræna af sér bróöurparti ágóðans.
Þaö er þanng engu líkara en að stjórnarvöldin stefni
markvisst að því að leggja, niö'ur íslenzkan sjávarútveg
í þágu hernámsliðsins: þannig standa sakir á þessum sjó-
mannadegi. Og þó munu Ólafi Thors ogféJagahans aldrei
vera klökkari í orðum en einmitt í dag; aldrei hafa þeir
haft meiri þörf á leikarahæfileikum til þess aö dylja
staðreyndir veruleikans.
Hvar skyl
Áhyggjur Ólafs Thórs i haráftunni gegn
8 stunda hviid fogaraháseta
Á sjómannadaginn er sjómönn
■um hollt að minnast þess, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur bar-
izt gegn lögfestingu hvíldar-
tíma togaraháseta með öllu því
afli, sem þingfylgi hans á hverj-
um tíma hefur gefið honum.
íhaldsmenn á borð við Pétur
Ottesen börðust ,af alefli gegn
lögfestingu 6 stunda hvíldar
togaraháseta. Árið 1928 barðist
íhaldsflokkurinn af öllu þing-
fylgi sínu gegn lögfestingu 8
stunda livíldar. Þá hafði for-
u-stuna gegn réttlætismáli tog-
arasjómanna togaraburgeisinn
Ólafur Thors, er hélt margar
ræður gegn máiinu. Aliur 1-
haldsflokkurinn greiddi at-
kvæði :gegn 8 stunda hvíld og
auk þess Lárus Helgáson.
Hér eru fáeinar setningar úr-
ræðuvaðli Ólafs Thors:
„Við höldum þvi fram, að
liagur útgerðarinnar standi
ekki með beiin blónia, að rétt
sé að leggja á hana kvaðir að
nauðsynjalausu. Við drepum á
það í nál. okkar, að þótt 8
st. hvíldartíminn sé lögfestur,
þá muni starfsorka nianna ekki
hagnýtast betur en verið hef-
ur, og við höfmn leyft okkur
að halda því fram, að lítii þörf
sé að lögfesta þennan hvíldar-
auka“. („Við“ eru Ólafur og
Jóhann Þ. Jósefsson). „Ef 8
stunda livíld verður lögleidd,
þarf að bæta mönnum á skip-
in, en það er ekld liægt að
koma því við... Hér er um
tap að ræða fyrir útgerðina,
sem nemur margföldu kaupi
þeirra manna sem þyrfti að
auka við“.
„í iok ræðu hv. þ. vottaði
fyrir meðvitundinni um, að
þingið hefðu nú þegar gengið
fulllangt í þessu niáli og hv.
þm. skýrði frá þvi að það væri
óhætt að treysta því að þingið
nuindi ekki ganga lengra í
þessu efní, og sagði að liann
fyrir sitt leyti teldi að 8 tíma
iiviid væri nóg. Eg veit nú ekki,
hvort það er á færi liv. þm.
að fullyrða neitt um það, livað
þing'ið muni framvegis gera i
þessu máli, en ég vil leyfa mér
að benda á það, að þingið 1921
kveður UPP þann úrskurð, að
gefnu tilefni, að það þurfi
ekki 8 tíma hvíld, heldur sex
tíma, og ef þing’.ð 1928 kveður
upp þann dóm, að Það sé ekki
nóg að hafa 6 tíma hvíid, held-
ur þurfi 8 tíma, þá veit ég ekki,
hvar takmörk verða sett fyrir
framlialdi í svipaða átt. Getur
nú liv. þm. byggt á þessu þann
dóm, að t. d. þingið 1930 eða
1940 gangi ekki lengra í þeirri
breytingií, sem hv. þm. er farið
að þykja nóg um?“
Með nákvæmlega sömu rök-
um barðist Sjálfstæðisflokkur-
inn og Framsókn gegn 12
stunda hvíldinni, og hefur tekizt
að hindra til þessa dags að
hún ýrði lögfest, þótt sjómenn
hafi knúið. * hana fram með
harðri baráttu í samningsformi:
a w
skipasmiSur
Brynjólfur Einarsson skipa-
smiður, Boðaslóð 4 í Ve'st-
mannaeyjum, er fimmtíu ára
í dag.
Brynjóifur er sonur hjónanna
Guðnýjar Benediktsdóttur írá
Sléttaleiti í Suðursveit og Ein-
ars Pálssonar frá Hofsnesi í
Öræfum. — Hann er fæddur í
Lóni í A-Skaft., en fór þa:!aa
fárra vikna gamail með for-
eldrum sínum upp á Jökuldal,
• r
jomenn!
vörð um málstað
íslands i landhelg-
ismálinu
Ríkisstjórnir hernámsflokkanna hafa:
a) Rofið gefin loforð um samráð, við alla flokka,
sem átti að vera tii þess að tryggja einingu
þjóðarinnar í þessu máli.
b) Ekki þorað eða viljað afla íslandi banda-
manna til stuðnings málstað vorum.
c) Sýnt mikla linkind í viðskiptum við Breta.
d) Lofað að sætta sig við Haag-dóm um íslenzkt
innanríkismál.
1. Staðið sé fast við það, sem þegar hefur verið
gert í landhelgismálunum og hvergi siakað til.
2. Undirbúin verði strax stækkun á iandhelginni,
þannig að landgrunnið sé íriðað fyrir veiði út-
lendinga.
3. Staðið sé gegn ölium kröfum uin að landhelgis-
málið sé útkljáð fyrir Haag-dömstóli.
4. Landgrunnið sé iýst í ísienzkri lögsögu og ráð-
stöfun veiða á því lýst ísl. innanríkismál, sem
engir útlendingar hafi yfir að segja.
Hernámsflokkumim sem ofurselja sjáift land
vort erlendu valdi er ekki treystandi til að
berjast fyrir því sjálfstæðismáli, að vér öðl-
umst valdið yfir landgrunninu. Mikil hætta
er á því, að ríkisstjórnin slaki til fyrir Bret-
þaðan til Vopnafjarðar og loks
til Eskifjarðar, og var þá enn
á barnsaldri. Öx hann þar upp
og 'átti þar 'heima, unz hann
fluttist til Vestmannaeyja fyrir
réttum tuttugu árum.
Foreldrar Brynjólfs voru alla
tíð fátækir, en bæði voru hjón-
in valinkunnar manneskjur og
lífsglaðar, og mun hinn góði
bragur á æskuheimilinu hafa
reynzt Brynjólfi heilladrjúgur
á lífsleiðinni.
Brynjólfur byrjaði snemma
að vinna eins og aðrir alþýðu-
piltar í íslenzkum sjávarþorp-
um, og var það næsta sjálf-
sagt, að hann legöi fyrir sig
sjómennsku, þótt hann væri
síður en svo til þess fallinn.
Segir það nokkuð um seiglu
hans og dug, að hann stundaði
sjó í hálfan annan áratug og
alltaf sjóveikur — fárveikur
væri kannski réttara að segja.
Um margra ára skeið var hann
vélstjóri á ýmsum b’átum, og
fór því stundum fram heilar
vertíðir að hann kastáði upp í
hvert skipti, áður en hann fór
ofan í vélarhús að hita upp
mótorinn.
Brynjótfur er völundur í
höndunum, og mun hugur hans
snemma hafa staðið til iðn-
náms, ha’zt dinhverrar flín-
gerðrar smíði: silfur- eða úr-
smföi. Þcss var vitanlega. eng’-
inn kostur fyrir efnalausan
ungling austur á Eskifirði á
þeirri tíð. En fulltíöa maður
tók hann að nema skipasmíði
hjá rnóðurbróður sínura Auð-
bergi Benediktssyni, annáluð-
nm hagleiksmanni og dugnað-
arþjarki. Lauk Brynjólfur
sveinsprófi ,og síðar meistara-
prófi í skipasmíðum og hefur
reynzt liðtækur í meia lagi í
iðn sinni. Hefur hahn m. a.
teikhað og séð um smíði á vél-
skipinu Helga Helgasyni, sem
er stærsta tréskip sem byggt
hefur veriS1 hér á landi.
Brynjólfur Einarsson er stór-
vel gefinn maður og bráð-
skemmtilegur. Hann er ljöða-
hestur hinn mesti, svo að kunn-
um í landhelgismálunum eítir kosningar
Sósíalistafiokknum einum er teeystandi til að “finnVVemVI™ VjóVV^
heyja þá baráttu afdráttarlaust. I