Þjóðviljinn - 11.07.1953, Síða 3

Laugardagur 31. júlí 1953 — ÞJÓÐVIL.TINN — (3
Þjóðviljrnn birtir liér í dag kafla úr ársskýrslu skóg-
ræktarstjóra ríkisins, Hákonar Bjarnasonar, eins og hún
er prentuö í nýútkomnu ársriti Skógræktarfélags íslands.
Ber skýrslan þaS með sér hvílíkt starf er nú unnið i skóg-
ræktarmálum okkar, og vill Þjóðviljinn gera sem flestum
landsmönnum það kunnugt. — Framhaldandi kaflar
skýrslunnar verða væntanlega birtir á morgun.
Á fjárlögum ársins 1952 voru
veittar kr. 900.00.00 til skóg-
græðslu. Ennfremur voru veitt-
ar kr. 55.800.00 til afborgana
á lánum og vaxtagreiðslum, kr.
56.000.00 til skrifstofukostnað-
ar og kr. 100.000.00 til skógar-
girðinga á jörðum einstaklinga.
Til skógræktarfélaga voru veitt
ar kr. 250.000.00. Launagreiðsl-
ur fastra starfsmanna voru
áætlaðar tæpar kr. 260.000.00,
en þær urðu nokkru meiri sak-
ir hækkandi vísitölu. Til skóg-
ræktar var alls varið röskum
kr. 1.622.000.00.
I byrjun marsmánaðar héjt
skógræktarstjóri fund með
skógarvörðunum og stjórn
Skógræktarfélags íslands. Var
þar rætt um störf ársins 1952
og samin starfsáætlun. Á þeim
fundi várð strax Ijóst, að svo
frcmi að uppeldi trjáplantna
ætti að aukast að nokkru mark;
á næstu árum yrði. að einbeita
öllum kröftum og fjármagni
að stækkun gróðrarstöðvanna,,
fræöflua og sáningu. Var á-
kveðið að fresta öllum fram-
kVæmdum, er þyldu bið. hve
æskilcgar, sem þær kynnu a.ð
vera. Þá var og sýnt, að ef
auka 'ætti sáningar að nokkrum
mun, mundi fjárveitingin ekki
hrökkva, og. var því Hermanni
Jónassyni ráoherra ritað um
þetta, þar sem greint var frá
þ'ví, að fara þyrfti um kr.
225.000.00 fram úr fjárveitingu
ársins.
Að jafnaði tekur uppeldi
hverrar skógarplöntu um fjög-
ur ár, unz uppeldið er komiö
í fast horf. Markið er, að áiið
1955 verði árleg framleiðsla
stöðvanna um 2 milljónir
plantna.
Meðal stærstu útgjaldaliða
ársins má nefna reksturskostn-
að gróðrarstöðvanna 578,000,00,
gróðursetning í skógiendi kr.
74.000.00, endurnýjun girðinga
kr. 84.000.00, viðgerð bygg-
inga kr. 67.000.00, stofnkostn-
aður og vélar ti lgróðrarstöðv-
anna kr. 120.000.00, fræsöfn-
Un og frækaup kr. 53.000.00,
girðing á Stálpastöðum kr.
51.000.00, ferðakostnaður kr.
54.000.00, kostnaður vegna
heimsóknar Norðmanna lcr.
25.000.00, kostnaður vegna
nýrrar kvikmyndar kr. 18.000.
Hér að auki var ýmislegur
kostnaður af vegagerð, fram-
ræslu og mörgu öðru, alls á
annað himdrað þúsund krca-
ur.
Hér á móti komu tekjur af
plöntum úr gróðrarstöðvunum
kr. 245.000.00, tekjur af jarð-
ýtu kr. 13.000.00 og fyrir land-
leigu og annað smávegis sam-
t.als um kr. 10.000.00. Skógar-
högg stóð nokkurveginn i járn-
um, enda varð víða grisjað sak-
ir gróðursetningar ea ekki til
þess að selja við.
Friðan skóglenda,
Land Stálpastaða í Skorra-
dal var girt snemma vors.
Girðingin varð 3,8 km á lengd
og auk þess er þá stuðzt við
nýja mæðiveikigirðingu sem
liggur úr Skorradalsvatni yfir
í Lundareykjadal. Mæðiveiki-
girðingin lokar Stálpastaða-
landi að sunnan, og er sá
kafli um 1 km á lengd. Með
vatninu er landið um 2 km,
og því ummál hins girta lands
alls um 6.8 km. Landið er mest
allt kjarri vaxið. Umhverfis
túnið er stórt rjóður og í því
eru nokkrir grjótrimar. Þetta
er afleiðiag gamla búskapar-
lagsins. Girðingin nær upp fyrir
skógarmörkin, og ér nokkurt
einstaklinga, en þar sem efnið
kom ekki til lands fyr en á
áliðnu sumri var ekki kostur á
að koma nema tveim girðing-
um upp að fullu. Önnur er við
Bjarkalund í Reykhólasveit, um
2 .km að lengd, en hin er við
Úlfsstaði í Skagafirði, og er
hún ekki nema um 600 metrar.
Viðarhögg.
Nokkru minna var fellt af
viði en árið áður, og ber tvennt
til. Annarsvegar lækkaði kola-
verð nokkuð og um leið eftir-
spum eftir eldiviði. Hinsveg-
ar munaði enn meiru á viði til
reykinga, þar sem óvenju lítið
var reykt af kjöti sakir fjár-
fæðar og útflutnings á kjöti.
Viðarhöggið nam:
í Hallorsstaðaskógi 55.4 tonn
í Vaglaskógi 175.5 —
vél að Tumastöðum ásamt ýms-
um tækjum, sem tengja má við
hana. Þar á meðal er sand-
dreifari, illgresishreinsari, upp-
tökuvél og fleira. Þá var og
keypt dæla til þess að úða sótt-
varnarlyfjum á plöntur.
Á Hallormsstað var hafin
bygging fyrir verkafólk í
gróðrarstöðinni, ems og síðar
mun frá skýrt.
Allmikið var keypt af glugg-
um í stöðvarnar til þess að
nota við uppeldi á plöntum af
dýru fræi. Alls eru uú til um
800 fermetrar glerglugga og
verður enn bætt við þetta.
Sáning var allmiklu meiri en
áður. Sáð var í 3572 fermetra.
í sáningar voru notuð um 140
kg af fræi. Er þetta tvisvar
sinnum stærri sáðflötur en árið
1950, og nú er gert ráð fyrir
að sáðflöturinn 1953 verði um
4500 fermetrar.
Gróðursetning.
Hér skal getið gróðursetuing-
Við Laugarvatn voru gróður-
settar 7200 plöntur, þar af
7000 furur úr Troms og 200
sitkagreni. Nemendur skólans
önnuoust gróðursetninguna
undir stjórn Þórarins Stefáns-
sonar en Skógrækt ríkislus
lagði til plönturnar.
í Vatnaskógi voru gróður-
settar 7800 plöntur, aðallega
skógarfara úr Tromsfylki, svo
og 500 sitkagreni. Skógarmenn
K.F.U.M. önnuðust plöntunina
að vanda en Skógrækt ríkisins
lagði til ókeypis plöutur.
I Stálpastaðaskóg voru gróð-
ursettar 6000 plöntur af sitka-
greni frá Point Pakenham í
Alaska. Þar að auki 250 sitka-
greni frá Pigot Bay, en sá stað-
ur er skammt sunnan við Pak-
enham. Um 4000 rauðgreni frá
Norður-Noregi voru einnig
sett þar ásamt 1000 hvítgreni-
plöntum frá Keaaiskaga í Al-
aska og 1000 blágreniplöntum,
afkvæmum stóru blágreni-
Skógarfura á Hall-
ormsstað. — Gildustu
trén voru gróðursett
1909, en önnur árlð
1922. — Mesta hæð
trjánna er um átta
metrar. Uppruni þess-
ara trjáa er óviss, en
líkur eru á að elztu
trén séu úr Þrænda-
lögum. — Myndin er
tekin í fyrrasumar.
belti, gróðurlaust að kalla, milli
girðingar og skógarmarka.
Girðingin er vönduð að öllu
efni. Staurar úr járni og zink-
húðaðir, vírnet hnýtt, 65 sm á
hæð með um 20 sm. bil á milli
lóðréttra strengja. Ofan vi'ð
netið eru 2 strengir gaddavírs
en einn undir því. Milli afl-
staura eru húðaðar járnrengl-
ur. Skóglendið á Stálpastöðum
er ákaflega vel fallið til að
gróðursetja í erlenda barrviði
eins og getið var iim í skýrslu
fyrra árs. Þar voni líka gróð-
ursettar rösklega 17.000 plöntur
samtímis því, er girt var.
Á Miðhálsstöðum, sem eru
á mótum Hörgárdals og Öxna-
dals, var sett upp 1650 metra
löng girðing. Flatarmál hennar
er um 16 hektarar. Girðingin
var gerð úr gaddavír. Skóg-
ræktarfélag Eyfirðinga lagði
fram alla vinnu við uppsetn-
inguna, því að félögum þess
mun síðar gefinn .kostur á að
fá landið til þess að gróður-
setja í. Land Miðhálsstaða var
kjarri vaxið um miðja 19. öld.
Bægisárprestar notuðu það
mjög fyrir sauðbeit, og hvarf
þá lcjarrið. Á siðari árum hafa
menu fundið birkikvisti á víð
og dreif um landið. Líkur eru
fyrir því, að landið geti aftur
■orðið kjarri vaxið á skömmum
tíma líkt og land Vagla á Þela-
mörk, og er það ástæðan til
þess, að landið hefur nú verið
girt-
Mikið var keypt af girðingar-
efni á árinu tl að girða lönd
I Þórðarstaoaskógi 27.9
I Sigríðarstaðaskógi 9.8
Samtals 264.6 tonn
Af þessu magni var:
Elldi- og reykingaviður 235.6 tn.
Efniviður 4.0 —
Straurar, 4040 stykki 24.0 —
Renglur, 800 stykki 1.0 —
Kolagerð er nú að mestu
hætt. Lagt var einu sinni í
gamla ofninn og fengust alls
230 kg. lcola. Ofninn er nú ó-
nýtur með öllu. Ekki liefur tek-
ist að fá nýjan ofn þrátt fyrir
margitrekaðar tilraunir. Neitað
hefur verið um innflutnings-
leyfi en hinsvegar er nú farið
að flytja inn viðarkól á nýjan
leik, í fyrsta sinn síðan árið
1937. Á hálfu öðru ári er búið
að flytja inn sænsk viðarkol
fyrir um kr. 8.000.00 eða álíka
upphæð og nýr ofn kostar.
Gróðrarstöðvar
Á Tumastöðum var stöðin enn
stækkuð og lokið gróðursetn-
ingu skjólbelta um þá 3 hektara
lands, er fyrst fara undir
gróðrarstöð. Þá var og komið
fyrir nýrri vatnslögn í reitnum
og virðist sem hún muni gefa
góða raun. Vökvunin er að
mestu sjálfvirk. Það, sem þegar
erfengið, mun geta vökvað tvo
hektara lands, en með lítilli við-
bót má auka vökvunarflötinn
eftir þörfurn. Vatnslögnin og
vökvunartækin kostuðu alls um
kr. 40.000.00.
Þá var og fengin ný dráttar-
Bmssmfmmm-m- <■ ■
ar plantna, sem ýmist hafa
eingöngu verið á vegum Skóg-
ræktar ríkisins eða gróöursett-
ar með aðstoð hennar á ein-
hvern hátt, annaðhvort með
því, að plönturnar hafa verið
lagðar fram ókeypis eða starfs-
menn hennar veitt leiðbeiningar
við plöntunina.
Á Þingvöllum voru settar nið-
ur 800 barrplöntur í minningar-
ingarlund Jóiis Jóhannssonar
frá Skógarkoti. Gamlir félag-
ar hans úr Hreyfli önnuoust
verkið en starfsmenn Skóg-
ræktar ríkisins leiðbeiadu.
trjánna á Plallormsstað. Þá
voru og 2000 síberisk lerki gróð
ursett, sem vaxin voru upp af
fræi úr nágrenni Arkangelsk.
Ennfremnr 3000 skógarfurur úr
Troms og loks 370 fjallaþallir
frá Alaska. Því miður voru
ekki fleiri þallir á boðstólum
þetta vor, en fáeinar eru und-
an skildar, sem gróðursettar
voru við Tumastaoi. Þær munu
ættaðar frá Kenaiskaga eða úr
Prince Williams Sound.
Við Hvamm 1 Skorradal voru
settar niður 5000 sitkagreni-
Frainhald á 9." s’.ðu.
Cramli vísiðökgrundvöiknmi írá 1939-1940
cr löngu orSinn úrellur
Kauplagsnefnd liefur ákveðið að framkvæma athugun á
neyzluvenjum launamanna í Beykjavík eins og þær eru nú og
sendir 300 slíkum mönhuni, sem valdir eru af handahófi, bjréf
og tilmæhmi um þá aðstoð að veita nefndinni upplýsingar um
innkaup sín.
Eins og flestum mun kunnugt,
reiknar kauplagsnefnd og Hag-
stofa íslands mánaðarlega vísi-
tölu, sem á að sýna breytingar
þær, er verða á framfærslukostn-
aði launafólks.
Grundvöllur visitölunnav, það
er að segj.a það magn af t- d.
saltfiski, kvensokkum, smjörlíki,
appelsínum o. s. frv., sem hverri
fjölskyldu ef áætlað, er miðaður
við notkun 40 fjölskyldna, er
héldu búreikninga á vegum
nefndarinnar árið 1939—1940.
Það liggur í augum uppi, að
neyzla almennings af þeim vör-
um, er nefndar eru hér að fram-
an hefur breytzt mjög síðan.
Hefur þvi verið ákveðið að
láta fara fr-am athugun á neyzlu-
venjum launamannafjölskyldna
Framhald á 4. síðu.