Þjóðviljinn - 19.09.1953, Qupperneq 11

Laugardagfur 19. septcmber 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Hjónavígsla á esperantó
Frámhald af 7 síðu.
— Síðan hefur hreyfingin
breiðzt út um landið?
— Já, ei.nkum hefur þó ver-
ið unnið vel í Vestmanna-
eyjum. Þangað var feng'nn
pólski esperantistinn dr. Mild-
wurf er hélt námskeið
Reykjavík 1948-49 og var upp
úr því stofnað félagið La
verda insulo. Fleiri félög
voru stof.nuð og 1949 gerðu
þau með sér samband, Sam-
band islenzkra esperantista,
Sama ár hófst útgáfa á blað-
inu Voco ile Islando, sem ætl-
að var það hlutverk að kynna
íslenzkar bókmenntir og at
vinnuhætti, af því komu 8
'blöð, og vöktu athygli víða
um heim bæði fyrir efni og
vandaðan frágang, en útgáf-
an varð að hætta vegna fjár
skorts.
Hvernig metur þú ástand o
esperantohreyfing'
— Fyrst í stað er það dá-
lítið örðugt, maður saknar
skyldfólks og vina og móður-
máls, getur átt í hálfgerðum
vandræðum að umgangast fólk,
meira að segja svara í sím-
ann! En það lagast fljótt, all-
ir hafa verið mér einstaklega
vinsamlegir. Og löngu kvöld-
in í vetur ætla ég að læra ís-
lenzku, segir Gerda Magnús-
son-Leussink og einbeittnin i
röddinni spáir góðu um fram-
kvæmd þeirrar ætlunar.
S. G.
Námsfíokkarnir
Framhald af 12. síðu
Kennsla.n fer fram á kvöldin,
kl. 7.45—10.20.
Námsflokkar Reykjavíkur
njóta sívaxandi vinsælda og eru
þe:r orðnir margir, ungir og
gamlir, sem notið hafa þeirrar
kennslu, sem þar er á boðstól-
um, jafnt til undirbúnings skóla
námi og sem hjálp við sjálfs-
menntun.
Skólástjóri námsflokkanna er
Ágúst Sigurðsson magister.
ERLEXn TtÐIBíDI
skjalatösku sína. Áður um dag-
KA81ÁTTAX UM 3IKTI.V
horfur í
unni nú?
— Esperantohreyfingin
allt undir því, að góð og vin
samleg sambúð sé milli þjóða
heimsins, ekki einungis í ein-
hverjum hluta hans heldur um
allan heim. Alþjóðaástandið
nú er ekki hagstætt esperanto
og sér þess merki bæði á a.l-
þjóðiegu hreyfingunni og
hinni islenzku.
— Hvað telur þú brýnast
verkefni íslenzku seperanto-
hreyfingarinnar ?
— Verulegs árangurs er þó
fyrst að váenta -af starfinu
þegar esperanto hefur verið
tekið upp i skólum landsins, en
fyrst verður að sannfæra þjóð-
ina um gildi málsins. Mér
fyadist vel hugsanlegt að ís
lendingar yrou fyrri til en aör-
ar þjóðir að gera tilraun með
almenna esperantokennslu
skólum, það væri auðveldara
hér en í mannfleiri löndum
Vegna þess hve auðvelt málið
er, tel ég að byrja ætti með
því tungumálanám, og þá tvo
síðustu vetur barnaskólanna,
en halda líka áfram í ung-
linga- og gagnfræðaskóhlm. Á
fimm til tíu árum mætti fá
nóg kennaralið með því að
táka málið upp í kennaraskól-
anum og hafa námskeið fyrir
eldri kennara. Við stóra skóla
þyrfti ekki nema einn eðá tvo
kennara seríi kenndu esper-
anto og litlu skólarnir úti um
land gætu notazt við námskeið
til að byrja með.
★
— Hvað hefurðu þýtt úr
islenzku á esperanto ?
— Ég byrjaði á þýðingu
atrax 1040. Það var Bærinn á
ströndinni eftir Gunnar M.
Magnúss. I Voco de Isiando
kom eitthvað úr íslenzkum
bókmenntum í hverju hefti.
Þar þýddi ég Heimþrá Þorgils
gjallanda, Steinbít eftir Jón
Trausta, Á skiinaðarstund eft-
ir Stcfán Jónsson og Jarðar-
för Laugu í Gvöndarkoti eftir
Halldór Kiljan Laxness. Auk
þess á ég í handriti þýðingu
á fyrstu greininn; í Nýal
„Hið mikla samband“ eftir dr.
Helga Péturss.
Þegar hér var komið höfð-
um við setið lengi við kaffi-
borð og síðasta spurningin er
til húsmóðurinnar:
— Er ekki erfitt að stofna
heimili sitt í nýju landi ?
Framh. af 8 síðu.
Angeles 1932 við úrslitin í 400
m. grind.
Sigurvegari varð Röbert Tis-
dell frá írlandi á 51.8 sek., ann-
ar varð Glen Hardin á 52.0 sek.
Tisdell hafði fellt eina grind,
og það varð þess valdandj að
tími hans gat ekki orðið heims-
met og nú skeði það skrítna:
Að nr. 1 varð OL.-meistari en
or.' 2 setti heimsmet!
Spjótkástið.
Það þótti tíðindum sæta er
Bandríkjamaðurina Franklin
Held kastaði spjótinu 80.41 eða
1.69 m. lengra en eldra met
Nikkanens var. Það met hafði
staðið í 15 ár. Fram að þessu
hafa það verið Norðurlöndin,
Svíþjóð og Finnland sérstak-
lega nú síðast, sg.m háfá ,,átt'
þessa grein. En svo skeður það
á OL. og það í Finnlandi að
bæði 1. og 2. sæti skipa. tveir
Bandaríkjamenn. Það var þó
ekki Held, hara varð nr.
kastaði 68.42. Svo kom þetta ó-
vænta, Held kastaði yfir 80 m
og enn vaknar spurningki, hve-
nær yfirgengur hann sjálfan
sig eða hver verður til þess að
yfirstígá hann? Það getur orð-
ið stutt þangað til, það getur
líka orðið langt þangað til.
fræði. Iiinir ,,ótrúlegu“ árángr-
ar sem hafa yerið og eru alltaf
að sjá dagsins ljós. staðfesta
þá kenningu að engin ástæða
sé að ætla að þroski mannlegs
líkamans sé ekki að aukast.
En menn standa og geta eng-
an veg’inn svarað spurningunni
hvar takmörkin eru. Kannske
eru því engin takmörk sett ef
fólkinu líður vel og það fær að
lifa í sátt og friði.
Framh. af 6. síðu.
brott i bil Burgess og Meclean
tók ekkert með sér nema
Fræðslu og
skemmtistarf K.Þ.
Á tímabilinu 8. til 15.. sept.
efndi Kaupfélag Þingeyjinga til
10 almennra fræðslu- og
skemmtifu.nda á öllu félags-
svæðinu. Samkomustaðir voru
þessir: Hallbjarnarstaðir, Flat-
ey, Breiðamýri, Húsavík, Yzta-
fell, Reynihlíð, Auðnir, Sand-
vik og Hveravellir. Ræðumenn
á fundunum voru Finnur
Kristjánsson, h:nn nýi kaupfé-
lagsstjóri á Húsavik, Þórir
Friðgeirásori' félagsmálafull-
trúi og gjaldkeri K.Þ. o
Baldvin Þ. Kristjánssön, er'ad-
reki Sambands islenzkra sam
vinnufélaga.’ Auk þeirra tóku
margir héimamenn til máls
Sýndar voru íslenzkar- og er
leadar kvikmynd:r og viðast
sungið mikið. Samkomur þess
ar sótti samtals um 800 manns,
og þóttu þær takast hið bezta.

B-'-
inn hafði Burgess keypt tvo
farmiða með Ermarsundsferj-
unnj Falaise, sem siglir milli
Southampton í Engiandi og St.
Malo í Frakklandi. Þeir félagar
náðu rétt aðeins í skipið og
skildu bílinn eftir í reiðuléysi
á bx-yggjunni. Næsta dag fóru
þeir á land i St. Malo, Burgess
skildi eftir í skipinu tvö ferða-
koffort sín full af fötum, þeir
tóku leigubíl til Renne og sö-gðu
toílstjóranum að þeir þyrftu að
ná þar hrað’estinni til Parísar.
Hann er síðasti maðurinn, serrt
hefir séð þá svo vitað sé.
Há
Er Pasadena Alma Ata
Bandaríkjanna ?
Árangri sínum náði Held í
Pasadena. Þetta staðarheiti
hefur fylgt fréttum um flesta
béztu árangra sutharsins frá
Baadaríkjunum. Má. í þessu
sambandi nefna: 11. júlí setti
Fortune Gordien heimsmet í
kringlu, 58.10 m. 18. júlí kast-
aði F. Held spjóti 76.40 sem
var bandarískt met. 25. júlí setti
Young bandarískt met í spjót-
kasti, 78.13. 8. ágúát setti Held
heimsmet sitt í spjótkasti
80.41. 22. ágúst setti Gordiea
heimsmet sitt í kringlu 59.32.
Ýmislegt virðist benda til
þess að skilyrðin séu sérlega
hagstæð þarna i Pasadena. Sér-
fræðingar hafa verið að velta
því fyrir sér að það virðist
sem Bandaríkin hafi fundið tii-
valinn keppnisstað fyrir kö.st é
sama hátt og sovétskautamenr
hafa í Alma Ata fundið skil-
yrði sem eru hagkvæmari en
annarsstaðar hafa fuadizt.
Þó .Held hafi náð þessurn
frábæra árangri verður þó
Matti Járvinen lengi hinn ó-
krýndi konungur spjótkastsins
og enginn hefur leikið það eít.r
hottum að kasta 25 sinnum yf:r
75 fhetra.
Held er fæddur 25. okt. 1927
í Los Angeles, er 1.86 m. á hæð
cg vegur 75 kg. Hann les guð-
Húsnæðisíeysi
Framhald af 1. siðu.
um í fyrradag. En af undir-
tektum borgarstjóra og skrif-
um Morgunblaðsins í gær er
augljóst að Ihald ð vil 1 fela
húsnæðisneýðina. Hið raun-
verulega ástahd má ekki koma
fram í dagsljósið.
Þessum feluleik ílialdsins og
uttdanbrögðum verður nú hið
húsnæðislausa fólk að svara
sjálft með því að gefa sig
fram, láta skrá sig hjá „sér-
fræðingi“ bæjarstjórnaríhalds-
ins, Ólafi Sveinbjömssyni, scm
falið hefur verið að annast
rannsókn húsnæðisástandsins.
Minnist þess, húsnæðislaus-
ir Keykvíkingar, að eins og at-
vinnuleysisskráning jer ikeyri
á íhaldið og neyðir það oft
til undanhalds í atvinnumál-
um, eins er skráning húsnæð-
islauss fólks nú nauðsynlegur
undirbúningur að hví að íhald-
ið verði knúið til einhverra
ráðstafana til aðstoðar þeiml
sem em húsnæðislausir.
Falstölu Ihaldsins um 128
húsnæðislausar fjölskyldur trú-
ir enginn sem þekkir húsnæ&is-
vandræðin í Reykjavík. Það
mun nær sanni að fjölskyldur
sem eru í húsnæðishraki skipti
hundruðum. Þetta kæmi bezt
í ljós færi fram rannsókn á
ástandinu á.n uadanbragða. ■—
Slíka rannsókn vill íhaldið
forðast, af skiljanlegum á-
stæðum.
En Ihaldið á ekki að sleppa.
Fólkið sem er húsnæðislaust
á að gefa s:g tafarlaust fram.
Það eitt getur knúið íhaldið til
einhverra aðgerða.
Þing SÞ
Framhald af 1. siðu.
vegna þess að hann var þjóð
sirmi trúr.
Zafrulla Khan hafði ekki tal-
að lengi, þegar frönsku þing-
fulltrúarnir þrír risu úr sætum
sínum og gengu út. úr þing-
salnum. Blaðamenn þustu að
þeim og fengu þá skýringu, að
þe:r hefðu ekki ,.getað hlýtt
lengur á þennan geðveikisþvætt
ing“. Fröasku fu’ltrúarnir
gengu aftur inn í salinn, þegar
Zafrulla Khan hafðí lokið máli
sínu.
Ekkert annað markvert gerð-
ist á þinginu í gær. Meðal ræðu
manna voru engir fulltrúar
stórveldanna. Utanríkisráðherr-
ar Ástraliu og Nýja Sjálands,
Casey og Webb, tóku í sama
streng og Dulles hafði gert í
ræðu sinni í fyrradag: Ef nokk
ur von ætti áð verða um sam-
komu’ag, sögðu þeir, yrðu
Sovétríkin að sýna sáttfýsi
sína í verki.
álfur mánuður leið áður en
hvarf þéirrá-varið opinbert,
þá bárust þrjú sífnské'yti, tvö
•frá 'Frfikkíandi til konu ’-og
móður 'Maclean,, þa.ð þíiðja' frá
R'óm ■’ t!l’ móður Burgess. í öll-
unv'b'áðu ’þeir ættingia sína að
háfa ek-ki áhyggjur af sér.
Ske.vtið ti! Mélindu ■ Maclean
hljóðar: „Varð að fara óvænt.
þykir mjög fyrir því.. Líður nú
vel. Hafðu ekki áhyggjur góða,
. ég elska þiig. Hættu ekki að
elska mi.g. Donald“. Eins og
geta má nærri hefir ekki skort
skýringar á hvarfi Macleáns
og Burgess. Bandarískir aðilar
og þá einkum blöðin hafa hald-
ið því fram að þeir hafi farið
beina leíð til Moskva ineð ýmis
þýðingarmestu hernaðarleynd-
armá.1 og milliríkjaleyndarmál
Vesturveldanna í vösunum. I
Bretlandi hefir því verið slegið
frám að þeir hafi farið.. til
Áustúr-Evrópu til að reýna á
eigin spýtur að koma i veg
fyrir stórstyrjöld, sem þeir
hafi talið að væri að brjótast
út. Aðrir segja að báðir hafi
verið bilaðir á taugum og ekk-
ert sé líklegra en að Þeir hafi
farið á rjúkandi fyllirí og lokið
því með því að fyrirfara sér í.
félagi. Burgess var kynvilltur
og Maclean sýndi stundum til-
bneigingar í sömu átt.
E
ftir hvarf frú Maclean hefir
Dulltes hógværari en
gagnrýndur samt
Blöð í Bretlandi eru á einu
máli um það, að Dulles hafi í
fyrradag verið venju fremur
hógvær í orðum. En þau gagn-
rýna yfirleitt, þ. á m. News
Chronic.le og Daily Herald, þá
grundvallarhugsun, sem lá að
baki ræðu haos, að Sovétríkj-
unum einum saman beri að
sýna friðarvilja s:nn í verki.
Einn af varafulltrúum Pól
lands á þingi SÞ, Markowics,
þrófessor í álþjóðarétti við Kra-
kowháskóla hefur beðið Banda'
ríkjastjóm urn griðlánd sem póli
tiskur flóttamaður.
toýr undir vængi að maður
hennar og Burgess séu í Aust-
ur-Evrópu. Henni hafi bonzt
boð frá Donald og farið til
hans með börn þeirra. Þess
vegna beinast nú eftirgrennsl-
anir eftir henni að Austurriki,
sem er nokkurskonar hlið milii
Vestur- og Austur-Evrópu
Skiljanlega eru engir forvitnari
að komast að leyndarmáli Mac-
leans og Burgess en brezka
leyniþjónustan. Meðan þeir eru
ófundnir liggja Bretar undir
þe:rri ásökun Bandaríkja-
manna að þeir hafi haft sovét-
njósnara í æðstu. stöðum utan-
ríkisþjónustu sinnar. Hv.arfi
þeirra félaga er sagt hafa dreg-
ið mjög úr trúnaði mi.lli stjórna
Bretlands og Bandaríkjanna.
M. T. Ó.
Reykvíkingar og ytanbæjarmsnn
Keppnin hefst í dag kl. 3 e.h. á íþróttavellimnn og verður þá ksppt í 100 m,
400 m, 1500 m og 3000 m hindrhl., hástökki. langstökki, kringlukasti og sleggju-
kasti. — Á morgun heldur keppnin áfram kl. 2 e.h. og verður þá keppt í 200 m,
800 m, 5000 m og 4 ><100 m boðhl., sta ngarstökki, þrístökki, spjótkasti og kúlu-
varpi.
( F. R. 1