Þjóðviljinn - 28.10.1953, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 28.10.1953, Blaðsíða 3
Miðvikudagur 28. október 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (3 Heimsókn í skógræktina á Hallormsstað „J>að er ósk infn að hugsjónin sem felst í orðumim „að klæða laedið44 megi vera sívakandi með þjóðinni og hvetja til dáða44 — segir SuSteranir Pálsson, skécfarvÖEðui á Hall- oonsstað. í viðtali við Þjóðvlljann Héraði í okitóber. Það hefur margt vérið sagt og mildð ritað um skógrækt á síðustu tímuni. Flestir innmu nú orðið trúa, að hún muni eiga sér einhverja framtíð hér á laruíi, en liafa iþó næsta óljósar hug- myndir um, í hve víötækum mæli. Nokkrir eru enn þeirrar skoð- imar, að áróðurinn, sem relí'nn er ryrir skógrækt hér, sé skrum eitt og fé til hennar kastað á glæ. Þessir menn og einnig hinfr, sem ekki hafa gert sér Iíjóst, hvaða liagfræðilega þýðingu skóg- rækt í landi okkar á eftir að hafa, þyrftu að ikoma í heimsókn í skógræktina á Hallormsstað og sjá með eigin augum, Irvernig harrtré af erlendiun uppruna bæði austan- og vestanyfir járn- tjald, vaxa þar uppí himininn einsog ekkerfc væri með 30—75 cm ársprotum, þrátt fyi'r sauðfeliandi harðæri og aðskiljanleg náttúrunnar s3ys, sem þjakað hafa vorn liefðbundna landbúnað á Austurlandi. Ennfremur þyrftu hinir efagjörnu að hitta að máli skógar- vörðinn á Hallormsstað, Guttorm Pálsson, sem er nú eini cftir- lifandi maður þeirra llérlendra sem unnu fyrstu handtökin við gróðrarstöðina .á Hallormsstað árið 1903, og hefur verið skógaii- vörður þar í nærfeflt 45 ár og gelur því öllum betur talað af reynslu varðandi skógræktina. Hann gætj ekki esnungis skýrt frá því, að eitt þelrra síberísku lerkitrjáa, sem hann gróðursetti fyr- ir 31 ári, er nú orðið hæsta tré þessa lands, heljarmikill risi; uppá 11 Vá metra á hæö, heldur Iíka frá mörgu öðru, sem þurrkar hurtu efasemdirnar um fraintíð íslenzkrar skógrækíar. Frébtaritari Þjóðviljans skoð- aði nýlega gróðrarstöðina á Hall- ormsstað og ,aðra þá staði, sem merkiiegir meg'a teljast í skógin- iLim frá sjónarmiði skógrækt-ar- innar. Eftir að hafa skoðað og hrif-iat — og bó áð engu dáðst meira en hinu 15 . ára gamla síberiska lerki frá Arkangelsk, sem í sumar hefir hækkað upp til hópa um 50—75 cm :— fór hann á fund Guttorms og bað hann um að segja sér nokkuð frá starfsemi skógræktarstöðvarinn- ar á Ilailormsstað. Leysti Gutt- ormur vel og g’reiðlega úr öllum spurningum, og fer nú á eftir viotafið við hann. Sumarið eitt hið bezta — Hefii- ekki sumarið verið « hagstætt fyrir skógræktina? spyrjum vér Guttorm ’fyrst. — Jú, sumarið, sem nú er að kveðja, hefir verið eitt hið bezta fyrir skóginn. En þess ber að gæta, að áhrif þess koma betur í Ijós á næsta ári. Má þá búast við löngum ársprotum á barr- trjám, ef næsta sumar verður í méðallagi eða betra. — í hverju liggur fyrst og fremst starf ykkár í skógrækt- ;nni hér á Hallormsstað? — Plöntuuppeldið tekur mest- an hluta skógræktarstarfsins hér. Grisjun skógariris, umbætur á brautum og stígum um skóg- inn, svo og framræsla verða að sitja á hakanum, sökum þess að fjármagn skortir.. Konur handlagnari. — Hve margt fólk er í vinnu við skógræktina að jafnaði? — í maí og júní og fram í júlf eru hér víð vinnu 8—12 stúlkur og 4—6 karlmenn. S. 1. vor í júní voru hér um 20 manns í vinnu. Þegar fram yfir rniðjan júlí kemur, eru hér 5 stúlkur og 2 karlmenn fram í september. í október og nóvem- ber eru 2—3 menn við haust- störf í græðireitnum og við skóg- arhögg. í skammdeginu er hlé á vinnu. en í marz og apríl höfum við 2 menn við skógarhögg, ef vel viðr- ar. — Hvernig stendur á því að svo margar stúlkur vinna í skóg- ræktinni? spyrjum vér í fáfræði vorri. — Með því að mikill hluti vinnunnar í gróðrarstöðinni er verk, sem ekki krefst mikillar áreynslu, en handlagni og lipurð- ar, henta þau störf vel kvenfólki. Þar sem kvennavinna er ódýrar' en karla, eru það aðallega stúlk- ur, 'sem vinna þar. Geíur íramleitt 200—250 þús. plöntur árlega. — Ég sá áðan innf í Mörk- inni (en svo neínist svæði þac í skóginum, bar sem gróðrar- stöðin liggur), að þar er risið af grunnj ljómandi fallegt hús við hliðina á gamla bragganum. Er þett.a bústaður fyrir verka- fólkið? — Já. — Hvað á hann að rúrra margt fólk? —- Verkamannabústaðurinn á að rúma 20—22, en auk þess eru 2 herbergi ætluð ráðsmanni. — Svo að vikið sé að gróðrar- stöðinni, hvað getur hún frami leitt margar, plöntur á ári? — Gróðrarstöðin mun geta framleitt., árlega 200—250 .þú,s- und plöntur, þegar vel árar’I' en þá mun hún nýtt til fú'Hs. Varð 50 ára í vor. — Hefir ekki framleiðslan ver- ið að .aukast til þessa? — Jú, framleiðslan hefir aukizt mikið síðustu árin. Ef fram’eiða á umrædda tölu plantna, er ekki hægt að hvíla nein svæði til ill~ gresiseyðingar, en það getur ver- ið mjög nauðsynlegt. Ann.ars er ástæða til ,að geta þess hér, að yfirstandandi ár er merkisár í sögu gróðrarstöðvar- innar-hér, bætir Guttormur við, því að hún varð 50 ára í vor sem leið; Fyrstu frækornunum af erlendum stofni, eða barr- trjám, vur sáð vorið 1903. Birkiplöntur eítirsóttar. — Geturðu ekki sagt mér eitt- hvað meira frá stöðinnj í s,am- bandi við þetta merkilega af- mæli? — Lengi framan af voru plönt- ur, sem framleiddar voru í stöð- inni, það sem við nú nefnum garðplöntur. Þær voru gróður- settar við hús og bæi, einkum hús í kaupstöð.um og' kauptún- um. Það þarf varla að taka það fram, að eftirspurnin eftir. og framleiðslan á plöntum var l'til framan af. Nokkuð af þeim barr- trjóplöntum, sem stöðin fram- leiddi, voru gróðursettar í skóg- inúm. Birkiplöntur úr skóginum hér voru lehgi vel eftirsóttar til gróð- ursetningar í görðum og g'áfust vel. Þær voru teknar með jarð- hnaus og boldu vel ílutning, ef strigi var saumaður utan um Þessi mynd sýnir hluta af gróðrarstöðinni á Hallormsstað. Þarna eru bæði fræplöntur frá sl. vori og fjögurra ára plöntur, f,em tilbúnar eru t'I gróðursetningar næsta vor. í fræbeðunuiii getur rúmast ótrú'iaga mikill fjöldi plantna. T.d. standa um 100 þúsund plöntur í beðinu í forgrunni myndarinnar, en það er 25 metra langt. (Myvidina tók Sigurður Blöndal 1953) hnausinn. En þær voru dýrar, sem að líkum lætur, einkum flutningurinn, ef bær voru send- ar „með skipum. Nú eru fram’eiddar í gróðr- arstöðinni góðar blrkiplör.'tur oí er alveg hætt að nota hnausa- plöntur. — 'Er ekki búizt við að auk.a framleiðsluna enn meira? — Á síðustu 14 árum, 1940— 1953 hafa verið afgreiddar úr gróðrarstöðinni ca. 725.500 plönt- tökin hjá Austfirðingum eru til— tö'ulega hæg að"fá þær héðan. VTorið au fjölga tegundum. — Hvaða tegundir framleiðir gróðrarstöðin aðallega? — Þessari spurningu er fljót- svararð, bvj að fegundirnar hafa verið fremur fáar t l þessa, en þær eru: björk, reynir, þingviðir, gulvíðir. Af barrtrjám: lerki, skógarfura,- rauðgreni, sitkagreni, Hér TStendur Guttormur Páisáon vlð liliðina á hæsta burrtré á íslandi. Það er eitt af síberísku lerkitrjánum. ssm hann gróður- setti árið 1922. Þá var það aðeins örlíIL'i planta. Nú er það 11,5 metrar á hæð. (Ljósm. Slgurðar Blcadal). ur, eða ca. 51.800 plöntur til jafnaðar árlega. Gera má ráð fyrir aukningu á 'framielðslúnn á næstu árum. Fer mest til Suovestur- lands. — Hvað er gert við al'.ar þess- ar plöntur, eru. þær seldar burt eða eru þær grc&ursettar hér á Haliormsstað? — Meiri hluti plantnanr.a úr gróðrarstöðinni -hsr .fer tál Beykjavíkur. P öntusalan ým:st selur þær cða ráðalafar þcim fi' gróðursetningar i skógrætarstöðv um Skógræktar rikisins á Suður- og Vesíurlandi. Sá hluti er dreif- ist hér um Austur- 0? Norð- auséur'and er enn allt of lítill. — Er hægt að fu’lnægia eftir- spurninni á p'öntum? Eins og ég tok fram er eft.'r- spurnin eítir plöntum sorglegaj lítil hér á Austui'landi þegar þrss er gætt að hér er framleitt all-' mik'ð af trjáplöntum og heima- enge'mannsgreni . og dólítið af hvítgreni. Nú er vejið að fjölga tegundunum. Siberiska lerkiö liraö- vaxnasi:. — Hvaða trjátegundir hafa gefizt bezt hér ó Hallormsstað af erlcndum itrjátegundum? — Svo sem kunnúgt e'r •skipar síberiska ic'rkið: fýrsta Tæti méð tiiliti til vaxtarhraðá. Þá korna blágren', rauðgreni, skógárfura, brcddfura og ■ sembrafura. Af þessum tegundum cru ,il 30-— 48 ára gömul tró. Aí yngri trjám má nefna: Arkangeisk-krki, blá- greni, Tjallafuru, contorfurú, • skógarfuru, sitbagreni cg doglas- reni. Aldur þessara tegunda hér er 11—16 ára. •— Erii líkur til eð þessar teg- u.nd r sem brifast þezt hér geri það einnig í öðrum ’andshlut- um? Framhald á 11. síðu.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.