Þjóðviljinn - 28.10.1953, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 28.10.1953, Blaðsíða 5
Sterk rök leidd að því að háþróað plöntulíf sé á Miðvikudagur 28. október 1953 — ÞJÓÐVILJINN Sovézhir vímudmnenn ryð§a úr regi helztu móthárum gegn því Fréttaakeyti, sem bárust fra Moskva í síöustu viku. hermdu að sovézkir vílsándamsnn heföu leitt sterk rok aö því, aö á Marz væri aö finna háþróaö plöntulíf. . Eins og kunnugt er, hafa vís- índamenn lengi deilt um, hvort hugsanlegt væri, að líf ætti sér stað á Marz eða ekki. Ýmislegt hefur þótt benda til þess, .en vísindamenn hafa haft mótbár- ur gegn því á reiðum höndum. Skömmu eftir seinni heims- styrjöldina var í Sovétr.’kjunum lagður grundvöllur að nýrri vís- indagrein, sem hlaut nafnið astrobotanik, eða stjarngrasa- fræði, og voru upphafsmennirn- ir prófessorarnir G. Tikoff og N. Kútéroff. 11. nóvember 1947 var sett á stofn sérstök deild fyrir stjarn- grasafræði við vísindaakademíu Kasakstans, en þar í háfjöllun- um voru skilyrði til tilrauna talin sérstaklega hentug. Sami snjór og ís og á jörðinni Prófessor Tikoff hóf rannsókn- ir isínar á Marz þegar árið 1909. Hann komst að raun um, að sömu árstíðaskipti áttu sér stað á Spara, spara! í Frakklandi situr nú að völd um ríkisstjórn sem vill láta telja sig sparnaðarstjórn og er öðru hverju með tilburði til að gera sig verðuga þeirrar nafngiftar. Þetta bitnaði nýlega á hermönn- um í franska hernámsliðinu í Þýzkalandi á þann hátt að hverjum hermanni var skömmt uð ein rúlla af skeinipappír. Skýrslur verða haldnar um það hversu lengi hverjum og einum endist skammturinn og er það von herstjórnarinnar að af verði mikill pappírssparnaðUr. Marz og á Jörðinni: við heim- skautin urðu stór svæði þakin af ísi og snjó á veturna, sem bráðnaði og hvarf á sumrin. Um tíma var haldið, að hér væri um að ræða frosinn kolefnistvísýr- ung, en Tikoff komst að þeirri niðurstöðu, að þetta væri sams konar sniór og r’s og á Jörðinni finnst. Rannsóknir bandaríska stjarnfræðingsins Kuipers, sem notaði aðrar aðferðir, staðfestu þessa niðurstöðu Tikoffs árið 1943. Litaskipti benda til jurtalífs Um 1920 komst prófessor Ti- koff, sem þá stundaði rannsókn- ir sínar í hinum fræga Pulkovo- stjörnuturni, að því, að hin dökku svæði á Marz voru græn eða blá að vetrarlagi, en brún. lei-t á sumrin, Þetta renndi stoð um undir þá tilgátu, að á Marz væru jurtir, sem felldu blöð á haustin og einnig sígrænar jurt- ir, eins og þær þekkjast frá hin- um köldu héruðum Jarðarinnar. Visindamenn voru þó langt frá því sannfærðir um réttmæti þessarar tilgátu. Þrjár höfuðmótbárur Mótbárur gegn henni voru einkum þrjár, og það voru þær sem teknar voru til atbugunar við stjarngrasafræðideild vísinda- akademíunnar í höfuðborg Kas- akstans, Alma Ata, árin eftir 1947. .Fyrsta mótbár.an var 'SÚ, að jurtir Jarðarinnar endurkasta miklu fleiri af hinum ósýnilegu útrauðu geislum en endurkastast frá hinum dökku svæðum á Marz sem talin eru vitna um Hárskerar skaðabófaskyidir fyrir siœma klippingu Sé Ástralíumaöur óánægöur meö þaö hvernig hann hefur veriö klipptur eöa rakaöur, getur hann fengiö rak- arann sinn dæmdan til aö greiöa skaöabætur. Rakarar í Ástralíu þóttu svo illa að sér og óvandvirkir að þingið setti lög, sem munu ekki eiga sér neinn líka á jörðinni. Lögin, sem tóku gildi um sið- ustu mánaðamót, koma á opin- beru eftirliti með vinnu rakar- ánna. Snyrtiráð nefn.ist yfirvald, sem sett er til að fylgjast með því hvernig fólk er klippt og rakað. Sé einhver óánægður með hand.averk rakarans síns getur hann snúið sér til ráðsins, sem heíur vald til að rannsaka mál- ið og dæma í því. Þyki snyrti- ráðinu kæran á rökum reist getur það dæmt kæranda skaða- bætur úr vasa rakarans og auk þess svipt hann atvinnuleyfi um ákveðinn tíma ef sakir þykja ærnar. . Auk þessa ber snyrtiráðinu að f.vlgjast með hollustuháttum í rakarastofum og viðskiptavinir geta kært það fyrir ráðinu ef rakararnir handleika skæri, klippur og rakhnífa þannig að viðskiptavinunum stafi háski af. plöntullf. Rannsóknir í háfjöll- um Kasakstans leiddu hins 'veg- ar í ljós, að jurtir. sem lifa í köldu loftslagi á Jörðinni, gefa frá sér mjög lítið af útrauðum geislum, og að útgeisljin barr- trjáa er t. d. helmingi minni á veturna en á sumrin. Skýringi’a er sú, að plöntur í köldu lofts- lagi 'soga að sér útrauðu geisl- ana til að halda á sér hita. Illaðgræna ekki útilokuð Önnur mótbáran er sú, að grænu jurtirnar á Jörðinni g’eypa nokkurn hluta .af hinum rauðu geislum litrófs'ms. Það er blaðgrænan sem sýgur þá í sig. í litrófi þess ljóss, sem endur- kastast frá hinum dökku svæð- um á Marz, vantar hins vegar enga rauða geisla. Þetta bendir til þess, að blaðgræna sé ekki til á Marz. Rannsóknirnar í há- fjöllum Kasakstans leiddu hins vegar í Ijós, að blaðgræna í jurt- um, sem lifa í kuldahéruðum, drekki ekki í sig nema lítið eitt af hinum rauðu geislum litróís- ins. Ástæðan er sú, að þessar jurtir verða ekki einungis að nota rauða, heldur einnig orange- lita, gu!a og græna geisla til að fá nægilega orku til að vinna koltvisýrunginn úr loftinu. Þess vegna er alls ekki útilokað, að blaðgrænan sé til á Marz. Bláar jurtir í köldu loftslagi Þriðja atriðið, sem olli vís- indamönnum heilabrotum, var að jurtirnar á Marz virtust vera ljós- eða jafnvel dökkbláar. En þetta skýrist, ef haft er í huga það sem sagt var áðan: að jurtir í köldu loftslagi soga til sín bæði rauða, orangelita, gula og græna geisla. Þá er skiljan- legt að ljósbláir, dökkbláir og fjólubláir geislar séu yfirgnæf- andi í litrofi þess ljóss, sem þær varpa frá sér. Rannsóknir í há- fjöllunum staðfesíu þetta einnig. Líkur á dýralífi Að sjálfs.ögðu hefur hér aðeins verið drepið á höfuðatrið'n. í rannsóknum sovézku vísinda- mannanna, en óhætt mun að fullyrða, að með þeim hafa vcrið leitt miög sterk rök að þv', að til sé háþróað p’öntulíf á Marz. Og þá eru um leið ærnar líkur fyrir því, .að dýralíf kunni að eiga sér þar stað. FyrSr skömmu íundust tá göíii í Kaupmannahöfn flugmiðar, fa' 'Ir í gúmmiblöðrum, þar sem vesturþýzkir scsíaldcmákratar hvöttu fóiaga sína í austurhéruðum ÞýzkalanJs tll upphlaupa og: i k'jmmdarvcrka. Myntl’n cr af eirizi slíkri blöðru og iniðum þehnxi se .n i lienm voru. r iskkaupmeim í ASserdeeii óttast skort á ísfiski Fiskkaupmenn í Aberdeen hafa í hyggju aö stofna togaraútgeröarfélag meö allt að 3 tmillj. sterlingspunda hlutafé. í 'síðasta tölublaði brezlca fiskiritsins Flshing News er skýrt frá því, að fiskkaupmenn í Aberdeen hafi í hyggju að stofna togaraútgerðarfélag. Ætl- unin er að saína 2—3 millj. sterlingspunda hlutafé, en auk þess mun leitað til stjórnar- -----------------------—-------\ Verkiall 250.000 í Clydehéraði Á miðvikudaginn í síðustu viku lögðu 250.000 verkamenn í G asgow og aruiars staðar í C*ydehéraði ni’ur vir.nu í hálfan dag til að fylgja á eft- ir kröfu sinni um 15% kaup- hækkun. Þetta var mesta vlimustöðvvn, sem þar hefur átt sér stað síðan í allsherjar- verkfallir.a mikla árið 1926. Upp úr hádeginu héldu tug- búsunlir verkamanna á fjö .iafund í Glasgow cg hiýddu þar á lciðíoga sína, sam sögðu að þessi v'miu- stöðvun og þessi furGur niætti vera atvinnurekend- cm til viðvörunar. ,.Við get- um ekki þolað“, sagði einn þeirra, „rl örfáir auðugir vinnuveiter.riar segf þrem milljónum verkamanna, að þeir geti enga. kauphækkun fengið". V_____________________________ valdanna um ríklsstyrk til tog- arakaupa. Þessi hugmynd er komin upp vegna bess að fisk- kaupmenn í Aberdeen óttast að þeir togarar sem nú landa i bænum, geti ekki fullnægt eft- irspurninni. Nú þegar er mis- brestur á þessu og fyrirsjáan- legt, að inr.an nokkurra ára muni aðeins heimingur þe'rra 200- •fiskkaupmanna sem í borginni eru fá nægilegar fiskbifgðir, ef ekkert verður að gert. Tcgurum sem gerðir eru út frá Aberdeen, hefur fækkað úr 328 árið 1938 í 217 • nú. Og það sem meira er. iangflestir þeirra eru úr sér gengnir; þann'g er.u 170 þeirra eldri en 30 ára og 56 eldri en 40, ag litlar líkur á að hægt verði að gera þá út x meira en 10 ár enn. tMIsipIágaia M Urgangsoiían sem.skip slepp-a frá sér á höfum úti verður þyi meira vandamál sem diéselskip- unum í'jölgar. Oiíubrákin banar sjófuglum ; m:l];?nata’.i og óþr'f- ur heilar st"and’.engjur svo að þar. er ek’.ci stígandi. Nú er að koma saman i London alþjðð- ’eg ráðstefna, þar sem ræða á hvað hægt sé að gera t.'l að bægja frá olíuplágunni. Ein síðasta nýungin í sýra* ingartsfkni kv’kmyada e- bré:ðtiald'ð, sem kal xst é útlonzku c’ncmascope. Þaí vo.r ný’ega tok’ð í noíkuc í ei'nu stærs ia l;v'kmyr-Ja húsi Kaupmannahaf na og þs»r ©r þessi mýnd tek :n af ]>ví. Tjaldð er 1 metra breití en 0 mýr hát'-. Sterð þess m marka nf samanbnrði v5 mennina scm undir þ> standa.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.