Þjóðviljinn - 09.02.1954, Blaðsíða 4

I
4)
ÞJÖÐVBLJINN — Þziðjuáag-ur 9. febrúar 1904
Sutmudaguriíin leið, og rnað-
ur hlustaði ekki á útyarpið
fyrr en imdir miðnættið, og
,þá var ekkert orðið eftir atm-
. að en skrallmúsik og kosninga-
fréttir. Ekki ber að láta þess
ógetið, að kosningahljórnplötur
hafa aldrei fyrr verið valdar
Jafn lítið óþægilegar fyrir eyru
íaÍQnzkra hlustenda, íslenzku
ciæguriögin eru í sókn á hend-
ur engilsaxneska frygðarvæl-
• ihii, og þótt íslenzku dægur-
• '•sðhjgvamir-séu ekki allir upp á
-marga fiska og sumir hverj-
ir vægast sagt smekklítið
‘ þunnmeti, þá loðir við þá
ilesta gamalkær og þjóðleg ró-
manlík.
Mánudagurinn var helgaður
hálfrar aldar heimastjóm.
Þess háttar merkisdagar eru
- mikLir hvalrekar á fjörur út-
varpsdagskrárinnar. Það var
/i tnjög svo sómasamlega að
livainum unnið að þessu sinni,
• þegar frá er skilin ræða for-
. sætisráðherrans, sem gaf marg-
smnis: fyrirheit um leiftursýn-
- ir úr ævi hins glæsilega gáíu-
manns, er fyrstur varð ráð-
lierra á íslandi, en auðvitað
kom. aldrei neitt leiftur heldur
innihaldslítill belgingur. Ekki ^
er máske rétt að áfeUast Út-
varpsróð fyrír það að víkja
• sér tii forsætisráðherra lands
ins um aðalræðu um fyrsta
inuienda ráðherrann, en það
getur þó aldrei- góðri lukku
stýrt að fá forustumann frels-
isafsals þjóðarinnar til að ræða
um atburði, sem marka tíma-
mót fram á leið í freisisbar-
áttu hennar. Enda varð sú
reyndin á, að hinn mikli hæfi-
leiki Ólafs Thors til lýðskrumS
og leikaraskapar hrökk ekki
til. — En sá er megingallinn
enn við minningu Hannesar
Hafsteins, að hann er svo
merkur og glæsilegur tíma-
mótamaður, að ekki þykir
hæfa að haida á loft pólitísk
um ávirðingum hans, sem
hefðu getað orðið frelsisbar-
áttu okkar dýrkeyptar, ef ann-
arra merkari og harðgerðari
hefði ekki notið við. Vandi
l>essa máls. hvíldi á Vilhjálmi
útvarpsstjóra ó mánudags-
kvöldið, og var þar réttur
maður á réttum stað til að
þegja um þungamiðju býð-
ingarmikilia atburða.
Af erindum utan fastra dag-
skráriLiða var merkast erindi
Rannveigar Þorsteinsdóttur
um dr. Björgu C. Þorláksson.
Nú er mikils um vert að kynna
fyrir þjóðinni mikilmenni
hennar, og Björg er sannarlega
ein í tolu þeirra, )>ótt nafn
hennar verði ekki bundið á
sérstakan hátt við þýðingar-
mikla tímamótaatburðí þjóðar-
sögunnar. Við sögu slíkra stór-
menna er ekki þörf neins leift-
urbelgings, enda gerði. Rann-
veig sig ekki seka um þess
háttar, þá verða sterkastar
naktar sögulegar staðreyncHr.
Kvöldvaka fimmtudagsins
vrar virðuleg. Þar á Gils Guð-
mundsson öðrum fremur heima
til að 'ségja fxá hetjudáðum
annarra manna. Guðsorðalest-
ur Magnúsar frá Skörðum er
algerlega einstæður í siuni röð,
það er lestur, sem ekki verður
áunninn, heldur er náðargáfan
éin. Því get ég ■ þessa, að ég
vildi koma í veg fyrír, að aðrir
gerðu viðleitni til að stæia
lestrarlag hans, þvi áð það
gæti orðið ljóta útkoman. —
Þegar Hailgrímur Jóna.sson
segir ferðasögur fró öðrum
löndum, þá verður hans hátíð-
legi hrifningartónn ekki eins
óstúðiegur í mínum eyrum og
þegar hann fer v.m óbyggð-
ir okkar íósíurjarðar.
Dagskrá vikunnar lauk með
léik^ Þjóðleikfeússins: „Binklíf*'.
Leikur í frönskum stíl, og þvi
fullkomlega við ’pví að búast. að
hann fjaili unv ástir einar, ást-
arsælu og hjúskaparástand,
sem fró þeim bæjardyruin séð
er sem neest því að vera eitt
og hið . sama. Leikurinn er,
þrunginn háalvarlegri gaman-
semi og endar á þann meist-
aralega hátt, að hjónaleysin,
sem eru sameiginlega að leita
að og berjast fyrir að endur-
heimta sina ektamaka, eru
komin í svo hjartanleg illindi,
að hlustanda getur alls ekki
dulizt, að í hjörtum þeirra er
að bálast sú ást, sem hlýtur að
hafna í hjónabandi, áframhald-
andi illdeilum og sennilega
hörkubarsmíðum. Leikurinn er
vel saminn og, ágætlega með
farinn af leikendum Þjóðleik-
hússins undir stjóm Gunnars
R. Hansen.
Stærsti útvarpsviðburður
vikunnar er tvímælalaust nýja
framhaldssagan. Ég sé ekki á
stæðu til að fjölyrða um það.
. G. Ben.
Brynjólfur Runólfsson
níræður
Hann er fæddur að Saurbæ
á Rauðasandi 9. febr. 1864.
Faðir h.ans v-ar Runólfur Run-
ólfssori, síðar búandi í Kirkju-
hvammi (d. 1911) en móðir
..Brynjólfs yai; Guðrún Gunn-
' .laugsdóttir frá Bröttuiilið,. sem
þá var hjáleiga frá Saurbæ, en
nú komin í eyði. Guðrún dó
í Kirkjuhvammi eftir margra
ára sjúkdóm 1886, 51 árs. —
Foreldrar Brj-njólfs voru ör-
snauð.
Á þessum árum var ekki
lögð nein rækt við fræðslu
ungmenna í útkjálkasveitum
landsins. Ef unglingur kunni
utanbókar Faðir vor og bless-
unarorðin var hann fermdur,
eða eins og þá var sagt „komið
í. kristinna manna tölu“. Þann-
ig v.ar ástandið ó æskuárum
Brynjólfs. Árskaup fullvreðja
manns var þá hið alira hæsta
40 kr. en kaupamanns um
slátt 12 kr.
Brynjólfur kvænlist haustið
1895 Magnfríði dóttur Magn-
úsar Jónssonar á Melanesi [síð-
ar íshússstjóri á Geirseyri] og
Sigurlaugar systur Guðrúnar,
móður Brynjólfs. —Á þessum
árum voru býlín Vatneyri og
Geirseyri í örum vexti. Þangað
fluttu ungu hjónin Brynjólfur
og kona hans.- Settust þau að
á Geirseyri, þar missti hann
Magnfríði konu sína 1945 eftir
50 ára hamingjusamt hjóna-
bancl. Þau áttu 4 mannvænleg
létust
fáum
þöm: Magnús og Jón,
báðir af slysum fyrir
árum, og Guðrún, sem nila
. ævi hefur dvalið i hú.-i föðu.
síns, og annast hann nú' með
hinni mestu umhyggju í húsi
þeirra, Bræðraborg á Géirs-
eyrl. Fjórða barn Brynjólfs og
konu hans, er Jóhannes bakari
í Hafnarfirði.
Fyrr ó árum var Brynjólfur
hið mesta glæsimennl, ramur
að afli, snar og harðgjör, og
svo léttur og kátur í lund, að
vandfundinn mun sá maður er
hafi séð hann breyta ^ skapi.
Hann var því hrókur alls fagn-
aðar og eftirsóttur maður til
vinnu.
Fyrir rúmu ári hitti sá or
þetta ritar Brynjólf og ræddi
við hann um stund. Var hann
þá á fótum dag hvern, dökka
fagurlíðaða hárið var hvítt
sem mjöli, svörtu snöru augun
voru fyrir mörgum árum lok
uð, en skapið var hið sama
og fyrr, orðin full af glensi og
fyndni.
Eg þakka þér, Brynjólfur
minn, fyrir samferðina, bráð-
um hljóta leiðimar að skilja.
Heilt þér níræðum.
Rósinkranz Á. fvarssou.
Orðsending írá D ýravemdunarfélaq i l&lands:
ölía á sjé deyðir lýr og jurtir
Að gefnu tilefni beinir stjórn Dýravotndunarfélags ís-
lands þeim tilmælum til allra skipstjórnarmanna, vél-
gæzlumanna og gæzlumanna olíustööva aö gæta þess að
oiía komist ekki í sjó, ár eða vötn, vegna hinnar miklu
eyöileggingar sem olíubrák getur haft á fuglalíf, fjöru-
gróður og dýralíf á fjörum svo og plönturek sjávarins og
egg þeirra nytjafiska sem klekjast viö yfirborð sjávar.
Minnist. þess að dlía á sjó deyðir dýr og jurtir.
Stjóm Dýraverndu-narfélags íslands.
öUr tstf'
um ■
Sigfóg Sigurhjartarson/
Minningarkortin eru til sölu*
’í skrifstofu Sósialifltaflokks-«
ias, Þórsgötu 1; afgreiðslu<
Þjóðc-iljans; Bókabúð Kxon <
Bókabúð Máls og menringar,1
Skólavörðuatíg 21; og i'
Bókaverziua Þorvaltiaí'
.Hjamasonar i Hafnarfirði, *
Fiöksesndiu s©»n Þjóðvariiíirmeiiu grípa oftost til þeg-
ar þeir frarfa að géra grein fyrir því athæfi sínu að neita
allri eamvinau vfð sósíalista ©r sú, að þannlg skapist
þ©im MflöguMkar til að vinna fylgi frá hemámsflokkun-
om sem ékld yfirgæfí þá að öðiuni kosti.
Nú hefur reynslan feveðiS upp óvéfengjanlegan dóm
í þessu efni. f alþíngisliosningunum í sumar unnu Þjóð-
varnas’ineim það afrek eitt að sundra andstæðingiim her-
námsius 5 tvær fylkingar og veikja baráttuaðsteðu þeirra.
Útlioman varð sú að Þjóðvariiarflofelíuriiin fékfe tvo
þingmeim og vann þá báða íiá Sósíalisbifloídmum.
t bæjarstjórnftrkosningunum í Reykjavílc sem nú eru
nýafstaðna.r varð útkoman sú sama. Afrek Þjóðvarnar-
floliksins reyndist það eltt að fækka bæjarfnlltrúum
Bósialistaflokksins úr 4 í 3. Þeir reyndust nylsamir
hjálparkokkar íhaldsins, tvístruðu andstæðingum þess og
eiga sinn stóra þátt í að bæjarbúar verða enn í fjögur
ár að búa unðir óstjórn íhaldsmeirihlutans.
Þannlg er „saJnemingarhlutverkið" sem Þjóðvarnar-
forkólfarnir þykjast gegna. Þeir eru ákjósanlegustn
bandamenn íhaldsins og allt athæfi þeirra er beinn stuðn
ingur við fyigjendur hernámsstefuunnar. Falskenning
þeirra stendur nú afhjúpuð og auðveldara en áður fyrir
hrekMaust og heiðarlegt fólk að átta sig á hinu raun-
verulega hlutverki þeirra.
„Suðræn veðrátta" — Sólin leiðir sitthvað í Ijós -—
Þormóður fær hugmyd — Ritstjórar láti ljós sitt
skína — „Hlutleysisbrot útvarpsins"
UM LEIÐ og „suðræn veðrátta"
þ.e.a.s, kuldi og frost upp-
hefst á okkar landi fer bless-
uð sólin að'skína. Hún hefur
látið lítið yfir sér að undan-
fömu, enda svokallað skamm-
degi, en svo kemur það í Ijós
að hún hefur alls ekki gleymt
okkur fremur en við höfum
gleymt henni. Og við uppgötv-
um allt í einu að dagurinn er
ekki lengur mjög stuttur,
maður drekkur meira að segja
síðdegiskaffi í dagsbirtu. En
sólin og birtan leiða sitthvað
í Ijós. Við uppgötvum ef til
vill að frakkinn sem við höf-
um gengið í í allan vetiu- er
svo öhreinn að hann þolir ekki
sólskinið og það er önnur eins
hörmung að sjá skóna. Og sól-
skinið ieiðir miskunnarlaust_
í Ijós allt það sem við höf-
um vanrækt í þrifnaðannálum
innanliúss; nú sér hver sem
inn kemur að það hefur ekki
verið þvegið undir skápnum í
vikunni sem leið og fingra-
fprin á útvarpinu eru augljós.
OG FYRST ég nefndi útvarp,
þá er bezt að bréfið frá Þor-
möði fylgi hér með. Hann ‘
slcrifar: „Kæri bæiarpóstur.
Fju-ir struttu heyrði ég Þórar-
in Þórarinsson Tímaritstjóra
segja erlend tiðindi. Ekki ætla
ég að fella neinn dóm yfir
því erindi, en meðan á því stóð
fékk ég hugmynd, sem mér
finnst sjálfum mjög snjöll og
hún er að minnsta kosti fram-
kvæmanleg. Mér datt í hug, að
fyrst eiim ritstjóri stjórnmála-
blaðs á aðgang að útvarpinu
með hugleiðingar sínar um
heimsmálin, því skyldu þá ekki
fleiri ritstjórar láta ljós sitt
skína yfir landslýð?. Þetta eru
hvort sem er menn sem hafa
atvinnu af því að hugsa og
skrifa, svo að þar er ekki við-
vaningsbragurinn á. Og ef
einn ritstjóri kæmi í hverri
viku og segði hlustendum er-
lend tíðindi væri ekki að efa,
að sá þáttur yrði mjög vin-
sæll. Á eftir Þórarni kæmi ef
til vill Hanníbal, síðari Magnús
Kjartanssoff, þá Valtýr og
lolcs Valdimar Jóhannsson. Ef
til vill má finna þá fleiri rit-
stjóra, en þetta ætti að duga.
Og svo segðu þessir menn af-
drátt.arlaust álit sitt á utan-
ríkispólitíkinni; ef einhver
hlustandinn hneykslast á éin-
um, þá ætti sá næsti að bæta
það upp. Nú fara suntir sjálf-
sagt að tala um hlutleysis-
brot, en ég fæ ékki séð að það
sé neitt verra þótt Magnús
Kjartansson brjóti hlutleysi
en t..d. Þóiarinn Þórarinsson.
Og hlustendur ættu að þola. á
að gizka hálftíma hlutlevsis-
•brot, í hverri. vlku, ég.tala nú
e'rki um ef þáttum þessum
yrði beinlíaia gefið nafnið
., ,'Hlutle.ysisbrot út varpsins'fe
Eg hugsa gott til þessaia
þátta og vona að útvarpið hafi
víðsýni til að koma þeim á, *—
Þormóður“.