Þjóðviljinn - 16.02.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 16. febrúar 1954

útgeíandl: Samelnlngarflokkur alþýSu — Sósíalistaflokkurlna.
Rítstjórar: Magnús Kjartanason (áb.). SigurSur Guðœundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, GuC-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Óiafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sxmi 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 ú mánuðl í Reykjavik og nágrenni; kr, 17
Mnats ataðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr, ointakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
S|ém@nEt krefiezst somþifkktcir á
frumvcirpi Luðváks n skcitl«
fríðindi ©g nýjn vökulögunum
S
iurmn og
ustii réttlætismála sjómanna á
'ailg
mgi
F©rdæiiii iépawtgslia'
Óvíða á landinu sótti íhaldið kosningamar af öðrum
eins ofsa og heift og í Kópavogi. Fyrsti leikur þess var að
íá kosningunum frestað — með úrákurði sem gerði kosn-
ingarnar raunar ólöglegar víða um land ef honum heföi
verið framfylgt annarsstaðar — en tiígangurinn með' því
var sá einn að flokksvélin í ‘Reykjavík hefði meira tóm
tii að skipta sér af málefnum Kópavogsbúa þegar baráttan
hér var liöin! Því nœst var reynt aö gera hvert. smáatriði
að æsingamáii með feiknarlegum blaðaskrifum. Er einna
minnisstæðast þegar íhaldið reyndi að banna hrepps-
nefndinni að hálda fund í barnaskólanum! Einnig í sam-
bandi við fyrirkomulag fundanna voru forsprakkar íhald.s-
ins eins og vitstola menn, lögðu á þaö megináherzlu að
óbreyttir lcjósendur væru sviptir málfrelsi, en heyktust
svo sjálfii' á aö mæta þegar á átti aö herða! Og enn bætt-
ist viö takmarkalaus fjáraustur úr Reykjavík.
Ofsi íhaldsins stafaöi af því að það sá möguleika á að
splundra þeim samhenta meirihluta sem stjórnað hefur
Irreppnum undanfarið'. Upphaflega sameinuðust hrepps-
búar í samtökum, óháðum pólitískum flokkum, til þess
að hrinda fram nauðsynjamálum sínum. í kosningunum
1948 skarst Alþýðuflokkurinn einn úr leik, 1950 íhaldið
og Alþýðuflokkurinn, og nú buðu Alþýðuíloklcur, Fram-
sóknarflokkur og íhald allir fram hver í sínu lagi. íhaldið'
taldi þennan pólitíska dilkadrátt öruggan til að fella
hreppsnefndarmeirihlutann undir fyi-ustu Finnboga Rúts,
og því var ofsinn jafn einstæður og dæmin sanna.
En úrslitin urðu íhaldinu minnisstæður löðrungur.
Listi óháðra kjósenda vann sigur með eftirminnilegum
yfirbur'ðum, fékk tvöfalt hærri atlcvæðatölu en íhaldið.
Og Alþýöuflokkurinn fékk þungbæra áminningu fyrir í-
haldsþjónustu sína; Guömundur „prófessor" Hagalín féll
meö eins atkvæðis mmi fyrir Hannesi „féla gsfræðingi"
Jónssyni og hafði þó gefið honum þá einkunn í Alþýð'u-
blaðinu í fyn’adag að hami væri „einstæður vindbelgur og
hégómagikkuv“, skreyttur „fals og fordildarfjöðn.im“!
Hvað er þá Guðmundur sjálfur í augum Kópavogsbúa
eftir þessi úrslit, að ógleymdum útstrikununum? spyrja
rnenn.
Kosningarnar í Kópavogi eru ekki að’eins ánægjulegar
fyrir Kópavogsbúa sjálfa heldur áhrifarik vísbending til
íslenzkrar alþýðu um land allt. Þannig á að snúast. við
árasum auömannaflokksins. Þannig á að bregðast við'
mönnum sem telja sig íhaldsandstæðinga en hjálpa í-
haldinu með því að sundra nauðsynlegum samtökum. Sú
samheldni sem einkennir fólkið í Kópavogi þarf að veröa
alrnenningi um land allt fyrirmynd í átökum þeim sem
framundan eru.
ÖSik vinnubregS
Á öðrum stað í blaðinu í dag er skýrt frá fiskveröinu
eins og það’ var ákveðið í Noregi, og er það miklum mun
hærra en hér, enda þótt sjómönnura tækist að knýja fram
verulegar lagfæringar í vetur.
Hvernig stendur á því að Norðmenn geta greitt sjó-
mönnum rniklu hærra verð en hér tíðkast? Ástæðan er
sú að í Noregi telja stjórnarvöldin það' hlutverk sitt að
hlúa aö sjávarútvegi og efla hann sem mest, en hér virð’-
ist það vera verkefni ráðamanna að tryggja milliliðurn
sem óhemjulegastan gróða á kostnað sjómanna og raun-
verulegara útvegsmanna. Afleiðingin verður einnig sú að.
í Noregi er mjög ör þróun 1 sjávarútvegsmálum og veru-
leg r.ýsköpun á sama tíma og hér er dregiö úr öllum af-
köstum. Norðmenn þurfa ekki að flytja inn sjómenn frá
Færeyjum; hins vegar flytja þeir inn þorsk þaðan til þess
að fullvinna hann og koma honum á markaði þá sem
Norömenn geta ekki annað með eigin afla.
Það þarf ekki að skýra hvert þessi andstæöu vinnu-
brögð íslenzkra og norski-a valdamanna leiða.
Þegar blöð íhalds og Framsóknar skrifa fordæmingar-
greinar um íslenzka sjómenn vegna þess að þeir séu ekki
ginnkeyptir fyrir þeim kjörum, sem sjómönnum er nú boð-
ið, skyldi þess minnzt, aö einmitt Sjálfstæðisflolckurinn
og Framsókn standa á Alþingi eins og veggur gegn sjálf-
sögöustu lagfæringum á kjöi’um og aðbuð sjómanna, og
er barátta þeirra gegn vökulögunum gleggsta dæmið.
Skipverjar á 15 togurum hafa nú sent Alþingi áskoran-
ir um aö samþykkja fmmvarp Lúðvíks Jósepssonar um
skattfríðindi sjómamia á fiskiskipum. Sjómannafélag
Reykjavíkur hefur einnig skorað á Alþingi að samþykkja
það. En afturhaldið daufheyrist við slíkum lcröfum, enda
þótt það geti haft hinar örlagaríkustu aíleiðingar.
Frumvarp Lfi'ðviks var flutt
snemma á þLnginu sem nú sit-
ur, og hefði að sjálfsögðu
getað verið afgreitt löngu
fyrir nýár ef þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins og Framsókn-
arflokksins hefðu viljað sýna
nokkum vott þess að verða
við kröfum sjómanna. Fyrir
Alþingi liggja nú, eins og áð-
ur segir, áskoranir frá skip-
verjum á 15 togurum, um að
samþykkja frumvarpið. og eru
það þessir:
Frá Reykjarik:
Geir
Askur
Hvalfell
Jón Þorláksson
Þorkell máni
Ingólfur Amarson
Karlsefni
Frá
Júlí
Haínariirði:
Frá Sigiufírðí:
Hafliði
Elliði
Frá Isafirði:
Sólborg
ísborg
Frá Norðfirði:
Egill rauði
Goðanes
Frá Seyðisfirði:
Isólfur
Auk þess hefur fjöldi sjó-
manna skrifað undir krxifu um
skattfríðindi á skrifstofu IÁO
en ekki er farið að hafa fyrir
því að koma þeim áskorunum
á framfæri við Alþingi.
Vegna þess mikla áliuga sem
ríkir meðal sjómanna á þessu
máli, skal frumvarp Lúðvíks
og greinargerð birt hér á ný.
Er sjálft frumvarpið þannig:
1. gr. Við ákvörðun á skatt-
skyldiun tekjum sjótnanna á
fiskiskipum skal telja V3
hluta þess kaups, sem þcir
liafa aflað scm sjómenn á ís-
lenzku fiskiskipi, sem skatt-
frjálsan kauphluta.
Ati'innurekendur skuiu við
uppgjöf á atvinnutekjuni
til skattyfirvalda tilgreina,
hvort noldiur hluti tekna
telst sem sjómannstekjur
samkv. 1. málsgrein.
2. gr. Allir þeir, sem stund-
að hafa sjómannsstörf á Js-
íenzku fiskiskipi í 6 mánuði
eða Iengur á skattárinu, eiga
rétt til þess að draga frá
brúttótekjmn sínum 1000 kr.
vegna. vin nufataka upa. Fjár-
hæð þessi slud dregin frá
tekjunum. áður en umreikn-
ingur fer fram og skatt-
skyldar tekjur fundnar.
3. gr. Lög þessi öðiast gildi
1. jan. 1954.
f greinargerð segir flutnings-
maður:
„Aðaltilgangur þessa frum-
varps er að veita starfandi
fiskimönnum nokkra tekju-
skattsívilnun.
I 1. gi’. frurnvarpsins er geit:
ráð fyrir, að sjómenn á íslenzk-
um fiskiskipum njóti þeirra
fríðir.da að mega draga %
hluta af sjómannskaupi sínu
fra brúttótekjum framtöldum
til skatts. Ákvæði þctta mundi,
ef að lögum \Tði, léta talsvert
skattagreiðslur hlutaðeigandi
manna.
í 2. gr. eru ákvæði um
nokkra skattíviluun til sömu
manna, þar sem heimilað er að
draga 4000 króna upphæð frá
tekjiim til skattg vegna vinnu-
fatakostnaðar sjómanna.
Mcginástæðan til þess. að
rétt þykir að veita fiskimönn-
um skattívilnun fram yfir aðra,
er, að reynslan sýnir, að verra
er að fá menn til þeírra starfa
en flestra annarra. Þvi verður
ekki heldur neitað, að tekjur
sjómanna. sem eðlilega dvelj-
ast langtímum fjarri heimi’.um
sínum, reyaast ódrýgri en tekj
ur þeirra, sem vinna heima hjá
sér og geta notað aílar fri-
stundir til fyrirgreiðslu eða
umönnunah við lieimili sín.
S.jómaðurinn vcrður oft að
kaupa heimili sinu aðstoð í
fjarveru siani, en sá, sem vinn-
ur heima, á auðvelt með að
sinna slíku sjálfur án sérstakra
útgjalda.
Síðustu árin hefur sifellt bor-
ið meira og rneira á því, að erf-
itt væri að fá menn til starfa
á fiskiskipum. Kaup fiski-
manna hefur eltki þótt sérstak
lega eftirsóknarvert og starfs-
skilyrði þeirra venjulega lak-
ari en í landi. Skortur á góð-
ur.i sjómönmun er þegar orðinn
mikið áhyggjuefni þeirra, sem
annast rekstur fiskiskipa. Skatt
friðindi, sem veitt yrðu fiski-
mönnum, ættu að vera einn
þáttur í því að örva menn á
ný til starfa á fiskiskipum. en
þau störf eru íslenzku þjóð-
i.nni þýðingarnieiri én flest
önnitr. Mér er það ljóst, að
meiri og stierri ráðstafanir þarf
að gera en felast í þessu frum-
varpi, til þess að snúa við
þeim ógæfusamlega straumi síð-
ustu ára, sem sífelit dregur
fleiri og f’eiri menn frá fram-
leiðslustörfum þjóðarinnar. og
þá einkum fÍKkveiðuuum, til ó-
arðbærrar og sumpart óþjóð-
hollrar .vi.nnu í landi.
Islenzkir s.jómenn hafa fram
til þessa verið öðrum sjómönn-
um, sem starfa að fiskveiðum
í norðurhöfum- duglegri og af-
kastameiri. Það hefur líka
reynzt undirstaðan í þjóðarbú-
skap okkar. Það er þvi sami-
arlega alvörum,ál öllum lands-
mönnum, ef kjarni okltar fiski-
mannastéttar leitar frá fisk-
veiðistörfum og hópast í land
að tekjumeiri störfum þar.
Skattfríðindi þessa frumvarps
eru aðeins smáviðurkenning til
handa fiskimönnum okkar á
himi þýði.ngarmikla starfí
þeii-ra og eiga að stuðla að því,
að góðir sjómenn flýn ekki frá
störfum sinum í landvinnu".
í dag er til moldar borin á
Stokkseyri Sigriður Eiríksdótt-
ir ljósrnóðir frá Dvergasteinum
á Stokkseyri, er lézt 7. þ. m. á
Landspítalanum. Hún var
fædd 26. okt. 3 90:"). Foreldrar
hennar voru Guðrún Jónsdóttir
frá Jarlstöðum og Eiríkur Sig-
ufðsson Sandhaugum Þirígeyj-
arsýslu. Hún hafði starfað hér
sem ljósmóðir i 14 ár.
Skuggi sárrar hryggðar lagð-
ist yfir Stokkseyri við andlát
þessarar konu, sem varð með
svo sviplegum hætti. Þungur
harmur er nú kveðinn að eig-
inmanni og fósturdóttur hinnar
látnu. Við Stokkseyringar ber-
um í brjósti innilega hluttekn-
Framhald á 11. siðu
Sigríður Eiríksdóítir