Þjóðviljinn - 01.04.1954, Blaðsíða 4

_r ÞJCÍÐVILJINN — Fimmtudagur 1. aptil-lífiSÍ

»at'iru.nr.mu’ isxr. ur
HALLDÓR PÉTURSSON:
Höfum við ekki meiri skyldur við land
okkar, arfleifð og lífið sjálft en vika-
pilta vetnissprengjunnar á Islandi
Til er öld, sem hlotið hefur
háfnið Víkingaöld og menn
með Morgunblaðssiðgæði hafa
reynt að skipa öld þessari
virðulegan sess í sögu mann-
kynsins og freistað þess að
sveipa hana gullnum ljóma.
Sannleikurinn er hinsvegar
sá, að þetta var öld hins mikla
siðleysis, ,,gangstera“, sem nú
virðast vera að ná hámarki
sínu á vorri atómöld.
Á Víkingaöldinni slógu ill-
menni sér saman og fóru í
hernað, sem kallað var, en það
þýddi að fara á fjarlægari
staði til rána og illvirkja.
Víkingar þessir géngu á land
þar sem vámarlaust og frið-
samt fólk átti sér einskis ills
von. i> óúj 5ót) |
Fólkinu var smalað saman,
konur svívirtar, börn hent á
spjótsoddum og megnið af fólk-
inu var drepið með alls konar
aðferðum.
Þeir hraustustu voru valdir
úr, hlekkjaðir og herleiddir sem
þrælar, en gamalmenni og van-
færar konur bundin og síðan
kveikt í þorpunum eftir að öllu
hafði verið rænt, sem hægt var
að komast með.
Þetta var þó ekki nóg, held-
ur var stundum migið í.. þrunna
til. að reyna að eitra vatnsbólin
fyrir þeim, sem undan höfðu
komizt.
Þessir menn hafa hlotið
nafnbótin brunnmígar og
halda henni enn til dags.
Allt þetta hét, og heitir ekki
sízt i dag, að afla sér fjár og
frægðar.
Nú vildi ég biðja ykkur les-
endur góðir að bera þessar að-
ferðir saman við það sem fram
fer í .nýlendunum og hálfný-
lendunum nú til dags og þá
munuð þið finna nakinn skyld-
leika Víkingaaldarinnar og at-
omaldarinnar, að viðbættri
visitölu hennar, tækninni.
Nú þykir það seinlegt og
árangurslítið að pissa í brunna.
Foringjum hinna óðu stríðs-
þjóða, Bandaríkjamönnum,
nægir nú ekki minna-en eitra
heil heimshöf, svo að geisla-
virkur gróður, fiskar og önnur
dýr berast með straumi og
stormum til fjariægra stranda.
Geislavirkur snjór fellur yfir
löndin, ásámt helryki dauðans
og þess, sem er ennþá óskap-
legra.
Innsigli Sameinuðu þjóðanna
vofa yfir öllu mannkyni, ef al-
þýða alls heimsins þekkir ekki
enn sinn vitjunartíma.
Við þekkjum öll forleik und-
anfarinna ára, í Gríkklandi,
Indonesíu, Indókína, Malakka-
skaga og annars staðar í ný-
'Íendunúm. í Grikklandi voru
hin afhöggnu liöfuð sett á
stöng, eða raðað til myndatöku,
mflljönír eru settar til höfuðs
frelsisvinum þessara þjóða og
hundruð þúsunda þessa fólks
er flutt til hinna hræðilegustu
staða þar sem dauðinn er fagn-
aðarhátíð. Skýrslurnar um
stríðsglæpi Bandaríkjamanna í
Kóreu, sem samdar eru af hlut-
lausu fólki, eru svo ofboðsleg-
ar að hvorki vakan né svefn-
inn getur leyst okkur frá þeim
sýnum. Það var fagnaðarhreim-
ur í fréttunúm af Malakka-
skaga þar sem þess var getið
að í þorpum hefði hvert manns-
harn verið þurrkað út og síðan
lagður eldur i kofana og allt
brennt til ösku.
Við könnumst öll við „stand-
ard“ fréttina af morðunum á
Mau-mau-mönnum, þar sem
skiigreint er af sérstakri alúð
hvað margir hafi verið myrtir
þennan sólarhringinn, alveg
eins og þetta væri eftir boði
Frelsarans.
Mörgum verður á að spyrja
hvað þetta fólk, sem svona er
farið með, ,hafi gert fyrir sér.
Þess stóri glæpur er sá, að
það vill að ræningjarnir, sem
hafa stolið landi þess og halda
því í fjötrum, viki til hliðar
svo sólin geti skinið á það, og
það langar til að lifa ofurlítið
mannsæmandi lífi...
Og aftur verður mönnum á
Ljósið sem hvarf
Eitt af því sem mjög er tfl
umræðu meðal manna þessa
daga, eru undrin í kjallara Al-
þýðuhússins við Hverfisgötu.
Koma þau fram í einskonar
ljósahverfingum við ólíkleg-
ustu tækifæri.
Svo er sagt að þriðjudaginn
23. þ. m. hafi Kvenfélag Al-
þýðuflokksins boðað til aðal-
fundar á nefndum stað, konur
hafi fjölmennt nokkuð og það
sem mun vera allsjaldgæft í
þéim félagsskap, 5 nýir félag-
ar sóttu um inngöngu.
Einhver ókyrrð hafði komið.
upp í stjómarliði félagsins í
samþan.dj, við þessa óvæntu
fjölgun og jaínvel búizt við að
þarna gætu verið róttækar að-
gerðjr í uppsiglingu. Sagt er
að upp hafi komið míkill pylsa-
þytur með tilheyrandi hvísl-
ingum,
Fundurinn mun að sjálfsögðu
hafa hafizt með skýrsluflutn-
ingi stjórnarinnar, en þá tók
til máls. Eggert þingmaður Þor-
steinsson og talaði um allt og
ekkert og sagði það vera þing-
mál. En ekki bólaði á að geng-
ið væri til stjórnarkjörs.
Höfum vér fyrir satt að næst
væri kaffi framréítt ’og 'í engu
hraðað fundarstörfum, en kon-
ur væru orðnar allundrandi og
jafnvel kímileitar, en óðum
tók að líða að miðnætti.
Að því mun þó hafa komið
að ekki var annað sýnna en
stjórnarkjör yrði að hefjast,
og þá var það að kraftaverkið
gerðist, sennilega það eina sem
forðað gat frekari aðgerðum í
því máli. Það hvarf nefnilega
blessað rafmagnsljósið i þeim
hlutar salarkynnanna sem fund-
urinn var haldinn í og á því
er sagt að ekki hafi verið
hægt að fá lagfæringu eða
neina senni’ega skýringu. Svo
aðalfundi Kvenfélags Alþýðu-
flokksins var frestað án þess að
kosin væri stjórn í það sinn.
Heyrt höfum vér að konur hafi
síðan paufazt úr sætum sínum
í myrkrinu og heim til sín.
Höfum vér ekki frétt af þeim
furðum frekar.
Brosti nokkur?
að spyrja: Hyerjir eru það sem
stíga þennan darraðardans á
dauðra manna búkum, eru
þetta ekki kommúnistarnir? Jú,
. það gæti maður nú helzt hugs-
að sér.
En svo undarlega vill nú tíl,
að svo er ekki, heldur verðum
við að kingja því, að þetta eru
friðelskustu þjóðir jarðarinnar
og máttarstólpar hinnar vest-
raenu menningar, sem kölluð
er, Bretar, Frakkar, Hollend-
ingar, með bróðúr að baki,
Bandaríkin, Þau teljast ekki
eiga nýlendur, en halda uppi
öllum þessum nýlendustríðum
af mikilli reisn, í Því trausti
að setjast á hræið ef sigurs
verður auðið, sem seint mun
þó verða.
En allar þessar dráps- og
eyðileggingaraðferðir, þykja nú
nostur eitt. Hugsjón höfuðþjóð-
arinnar, hvað peninga snertir,
Bandaríkjanna, er það, að
brenna upp mikinn hluta
heimsins og tortíma ímynduð-
um óvinum og láta þá engu
skipta þó hinn hlutinn fari líka.
Þetta kalla þeir sitt menning-
arhlutverk.
Eg var að ræða þessi mál
um daginn við skilgóðan mann
og allt í einu spyr hann: Hvað
er glæpur, er nokkur glæpur
orðinn til? Og ekki segi ég
það nú, svaraði ég í anda Ölafs
Kárasonar,
Er þáð glæpur ef ég d.rep
þig? spyr hann. Neí,- ekki eftir
nýjustu skilgreiningu. Eg gæti
gert eitthvað illt af mér og til
að fyrirbyggja það vinnur þú
þetta verk.
En það er einn glæpur til,
aðeins einn og hann er sá að
vera á móti glæpnum. Fátt er
svo með öllu illt að ekki fylgi
nokkuð gott.
Undanfarna daga hefur far-
ið þytur um heiminn, þytur
skelfingar, ásamt þyt nýrrar
lifstrúar. Jafnvel þeir sem hafa
gagn og gaman af því að myrða
meðbræður sína, vilja kannski
ekki vinna það til að þeir
dragi þá með sér í fallinu.
Og jafnvel í Bandaríkjunum,
þar sem það getur kostað raf-
magnsstólinn að heilbrigðri
hugsun lýstur upp, er nú
hvískrað um heftingu hinna
mestu dráps- og eyðileggingar-
tækja.
Og hvað haldið þið að hafi
skeð hér hjá okkúr, ekki nema
það, að atombjárminn datt áf
andliti Moggans 26. þ. m., að
minnsta kosti á pappírnum,
þessi bjarmi sem hefur skinið
svo glatt í hvert eitt sinn sem
alþýðu heimsins hefur verið
misþyrmt og það er talað um
með hógværð að hætta þessum
sprengingum.
Já, sumir verða hræddir, ef
allt á að drepa í einu, því jöfn-
uður er aldrei góðurH
Aftur á móti virðist Ólafur
Thórs hafa kennt Eysteini svo
mikið að hann snýr á meistar-
ann. 28. þ. m. er ekki hægt að
sjá annað en Tíminn heimti
meiri og vænni vetnissprengj-
ur meðan nokkur von er um
að alþýðan sigri og ætli að
velta af sér sköttunum, enda
má líta á sprengjuna sem eins-
konar alheimsskattafrumvarp.
En hvað sem þessir miklu
. slátrarar og fylgifiskar þeirra
Framhald á 11. síðu
Félag íslenzkra leikara hélt kvöldvökur á sviði Þjóðleikhússins mánu-
(lag og þriðjudag og var uppselt bæði kvöldin og undirtektir mjög
góðar. Sérstaka athygli vakti þátturinr. sem leikinn var úr Merðl
Valgarðssyni. Þá kom Brynjólfur Jóhannesson fram í nýju hlutverki
sem vakti mikla kátínu, og Guðmundur Jónsson söng bæði aríur
og gamanvísur auk fjölmargra annarra atriða. Þessi kvöldvaka
verðm- nú endurtekln á laugardagskvöld klukkan 23.15 vegna fjölda
áskorana og ^yerður það sennilega siðasta sýning vegna- anna leik-
ara og Þjóðleikhússlns. — Myndin hér að ófan er úr leikskránni
og. sýnir eiim þeirra sem skemmta: Lárus Ingólfsson.
Mosinn undan snjónum — Húsgagnasmíði úti í
hrauni — Ömannheldir mosastólar.
VIÐ SEM NÆSTUM erum alin
upp í hrauni sjáum ekkert
fallegra en hraun og mosa.
Einkum er mosinn yndislegur
um þetta leyti árs, nýkom-
inn undan snjónum, græmi og
ferskuy, og það er kannski
ennþá snjór í næstu kletta-
skoru. Og mosinn er ekiki
bara dimmgrænn og dular-
fullur að sjá, hann er líka
svo dæmalaust mjúkur og bið-
úr mansi næstum að leggjast
í sig. Hér á árunum bjuggum
við til stofuhúsgögn úr mosa.
Flest höfðum við einhvern
tíma séð bólstruð húsgögn og
öll þekktum við þau af af-
spurn og okkur fannst það
dýrlegustu húsgögn sem hægt
var að hugsa, sér. Og þoss
vegna vcru djúpir og bólstr-
aðir mösastólar og mosasófar
í öllum stofunum okkar í
hrauninu.
EN ÞAÐ KOSTAÐI talsverða
fyrirhöfn og oft vonbrigði að
vera húsgagnasmiður úti í
hrauni. Ef stólarnir áttu að
vera nógu stóriF fyrir aivöru
fóflc þufti ókjör af mosa í þá
og iþá þurfti að bera hann
langt að. Og svo þegar fyrsti
stóllinn var tilbúinn og ein-
hver settist í hann með sælu-
stunum, greiddist hann ef til
vill allur í sundur og varð
ekki annað en sviplaust hrúg-
ald, herfilegasti óskapnaður
sem ekkert viðlit var að betr-
umbæta, því að mosinn loddi
ekki leugur saman heldur
leystist upp 1 ómerkijegar
ræmur sem voru til einskis
nýtar. Og þegar við litmn í
kringum okkur sáum við að
við vorum búm að skemma
klettana, þeir voru eikki leng-
ur hlýlegir og fallegir, heldur
kolgráir og kuldalegir og
þjáðust af mosaleysi. Og þá
héldum við stundum heimleið-
is döpur í bragði og. á leiðinni
komum við í stórkostlega
mosalaut, sem beið þess eins
að eitthvað væri við hana
gert. Þá glaðnaði yfir okkur
og við unnum fögur fyrirheit:
Þannan mosa skulum við allt-
af láta í friði og aldrei
skemma þessa kletta. — Og
við vorum kát og fagnandi
þegar heim kom yfir þessari
stórkostlegu ákvörðun. En ef
til vill liðu aðeins nckkrir
dagar þangað til freistingin
sigraði okkur og við eigruðum,
upp í mosalautina stórkost-
legu til þess að leggja stund
á húsgagnasmiði og láta
drauminn um stoppaða stóla
rætast, þótt ekki væri nema
andartaksstund úti í hrauni.