Þjóðviljinn - 01.04.1954, Blaðsíða 7

” -'^4f.
JÓNAS ÁRNASON:
Fimmtudagur 1. apríl 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7
//
Hífiði betur
í vússnnn
Togaralíf
II.
sín troHvírana, og við biðum.
Það er éiisjaftilega lengi verið
að hífa upp troliið, eftir þVí
hve mikið er úti. í Jökuldjúp-
inu voru venjulega 400—450
íaðmar úti, og liðu að jaínaði
10 mínútur írá því slegið var
úr unz trollið kom upp.
Hleramir, sem halda trollinu
sundur meðan togað er, komu
upp fyrst, forhlerinn, síðan aft-
urhlerinn, og skullu í lunning-
una. Eg dró svolitinn slaka á
virinn, svo að Friðþjófur gæti
lásað hlerann úr og fest hann
á gálgann. Síðan kom upp efsti
hluti trollsins, og við krækturii
með haka í svonéfndan róp,
og settum rópinn í samband
við annan róþ á dekkinu, og
Magnús Frikk brá honum um
fcrliðu á brúnni og síðan um
spilkoppinn, og sama var gert
að framan, og urðu nú margar
hífingar í skjótri svipan; —
höíuðlínan með kúlunum, fót-
reipið með bobbingunum, allt
þetta var óðar en varði komið
ir.nfyrir lunninguna og skollið
i dekkið með miklum látum.
búnað, :og
upp eftir
‘þannig er
komið. —
tóku hann
þeim. Og
nafnið til
Rússinn er
Bobb
Víkur svo sögunni aftur að
vaktaskiptunum.
Aí því að ég var nýr maður
á skipinu, notaði einn vaktarfé-
laga minna tækifærið til að
kynna mig fyrir sumum af
hirini vaktinni. Hann benti á
einn þeirra og sagði: „Þessi
fékk einu sinni 1. verðlaun
fyrir fagran líkamsv’öxt í skóla
úti á landi. Hann er eini mað-
urinn á þessu skipi, ef ekki
bara öllum togaraflotanum,
sem sigrað hefur í fegurðar-
.samkeppni“. Svo benti hann á
annan og sagði: „Þessi þarna
er sérfræðingur okkar í glæpa-
máium. Ef þú þarft að vita
hvað mikill straumur er á raf-
magnsstólnum, þá skaltu bara
spyrja hgnn. Jlanp hefur líka
kynnt sér ástand menningar-
mála víða um heim, og miðlar
manni óspart þekkingu sinni
á því sviði. Til dæmis ræsir
hann mann stundum með því
að segja hvað margir séu læs-
ir á Ítalíu. Það er mjög hress-
andi að vakna við slíkt“.
Hinir svöruðu þessum at-
hugasemdum vaktarfélaga míns
með því að gefa þá skýringu
á honum sjálfum, að hann hefði
aðeins einu sinni á ævinni orð-
ið til verulegs gagns. Það var,
sögðu þeir, þegar portúgölsku
rúlluskautadömurnar í sjó-
mannadagskabarettinum tóku
hann upp á senuna í Austur-
bæjarbíói og sneru honum þar
á fullri ferð. Kæmi öllum, sem
á horfðu, saman um að hann
hefði verið langbezta númer
kabarettsins.. Enda hefðu þær
portúgölsku ólmar viljað fá
hann með sér í sýningaferð
kringum hnöttinn. „Þær sögð-
ust aldrei hafa hitt fyrír mann
sem snerist eins vel og harin“,
sögðu þeir.
Hugvif
En vaktarfélagi minn lét ekki
s)á sig út af laginu. „Það eru
yfirleitt mjög gáfaðir menn og
hugvitsamir á hinni vaktinni“,
sagði hann. „Þessi gengur til
dæmis í ósamstæðum stígvél-
um, eins og þú sérð, öðru
rauðu en hinu svörtu. Það ger-
ir hann til að eiga hægara
með að þekkja sundur á sér
fæturna". — En hér varð hann
að hætta kynningum að sinni,
þvi að allir á hinní vaktinni
voru horfnir aftur í að drekka
kaffið, áður en þeir færu í
koju.
Orðaskipti af þessu tagi eru
ekki óalgeng um borð í togara,
og skal raunar viðurkennt, að
stundum geta þau orðið all-
míklu hvassari, því, eins og
einn sjómaður sagði við mig:
„Það er nú einu sinni venjan
á togurum að brúka meira
blótsyrði en ástarjátningar á
daglegu tali“. En hitt sýnist
mér líka vera venjan, að menn
segi álika lítið illt um félaga
sína fjarverandi, eins og þeir
— Bobbingarnir eru gríðar-
stórar og þungar stálkúlur, og
velta eftir botninum þegar tog-
að er. Einu sinni var viðvan-
ingur á togara og einhver
prakkari sendl hann upp tii
skipstjórans að sækja bobbing-
ana, þeir væru undir kojunni
hjá honum. Skipstjórinn var
sofandi og þurfti viðvaningur-
sem sé mesta þaríaþing,
þegar troll er tekið inn
á togara.
Svo var farið að inn-
byrða aflann, Hann er
innbyrtur í pokanum.
Ef pokinn kemur
fljótt upp á yfirborðið,
er mikið í. í mokfiski
kemur hann upp á und-
an öllu hinu, meira að
segja á undan hlerun-
Um. Þess eru jafnvel
dæmi að hann hefur
skotizt hátt í loft upp
og sprungið og fiskur-
inn staðið upp úr hon-
um eins og gos. Þá hafa
kannski verið 40—50
tonn í trollinu. í þess-
um túr kom hann þó
yfirleitt upp með hægð
og sp.ekt. Við fengum
mést 4 poka 1: holi, en
það mun vera um 8
tonn. Stundum fengum
við jafnvel ekki svo mikið að
heitið gæti poki: Það hét slött-
ungur, — eðá skaufi þegar
minnst var. Lika
sláttarpoki, Sem .--,r,-r-TgVrij.... . ,
meira en venjulegur poki, £ó . húið'áð1'kaSta.
ekki svo að taki því að ‘irin- 'í*i,AÍ 6t»fn S<’
bjT-ða það í tvhimur hífin^irrá^^fljxnfl .t> ðt, j:r
heldur látið nægja. áð *‘8iá /'•ti.'is <$('
pokann aukastroffu og taka
það inn í einu. Einnig er tal-
að um 'skiptipoka, og gjarðar-
poka. Skiptipoki mun vera
Guniuir
1. stýrimaöur
slakað út. Stuttu síðar eru víi--
arnir teknir með sérstökum út-
búnaði upp í blökkina að aft-
ika er til á- :at^ ^cnni loltað. Skipið dreg-
n er nokk^rj^., ur aftúr, úr '’íe'rðiriVii. Það or
líMTnr nr»ki hó ÖUÍð áð 'tcaStá. flfiíTI .
Við höfðum íengið tvo poka
að þessu sinni, brýndum hníí-
ana og hófum aðgerð á ný.
Mest var þetta að sjálfsögðu
þoiskur, en einnig allmikið af
ýsu. ufsa, keilu og löngu. Sum-
ar löngurnar báru sannarlegu
naír með rentu, náðu næstum
ef "r endilöngu flatningsborð-
inu. Og þau ósköp sem þær
höfðu getað í sig látið. f mag-
anum á einni þeirra var meðal-
stór þorskur, sama sem ’ ó- ■
skemmdur. Við kúttuðum
þorskinn, og það var lýsa í
maganum á honum. Og það
var seiði í maganum á lýsunni.
Og i maganum á seiðinu hafa
án efa verið svif og önnur smá-
dýr. Síðan er langan seld út í
heim, kannski til Afríku, og
borðuð af Mau-mau-mönnum
sem ógna brezka heimsveldinu.
Svona er lífið.
Gull
Guðjón, Ott«, Kristinn, Steiug rúnur, Arni, Kristján, Jóhann
kunna að segja lítið gott um
þá, er þeir heyra til. Og mér
er sagt að margir þeir sem
mest þvarga um borð, sóu
beztir félagar í landi.
Hif
Við lukum því sem enn var
óaðgert frá hinni vaktinni,
unnum tveir og tveir saman,
og risti annar á kviðinn, en
hinn sleit innan úr, setti lifr-
ina i sérstaka körfu, og gotuna
— ef hún var heil — í aðra.
Svo var hrópað úr brúnni:
„Hifopp!“
Eg tók mér stöðu hjá aftur-
gálganum, því mér hafði verið
sagt að vera þar til aðstoðar
Friðþjófi þegar hlerinn kæmi
upp. Friðþjófur tók sér í hönd
lítinn járnkall, og þegar hróp-
að var „Laggó!“ opnaði hann
með snöggu átaki blökkina
aftast á síðunni þar sem troll-
vírarnir koma saman meðan
togað er. Þetta heitir að slá
úr, og um leið og vírarnir
losnuðu úr blökkinni skall hún
af miklum krafti í lunninguna.
Spilið fór í gang og dró til
inn að vekja hann til að bera
upp erindið. Skipstjórinn kom
í fyrstu ekki upp nokkru orði,
en spurði svo viðvaninginn
hvort hann.væri orðinn vitlaus,
og sagði honum að fara þang-
að sem ekki er hafandi eftir á
prenti. Og viðvaningurinn flýtti
sér burt, bobbingalaus, en svo-
lítið vdtrari um veiðarfærin.
Annars eru hrekkjabrö?ð aí
þessu tagi sem betur fer fátíð,
og yfirleitt er he"ðun hinna
reymdari togaramanna gagn-
vart hinum órev-ndari meir í
ætt við föðurlega umhyggju en
ótuktarskap.
svipað mágn og ásláttarpoki,
en gjarðarpoki vel fullur poki,
steittur poki.
Slak
Rússi
Nú var aðeins eftir að taka
trollnetið betur innfyrir, og til
þess var m. a. notaður sér-
stakur útbúnaður sem nefnist
rússi. „Hífiði betur i rússann“,
sagði einhver, sem ekki þótti
nógu vel ganga verkið. Áður/
urðu íslenzkir sjómenn að taka
trollnetið inn á höndunum, en
þegar þeir fóru að veiða í
Hvítahafinu, sáu þeir rúss-
neska togara nota þennan út-
Þegar pokinn er kominn irin-
fyrir, hleypur pokaniaðurinn
undir hann, leysir frá með
snöggu handtaki og hörfar um
lcið ofurlítið aftur á bak til
þess að verða ekki fyrir íisk-
inum þegar hann hryn.-.r riiður
n.eð sinum tveggjá tonna
V.raíti. Sv'O flýtir hann sér' að
1 n.ýta fyrir, og pokinn er hítð-
ur útfyrir aftur. Ef enn er
e'tir í trollinu, er pokinn fyllt-
ur á ný með því að hífa inn
meira af netinu, og sama sagan
cnduitokur sig, — unz trollið
er tómt. Þá verða aftur mikkar
hifingar nokkur augnab'ik,
tr >liið hefst í loft upp, og
menr.imir ganga á bobbingana
um ieið og slakað er, — og
þar vr cð er trollið horfið sömu
leið út fyrir borðstokkinn aft-
ur. Síðan eru hlerarnir losaðir
frá gálgunum, og þeir hverfa
líka í djúpið, Skipið éykur
ferðina , og trollvirunum er
Annars er óvenjulegastra
hluta jafnan að vænta i maga
þorsksins. Eitt sinn i haust
sagði ég frá því í útvarpinú,
að oft hefðu fundizt heilir flatn-
ingshnífar í þorskmaga, óg'
stundum jafnvel ritföng, þar á
meðal vandaður skrúfblýantur.
Síðan hef ég heyrt miklii
merkilegri sögur um mataræði
þorsksins. Vinur minn Ottó
sagði mér til dæmis frá þvi, að :
einhverju sinni kom til Vest-
mannaeyja Færeyingur sem
hafði dregið þorsk er var með
gullúr í maganum. Ekki vissi
Ottó hvort úrið gekk þegar
það kom úr maganum, en
þorskurinn var mjög horaður,
og virtist þannig hafa fengið að
reyna sama sannleik og Midas
konungur forðum, að gullæðið
getur ,orðið slæmt fyrir melt-
inguna. Aftur á móti gerðist „
það fyrir nokkrum árum að
maður einn í Vestmannaeyjum
drc þorsk sem var með fullt
tAbaksglas í maganum og sá
þorskur leit prýðilega út og
vntist honurn ekkert hafa liðið.
iiia af þessu, nema siður væri,
(að minnsta kosti hefur hánn
ekki þurft að kvarta um tóbaks-
leysi). Það fyigdi sögunni, að
sa sem dró þorsk þennan hafi
ver*ð mikill tóbaksmaður, og
tekið í nefið úr glasinu, og þótt
það harla gott.