Þjóðviljinn - 06.11.1954, Page 7

Þessi vantrauststillaga á
menntamálaráðherra, sem hér
er til umræðu, er borin fram
vegna misferlis hans og
hlutdrægni í embættaveiting-
um. Fátt varðar meira al-
menningsheill, en réttlæti og
ábyrgðartilfinning í embætta-
veitingum. Það fylgir því
mikil ábyrgð að fara með
veitingavaldið. Og Alþingi
tekur á sig þunga ábyrgð með
því að fá veitingavaldið í
hendur óhlutvöndum mönn-
um.
En hvað er réttlæti í emb-
ættaveitingum ? Hvaða megin-
reglu ber samvizkusömum
ráðherra að fylgja í þessu
efni? Ber honum kannski að
skipta embættunum milli
stjórnmálaflokkanna í sem
réttustu hlutfalli við atkvæða-
ar. Eg var svo lánsamur, að
samstarf mitt við fræðslu-
málastjóra var með þeim á-
gætum, að það kom aðeins
tvisvar sinnum fyrir á mínum
starfsferli að ég gat ekki fall-
izt á tillögur hans. I annað
skiptið við veitingu skóla-
stjóraembættisins við Austur-
bæjarbarnaskólann í Rvík. 1
það skipti var það þó álit
bæði fræðslumálastjóra og
meirihluta skólahefndar, að sá
sem skipaður var í embættið
væri hæfastur umsækjenda í
þeim efnum, sem ég taldi
mestu máli skipti, en hitt reið
þó baggamuninn, að meiri-
hluti kennaranna við skólann
töldu að enginn annar um-
sækjandi gæti komið til
greina. Hitt dæmið var veit-
ing skólastjóraembættisins
vinnubrögðum hefur hann
ekki aðeins beitt sem mennta-
málaráðherra, heldur engu
síður og kannske miklu frem-
ur sem dómsmálaráðherra.
Gamlir nazistar hafa verið
sérstakt eftirlæti hans við
veitingu embætta, sem heyra
undir dómsmálaráðuneytið.
Ferill hans sem dómsmálaráð-
herra hefur verið enn hneyksl-
anlegri en í menntamálunum,
svo að maður minnist ekki á
utanríkismálin. En á því sviði
mun skömm hans uppi meðan
íslenzk saga er skráð.
Bjarni Benediktsson er
einingartákn núverandi ríkis-
stjórnar. Hann hefur átt
manna ríkastan þátt í því að
koma þessari ríkisstjórn á
fót, og í persónu hans og
starfi kristallast stefna þeirra
Þann dóm verður
þjoðin að fella
magn þeirra? Eftir umræðun-
um um þessi mál- að dæma,
virðist sú regla eiga mjög al-
mennu fylgi að fagna meðal
stjórnmálaflokkanna, með
þeim fyrirvara þó, að „komm-
únistum" á aldrei að veita
nein embætti eða trúnaðar-
stöður, hversu hæfir, sem
þeir eru til að gegna þeim.
En „kommúnistar“ eru allir
þeir kallaðir, sem eru á móti
amerísku auðvaldi og her-
námi Islands, svo og allir
þeir, sem neita að taka þátt
í haturs- og stríðsáróðrinum
gegn sósíalismanum. Þetta er
sú regla, sem er opinberlega
viðurkennd í Bandaríkjunum,
og það er eins og kunnugt er
helgasta hugsjón þeirra, sem
nú fara með stjórn á Islandi,
að taka upp ameríska lífs-
hætti í þessum efnum sem
öðrum.
Þið heyrðuð t.d. að hv.
menntamálaráðherra harmaði
það í ræðu sinni hér áðan að
hann hefði ekki aðstöðu til
þess að fækka róttækum
mönnum í kennarastétt eins
og hann teldi þörf á.
Eg lít hinsvegar svo á, að
þessi regla beri vott um
dýpstu siðferðilega niðurlæg-
ingu, og að hvert það stjórn-
arfar, sem fylgir henni beri
dauðann í brjóstinu.
Ef embættaveitingar eru
miðaðar við almannaheill, þá
er reglan, sem ber að fylgja
ofureinföld. Það á að velja
menn í stöður eingöngu eftir
hæfileikum þeirra til að gegna
starfinu. Meðan ég hafði
menntamálin með höndum
reyndi ég eftir bezta viti, að
fylgja þessari reglu út í æsar
og undantekningarlaust. Þeg-
ar um kennarastöður er að
ræða, álít ég að yfirleitt sé
happadrýgst að fara eftir til-
lögum þess fólks, sem á að
njóta starfskrafta þeirra. Ráð-
herra verður að hafa mjög
góð og gild rök, ef hann skip-
ar í kennaraembætti gegn
vilja meirihluta skólanefnd-
Ræða Brynjólfs
Bjarnasonar í út-
varpsumræðunum
í fyrrakvöld
----------------
við bamaskólann í Neskaup-
stað. Þar fór ég eftir mjög
eindregnum tillögum skóla-
nefndar.
Við skipun formanna skóla-
nefnda var einnig hið bezta
og ákjósanlegasta samstarf
milli mín og fræðslumála-
stjóra.
Það er föst regla hjá Þjóð-
varnarmönnum að taka upp
róg afturhaldsins um Sósíal-
istaflokkinn. Hv. 8. þingm.
Reykvíkinga Gils Guðmunds-
son brá heldur ekki þeim
vana í þetta sinn, þegar hann
tugði upp róg afturhalds-
blaðanna um embættaveit-
ingar mínar, sem er svo marg-
hrakinn að enginn annar
heimskaði sig á að taka hann
upp í þessum umræðum. En
slíkur málflutningur — slíkt
manndómsleysi, slíkt algert
virðingarleysi fyrir sannleik-
anum, ber ekki vott um mikla
alvöru eða heilindi, hvorki í
þessu máli né öðru.
Vantrauststillagan, sem nú
er til umræðu er framborin
vegna flokkspólitískra emb-
ættaveitinga núverandi
menntamálaráðherra, Bjarna
Benediktssonar. Hann hefur
þó ekki gert annað en fylgja
fordæmi fyrirrennara sinna í
Framsóknarflokknum og
Sjálfstæðisflokknum. Flokks-
pólitískar embættaveitingar
hafa verið regla þessara
flokka. Þeirri stefnu held ég
að Bjarni Benediktsson hafi
trúlega fylgt, svo sem að-
stæður frekast leyfðu með því
offorsi og purkunarleysi, sem
honum er lagið. En þessum
amerísku leikbrúðustjórna,
sem nú hafa farið með völd
í landinu um 8 ára skeið.
Mynd Bjarna Benediktssonar
er mynd núverandi rikis-
stjórnar.
En nú bregður svo kynlega
við, að einmitt Framsóknar-
flokkurinn hefur farið hörð-
ustum orðum um hlutdrægni
hv. menntamálaráðherra í
embættaveitingum. Á flokks-
þingi Framsóknar, sem hald-
ið var fyrir síðustu kosningar
var samþykkt harðort van-
traust á Bjama Benediktsson
fyrir freklega misbeitingu á
valdi sínu sem dómsmálaráð-
herra. Ekki voru þeir síður ó-
ánægðir með ýmsar aðgerðir
hans í embætti utanríkisráð-
herra, sem varð tilefni manna
skiptanna þar eftir kosningar.
Hvernig stendur þá á því að
Framsóknarflokkurinn skuli
taka ábyrgð á þessum ráð-
herra ? Hverskonar heilindi
em fólgin í því, að bera menn
hinum þyngstu sökum og
taka síðan fulla ábyrgð á ó-
happaverkum þeirra?
Ástæðan er sú að það eru
engin pólitísk ágreiningsmál
milli Bjarna Benediktssonar
og forsprakkanna í Fram-
sókn. Öll sú misbeiting á
valdi, sem einkennir starfs-
feril Bjarna Benediktssonar
endurspeglar spillingareðli
ríkisstjórnarinnar. En gremja
Framsóknarforkólfanna er
sprottin af því, að í áfergju
sinni til að hlaða undir flokks-
menn sína hefur Bjarni
Benediktsson stundum gleymt
heilögu boðorði, sem allt sam-
starf núverandi stjórnar-
flokka byggist á. Og þetta
heilaga boðorð er: Helminga-
skipti milli Sjálfstæðisflokks-
ins og Framsóknarflokksins,
um öll völd og auð á Islandi,
hverskonar gróða, hverskonar
fríðindi, hverskonar bitlinga.
1 utanríkisverzluninni er
þessari reglu fylgt af mikilli
nákvæmni. Miklu starfs-
mannabákni er haldið uppi af
ríkinu með ærnum kostnaði
Laugardagur 6. nóvember 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7
til þess að gæta hennar. Með-
an þessum leikreglum er
fylgt í skiptingu leyfanna
milli heildsalanna og Sam-
bandsins, ríkir friður og sátt
og það er ekki minnzt á fals-
aðar faktúrur og slíka hluti.
En ef út af ber, fer allt í
bál og brand, og kemur þá
ýmislegt upp, þegar hjúin
deila.
Gróðanum af útflutnings-
verzluninni er skipt bróður-
lega milli Sambandsins og
gæðinga íhaldsins. Hvorir um
sig hafa ákveðna markaði
að léni. Og eftir að sættir tók-
ust í þeim efnum er aldrei
minnzt á saltfiskhneyksli í
Suðurlöndum eða gruggug
viðskipti í Esbjerg.
Olíuverzlunin er seld á
leigu olíufélögum Ihaldsins og
Framsóknar. Ríkið kaupir olí-
una og afhendir olíufélögun-
um gróðann. Þessar vinar-
gjafir, sem íslenzkur al-
menningur er látinn borga,
nema nú um 40 milljónum is-
lenzkra króna á ári. Þegar ís-
lenzkir atvinnuvegir rísa ekki
lengur undir þessum álögum,
kemur samt ekki til mála að
skerða þennan gróða. Heldur
er togaraflotinn látinn liggja
í höfn mánuðum saman og
tugmilljóna verðmætum kast-
að á glæ.
Þegar þarf að veita 50
milljón króna ríkisábyrgð til
kaupa á olíuflutningaskipi
fyrir olíufélög Sjálfstæðis-
flokksins, þá er ekki að sök-
um að spyrja að olíufélag
Framsóknarfloklcsins kemur á
eftir og heimtar sömu fríð-
indi, aðrar 50 milljónir sér til
handa. En ef minnzt er á
gjaldeyrisbrask og ólöglegar
auðgunaraðferðir, þá er segin
saga að einhver snurða hef-
ur fallið á þráðinn í helm-
ingaskiptafélaginu, og óðar
eru gefnar upplýsingar um ó-
löglegar auðgunaraðferðir
hins aðilans, svo ekki sé hall-
að á neinn í samræmi við
helmingaskiptaregluna. Þær
eru nú orðnar ærið margar
milljónirnar, sem uppvíst hef-
ur orðið um að aflað hefur
verið með slíkum ólöglegum
hætti. Hvað skyldu þær millj.
þá vera margar, sem aldrei
hefur orðið uppvíst um?
Þegar lánum til smáíbúða
er úthlutað verða báðir aðil-
ar íhald og Framsókn að
skipta þeim, svo ekki hallist
á.
Sama gildir um úthlutun
bifreiðaleyfa. Þar verður að
gæta helmingaskiptareglunnar
af ýtrustu varkárni og sam-
vizkusemi.
Við úthlutun atvinnubóta-
fjár til bæja'r- og sveitarfé-
laga, verður að fylgja helm-
ingaskiptareglunni út í yztu
æsar til þess að fullnægja
öllu réttlæti.
Ef íhaldið raðar einhverj-
um gæðinga sinna á ríkisjöt-
una, verður Framsókn að fá
annan, og svo á hinn veginn.
Kórónan á öllu þessu er þó
skipting stríðsgróðans í sam-
bandi við hernám landsins.
Það er nú orðið ljóst, að er-
indi Kristins Guðmundssonar
í embætti utanríkisráðherra
var fyrst og fremst að tryggja
helmingaskipti milli íhalds og
Framsóknar, einnig á þessu
sviði. í þessu skyni var stofn-
að sérstakt félag, til þess
að taka að sér framkvæmdir
Brynjólfur Bjarnason
á Keflavíkurflugvelli og til
þess að treysta þetta fyrir-
komulag sem bezt og gefa því
opinbert innsigli, var ríkið
látið vera þátttakandi. Aldrei
hafanokkur stjórnarvöld lagzt
svo lágt í allri sögu islands
í þúsund ár. Með framkvæmd-
unum á Keflavíkurflugvelli er
verið að grafa grunninn und-
an íslenzkum atvinnuvegum
og efnahagslegu og pólitísku
sjálfstæði landsins. Nú þegar
hefur lífshamingja ótaldra ís-
lenzkra heimila verið lögð í
rústir af völdum hernámsins.
Þó eru allt þetta smámunir í
samanburði við þá hættu, sem
vofir yfir landi og þjóð. Það
getur nú ekki lengur verið
neitt ágreiningsmál, að ef til
styrjaldar kemur geta her-
stöðvar á íslandi, sem notaðar
verða til þess að sá dauða
og tortímingu yfir aðrar þjóð-
ir, orðið þess valdandi að öllu
lífi á þessu landi verði ger-
eytt og landið gert óbyggilegt
um langan aldur. Með fram-
kvæmdunum á Keflavikurflug-
velli er verið að grafa íslenzku
þjóðinni gröfina. Þessar fram-
kvæmdir gerir ríkisstjórnin að
féþiifu fyrir gæðinga sína, og
virðist ekki hafa áhyggjur af
neinu nema því, að reglu helm-
ingaskiptanna sé vel gætt við
úthlutun blóðpeninganna. —
Þetta er slægvitrasta bragðið,
sem Bandarikin hafa enn beitt
gegn íslenzku þjóðinni; að
tengja gróða íslenzkra manna
við hernámið, að gera óham-
ingju Islands að féþúfu fyrir
íslenzka menn, að gera ís-
lenzka menn með sjálfa rikis-
stjórnina í broddi fylkingar
að þátttakendum í • hinum al-
þjóðlega heimshring káup-
manna dauðans.
Nú gera Framsóknarmenn
kröfu til þess að helminga-
skiptareglunni verði einnig
trúlega fylgt við úthlutun
þeirra embætta, sem mennta-
málaráðherra veitir. Þeir eru
hjartanlega sammála hv.
mennt.amálaráðherra um það,
að það eigi að fylgja svo
sem kostur er þeirri reglu að
útiloka andstæðinga rikis-
stjórnarinnar og bandaríska
hernámsins. Um það er eng-
inn ágreiningur að þá beri að
béita pólitískri hlutdrægni. En
pörupiltar hafa líka sínar siða-
reglur og gera oft allra
manna strangastar kröfur um
að ekki sé út af brugðið. Hr.
menntamálaráðherra Bjarni
Benediktsson lítur bersýnilega
svo á hlutaskiptin, að þegar
honum voru afhent mennta-
málin, þá hafi honum um léið
verið afhentur eignar- og um-
ráðaréttur yfir allri kennara-
stéttinni. Allar embættaveit-
Framh. á 8. síðu.