Þjóðviljinn - 04.01.1955, Blaðsíða 8

8) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 4. janúar 1955
Jón E. Bergsveinsson
Framhald af 4. síðu.
n'nibótá þörf, enda sá hann
það, og ákvað að hefjast handa.
. Útgerðin barðist í bökkum þá
eins og nú. Jóni þótti óþarfi að
sá mikJi gróði sem dreginn var
úr djúpi hafsins á hverju ári,
væri áð mestu upoétinn af
þeím, er seldu útgerðinni nauð-
synjar, svo sem olíu, ko;.».saít
og veiðarfæri. Hann vildi láte
ú'tgerðina sjálfa mynda sahitök
um innkaup á þessum nauð-
synjum sínurn, hann hugðist
Því sem forseti Fiskifélagsins
vinna að þessum sjálfsögðu um-
toótum. En þeir sem höfðu þarna
andstæðra hagsmuna að gæta,
brugðust hart til varnar, og
innan Fiskifélagsins áttu þeir
.sína fulltrúa. Verzlunar- og
bankavaldið reyn*di fyrst með
góðu að fá Jón Bergsveinsson
<ofan af þv.í að fara á þennan
Ihátt að skípta sér af útgerðar-
xnálum landsmanna, en Jón var
fastur fyrir þar sem hann vissi
:sig hafa rétt mál að flytja, og
áat við sinn keip eins og for-
leður hans á Breiðafirði höfðu
•Oft gert áður, þegar á móti blés.
Fn þarna beið stefna Jóns
Bergsveinsgonar ósigur. Verzl-
unarstéttin, studd af banka-
valdinu, hélt sinu, en Jón varð
&ð víkja úr forsetastóli Fiski-
ic iagsins árið 1924.
Nú verða þáttaskil í lífi Jóns
Bergsveinssonar Hann stendur
s- miðjum aldri, gæddur óvenju
.miklu starfsþreki og brennandi
r.arfsáhuga að verða þjóð sinni
ið liði. Eitt mál öðrum fremur
hafði upptekið hug hans um
siargra ára skeið og kallað á
hann oft í önnum dagsins og
krafizt liðsinnis, en hann ekki
getað sinnt því sem skyldi. Þeg-
£r hann var nú laus frá störf-
■um við Fiskifélagið, kallaði
þetta^mál á hann og krafðist
ffitorku hans og dugnaðar.
Hinum geigvænlegu sjóslys-
sm hér við land varð að fækka,
í>að varð að koma á fót vörn-
mm. Á hinum mörgu ferðum
sínum víða um nærliggjandi
-íönd hafði Jón Bergsveinsson
kynnt sér slysavarnir viðkom-
ændi þjóða, og hann vissi af
Þeirri kynningu að hér var allt
cgert í þeim málum. Þegar hér
<er komið sögu var úr vanda
sð ráða fyrir Jón. Hann var
cnginn ríkismaður þó hann
s&íti mikið þjóðnytjastarf að
?.aki, og hann varð að sjá far-
Iccrða barnmargri fjölskyldu.
Hann hafði mikla reynslu í
verzlunar- og sjávarútvegsmál-
- m, og trygg viðskiptasambönd
^rlendis frá því hann rak um
i'jó'ida ára veiðarfæraverzlun
é Akureyri. Þessi leið stóð því
óni opin, og hann vissi að hún
gat skapað honum og f jölskyldu
Ifcans iífvænlega afkomu. Og
'pó valdi hann ekki þessa leið,
heldur kaus hann að fara þá
’**leið sem brattgengari var, hann
kaus að gerast brautryðjandi að
íiysavörnum á íslandi, Eg veit,
£ð þegar þessi heillaríka á-
i-.vörðun var tekin, stóð hin
íápmikla kona Jóns við hlið
bans, enda á hún sinn þátt í
þeim miklu sigrum sem unnizt
hafa á þessu sviði. Jón mun
íyrst út í frá, hafa rætt þessa
íkvörðun við Guðmund Björns-
;on landlækni, sem strax veitti
málinu lið eins og öllum góð-
um málum sem til mannheilla
horfðu. Þá skal þess getið að
Magnús heitinn Sigurðsson
bankastjóri var frá byrjun öfl-
ugur stuðningsmaður þessa
máls. Fjöldi annarra manna og
kvenna komu svo til liðsinnis
við þetta mál þó nöfn þeirra
séu ekki talin hér.
Slýsávarnafélag íslahds va'r
stofnað 1928, • hugsjón Jónsj
Bergsveinssonar hafði sigrað. I
Hann ferðaðist hringinn í
kringum land og stofnaði
hverja deildina á fætur annarri.
Hann fór til nærliggjandi landa,
kynnti sér slysavarnir og lærði
að fara með margvísleg hjáxp-
artæki við björgun, kenndi síð-
an öðrum að fara með tækin
hér, jafnótt og þeirra var afl-
að. Þessi kafli í ævi Jóns Berg-
sveinssonar er líkastur fögru
ævintýri, og hann sýnir hve
geysimiklu starfi óbilandi vilji
og drengskapur fá áorkað,
þegar barizt er fyrir göfugri
hugsjón.
Starf Jóns Bergsvéinssonar í
þágu slysavarna á íslandi hef-
ur borið þúsundfaldan ávöxt,
það hefur skilað þjóðinni fjölda
mannslífa úr greipum dauðans
á ári hverju. Af þessum sök-
um stendur þjóðin öll í óbættri
þakkarskuld við Jón Berg-
sveinsson, konu hans og böm.
Þetta heimili hefur fært stóra
fórn í þágu alþjóðar. Marga
óveðursnótt á undanförnum ár-
um hafa þessi hjón vakað til að
geta liðsinnt þegar verið var
að reyna að bjarga mannslíf-
um úr sjávarháska. Og þegar
Jón var lagður af stað í björg-
unarleiðangur þá sat kona hans
við símann þreytt eftir erfiði
dagsins á mannmörgu heimili.
Þannig er saga þessara hjóna,
og með svona fórnum voru sigr-
arnir unnir, þetta verður þjóð-
in að vita, og þetta má ekki
gleymast. Jón Bergsveinsson
vann allt í þágu Slysavarnafé-
lagsins frá stofnun þess til
æviloka. Hann var fram-
kvæmdastjóri þess og erindreki
þar til fyrir fáum árum. Hann
varð fyrir bifreið þegar hann
var að koma heim úr einum
björgunarleiðangri og beið þess
aldrei bætur síðan. Jón Berg-
sveinsson var mikill gæfumað-
ur, honum auðnaðist að sjá
starfið sem hann fórnaði sér
fyrir við lítil laun, skila þús-
undföldum ávöxtum til mann-
heilla. Hann var giftur mikil-
hæfri konu, sem stóð við hlið
hans í blíðu og stríðu til ævi-
loka, og þau hjón hafa haft
mikið bamalán, eignuðust tíu
börn og lifa níu þeirra. En
einn son, Þórð, misstu þau.
Börn Ástríðar Eggertsdóttur
og Jóns Bergsveinssonar eru
þessi; Bergsveinn, bókhaldari;
Eggert, bókhaldari; Ingibjörg,
gift; Lóa, gift enskum lækni er-
lendis; María, gift; Kjartan,
vinnur við afgr. Eimskips; Þór-
arinn, loftsiglingafræðingur;
Björn, yfirflugumferðastjóri og
Friðrik stýrimaður.
Jón Bergsveinsson var bjart-
ur yfirlitum, höfðinglegur
ásýndum, ljúfmannlegur í
framkomu allri, brosið milt og
bar maðurinn það með sér að
þar fór dréngur góður. Hann
var þó fastur fyrir í skoðun-
um og hvikaði ekki frá góðu
# ÍÞRÓTTSB
HITSTJÓRI. FRÍMANN HELGASON
Blackpool - félag Stonðey
Félagið Blackpool, sem leikur j önnur félög, erfitt uppdráttar.
í I. deild ensku keppninnar, hefur ^ Síðar sameinaðist það öðru félagi
í s. 1. 80 ár lifað og hrærst í enskri — St. John að nafni, en nafnið*
| Blackpool hélzt. Mörg þeirra fé-
laga sem nú eru í ensku deildun-
um komu upp um þetta leyti og
meðal þeirra var Blackpool sem
kom þangað 1896—97. Dvölin í
deildinni var ekki löng, því
næsta ár urðu þeir neðstir og
j urðu að hverfa til Lancastshire
j keppninnar aftur. Enn tók Black-
1 pool saman við annað félag og
var endurskipulagt og í þétta
sinn hét félagið South Shore.
Stanley Matthews
knattspyrnu. Þó er það svo að af-
rek þeirra snillínganna Stan
Matthews og Stan Mortensen
bera hærra en nokkuð annað í
sögu félagsins.
Það er staðreynd að félag þetta
hafði alveg fram að 1930 látið
heldur lítið á sér bera en það
sem félagið er í dag á það að
þakka harðri baráttu fyrir tilveru
sinni og viðurkenningu sem
fyrsta flokks lið. Blackpool kom
fyrst fram sem lítið félag um
1870 og átti eins og svo mörg
Ungverjar á
OL i Mel-
bourne
Ungverski lansliðsþjálfarinn
Gustaf Sebes hefur lýst því yfir
að Ungverjar muni verja olympíu
meistaratitilinn á leikjunum í
Melbourne á næsta ári. Sebes
hefur jafnframt skýrt svo frá að
nokkrir ungir og efnilegir leik-
menn verði teknir í ungverska
landsliðið á þessu ári og hann
gerir að þeir Hidegkuti og Lorant
muni m. a. víkja fyrir yngri
mönnum.
Árið 1901 kom Blackpool aft-
ur upp.í II. deild. Næstu 28 ár
ár var félagið yfirleitt í II. deild
að undanteknu árinu 1929—30 að
það vann deildina en næsta ár
fóru þeir niður aftur með 125
mörk fengin eftir 42 leiki og var
það met í I. deild. Nú hélt það
til í II. deild til ársins 1937. Það
ár varð það nr. 2 og gekk upp
í I. deild. í síðasta stríði var fé-
lagið sterkara en nokkru sinni
áður, en þá var ekki í gildi það
fyrirkomulag að færast milli
deilda. Meðan á stríðinu stóð,
vann Blackpool þrisvar sinnum
nyrðri deildakeppnina og stríðs-
bikarkeppnina. 1943 vann það
Arsenal 4:2 í keppni um ensku
meistaratignina. Eftir stríðið hef-
ur Blackpool náð lengst, er það
1953 vann Bolton 4:3 í úrslitum
í bikarkeppninni. Það var fyrsti
og eini bikarsigur félagsins, en
þann mikla sigur getur félagið
fyrst og fremst þakkað hinum
tveim stjörnum sínum, þeim Stan
Matthews og Stan Mortensen.
Þessir tveir leikmenn hafa lengi
verið aðalmenn liðsins og þá sér-
staklega „galdramaðurinn" Matt-
hews sem nú nálgast fertugt og
lék um daginn 40. landsleik sinn
fyrir England.
Mortensen var miðframherji í
énska landsliðinu I mörgum leikj-
um eftir stríðið, en árin hafa lið-
ið og þeir eru báðir orðnir seinni
og hefur það líka sín áhrif lið
Blackpool sem heild.
Matthews og útherjinn hin-
um megin, Perry, einbeita sér sér-
staklega að sókn á jöðrum vall-
arins til að ná marktækifærum.
En í dag hafa varnir flestra lið-
anna þann möguleika, ef þeir
fylgja gamla orðtækinu: Gætið
Matthews og Blackþool tapar.
Einn af fyrrverandi leikmönn-
um félagsins, Joe Smith, hefur
erfitt starf sem frámkvæmda-
stjóri. Hann hefur náð í nokkra
unga efnilega menn, án þess þó
að hafa fengið jákvæðan árang-
ur, og eins og er, virðist sem fé-
lagið verði að treysta á sína eig-
Stan Mortensen
in gömlu og vel reyndu leikmenn
þótt félagið sé ekki talið með for-
ustufélögum í ensku keppninni,
er áhorfendafjöldi alltaf mikill
þegar það leikur, sérstaklega þeg-
ar hinn frægi Matthews leikur
með.
Senda aSeins
1 til Moskva
Bandaríkjamenn munu senda
aðeins einn keppanda á heims-
meistaramótið í skautahlaupi,
sem fram fer í Moskvu dagana
19. og 20. febrúar n. k. Upphaf-
lega hafði verið gert ráð fyrir að
bandarísku keppendurnir yrðu
fjórir talsins en þegar til kom
safnaðist ekki nægilegt fé til
fararinnar.
Ðannister hennir drengjum,
máli, þó á móti blési, og vildi
alltaf hafa það er sannara
reyndist.
Hafðu þökk fyrir langan og
gifturíkan starfsdag í þágu
mannúðarmála. Þú varst mik-
ill gæfusmiður, það greru lífs-
grös í sporum þínum. Eg þakka
þér alla kynningu.
Reykjavík, 31. des. 1954.
Jóhann J. E. Kúld.
Fyrir nokkru tók hinn frægi
enski hlaupari Bannister, þá á-
kvörðun að hætta keppni í hlaup-
um. Hann er orðinn læknir og
þjálfun undir keppni tekur of
mikinn tíma frá því starfi. Hins-
vegar hefur hann ekki hætt öll-
um afskiptum af íþróttum. Hann
hefur tekið að sér að verða for-
maður í nefnd, sem hefur það
með höndum að undirbyggja æf-
ingar ungra drengja í Englandi.
Hann á einnig að fylgjast með
þeim drengjum sem framúr
skara. Gera Bretar sér miklar
vonir um að starf hans verði til
að auka almennan áhuga drengja
fyrir frjálsum íþróttum.
Bannister er nú læknir við St.
Mariu sjúkrahúsið. Þegar hann
tilkynnti að hann hefði hætt allri
keppni, lét hann svo um mælt
að það væri ekki rétt gert af sér
gagnvart landi sínu að taka þátt
í keppni þegar hann gæti ekki
náð því bezta sem hann ætti til.
Sem kunnugt er var Bannister
sá fyrsti sem hljóp 1 enska mílu
undir 4 mín og sá eini sem hefur
gert það tvisvar, þótt Landy tæki
metið frá honum. Þegar forseti
alþjóða olympíunefndarinnar,
Avery Brundage, frétti að Ban-
nister væri hættur keppni, sagði
hann að íþróttirnar yfirleit^;
myndu sakna hans. Bannister er
ekki aðeins einn af mestu hlaup-
urum heims, sagði Brundage,
hann verðskuldar líka hrós fyrir
þann anda sem hann hefur sýnt
í hverri keppni. Þá lagði hann
áherzlu á að Bannister væri einn
af hinum sönnu áhugamönnum
innan íþróttanna.
’•» •
U- /t