Þjóðviljinn - 23.03.1955, Qupperneq 6

g>) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 23. marz 1955

|)1ÓÐVIUINN
Útgefandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfl Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7500 (3 línur).
Askriítarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. éintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljan? h.f.
Nssi þréun verðnr ekki stöðvuð
Þau átök, sem nú standa yfir í stjórnmálum á landi voru, eru
í senn einkennandi fyrir stjórnarstefnu, s$m komin er í sjálf-
heldu, vegna skammsýni þröngsýnna og ofstopafullra stjórn-
málaleiðtoga og fégráðugra stuðningsmanna þeirra. Þessir menn
hafa treyst því, að valdið sem þeim hefur verið léð af fólkinu
sjálfu gæfi þeim heimild til að fara fram hverju því, er þeim
þóknaðist, án tilits til annars en eigin vilja og eigin hagsmuna.
Liðin eru nú átta ár síðan borgarastéttin á íslandi með stjórn-
málaflokk sinn, Sjálfstæðisflokkinn að verkfæri, ákvað að hætta
samvinnu við verklýðssamtökin og flokk þeirra, Sósíalistaflokk-
jnn, um skipulega uppbyggingu íslenzka atvinnulífsins miðaða
Við það að tryggja þjóðinni allri næga og góða lífsmöguleika í
Jandi sínu, með eigin vinnu við eigin framleiðslu. í raun og veru
var þetta hið sama sem borgarastéttir allrar Vestur-Evrópu
gerðu um þessar mundir. Það var ein allsherjar sókn á hendur
öilum frjálslyndum öflum sem einu nafni hlutu nafnið kommún-
ismi, á hvaða sviði sem þau birtust. Leiðarstjarnan og jafn-
framt höfuðleiðtogi þessarar allsherjar sóknar var Bandaríkja-
stjórn, sem jafnframt hampaði Marshallgullinu, sem agni til að
tryggja hin fjárhagslegu tengsl, ér greiða skyldu fyrir innrás
Stríðsgróðafjár bandarísku auðhringanna, inn í atvinnulíf hinna
fjárþurfandi, stríðshrjáðu Evrópuþjóða, svo alist gæti það og
Eiargfaldazt á féleysi þeirra.
Hér á landi gengu hinir kjörnu þingfulltrúar bændastéttarinn-
ar til liðs við borgarastéttina í þessum efnum, sömuleiðis Al-
þýðuflokkurinn. Og herörin gegn Sósíalistaflokknum var skorin
upp. Nú skyldi hann einangraður, og einangrunin skyldi verða
það vopn, er nota mætti til að gera út af við hann. Á þessu
átta ára tímabili hefur hver stórviðburðurinn rekið annan, er all-
ir skyldu verða til að styrkja aðstöðu fjármálavaldsins, og tengsli
þess við auðvaldsríki ,,lýðræðisins“. Á fjármálasviðinu ber hæst
þátttökuna í Marshallkerfinu og Greiðslubandalagi Evrópu ásamt
fleiru af því tagi. Þeir fjármunir eru ótaldir, sem rekið hafa á
fjörur íslenzkrar verzlunar og gróðamannastéttar gegnum við-
skipti þessi öll. Á hernaðarlega sviðinu ber hæst inngönguna í
Á tl anzhafsbandalagið og hernámið 1951, sem framkvæmt var
eftir beiðni fundar, er þingmönnum borgaraflokkanna þriggja
Var hóað saman á, eftir bandarískri fyrirskipun. En hitt er full-
yel vitað að hernámið hefur orðið dropasæl mjólkurkýr á hið
sama f járgróðaaltari borgarastéttinnar, sem Marshallkerfið
.Var látið þjóna, svo sem meðferð áburðarverksmiðjumálsins er
Ijósast dæmi um.
En einu hafa þeir fulltrúar gleymt, er til þess stofnuðu. Her-
ferðin gegn Sósíalistaflokknum átti að nægja til að blekkja al-
þjóð, og tryggja framhaldandi möguleika á samskonar starfsemi.
En í þessu var dæmið skakkt reiknað. Sósíalistaflokkurinn er
eini aðilinn, sem haldið hefur uppi gagnrýni á ástand þetta og
,öll árin barizt fyrir því að mynduð yrði íslenzk þjóðfylking til að
Standa vörð um bæði fjárhagslegt og menningarlegt sjálfstæði
þjóðarinnar gagnvart hinni erlendu ásælni og þeim innlendu ó-
beillaöflum, sem hana hafa stutt í eiginhagsmunaskyni. Þessi
foarátta flokksins hefur fundið ósvikinn hljómgrunn í huga fólks
Ör öðrum flokkum, sem séð hefur hvert stefndi, og fegið viljað
leggja fram sinn skerf til breyttrar og þjóðhollari stefnu. Þetta
jfólk krefst nú samvinnu við Sósíalistaflokkinn, til bóta á því
’ófremdarástandi sem skapað hefur verið. Það hefur komið í stað
einangrunarinnar, sem átti að nota til að koma flokknum á kné.
Svo magnaðar hafa þessar kröfur orðið, að í verklýðshreyfing-
unni hefur þegar tekizt samfylking. Innan Framsóknarflokks-
ins eru kröfurnar svo háværar, að þeir leiðtogar sem mest hafa
Btutt stjómarsamstarf undanfarinna ára, voga ekki að berjast op-
inberlega gegn stefnubreytingu.
Hægri armur Alþýðuflokksins er í hreinni upplausn, vegna
hins takmarkalausa ofstækis foringja hans gegn samvinnu við
Bósíalista. Þannig hnígur þróunin í þá ákveðnu átt sem Sósíalista-
iflokkurinn hefur barizt fyrir í mörg ár, gegn spillandi áhrifum
jnnlends peningávalds og erlends hervalds.
Þessi þróun verður ekki stöðvuð. Hún verður ekki stöðvuð vegna
þess að hún er í samræmi við þær heilbrigðu kröfur er heilbrigð-
Ustu öfl þjóðlífsins gera, til að tryggja framtíð íslenzkrar þjóð-
menningar í landinu.
Svona skemmtu börnin sér í Barónsborg á „jólafagnaði'
eftir nýárið
Hver nýr leikvöllur,
hver ný gæzla
er björgun bamslífa
Góðir fundarmenn!
1 hinu mikla og alvarlega
vandamáli: slysfarir barna,
æt'laði ég að ræða um þátt
leikvalla og þýðingu þeirra
í þessum máium. Þar sem vit-
að er að slysahætta er mest
fyrir börn á aldrinum tveggja
til sex ára er óneitanlega á-
stæða til að staldra við og
spyrja: Hvar eru og geta börn
á þessum aldri verið örugg
við leiki sína? Því er mjög
fljótlega hægt að svara: sé
barnið ekki á dagheimili eða
leikskóla þá er það hvergi ör-
uggt. „J'á er þetta nú rétt?“
spyr kannski einhver — „hvað
með alla leikvelli bæjpr-
ins?“ Sem móðir þriggja ungra
barna finn ég margt athuga-
vert við leikveilina.
Leiksvæði mætti víst frekar
kalla flesta af rúmlega 20
leikvöllum, sem taldir eru hér
í bænum. Aðeins 6—7 af þeim
hafa viðunandi girðingar, ör-
fáir eru staðsettir inni á milli
húsa, en flestir ógirtir. En svo
er lítil bót í girðingum, séu
þær ekki öruggar. Á þeim leik-
velli sem næst er heimili mínu,
er að vísu steinsteyptur veggur
allt í kring en á honum eru
þrjú hlið, og engin grind í
neinu þeirra. Gæslukonan
sagði mér að svona væri þetta
búið að vera í fúmt ár og ef
beðið væri um grindur í hliðin
væri svarið að strákar mundu
rífa þau strax up aftur, svo
það hefði enga þýðingu að
setja grindur í hliðin! Það
hafa sjálfsagt fleiri svipaða
sögu að segja, og því miður
margar mæður sem enga leik-
velli hafa nálægt sér og eru
því dæmdar til að hafa börn-
in á götunni. En fyrsta skil-
yrðið fyrir leikvöllum verður
að sjálfsögðu það, að hlið og
girðingar séu örugg svo börn-
in geti ekki fyrirvaralaust
stokkið af þeim og þá kannski
út á miklar umferðagötur.
Gæzla er á 5—6 völlum og
miðast við leiktækin, en ekki
hefur verið tekin ábyrgð á
bömum. Þó er skylt að geta
Ræða frú Elínar
Torfadóttur á fundi
Barnaverndarfélags
Reykjavíkur
s.l. sunnudag
leikvallar við Skúlagötu, þar
sem gæzia á börnum hefur
verið og gefizt vel, — og segir
mér starfsstúlka þar, að til
jafnaðar séu þar 50—60 börn á
dag, en tvær stúlkur starfa
þar allt árið, en unglingur til
viðbótar á sumrin. Ennfremur
Elín Tortadóttir
var þetta fyrirkomulag reynt
við Vesturvallagötu s.l. sumar,
en þar veit ég ekki um árang-
ur. Væri nú ekki hægt að
reyna eitthvað svipað víðar
í bænum? Koma upp einföldu
skýli eða skjólvegg þar sem
börn hafa afdrep, og girða vel
og hafa eitt hlið, örugglega
lokað? Foreldrum væri gefinn
kostur á að hafa böm sín
þama ákveðinn tíma á dag
fyrir ákveðið gjald. Starfis-
stúlkur tækju ábyrgð á börn-
um þennan tíma, eða þar til
þau ýrðu sótt Þó yrði eitthvað
að takmarka barnafjöldann, af
því engin stúlka getur annað
og ábyrgzt fjölda barna á þess-
um aldri.
Á dagheimilunum, þar sem
girðingar eru öruggar, er mið-
að við að ein stúlka geti gætt
að 24 börnum 4—5 ára úti, ca.
13 börnum á þriggja ára aldri
og tvær gæta 18 barna á aldr-
inum 1-—2ja ára.
Ennfremur þyrfti að taka til
athugunar að eldri börn gætu
ekki verið samtímis á völlunum
og þessi gæzla, bæði vegna ó-
líkra leikja og þau eldri
mundu vilja hafa frjálsa út-
göngu og gleyma þá oft að
loka hliðum. Ekki er hægt að
ætlast til að hafa barn allan
daginn í slfkri gæzlu, en ég
held að fullyrða megi að allt
yrði vel þegið af foreldrum til
að vita af börnum sínum ör-
uggum. Aðsókn og erfiðleikar
við að koma börnum á dag-
heimili og leikskóla sýna
greinilega óskir foreldranna.
Leiktækin á völlunum eru
margvísleg og ættu að freista
margra smábarna — rólur,
sölt, sandkassar, klifurgrindur,
rennibrautir o. m. f 1., en hvers-
vegna eru leikvellirnir alltaf
því sem næst sléttir? Væri
ekki athugandi að setja lágar
sleðabrekkur fyrir sleða j'ngstu
barnanna og forða þeim með
því frá götunum? En af hverju
er hætt við að hafa • einstaka
götur girtar og auglýstar fyr-
ir sleðaferðir barna? Þótti það
ekki gefast vel? Ekki hefðu
böm síður gaman af brekkum
eða smáhólum á auðri jörð,
til að keyra bíla upp eða niður
t.' d. Ennþá e'itt sem mig lang-
ar að minnast á í sambandi
við leikvellina; mætti ekki
setja upp viðar á þeim bekki
fyrir mæður sem vilja dvelja
þar með börnum sínum?
Engir foreldrar eru án ótta
um bamið sitt á götunni, eng-
inn getur verið öruggur um
lítið barn í húsagarði þar sem
oft er gengið um, engiiui er
ánægður með að þvinga barn
sitt við þakrennu, en fjöldinn
er neyddur til að treysta, á —
já, á ,hvað? bílstjóra? börnin?
Nei, — móðir getur ekki treyst
neinu slíku, og gerir það ekki.
Menn ræða um varnir gegn
umferðaslysum barna, — for-
eldrar brýni fyrir börnum sín-
um að varast bílana, að brýnt
sé fyrir bifreiðarstjórum að
sýna meiri gætni í akstri o.
s. frv. Öll eru þessi ráð út af
fyrir sig. góð og nauðsynleg,
og sjálfsagt má draga mjög
úr umferðaslysum með þess-
um og ýmsum öðrum varúðar-
ráðstöfunum, en eitt verða
Framhald á 10. síðu.