Þjóðviljinn - 23.09.1955, Qupperneq 7

Þjóðviljinn - 23.09.1955, Qupperneq 7
Föstudagur 23. september 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7 IRA. LEYNIHER ÍRSKA LÝÐVELDISINS Fyrii' skömmu var niö volduga England gripið mikilli skelfingu. Þaö var brotizt inn i vel varða vopnageymslu, og rænt vopnum á svipaöan hátt og tíðkaðist í löndum þeim sem nazistar hernámu á styrjaldarárunum. Var gengið út frá því sem vísu aö þama hefði IRA veriö aö verki, leyniher írska lyöveldisins. ^ Hálígildings hern- aðarástand Ríkisstjórnin var kvödd sam- an á aukafund í snatri til að ganga frá varúðarráðstöfunum. Lögreglan í Scotland Yard lok- aði öllum hliðum hjá sér af ótta við næturárásir. Það var nokkurskonar hernaðarástand í Englandi, aukavörður á öllum flugvöllum, höfnum og járn- brautarstöðvum. Þjálfaðir stríðsmenn, gráir fyrir járnum, stóðu vörð við íbúð forsætis- ráðherrans í Downing Street 10, við konungshallirnar og þingið. i Blöðin rifjuðu með hrolli upp mánuðina áður en síðari heimsstyrjöldin skall á, en þá staðfesti þingið að norðurírska héraðið Ulster skyldi vera hluti af Englandi, og það hafði í för með sér hin harðvitugustu ofbeldisverk, skipulögð af IRA. Um allt England lifðu menn í ótta við sprengjur og árásir IRA. Allur aðgangur að þing- húsinu var bannaður, bomb- urnar sprungu á járnbrautar- stöðvum og í opinberum bygg- ingum. Menn áttu von á bylt- ingarsinnuðum frum á hverju götuhorni, og eins fór nú. Vopnastuldurinn að þessu sinni reyndist þó ekki verk IRA, heldur leikaraskapur drukkinna hermanna, en upp- námið sýnir bezt að enn erl IRA talin voldug hreyfing sem ] ástæða sé til þess að óttast. að farið yrði með þá sem stríðsfanga, þar eða írar ættu í stríði við England. Fyrir nokkrum árum dó annar æðsti maður IRA í fangelsi í írlandi sjálfu, en þar er þessi leyniher jafn stranglega bannaður og í Englandi. Hann var 33 ára og hét John McCaughey og hafði verið dæmdur í ævilangt fang- elsi fyrir að drepa lögreglu- njósnara. Hann lézt eítir 22 naga hungurverkfall i fangels- inu og eftir að hafa neitað að drekka vátn í 17 daga. í upphafi þriðja áratugs þess- tímum, síðan hafa tekið við Þýzkaland, Kórea og Viet-Nam. Annars vegar er Ulster, þar sem mótmælendatrú ríkir og höfuðborgin er Belíast. Ilins- vegar er hið kaþólska Eire með höfuðborginni Dublin. Stefnu- mið IRA er að sameina landið. Þrátt fyrir ofsóknirnar heima fyrir og í Engiandi og þrátt fyrir ofbeldisverkin hefur IRA hið víðtækasta fylgi meðal al- mennings. Sagan segir að andspyrnu- ieiðtoginn De Valera, síðar for- sætisráðherra, hafi hitt enska forsætisráðherrann James Craig sumarið 1921 á afviknum stað i írlandi til þess að ræða örlög írlands. De Valera hóf þá ræðu sína á því að telja upp ákæruatriðin gegn Englandi. Þegar hann hafði talað í fjórar stundir, gekk enski forsætis- Geysilegur mannfjölöi fylgdi McCaughy til grafar, er hann lézt efiir hungvrverkfall í fangélsinu. Kistan var flutt frá Dublin til Noröur-írlands, sveipuð írska fánan- um. Við landamœri Uisters stöðvaði enska lögreglan lík- fylgdina og fjarlægð- írska fánann. í 750 ár kúgiröu Englendingar Ira og halda enn hluta af Iandinu arar aldar, þegar barizt var um sjálfstæði írlands, háðu fjöl- margir írar hungurverkföll í fangelsunum. Allur heimurinn fylgdist þá af athygli með ör- lögum borgarstjórans í Cork, MacSwiney, sem svelti sig i 70 daga. Hann lézt þegar Eng- lendingar reyndu að neyða of- an í hann mat. 'fa Fyrsta landið sem skipt var írland er fyrst þeirra landa sem skipt hefur verið á okkar ráðherrann burt. De Valera vár þá ekki kominn lengra en að árinu 1500 í upptalningu sinni á oíbeldisverkum Englendinga gegn írum. 750 ára kúgun og nýlendu- þrælkun eru skýringin á fram- komu IRA. írska þjóðin á æva- forna menningu og var miklu fremri hinum villimannlegu og herskáu Englendingum sem réðust inn í landið í lok 12. aldar, lögðu undir sig jarð- eignir og auðævi og undirok- uðu Ira. Ýk" Þannig var orðið „boycott" til írar snerust til varnar, og hinni ensku herraþjóð tókst hvorki að bæla niður frelsis- hugsjón þeirra né tortíma í- búunum með báli og brandi. Samt gerði forustumaður hinn- ar sigursælu brezku borgara- stéttar og „nýaðalsins", Crom- well, kappsfulla tilraun til þess 1649 að drepa alla íra, er þeir reyndu að endurheimta frelsi sitt í ensku byltingunni. írar héldu einnig hinni ka- þólsku trú sinni, þrátt fyrir öll bönn Englendinga, og þrátt fyrir það að allir írar voru neyddir til þess að viðlagðri refsingu að fara til guðsþjón- ustu í ensku ríkiskirkjunni og þótt allar eignir kaþólskra væru gerðar upptækar. Um 1860 tók barátta íra á sig fastari mynd. í borgunum börðust „feinarnir1* gegn Eng- lendingum, gerðu árásir á fangelsi og opinberar stofnan- ir. Til sveita hófu bændur bar- áttu undir stjórn Sveitabanda- lagsins og hófu írsku boycott- hreyfinguna, sem skírð var eftir enska gósseigandanum Boycott, sem varð að horfa upp á kornið sitt rotna á ökrunum, þar sem enginn íri fékkst til að hirða það. Búpeningur hans ÝÍr Borgarstjórinn dó eftir 70 daga hung-* urverkfall i Ástæðan til þess að menn óttuðust að atburðirnar frá 1938 og 1939 væru að end- urtaka sig var sú, að í ensku þingkosningunum fyrir skömrhu vann Sinn Fein flokk- urinn í Ulster mikinn kosninga- sigur. Tveir af frambjóðendum háns voru kjörnir, annar þeirra múrarinn Thomas J. Mitchel, sem hafði skömmu áður verið dæmdur í tíu ára fangelsi á- samt öðrum IRA-félögum fyr- ir að reyna að breyta réttar- stöðu Ulsters með borgarastyrj- kærendur í réttinum seml .. dæmdi þá. Þeir véfengdu vaidj Fjöldafundur í Dublin 13. maí 1949 til að mótmæla þeirri ákvörðun enska þingsins dómsstóisins og kröfðust þessj að Ulsler sé áfram enskt hérað. Kjörorð fundarins var. „Eitt írland og fijálst - var limlestur, hann gat ekki gert nein innkaup, jafnvel bréf- in hans komust ekki til skila. ★ Ein milljón deyr úr hungri Þessi harðvituga barátta var hafin skömmu eftir mestu hörmungar sem dunið hafa yf- ir írsku þjóðina, þegar kart- öfluuppskeran hafði brugðizt í fjögur ár og milljón íra dó úr hungri en önnur milljón flutt- ist búferlum til Ameríku. Enska stjórnin greip ekki til neinna ráðstafana til hjálpar írum. íbúunum fækkaði í sí- fellu, og þeir voru komnir nið- ur í helming 1911 vegna neyð- ar og landflótta. Enn þann dag í dag má í írlandi finna mann- lausa bæi og þorp í rústum frá hungurtímunum. ....... Þetta ástand olli þvi að nokkrir skynsamari stjórnmála- menn Englendinga undir for- ustu Gladstone beittu sér fyrir því að komið yrði á homerule — heimastjóm — í írlandi. Er» þegar báðar deildir þingsins gátu loksins komið sér sami n um þá lagasetningu, svo að hún tæki gildi 1914, var það þegar um seinan. Sinn Fein — Við einir — höfðu sameinrð þjóðina um þá kröfu að írar fengju fullt sjálfstæði sem lýð- veldi. Þar við bættist að mót- mælendurnir í Norðurírlantíi. Ulster, beittu sér gegn heima- stjórn af ótta við kaþólikkana í Suður-írlandi. Þeir stoínuðu baráttusamtök gegn heima- stjórn og hófu ofbeldisaðgerð- ir í þágu Englendinga. Og á- kvörðuninni var frestað þegar heimsstyrjöldin skall á. ★ Verkamenn í íorustu Árið 1916 hófst Dublin-upr>- reisnin mikla, sem enskar her- sveitir kæfðu i blóði. Þá komu verkamenn í fyrsta skipti fram á sjónarsviðið sem úrslitaefl byltingarinnar og meðal þeirr a 15 sem dæmdir voru til dauóa og teknir af lífi var form.aðt r verklýðsflokksins, James Cov- olly. Engu að siður studcu leiðtogar enska verkamann a- flokksins af öllu afli ofbeldi - aðgerðir ensku stjórnarinner, Annar í hópi hinna líflátnu var írska þjóðskáldið Patrich Pearse. De Valera var einnig dæmdur til dauða, en þar sem hann var fæddur í Bandarikj- unum, átti spánskan föður og Framhald á 10. síðtu

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.