Þjóðviljinn - 10.11.1955, Blaðsíða 7

—-—-—— * — ——; ——— Kmmtudagur 10. nóvember 1955 ÞJOÐVILJINN — (7
Myndun yinstrí stjórnar þýðingar-
mesta hagsmunamál verkalýðsins
Framhald af 1. síðu
iðjuhölda og íslenzkra umboðsmanna þeirra, með
þeim afleiðingum, að 1953 og 1954 er verzlunar-
jöfnuður íslands við Bandaríkin óhagstæður um
271 milljón króna og við Bretland um 104 milljón-
ir króna.
Afskipti valdhafanna .af húsnæðismáium al-
mennings er eitt bezta dæmi þess, til hvaða ófarn-
aðar efnahagspólitík þeirra leiðir. Byrjað var með
þvi að afnema frelsi manna til að byggja íbúðar-
hús og að hindra bæjarfélög í útrýmingu bragg-
anna og annarra heilsuspillandi íbúða. Með þeirri
byggingatakmörkun tókst hvorttveggja í senn: að
koma tölu árlega byggðra íbúða í Reykjavík úr
634 (1946) niður í 282 (1951) og skapa á árunum
1951—1952 tilfinnanlegt atvinnuleysi. Jafnframt
banninu við nýjum íbúðabyggingum, nema með leyfi
stjórnarvalda, var svo húseigendum leyft að
setja leigjendur á götuna og hækka húsaleigu eftir
vild, án leyfis stjórnarvaida. Þegar valdhafarnir
neyddust til að láta undan kröfum fólksins og
Sósíalistaflokksins og gefa íbúðabyggingar frjálsar
var hinsvegar ekkert slakað á lánsfjárbanninu og
menn hindraðir í að byggja, með þeim árangri að
1954 komst tala nýrra íbúða í Reykjavík enn ekki
upp í það, sem hún var 1946, eða aðeins í 487, þótt
yfir 600 sé lágmark þess er þurfti strax árið 1946,
í stað þess að halda húsnæðismálunum utan við
braskið, sem eigi var aðeins nauðsynlegt vegna
leigjenda og þeirra, er búa í eigin íbúðum, heldur
og vegna útflutningsins, — hafa valdhafarnir með
sínu kalda stríði gegn alþýðunni megnað að gera
nýbyggingu illkleifa efnalitlu fólki, húsaleigu í
Reykjavík alit að því tí-falda við það sem var
1945 og dæma fleiri barnafjölskyldur til vistar í
braggaha en voru þar 1946.
Hermangið er á síðustu tveimur árum orðið
öruggasta gróðauppspretta íslenzka auðvaldsins. Sá
hluti auðmannastéttarinnar, er að hermanginu sit-
ur, safnar milljónagróða, meðan þorri atvinnu-
rekenda í sjávarútvegi og landbúnaði á það undir
álögum og styrkjum, hvort atvinnureksturinn ber
sig. Hermang og einokunarvald, er féflettir at-
vinnulífið, er orðið soramark íslenzka auðvalds-
skipulagsins. Auk hins almenna arðráns er vold-
ugasti hluti auðmannastéttarinnar þar með farinn
að lifa sníkjulífi — sumpart á útlendu hervaldi,
sumpart á íslenzkum atvinnuvegum, er það merg-
sýgur svo, að þeir standa ekki undir sér.
Með yfirdrottnun hermangaravaldsins kemst
íslenzka auðvaldsskipulagið á sitt versta spillingar-
og hnignunarstig. 1944 átti hluti af íslenzku borg-
arastéttinni samstarf við verkalýðinn um nýsköpun
atvinnulífsins, m. a. að grundvöllun togaraútgerð-
ar norðan-, austan og vestanlands, en nú vofir
eyðing byggðarinnar yfir ýmsum stöðum í þessum
landsíjórðungum. íslenzka auðvaldsskipulagið undir
forystu hermangara- og einokunarvaldsins er orð-
ið bráð hætta íyrir eðlilega þróun íslenzks þjóðar-
búskapar og þjóðlífs vors alls, — hætta, sem þjóð-
in verður að átta sig á í tíma.
Vegna gróða af hernáminu munu nú ofstækis-
fyllstu fulltrúar hernámsflokkanna halda áfram
að berjast fyrir herstöðvum Bandaríkjanna á ís-
Íandi, þótt sú átylla, er hernámsflokkarnir áður
notuðu fyrir hernáminu, sé brott fallin. Þar með berj-
ast- þeir raunverulega fyrir herstöðvum Bandaríkj-
anna á íslandi til langframa og algérri tortímingu
sjálfstæðisins.
Stjórnarfárið er orðið jafn gagnrotið og gróðaað-
ferðimar. Ríkisvaldið er stjórnarflokkunum fyrst
og fsemst ránsaðstaða, en á ekkert -skylt við ábyrga
þjóðárforystu.
Svo skaðleg sem stjóm hernámsflokkanna hefur
verið íslenzkri þjóð, svo óraunhæf hefir hún verið
miðað við váldahlutföll í landinu. Allt frá þvi
amerískt auðvald hóf bein afskipti af innaniands-
málum íslands 1947 og skipaði hernámsflokkunum
að stjóma landinu gegn verkalýðnum og bannaði
þeim því samstarf við Sósíaiistaflokkinn hefur
stjómárstefna auðvaldsins á íslandi verið sú ,að
heyja vonlaus hjaðningavíg við sér sterkari þjóð-
félagsöfl. Auðvakhð héfur að vísu megnað ,að
vinna verkalýðnum og alþýðu allri mikið tjón
í krafti ríkisvalds síns, en ekki getað stjórnað
efnahagsmálum landsins til lengdar. Stjórnmála-
forysta íslenzks verkalýðs hefur verið það ravmsæ,
samtök verkalýðsins það sterk og baráttukjarkur
hans svo mikiil, að auðvaldið hefur því aðeins
getað unnið honum. tjón, hð það beitti fyrir sig
ríkisvaldinu (gengislækkun og kaupbihding, skipu-
rjagning atvinnuleysis 1952, áfnám' húsaleigulag-
.anna og skipulagning liúsnæðísokurs, afnám verð-
w
Hluti af fulltrúunum á 10. pingi
Sósíalistaflokksins
lagseftirlits og almenn vöruliækkun, vaxtahækkun
og iónsfjárbann o.s.frv.)
Harðsvíraðasti hluti auðvaldsins, er hefir her-
mangið og einokunaraðstöðuna að féþúfu, ofstækis-
fyllstu forystumenn Sjálfstæðisflokksins að mál-
pípum sínum og Morgunblaðið að höfuðmálgagni
sínu ber nú fram æ háværari kröfur um þing-
meirihluta Sjálfstæðisflokknum til handa til þess
að koma á því alræði braskaranna, er beitt geti
verkalýðshreyfinguna hörðu, að suðuramerískum
sið, lamað samvinnuhreyfinguna og brotið þjóð-
frelsisbaráttu fslendinga á bak aftur. Auðvaldið
kaupir sér með sþillingarkerfi helmingastaðaskipt-
anna liðsinni Framsóknar meðan það stefnir að
því að ná þessu takmarki.
Það er stefnt markvisst að því að undirbúa
jarðveginn fyrir alræði peningavaldsins. Spillingin
og múturnar eru settar í kerfi, engir fjármunir
eru sparaðir til þess að kaupa sannfæringu manna.
Skipulega er unnið að því að sameina alla þræði
efnahagslífsins í höndum einokunarauðvaldsins,
þannig að allt framtak og framkvæmdir, smáar og
stórar, séu komnar undir náð þess. jbannig er unnið
að því að setja peningagildið í stað manngildisins
á öllum sviðum þjóðlífsins.
Fyrir afturhaldssamasta hluta íslenzka auðvalds-
ins er 'áframhaldandi hernám íslands og niður-
læging íslenzku þjóðarinnar forsenda fyrir því
að það sjálft fái haldið völdum sínum og gróða-
aðstöðu. Gegn þessari hættu magnast nú mótspyrn-
an rr.eðal þjóðarinnar.
II.
Þau 8 ár, sem liðin eru síðan kalda stríðið hófst,
hefir Sósialistaflokkurinn barizt fyrir .alhliða ný-
sköpun atvinnulífsins, þegar hemámsflokkamir
hafa stöðvað þróun sjávarútvegsins og hamlað fram-
förum í öðrum atvinnugreinum.
Flokkurinn hefir barizt fyrir alhliða aukningu
viðskipta og einkum eflingu öruggra markaða í al-
þýðuríkjunum, þegar afturhaldið hefir með köldu
viðskiptastríði reynt að loka þeim leiðum.
Flokkurinn hefir öll þessi ár látlaust barizt
fyrir að verja þá lífsafkomu, sem náðist 1942—1947
og staðið í broddi fylkingar í þeim hörðu átökum
er um það hafa orðið, ekki sízt í verkföllunum
miklu 1947, 1949, 1951, 1952, 1954 og 1955.
Flokkurinn hefur aldrei livikað frá þeirri stefnu
hlutleysis og sjálfstæðis landsins, sátta- og friðar-
stefnu íslands á alþjóðavettvangi, er hann mark-
aði, þegar hann var stofnaður, endurtók við stofn-
un lýðveldisins og tókst að sameina þjóðina um
árið 1945, er herstöðvakröfum Bandaríkjanna var
hafnað.
Flokkurinn hefir þannig barizt fyrir hagsmunum
og réttindum almennings, heiðri og heill þjóðar-
innar, þegar allt hið kalda1 stríð yfirstéttarinnar
innanlands og utan beindist gegn hvorutveggja.
Flokkurinn hefir allan þennan tíma einbeitt sér
að því að skapa einingu í röðum verkalýðsins, er
orðið gæti forysta fyrir alþýðustéttum landsins og'
öllum framsæknúm öflum. Flokkurinn hefir aldrei
látið hrekja sig yfir í neina einangrunarstefnu né
gefizt upp fyrir ofsóknar- og gerningahríðum
afturhaldsins.
Árangurinn af réttri stefnú flokksins í einingar-
málum alþýðu og sjálfstæðismálum þjóðarinnar kom
skýrt í ljós á síðasta hausti, er einingaröflin í
verkalýðshreyfingunni, vinstri armur Alþýðuflokks-
ins og sósíalistar og aðrir einingarsinnar náðu
meirihluta á þingi Alþýðusambandsins og tókust á
hendur stjórn Alþýðusambands íslands og forystu
verkalýðssamtakanna á íslandi. í krafti þeirrar ein-
ingar lagði verkalýður Reykjavíkur, Akureyrar og
Hafnarfjarðar til eins lengsta og harðvítugasta vérk-
falls íslandssögunnar vorið 1955. Afturhaldsöflin
ákváðu að gera það verkfall að aflraun stéttanna. Og
verkalýðurinn vann þ(að með ágætri samheldni
og fórnfýsi og sýndi þar með að verkalýðssam-
tökin eru sterkasta valdið í landinu. Auðmaima-
stéttin beitir nú öllum ráðum með tilstyrk ríkis-
valdsins til þess að ræna ávöxtunum af sigri
verkalýðsins. En jáfnframt vex skilningur almenn-
ings á því, að til þéss að tryggja árangur hags-
munabaráttunnar, er nauðsynlegt að alþýðan taki
höndum saman eínnig á stjórnmálasviðinu.
Flokksþingið itrinnir á stjórnmálaályktun siðasta
flokksþings, álítur flokksstjórnina hafa starfað í
anda hennar og fagnar sérstaklega þeim mikla
árangri, er náðst hefir á sviði verkalýðseiningar
og stéttarbaráttu verkalýðsins.
III.
Höfuðverkefni flokksins á næstunni er að koma
á víðtæku samstarfi alþýðustéttanna og allra fram-
sækinna afla og ríkisstjórn á grundvelli þess sam-
starfs. Frumskilyrði slíks samstarfs og slíkrar
ríkisstjórnar er eining i verkalýðsstéttinni, öruggt
pólitiskt samðtarf Sósíalistaflokksins og Alþýðu-
flokksins. Flokksþingið minnir á stefnuskrá flokks-
ins við Alþingiskosningarnar 1953 og stjómmála-
ályktun síðasta flokksþings, sem hvorttveggja er
enn í fullu gildi.
Flokksþingið fagnar því frumkvæði, sem stjórn
Alþýðusambands íslands hefir haft um tillÖgur' að
stefnuskrá vinstri ríkisstjórnar og samninga vinstri-
flokka á þeim grundvelli og lýsir yfir samþykki
sínu við afstöðu miðstjórnar til stefnuyfirlýsingar
Alþýðusambandsstjómar. Álítur þingið hvorttvéggja
rétt og nauðsynlegt, að koma á kosningabaridalagi
Sósíálistaflokksins, Alþýðuflokksins og þ>jóðvarriar-
flokksiris, þannig að þeir bjóði fram sem einn
kosningaflokkur, og að koma á vinstri ríkisstjórn
svo skjótt sem kostur er á.
Flokksþingið leggur áherzlu á, að myndun slíkr-
ar ríkisstjórnar og framkvæmd stefnuskrár þeirr-
ar, sem nú er til umræðu, er þýðingarmesta hágs-
munamál verkalýðshreyfingarinnar.
Flokksþingið álítur það brýnasta verkefrii þjóð-
arinnar að mynda ríkisstjórn, sem hnekkir yfir-
ráðum hermangara- og einokunarauðvaldsins, héfur
að nýju uppbyggingu atvinnulífsins í þeim lands-
fjórðungum, er eyðingin vofir nú yfir og stefnir að
því að setja vinnu handa og heila i öndvegi í þjóð-
félaginu.
Óhugnanlegustu fyrirbærin i þjóðlífinu eiga ræt-
ur sinar að rekja til hnignunar og rotnunar auð-
valdsskipulagsins sjálfs. Þessvegna verður Sósíal-
istaflokkurinn jafnan að vera minnugur þess, að
takmarkið er afnám auðvaldsskipulagsins, entía
þótt ráðstafanir vinstri ríkisstjórnar myndu á nú-
verandi stigi stórauka einkareksturinn á ýmsum
sviðum. Verkefni rikisstjórnar, sem styður sig við
alþýðusamtökin, er eins og nú standa sakir, að
hnekkja valdi einokunarauðvaldsins og hirina er-
lendu bandamanna þess í íslenzku efnahagsJifi
tryggja stjórnmálalegt og efnahagslegt sjálfstæði
þjóðarinnar og tryggja afkomu og efnahagslegt
öryggi alþýðunnar til sjávar og sveita.
En skilyrðið til þess, að allt þetta gerist og leiði
til velfamaðar almennings, er að ríkisvaldið sjálft
sé hrifið úr höndum hermangara og einokunaráuð-
váldsins og komist í æ ríkara mæli undir áhrif
alþýðunnar sjálfrar og samtaka hennar. Með því
vinnst það tvennt í senn, að verndað yrði og varið
það lýðræði og þau lýðréttindi, er alþýðan nú nýt-
ur og komið í veg fyrir, að braskarastéttin taki
sér stjómmálalegt alræði, — og hitt að alþýðan geti
hafið sókn fram til þjóðfélags samvinnu óg sam-
eignar, þjóðfélags sósíalismans.
IV.
Flokksþingið álítur það veigamesta hlutverk is-
lenzkrár verkalýðshreyfingar, við hlið hagsmunabar-
átturinar, og 'stjórnmálabarátunnar, að beita sér.fvr-
' >• Framhald á 10.'siðu