Þjóðviljinn - 10.12.1955, Blaðsíða 1
Laugardagiir 10. desember 1955 — 20. árgangur — 281. tölublað
Friðrik efstur
Er síðari hluti Hraðskákmóts-
ins var hálfnaður í gærkvöld
var Friðrik efstur með 10 vinn-
inga (af 10 mögulegum), og
hafði hann þá meðal annars
unnið Pilnik og Inga R. Næstir
voru Pilnik og Guðmundur
Pálmason með 8V2 vinning hvor.
Gústaf Adolf Svíakonungur afhendir Halldóri
Kiljan Laxness nóbelsverðlaunin í dag
Mikil hátiSahöld I Stokkhólmi, íslenzkir stúdentar ráS-
gera blysför, en tveir boSsgesta sitja heima
Frá fréttaritara Þjóðviljans í Stokkhólmi í gærkvöld. íslenzkir stúdentar sem
Kl. 16.30 á rnorgun eftir sænskum tíma (14.30 ™rgir *$>*** a«
ísl. tima) afhendir Gustaf sjotti Adolf Sviakonung-
ur Halldóri Kiljan Laxness bókmenntaverðlaun
Nóbels árið 1955 við hátíðlega athöfn í Hljómleika-
höllinni í Stokkhólmi. Þar mun prófessor Elias
Wessén tala fyrir minni skáldsins.
Margt manna var á brautar-
stöðinni i Stokkhólmi i morg-
un til að fagna nóbelsverðlauna-
eru I forstjóri Helgafells. Þar verða
einnig Peter Hallberg og kona
hans.
blysför til íslenzka sendiráðsins
á mánudaginn.
Nokkrir íslendingar munu sitja
veizlur þær sem haldnar eru Hall-
dóri Kiljan til heiðurs, meðal
þeirra eru sendiherrarnir Helgi
skáldinu Halldóri Kiljan Laxness
og konu hans, frú Auði Sveins-
dóttur, en þau komu með járn-
brautarlest frá Kaupmannahöfn.
f fylgd með þeim hjónum var
einkaritari skáldsins, ungfrú
Halla Bergs. Tveir þeirra 18
manna sem skipa sænsku aka-
demíuna, þeir prófessor Elias
Wessén og skáldið Hjalmar
Gullberg, tóku á móti þeim
hjónum á brautarstöðinni, en þar
voru einnig margir íslendingar
og urmull af blaðamönnum og
ljósmyndurum.
Spumiiigrum svarað
Blaðamennirnir þurftu að fá
mörgum spurningum svarað og
bauð skáldið þeim á sinn fund
á Grand-hóteii síðar um daginn.
Þar svaraði Halldór margvisleg-
um spurningum, sagði að þá
fyrst væri gaman að skrifa bók,
þegar lokið væri við fjögur upp-
köst að henni og væri ritun
fyrsta uppkastsins alveg sérstak-
lega leiðinlegt og erfitt verk.
Han'n fræddi aðspurður blaða-
mennina um að bækur hans
hefðu verið þýddar á 18 tungu-
mál, að hann hefði verið kaþólsk-
ur um skeið á unglingsárum á
sama hátt og aðrir væru mót-
mælendatrúar um skeið og sagð-
ist hlakka til nóbelshátíðarinnar;
hann hefði gaman af veizlu-
höldum.
Margfar og:
veglegar veizlur
Síðar um daginn tók Ekeberg
rikismarskálkur, formaður Nób-
elsstofnunarinnar, á móti þeim
hjónum og i kvöld hélt sænska
rithöfundafélagið þeim veizlu.
Á morgun kl. 16,30 eftir ís-
lenzkum tíma mun Gústaf sjötti
Adolf Sviakonungur, eins og áð-
ur segir, afhenda nóbelsverð-
laun ársins 1955 við hátiðlega
atliöfn í Hljómleikahöllinni. Pró-
fessor Eiias Wessén talar þá fyrir
minni skáldsins.
Blysför stúdenta
Klukkan 19 eítir sænskum
tíma verður nóbelsverðlaunahöf-
unum haldin , veizla i Gyllta
salnum i ráðhúsi Stokkhólms-
borgar og flytur Ilalldór Kiljan
Laxness þar ræðu.
Á sunnudagskvöld býður kon-
ungur til veizlu í höll sinni og á Briem og Sigurður Nordal og
mánudag verður opinber móttaka prófessor Jón Helgason og kon-
í íslenzka sendiráðinu. ur þeirra, og Kagnar Jónsson,
Bókmenntasaga Krístins E, Andrés-
sonar er komin út í Svíþjóð
Frá fréttaritara Þjóðviljans í Stokkhólmi í gærkvöldi
Þessa dagana er bókmenntasaga Kristins E. Andrésson-
ar magisters, íslenzkar nútímabókmenntir 1918-1948, aö
koma út á sœnsku, í pýðingu p,eirra Rannveigar og Pet-
ers Hallbergs. Útgefandi er bókaútgáfa sœnsku samvinnu-
félaganna.
Bókin er lítið eitt stytt frá
íslenzku útgáfunni, en ekki
breytt í neinum meginatriðum.
Hún heitir í sænsku þýðing-
unni Det modema Islands lit-
eratur. M. K.
Langt er síðan þýðing bók-
arinnar var hafin, en ekki
unnizt timi til að ljúka þýð-
belsverðlaunin eru afhent Hall-
dóri Kiljan Laxness.
Það er mikið ánægjuefni að
þessi bók skuli nú komin út á
sænsku. Auk Svía eiga nú Dan-
ir og Norðmenn aðgang að
staðgóðri fræðslu um islenzkar
bókmenntir; mál þessara
þriggja þjóða eru svo lík að
flestir geta lesið eitt þeirra
sem annað. Mun bókin vekja
athygli á bókmenntastörfum
okkar hér í norðrinu, og mætti
fræðsla hennar verða okkur til
gagns og vegsauka.
Ekki koma þó allir sem boðn-
ir voru: Nóbelsstofnunin bauð
bæði forseta sameinaðs þings.
Halldór Kiljan Laxness
Jörundi Brynjólfssyni, og
menntamálaráðherra, Bjarna
Benediktssyni, en hvorugur
þeirra kom.
M. K.
Ríkisútvarpið mun endurvarpa
frá Stokkhóimi lýsingu á afhend-
ingu verðlaunanna ef hlustunar-
skilyrði leyfa, og' hefst sá dag-
skrárliður þá klukkan tvö síð-
degis.
Jíiljan í Kali-
fomíu“
I tilefni þess að Halldór
Kiljan Laxness tekur móti
Nobelsverðlaununum í Stokk-
hóhni í dag, birtir Þjóðvilj-
inn á 6. og 7. síðu langa
ritgerð eftir Magnús Á.
Árnason listmálara, }>ar sem
hann rifjar upp kynni sín
af Laxness í Kaliforníu ár-
in 1927-’29, er þeir dvöldust
þar báðir.
Vélbátur
strandar
Vélbáturinn Guðmundur SH
91 frá Stykkishólmi strandaði
á Andey í fyrradag. Mönnum
varð bjargað og ekki vonlaust
að báturinn náist út.
Bátur þessi er 14 lestir að
stærð. Var hann fyrir skömmu
keyptur frá Hellissandi, en þar
hafði hann strandað. Var fram-
kvæmd á honum viðgerð og
var hann í fyrsta róðri evtir
viðgerðina þegar hann strand-
aði. Kom leki að honum og
var þá haldið til lands, en
lekinn óx unz vélin stöðvaðist
af þeim sökum. Bátinn rak
siðan stjórnlausan upp i And-
ey. Vélbáturinn Súlutindur
bjargaði áhöfninni, þrem mönn-
um.
Samstarf vinstri aflanna tryggir stefnu
alþýðusamtakanna sigur
Bœndastéftin er sjálfsagSasti handa-
maSur verkalýSssamtakanna
Kristinn E. Andrésson
ingunni fyrr en nú. Má og
segja að það sé vel til fund-
ið að hún skuli koma út ein-
mitt þá daga sem íslenzkar
bókmenntir hljóta að vera
meira á dagskrá i Svíþjóð en
í annan tíma — nú þegar Nó-
Þjóðviljinn birti nýlega stefnuyfirlýsingn Alþýðusam-
bandsins, er prentuð var í síðasta hefti Vinnunnar. Verka-
mannafélag Akureyrar ræddi stefnuyfirlýsingu þessa á
fundi sínum nýlega og taldi aö hún túlkaöi í meginatriö-
um stefnu verkalýöshreyfingarinnar í atvinnumálmn og
öörum þjóömálum. — Fundurinn samþykkti einróma
eftirfarandi:
Sinfóníuhliómsveitin en.
fet VOH
Horfur eru nú taldar á því að Sinfóníuhljómsveitin
verði endurreist. Allar vonir standa til að þeir aðilar eem
standa að rekstri hennar. Ríkisútvarpið, Þjóðleikhúsið,
Rey.kjavíkurbær og íslenzka rílcið, muni allir fallast á
að auka svo framlög sín, að fjárhagsgrundvöllur hljóm-
sveitarinnar verði öruggur. Verður gengið endanlega frá
þessu máli iiman skamms.
„Fundur Verkamannafélags
Akureyrarkaupstaðar, haldinn
27. nóv. 1955, lýsir fyllsta stuðn-
ingi sinuni við stefnuyfirlýsingu
stjórnar Aljjýðusambands Is-
íands, sem hún hefur lagt fram
sem grimclvöl! að viðræðum siu-
um við vinstri flokkana, um
stjórnmálalegt :|ainstarf. Telur
fundurinn að yfirlýsingin túlki
i meginatriðum stefnu verkalýðs-j
hreyfingarinnar í atvinnumálum
og öðruni þjóðmálum.
Fuiidurinn litur svo á, a<S
steftia alþýðusantitakanna getl
því aðeins orðið sigursæl, að
um hana náist samstarf allra
vinstri ai'ia í landinu, en frunb-
skilyrði þess er stjórnmálaleg
eining verkalýðsstéttarinjiar og
samstarf verkalýðsfiokkanna.
SJÁLFSAGÐASTI
BANDAMAÐURINN
Fundurinn telur að sjálfsagff-
asti bandamaður verkalýðsstétt-
arinnar, bændastéttin, verði því
aðelns lirifin til ársmgursríks
sanistarfs á stjórnmálasviðinu, að
alþýðusamtökin standi sem ó-
rjúfandi heild um stefnu sina,
og þyi beri að gjalda sérstakan
varhug við iilliun tilraunum til
þess að kljúfa verkalýðinn i af-
stöðu lians til íbúa sveitanna."