Þjóðviljinn - 23.03.1956, Blaðsíða 7

Föstudagur 23. ímarz 1956 — ÞJÓÐVHJINN — (7
Vín 14. 3. 1956.
f einu dagblaðanna hér, sem
annars flytja að mestu íþrótta-
fregnir og frásagnir af alls-
konar listviðburðum, því Vín er
listanna og gamalla kirkna borg
— gat að líta smáklausu um
það, að lögreglumenn, sem voru
á næturverði, hefðu komið að •
ungum manni sofandi á bekk í
einum trjágarði borgarinnar.
Skipuðu þeir manninum að
hafa sig heim; hann kvaðst
hvergi eiga heima og bað þá að
fara með sig á stöðina; gerðu
þeir það. Kom þá í ljós, að
þetta var atvinnuleysingi, sem
harðir trébekkir höfðu í lengri
tíma komið í rekkju stað, og
ýlfrandi vindurinn breitt yfir
blákristallaða' rekkjuvoð í
(hverfiskini mánans. Færðu þeir
hann nú í hlý föt; en er átti
að færa hann úr skónum sáu
■menn, að hann var kalinn á
fótum. Var þá farið með hann
í skyndi á sjúkrahús; þar fékk
hann loksins uppbúið rúm og
húsaskjól, að vísu dýru verði
keypt.
Lisfaverk
Það sem helzt vekur athygli
þeirra er til Vínar koma, er
aragrúi légsteinasala i útjöðr-
um bórgarinnar. Eru vinnu-
staði'i- þeirra með dálitlu milli-
bili, umgirtir stórum görðum,
þar sem legsteinar af öllum
gerðum og stærðum hallast
hver i’inan um annan. Auglýsa
! legstéinásalarnir vöru sína með
'störum, skrautlegum skiltum.
Það virðist annars óþarfi, því
Varan auglýsir sig sjálf. Má
'sjá þaraa margan listavel gerð-
'án stein með lágmyndum af
englum og hinni heilögu guðs-
tnóður; gætu þeir áreiðanlega
komið mörgum listfræðingnum
1 geðshræringu. Steinar þessir
munu vera all dýrir, enda ekki
ætlaðir nema beim útvöldu;
hinir mega týnast.
Annað, sem maður beinir ó-
sjálfrátt athyglinni að, er hinn
fmikli fjöídi húsatófta frá stríðs-
! árunum. Virðist endurreisnin
i fara sér heldur hægt, því húsa-
i beinagrindur af þessu tagi —
,þar sem aðeins veggirnir standa
eftir sem talandi tákn um það,
] sem liðið er og aldrei aftur
kemur — eru við aðra hvora
götu í aðalhluta borgarinnar.
Hundar
j|- .
! Vín er hundanna borg. Eru
þeir eins og legsteinarnir af öll-
; um gerðum og stærðum, eða
, réttara: ættum og ættflokkum.
i Hundar eru hér langtum fleiri
en ungbörn, þó þeir ku vera
! dýrir á fóðrinu. En ungbarna-
: fjöldi virðist í hróplega öfugu
j hlutfalli við allan þann fjölda
hjóna og elskenda, sem maður
sér á götum úti; hér er það
nefnilega siður að giftir sem
, ógiftir tjái hverju öðru ást
sína með kossi í öðru hvoru
spori, og hvar sem þeir eru
staddir Sjáist hjón með barna-
vagn, glápa allir á það eins
og naut á nývirki, Eru bama-
eignir nú verðlaunaðar, og von-
ast menn því til, að þetta taki
breytingum. En bamaleysi
þetta — af hverju sem það
nú stafar — virðist fólk bæta
sér upp með hundunum. Eru
,þeir allir í ól nema þeir
stærstu, sem eigendumir hafa
ekki bolmagn til að halda við:
þeir silast þá annaðhvort á
undan fóstrum sínum eða á
eftir, og virðist ekkert vekja á-
huga þeirra nema stöku ljósa-
staur eða umferðaskilti. Hund-
arnir eru vel aldir, þvegnir og
gljákembdir, en bera náttúrlega
keim af eige”dunum: sé það fín
frú er hundurinn vanalega í
einhverjum bol, þá oft í stíl
við kápu eða pels írúarinnar.
Allir hafa þeir, lögum sam-
kvæmt, og sennilega af dýr-
keyptri reynslu af upplagi
þeirra, jámgrind yfir trýnið.
Vilji svo til að hundur og bam
alist upp saman, í einni og
sömu fjölskyldu, er hundurinn
— að sögn — í töluvert meiri
hávegum hafður en krakkinn.
Þurfi að viðra hundinn nýtur
barnið rrúðs af. Séu hjónin með
hurdinn á göngutúr i rigningu,
leiða bau krakkrnn alltaf næst
götunni en hundinn fjærst, til
þess að hann fái ekki á sig
gusu, ef ógætinn ökumaður
keyrir hjá.
Þurfi maður að fá leigt, skal
maður vcrast að leigja hjá
konu, sem á hund, því þeir
eru sagðir margir hverjir mjög
geðillir og slæmir í umgengni;
ef því eitthvað út af ber, er
leigjandanum kennt um allt.
Hvitlaukur
Kvikmyndahúsin í Vín skipta
tugum. Eru allar myndir með
þýzku tali, sem talað er inn á
þær í Berlin. í sambandi við
kvikmyndahúsin er eitt, sem
angrar mann mjög. En það er
hvítlaukurinn. Næstum undan-
tekningarlaust, er maður er
setztur, búinn að koma sér vel
fyrir og í „stemningu" fyrir
hrífandi ástar- eða sorgarmynd,
ber þessa hvimleiðu lykt fyrir
vit manni. Ómögulegt er að
skynja, hvort hún kemur frá
manninum eða konunni fyrir
framan, þeim fyrir aftan, eða
henni, sem situr við hlið manns,
þó erfitt sé að trúa því.
Sé maður forvitinn og vilji
ganga úr skugga um hvaðan
lyktin stafi, kemst hann að
raun um með dálítilli eftir-
grennslan, að það lykta allir
í kringum hann af hvítlauk.
Þá reynir hann að láta sér
þykja lyktin góð. En hvítlaukur
reynist helzt vera notaður í
hvað eina matarkyns. Vilji
maður kaupa eitthvað í kjötbúð
og vera öruggur um að ekki sé
hvítlaukur í því, er bezt að
kaupa ost. . . .
Skynvilla
Eins og allir vita er Vín stór
borg. Hún er ekki mjög stór að
flatarmáli hlutfallslega við í-
búatölu, en nógu stör til að ó-
kunnugur getur villzt þar. Villt-
ur maður, úrkula vonar, að
komast heim, grípur vanalega
þess ráðs að spyrja til vegar,
og leitar þá á náðir lögreglu-
raanns; en þeir eru margir í
Vín og mjög hjálpfúsir. Énda
eru þeir vinsælir með afbrigð-
um meðal almennings, einkan-
lega bílaeigenda. Á jólum eru
stórir gjafa-staflar hjá um-
ferðalögregjunni á götum úti,
sem bíleígendur færa þeim;
hér eru það líka bílarnir, sem
eru alltaf í rétti en ekki hinn
fótgangandi. En að spyrja lög-
reglumann til vegar hefur
litla hagnýta þýðingu aðra en
þá, að maður æfist í þýzku
og lærir þolinmæði. Venjulega
getur lögreglan, sem maður
spyr, ekki komið götunni fyr-
ir sig, og stöðvar næsta mann
til þess að reyna hvort hann
sé nokkru vísari. Sá þykist þá
handviss um hvar gatan sé.
En á meðan hann er að útlista
legu götunnar fyrir skilnings-
sljóum lögregluþjóninum, ber
ef til vill bílstjóra að, sem vill
vita hvað sé á seyði og dregur
upp vegvísi. Eftir miklar
bollaleggingar yfir vegvísin-
um, eru þeir allir sammála
um, að þessi gata sé aUs ekki
til í Vín. Er maður þá vana-
lega farinn að halda að svo
sé og slangrar uppgefinn fyrir
næsta horn. Og sjá . . . þar
er þá gatan, sem maður leitar
Kvenrakarar
Ekki er óalgengt að sjá
kvenfólk við allskonar verka-
mannavinnu. Á veturna strita
þær við snjómokstur á stræt-
um og gangstéttum ásamt
karlmönnum; á sumriri eru
þær svo í byggingavinnu.
Taka þær vinnu frá karl-
mönnum, enda er fjöldi þeirra
atvinnulaus. Þá er og algengt
að kvenfólk vinni á rakara-
stofum.
Þær hafa þá venjulega þann
starfa, fyrir utan það að vera
til gamans og augnayndis, að
sápa og raka. Dregur þessi
háttur á hlutunum áreiðan-
lega ekki úr viðskiptunum;
enda er algengt að sjá menn
sitja með sælusvip á stólnum,
á meðan þrýstin blómarós
snýst í kringum þá og fer
mjúkum höndum um vanga
þeirra og háls.
Wiedersehen
Hvað lítið sem maður verzl-
ar hér, fær maður „auf wid-
ersehen", eða „wiederscháun“
í kaupbæti. Á veitingahúsum
fá menn alltaf þennan kaup-
bæti hjá þeim þjóninum, sem
næst stendur útgöngudyrun-
um, og stundum líka bros-
grettu og hneigingu hafi verið
verzlað vel. Veitingahús eru
hér hvert sem maður snýr sér,
bæði gömul og nýtízkulég; en
Vín er rómuð fyrir sín „Gast-
haus“ og „Wein Kellet". í
Gasthausunum er seldur mat-
ur meðal annars. Matseðillinn.
er mjög fjölbreyttur, kring-
um tuttugu réttir, þó allir
réttirnir virðis-t vera af sömu
gömlu beljunni. Gasthausin
eru mörg gömul mjög og fræg;
og hafa menn eins og Strauss.
Mozart og Beethoven skilið þar
eftir sig spor. „Wein Kellerarn-
ir“ eru einnig' gamlir og frægir,
sumir mjög hrörlegir, jafnvel
svo, að maður er hálf smeykur
um að loftið hrynji þó og þeg-
ar. Er engu haldið þar við,
reynt að hafa allt eins og það
var „þá“. Þarna koma menn
gjarnan saman að loknu dags-
verki og syngja og drekka, en
hljómsveitin gengur á milli
borðanna. Eru leikin gömul
Vínar dægurlög eins og „Alte
Burschen“, „Annelise“ og fleiri,
og er alltaf þétt setinn bekkur
og glatt á hjalla alla daga vik-
unnar. En Vínarbúar gera eng-
an dagamun hvað vindrykkju-.
snertir; þeir drekka alla daga
jafnt. En fólk neytir yfii’leitt -
ekki sterkra drykkja. „Es-
presso“ er kaffihús, eingöngu
selt kaffi og áfengi. Þar fá
menn nýjustu frétta- og mynda-
blöð og geta setið yfir þeim
allan daginn, ef þeir vilja. í
kuldum fer vanalega öll fjöl-
skyldan á ,,Espresso“, og skoðar
blöð til að spara kol. Á kvöldin
spilar hljómsveit, fiðla og
píanó; geta menn þá dansað
ef þeim sýnist. En Vínarbúum
fellur betur að sitja og rabba
yfir vínglasi en dansa. Til dæm-
is voru samankomnir allmargir
gestir á einu kaffihúsanna
kvöld eitt. Voru þetta misjafnir
sauðir eins og venjulega, bæðí
ungt og gamalt. Sátu portkon-
ur við eitt borðið og spiluðu á
spil gjótandi augunurh ánnað
veifið til dyranna, ef einhver
líklegur viðskiptavinur skyldi
rekast inn. Fiðlarinn var rokinn
út í horn, þar sem sátu virðu-
leg, roskin hjón, og haniaðisl
eins og smiðjubelgur, reynandi
að lifga við gamlar glæður. En
á miðju skínandi dansgólfinu lá
stór bröndóttur köttur og mal-
aði í makindum. Hann fékk að
liggja þar í friði.
Krossfarar
Kirkjur eru hér margar fræg-
ar og fagrar mjög, með miklu
útflúri, enda eru 90% þjóð-
arinnar kaþólskrar trúar. Eitt
hafa þær allar sameiginlegt:
hinn steinmettaða reykelsisilm.
og skriftaklefana. Má oft sjá
röð af fólki fyrir framan þá á
sunnudögum, bogið í bakið ai
syndum vikunnar, bíðandi eft-
ir að skriftafaðirinn losi það
við þessa þungu sálarbyrði. í
einni ævagamalli kirkju má sjá
jarðneskar leifar tveggja kross-
fara. Hvíla þeir klæddir fögr-
urn gullbrydduðum litklæðum,
i, sömu stellingum og þeir voru
lagðir í fyrstu, í loftþéttum
glerkistum. Er skinnið á þeim
eins og gamalt bókfell, strekkt
yfir beinin. Má vel greina öll
liðamót handarbaksbeinanna.
þar sem höndin stendur fram
úr klæðunum. Hefur annar
þessara herra verið mjög stór.
um 180—190 cm, en hinn aítui
frekar lítill. Að öllu óbreyttu
fá þeir sennilega að hvila þarna
um alla eilífð, Vínarbúum og
öðrum til fróðleiks og augna-
gamans.
Fxá Vínarborg — Stefánskirkjan á miðri
myndinni.
Ingvi Ölafsson:
,Wit4ersehen''