Þjóðviljinn - 03.06.1956, Síða 3

-r- Simnudagur 3. júni 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (2
Sjómönnum aldrei of gott það bezta
uFylgi AlþýSuhandalaginu af jbvi ég vil halda áfram
þeirri jafnaSarstefnu sem ég kynntist ungur"
Kætt við Eggert Ólafs-
son, sem stundað hefur
sjóinn í 30 ár
Það er mikil breyting sem
hefur orðið frá áraskipaöldinni
til nýtízku togara. Þessa breyt-
ingu þekkir Eggert Ólafsson alla
af eigin reynslu. Hann stundaði
sjó í rúm 30 ár frá 1909. Fyrstu
vertíðina sína réri hann frá
Keflavík á Sandi í opnum róðr-
arbáti.
— Tekjur sjómanna voru ekki
háar i þá daga, segir Eggert. Og
áraskipaöldin var heldur ekkert
auðgunartímabil fyrir eigendur
bátanna. Þeir sem áttu syni er
réru með þeim höfðu beztu út-
komu. Unglingar í smáþorpum
úti á landi fengu yfirleitt litlar
fúlgur fyrir vinnu sína frá alda-
mótum og fram um 1930, því
þá var venja að kaup fyrir
vinnu þeirra rynni í heimilið.
— Þú hefur verið á öllum teg-
tmdum fiskiskipa?
— Mitt sjómannslíf hefur
mest verið á vélbátum. Eg varð
aldrei neitt hrifinn af togurun-
um, enda vanari vinnunni á bát-
unum, mér fanst ég vera frjáls-
ari á vélbátunum, einnig voru
stundum fljótteknari peníngar
á slyttri tíma á bátunum.
• J?á var engin
trygging'
— Og k.iörin?
— Afkoman var að vonum
misjöfn. Það reyzidi á það mest-
allan rninn tíma á vélbátunum
að maður varð að semja fyrir
sig sjálfur. Það var lengi og oft
búið að ræða um kauptryggingu
áður en loks var samið um
hana. Eg druslaðist í stjórn Sjó-
mannafélagsins í 3 ár, en fram
að 1934 voru vélbátar næstum
óþekktir hér í Reykjavík og
stjórn Sjómannafélagsins hafði
því einbeitt sér að samningum
um togarakjörin. Eg man það að
árið 1936 var hluturinn okkar
frá áramótum fram til 11. maí
500 kr., en þá var sérstakt fiski-
leysisár. Á árunum 1934 og
1935 voru tekjur mínar 1200
kr. annað árið en 1700 hitt. Það
voru erfið ár, atvmnuleysisárin,
þegar 300—400 manns buðust til
vinnu við afgreiðslu eins skips.
Á þeim árum hygg ég að tog-
arasjómennirnir hafi haft það
einna skárst.
• Sjómönnum er
aldrei of gott
það bezta
— Og hvað segir þú um sjó-
mannakjörin nú?
— Sjómönnum er aldrei of
gott það bezta. Eg hef alltaf
haldið því sjónarmiði fram, og
hef ekki séð neina ástæðu til að
bakka frá því.
Það mun ekki vera hægt að
mæla móti því að sjómannslífið
er áhættumesta starfið sem
stundað er liér. Eg held að ef
við eigum að hafa dugandi sjó-
mannastétt verði þjóðin að hafa
efní á því að bjóða .þeim þau
kjör að þeir vilji stunda sjó.
— Ráð á því segir þú, — e
hverjir afla gjaideyrisins?
— Já, það er nú svo að næst-
svo ef þjóðin hefur ekki ráð á málum sjóinannastéttarinnar í
því að gera vel við sjómennina
hefur hún vart ráð á því að
draga fram lífið.
• Ætluðu að hætta
útgerð!!
— Hvernig finnst þér sam-
anburðurinn á sjómannskjörun-
um fyrr og nú?
— Það var erfitt áður fyrr og
óskum okkar um kjarabætur
ekki vel tekið. Við vitum allir
að fyrst þegar talað var um 6
tíma hvííd á togurunum sögðu út-
gerðarmenn að bezt væri að
hætta að gera út, það borgaði
sig ekki að gera út ef
væri um 6 tíma hvild!
höfn og þoka öðrurn áleiðis.
• Þurfum fleiri
fulltrúa á Alþingi
Við höfum því miður verið of
liðfáir innan veggja löggjafar-
samkomunnar, þótt sumum
mönnum hafi tekizt vel, þrátt
fyrir ofureflið. Eg- ber alltaf
djúpa virðingu fyrir þeim manni
sem barðist einn fyrir fyrstu
vökulögunum. Vð þurfum fleiri
fulltrúa á þingi, — eins marga
og okkur ber.
— Fyrst þú á annað borð ert
kominn inn í Alþingi, segðu mér
þá hversvegna þú fylgir Alþýðu-
samið bandalaginu.
— Það er vegxta þess að ég
Sem betur fer hefur margt j þykist hafa sömu skoðun á
færzt í rétta átt. Samtök sjó-' landsmálum og þegar ég fyrst
manna eru nú fjölmennari og hafði kynni af Alþýðuflokknum
sterkari en áður, og þótt þau j árið 1924. Eg hef alítaf sjálfur
hafi kannski ekki alltaf verið ( talið mig jafnaðannann. Fyrstu
eins og við vildum höfum við kynni mín af verkalýðsfélagi
um allt sem til landsins er ílutt ’ þó átt málsvara á Alþingi er voru þegar Björn heitinn Blön-
er raunverulega keypt fyrir fisk, hafa hjálpað til að koma sumum | dal kom vestur á Sand og stofn-
aði verkalýðsfélag. Eg varð hrif-
inn af boðskap hans og taldi ai?
ég gæti vel átt samleið me5
þessari skoðun á lífinu.
• Vil halda áfram
sömu jafnaðarstefnu
og ég kynntist
ungur maður
— Á því tímabili sem liðií
er síðan hafa gerzt hinir og að:-
ir hlutir. Eg tel að Alþýðuflokk-
urinn hafi ekki þróazt eins o:|
efni hefðu staðið til. Hitt e'
svo eflaust hægt að deila urn
hverjum það sé að kenna. Sæti
eflaust illa á mér að fara í per -
ónulegar ávirðingar við fyrrí
samflokksmenn.
Mér liggur í léttu rúma
livort ég er lieldur kallaður
kómmúnisti eða jafnaðarmaú-
ur fyrir það að ég léði nafra
mitt á lista Alþýðubandalagts-
ins. Eg gerði það af þvi a®
mér fannst forusta Alþýðu-
flokksins vera komin of langí
til hægri, — burt frá hinni
uppliaflegu stefnu flokksins
Þykist ég' þar ekki segja neitft
um of.
Eg fylgi Alþýðubandalagiiiíu
af því ég vil halda áfraeö
þeirri jafnaðarstefnu sem ég
kynntist sem ungur maður.
Svo látum við Eggert út-
rætt í bili. J. B.
fö leaour fram einu raunhæfu ti!
ESrv-a.....
íslenzkir togarasjómenn una því i!Ja aS hafa lakari kjör en utlending-
ar á íslenzkum skipum — Stóraukín landfrí stórt hagsmunamál —
Nýr svipur á sjómannadaginn
Traustur sjómaður og vel látinn, Hólmar Magnússon,
er við hlið stéttarbróöur síns Eggerts Ólafssonar á lista
Alþýðubandalagsins I Reykjavík.
,,Alþýðubandalagið leggur fram í þessum kosningum
einu raunhæfu tillögumar, sem fram hafa komið um
aukningu og endurnýjim á skipaflotanum, sem er mjög
aðkallandi", sagði Hólmar er Þjóðviljinn hafði tal af hon-
um í gær.
„Og á undanförnmn þingum hafa einmitt núverandi
forystumenn Alþýöubandalagsins flutt frarn hvert hags-
munamál sjómanna af öðru, ég vil nefna þar til tillög-
urnar um endurnýjun ílotans, nýju vökulögin og frum-
varp Einars Olgeirssonar og.félaga hans um lífeyrissjóö
ast frá heimilum sínum og öllu
venjulegu mannlífi. Þeir eru
nær stanzlaust á sjónum, koma
heim eða einhversstaðar í land
eftir hálfsmánaðar eða jafnvel
sex vikna túra, og stanza
venjulega ekki nema einn sól-
arhring. Með þessu er verið að
togaraháseta.“
Þjóðviljinn bað Hólmar að
segja nokkur orð um kjaramál
sjómanna í tilefni sjómanna-
dagsins.
— Mál sem nú er á vörum
allra togarasjómanna er það,
að íslenzkum sjómönnum skuii
boðin lakari kjör en útlending-
um. Er þar átt við Færeying-
ana, sem hafa raunverulega
iniklu hærra kaup en íslenzku
sjómennirnir, þar sem þeir fá
talsverðan hluta af kaupi sínu
í erlendum gjaldeyri.
— Og það er auðvitað eftir-
sótt vara?
— Já, þeir hagnast áreiðan-
lega vel á þeim hluta kaupsins.
Stundum sjást bílaraðir bíða
við togarana ef það vitnast að
Færeyingar hafi fengið útborg-
að. Þeir eru ræstir um miðjar
nætur til að herja út úr þeim
g'jaldeyrinn.
— Teldu sjómenn það miklu
skipta að fá hluta af kaupi
sínu þannig greiddan?
— Já, það fengjust vafaláust
nógir íslenzkir sjómenii á tog-
arana ef þeim væru boðin
sömu kjör og Færeyingunum,
enda mundi það hækka kaupið
um allt að þriðjung. Er mikil
óánægja hjá sjómönnum vegna
þess að ríkið skuli bjóða út-
lendingum þessi kjör fremur
en íslendingum, og kjósa að
hafa auk þess margvísleg út-
gjöld vegna flutnings færeysku
sjómannanna og ráðningar
þeirra.
t=SSS=
— Hverjar hagsmunakröfur
togarasjómanna aðrar vildirðu
minnast á?
— Fyrst og fremst stórauk-
in Iandfrí. Síðan togararnir
fóru að stunda veiðarnar árið
um kring er það að drepa tog-
arasjómenn hvað þeir einangr-
Hólmar Magnússon
gera togarasjómennskuna að
einskonar fangabúðavinnu,
þetta þolir engiim til lengdar.
Þessu verður að gerbreyta,
taka upp þann hátt sem víða
er hafður erlendis að togara-
sjómenn fái regluleg landfrí á
nokkura mánaða fresti, eða
stóraukið orlof, sem hægt sé
að nota sem landfrí.
— Hefur þetta ekki einna
mest áhrif í þá átt að fæla
menn frá sjómennsku þegar
nóg vinna er í landi?
— Alveg áreiðanlega. Þar
við bætist að flestir togarasjó-
menn munu eiga óhægt með aS
nota orlofið sem frí, þeir fá
það borgað með kaupinu o@
oft ekki einu sinni í merkjum„
svo lítið er ýtt undir að þeic
taki orlofið sem slíkt.
— Hvernig reynist 12 stun ía
hvíldin.
I-Iún hefur reynzt ágætlega.,
það var mikill sigur fyrir tog-
araháseta að koma henni fram
og fá hana loks lögfesta. En
talsvert er kvartað undan því„
að lögin séu brotin. Er óg
hræddur um >að sjómenn telji
sig ekki eiga nægan styrk í
Sjómannafélagi Reykjavíkur
til þess að þeir séu trúaðísí
á að kæra þangað beri tilætl-
aðan árangur, en oft undir
högg að sækja með slík máL
— Hvaða leiðir sérðu til að
bæta úr slíku?
— Sjómenn verða að ganga
að því sem verki að gera fél.ig
sitt sterkt og einliuga, gera þvð
jafinöflugt beztu stéttarfélöguiim
landverkafólksins. Það er und-
irstaða allrar hagsmunabarátt.u„
Sjómenn eiga flestir mjög ó-
hægt með alla félagsstarfsemí.
En þeim mun meiri þörf er að
þeir eigi í félagi sínu þaar?,
bakhjall, sem alltaf er hægt að
leita til, með allt það sem afi
laga fer á skipunum, ög eiga
það víst að þeim sé ekki mætt
þar með málflutningi atvinr.u-
rekenda.
— Kjör bátasjómannanna?
Framhald á 11. síðu:
G-listinn er listi Alþýðubondalagsins