Þjóðviljinn - 20.10.1956, Qupperneq 8

g) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 20. október 1956
dh
■
ÞJÓÐLEIKHÚSID
I
Spádómurinn
sýning í kvöld kl. 20.00
Næst síðasta sinn
Tehús
Agústmánans
eftir John Patrick
þýðandi: Sigurður Grímsson
leikstjóri: Einar Pálsson
Frumsýning-
sunnudag kl. 20.00
Frumsýningarverð
Aðgöngumiðasalan opin frá
kl. 13.15—20.00. Tekið á móti
pöntunum sími: 8-2345 tvær
línur.
Pantanir sækist daginn fyrir
sýningardag, annars seldar
öðrum.
Sfmi 918«
Biml 1475
Næturfélagar
XLes Compagnes de la nuit)
Heimsfræg frönsk stórmynd
um líf vændiskvenna í París.
— Danskur skýringartexti —
Francoise Arnoul
Raymond Pellegrin
Bönnuð börnum inna 16 ára.
Aukamynd: Frakkland.
NATO-kvikmynd með ísl. tali.
Sýnd kl. 5 og 9.
Hundrað ár í
Vesturheimi
Lítkvikmynd úr byggðum ís-
iendinga vestan hasf.
Sýnd kl. 7.
Sími 1544
Nágrannar
(The Girl next Door)
Bráðskemmtileg ný amerísk
músík- og gamanmynd, í lit-
um.
Aðalhlutverk:
Dan Daily,
June Haver,
Dennis Day.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Hafnarfjarðarbíé
Sírni 9249
Dóttir gestgjafans
Frönsk stórmynd, eftir sögu
Aiexanders Puskíns.
Aðalhlutverk;
Harry Baur,
Jeanine Grispin
Myndin hefur ekki verið sýnd
áður.hér á-landi. ■ . ,
Danskur texti.
Sýnd kl. 7 og 9.
La Strada
ftölsk stórmynd.
Leikstjóri: F. Fellini.
Aðalhlutverk:
Anthony Quinn
Gioletta Masina
Richard Baseliard
Myndin hefur ekki verið sýnd
áður hér á landi.
Danskur skýringartexti
Bönnuð börnum
Sýnd kl. 7 og 9.
Týnda flugvélin
Óvenjuspennandi ný amerísk
kvikmynd.
John Wayne
Sýnd kl. 5.
Vígvöllurinn
(Battle Circus)
Áhrifarík og spennandi ný
amerísk mynd.
Aðalhlutverk:
Humprey Bogart og
June Allyson, sem leika
nú saman í fyrsta sinn,
ásamt
Keenan Wynn.
Sýnd kl. 9.
Bönnuð innan 16 ára
Svarti riddarinn
(The Black Knight)
Óvenjuspennandi amerísk iit-
mynd, sem segir frá sagna-
hetjunni Arthur konungi og
hinum fræknu riddurum hans.
Aðalhlutverk:
Alan Ladd og
Patricia Medina.
Sýnd kl. 5 og 7.
Bönnuð innan 12 ára.
Sala hefst kl. 4.
Síml 8193«
Ástaræfintýri
(Le Plaisir)
Bráðskemmtileg ný . frönsk
mynd, þrjár sögur eftir
Maupassant
Aðalhlutverk: 12 af stærstu
stjörnum Frakklands.
Claude Dauphin.
Danielle Darrieux,
Daniel Gelin,
Sýnd kl. 7 og 9.
Villimenn og
tígrisdýr
Ný frumskógamynd viðburða-
rík og skemmtileg.
Jonny Weissmiiller
Jungle Jim.
Sýnd kl. 5.
Bönnuð innan 10 ára
IJEYKJAyl
Kjarnorka og
kvenhylli
60. sýning
annað kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðasala frá kl. 4—
7 í dag og eftir kl. 2 á morgun
Sími 3191.
Fáar sýnjngar eftir
Bíml 6485
Haming j udagar
(As Long As They’re Happy)
Bráðskemmtileg, ný, dans- og
söngvamynd í litum. 7 ný
dægurlög eftir Sam Ceslow.
Aðalhlutverk:
Jack Buchanan
Jean Carson
og enska kynbomban
Diana Dors,
sem syngur Hokey Pokey
Polka.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
SlKt 1384
Vítiseyjan
(Fair Wind to Java)
Geysispennandi og viðburða-
rík, ný, amerísk kvikmynd
í litum, byggð á samnefndri
skáldsögu eftir Garland Ro-
ark.
Aðalhlutverk:
Fred MacMurray,
Vera Ralston,
Victor McLagen.
Bönnuð börnum innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Síml 6444
Running Wild
Spennandi ný amerísk saka-
málamynd. í myndinni leikur
og syngur Bill Haley hið vin-
sæla dægurlag „Razzle-
Dazzle".
Mamie Van Doren
WiHiam Campbel,
Bönnuð börnum innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
« m r r~\r\ rr
Inpolibio
Sími 1183
Ungfrú Nitouche
(Madamoiselle Nitouche)
Bráðskemmtileg ný frönsk
mynd, gerð eftir óperettunní
Nitouche. Tekin í Eastman-lit-
um.
Aðalhlutverk:
Feriuuidel.
Pier Angeli.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Framhald af 7. síðu
gang hans með stofnun upp-
bótarþingsæta. Árangurinn af
úthlutun uppbótarþingsæt-
anna samkvæmt úrskurðinum
hefði þá orðið þveröfugur við
yfirlýstan tilgang stjórnar-
skrárgjafans með uppbótar-
þingsætunum.
í þeirri skýru greinargerð
um þetta mál, sem Vilmund-
ur Jónsson lagði fram í
landskjörstjórn, en hann var
eins og ég hef þegar bent á,
í stjórnarskrár- og kosninga-
laganefnd 1933, segir hann
m. a.:
„Landskjörstjórn hlýtur að
telja sér skylt að lialda vörð
um þau fyrirmæli stjórnar-
skrár og kosningalaga, svo
og anda þeirra fyrirmæla og
tilgang, að uppbótarþingsæt-
um verði úthlutað til raun-
hæfrar jöfnunar milli þing-
flokka.“ Og það var með
þessum rökum, sem hann
gat ekki orðið sammála
hæstaréttardómaranum Jóni
Ásbjörnssyni og Jögfræðing-
um Framsóknarflokksins.
Það var augljóst að svo
gat vel farið í kosningunum,
með þeim grundvelli, sem
lagður var með úrskurði
meiri hlutans, að úthlutun
uppbótarþingsætanna sam-
kvæmt bókstaf kosningalag-
anna, yrði til þess að skapa
meiri ójöfnuð milli þing-
flokka og jafnvel fullt mis-
ræmi milli meiri hluta á Al-
þingi og meiri hluta þjóðar-
innar, en það vita allir menn
að það var ekki tilgangurinn
með stofnun uppbótarþingsæt-
anna 1933 að skapa meiri ó-
jöfnuð né að gera meiri hættu
á því en var fyrir þann tíma,
að meiri hluti á Alþingi væri
ekki í samræmi við meiri
hluta þjóðarinnar. Sá meiri
hluti sem nú hefur verið
myndaður á Alþingi, hann hef-
ur hins vegar öruggan meiri
hluta þjóðarinnar að baki
sér. Núverandi stjórnarflokk-
ar hafa rúmlega 53% atkv.
að baki sér. Stjórnarandstað-
an, Sjálfstæðisflokkurinn, að-
eins rúmlega 42%. Tilgangi
stjórnarskrárgjafans og lög-
gjafans, að því ei- uppbótar-
sætin snertir, hefur því verið
náð, og skipun Alþingis nú
er í fullu samræmi við hann.
Það má jafnvel segja, að
því er mér virðist, að hverjir
þeir tveir flokkar, sem gætu
skapað með sér meiri hluta
hér innan þingsins nú hefðu
einnig meiri hluta þjóðarinn-
ar að baki sér, og það er
meira heldur en hefur verið
hægt að segja urn sum und-
anfarin þing.
Eg skal aðeins lítillega
minna á atkvæðatölur og
þingmannatölur flokkanna, þó
að ég viti, að öllum sé það
Ijóst. Alþýðubandalagið hef-
ur 15 þús. 850 atkv. og rúm-
lega 19% kjósenda, Aiþýðu-
flokkurinn 15 þús. 142 atkv.
og rúmlega 18% kjósenda,
Framsóknarflokkurinn nærri
13 þús. atkv., það er rétt yf-
ir 15% kjósenda, en hann
hefur að vísu 17 þingmenn,
eða um það bil þriðjung
þings, 33%' þingsæta, en
hann er að þessu leyti und-
antekning, og það hefur hann
jafnan verið á undanförnum
þingum, svo að það er ekkert .
sérlega nýtt við það.
Stjórnarflokkarnir samtals
hafa 43 þús. 900 atkv. að
baki sér og 53% kjósenda, en
þeir hafa 33 þingmenn af
52, eða 63 til 64% þing-
manna. iy2% kjósenda fengu
engan fulltrúa á Alþingi sem
kunnugt er. Sjálfstæðisflokk-
urinn fékk 35 þús. atkv. rúm
og hefur rúmlega 42% kjós-
enda og 19 þingmenn. Hann
hefur að vísu ekki að þessu
sinni þingmenn í fullu hlut-
falli við kjósendatölu sína,
en það er ekkert nýtt um
flokka hér á Alþingi á undan-
förnum þingum. Milli þing-
mannatölu flokka og at-
kvæðatölu þeirra hefur alltaf
verið nokkurt misræmi á öll-
um þingum síðustu tvo ára-
tugina eða síðan gildandi
kosningalög voru sett. Við
næstsíðustu kosningar 1953
hefði t. d. þurft að úthluta
28 uppbótarþingsætum til
þess að fullur jöfnuður næð-
ist milli þingflokka. Eg man
ekki eftir því að Sjálfstæðis-
flokkurinu hafi hingað til
fundið sárt til þessa ójafnað-
ar. Það eru nefriilega aðrii'
fiokkar frernur en liann, sem
hafa borið skarðan hlut frá
borði. Nú finnur Sjálfstæðis-
flokkurinn sárt til þess að
hann hefur ekki tölu þing-
manna í fyllsta samræmi og
hlutfalli við kjósendatölu
sína, en ég man ekki eftir
því að hann hafi flutt hér
neina tillögu á, undanförnum
árum eða áratugum um að
bæta úr þessu misræmi, sem
jafnan hefur verið. En ég vil
nú enn spyrja þingmenn
hans: Er Sjálfstæðisflokkui-
inn nú kominn á þá skoðim
að þingmannatala flokka hér
á Alþingi eigi jafnan að vera
í hárnákvæmu hluífalli við
tölu kjósenda? Geri hann
kröfu til þess fyriv sjálfan
sig, þá gerir hanu einnig
kröfu til þess fyiir aðra. Það
væri hið fyilsta réttlæti.
Eru þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins komnir á þá skoð-
un, að þetta réttlæti verði að
nást og við annað verði ekki
unað ? Ef svo er, þá ættu
þeir að lýsa því hér yfir í
þessum umræðum. Hér væri
fyllsta tækifæri til þess. En
þetta misræmi og þessi ójöfn-
uður, sem enn á sér stað og
er ekkert nýtt um skipun Al-
þingis, því að það hefur ver-
ið svo meira og minna síðustu
22 árin og raunar lengur,
stafar af ákvæðum stjórnar-
skrárinnar annars vegar og
svo einkum af því að fólkið
hefur ílutzt mjög ört til í
landinu á síðustu áratugum,
síðan ákvæðum stjórnarskrár
og kosningalaga var síðast
breytt.
Uppbótarsætin eru orðin ó-
fullnægjandi til þess að bæta
úr þessu misræmi, en það
stafar af því að kjördæma-
skipunin er orðin úrelt, og
misræmi milli flokkanna hér
á Alþingi er ekkert á móti
því misræmi, sem er orðið á
milli fulltrúa héraða í land-
inu. Eg vildi aðéins benda á
nokkur dæmi, sem sýna vel
Framhald á 10. síðu