Þjóðviljinn - 29.11.1956, Qupperneq 12

/jsffirðingar vilja kaupa tvo nýja
togara til atvinnuaukningar
Annan fyrir norðurfirðina, en hinn fyrir suðurfirði
sem haldið var fyrir
Fjórðungsþing Austfirðinga, sem haldið var
nokkru samþykti eftirfarandi:
„Fjórðungsþing Austfirðinga skorar á ríkisstjórnina að
kaupa eða hlutast til um að keyptir verði tveir dísil-
togarar, um það bil 350—450 smálestir hvor um sig að
stærð til hráefnisöflunar fyrir þau frystihús á Aust-
fjörðum, sem ekki hafa aðstöðu til að taka á móti stór-
um togaraförmum vegna takmarkaðra afkasta og erfiðra
hafnarskilyrða. Sé annað skipið fyrst og fremst notað
til að sjá frystihúsunum sunnan Fáskrúðsfjarðar fyrir
hráefni, en hitt afli hráefna fyrir frystihúsin norðan
Seyðisfjarðar.
GREINARGERÐ:
Á öllum höfnum í Austfirð-
ingafjórðungi eru nú starfandi
hraðfrystihús. Afkastageta
þeirra er mjög misjöfn og
sennilega erfitt að auka hana
til muna með þeim vinnukrafti
sem fyrir hendi er á hverjum
stað.
Fiskvinnslustöðvar frá Fá-
skrúðsfirði til Seyðisfjarðar, að
báðum þeim stöðrm meðtöld-
um, hafa á undanförnum árum
byggt starfsemi sína að mjög
verulegu leyti á togaraafla þó
afli vélbáta sé sumstaðar, t.d.
í Neskaupstað, mjög veigamik-
Enn eru til frí-
dagalausar stéttir
Á 25. þingi Alþýðusambands
íslands var eftirfarandi álykt-
un samþykkt:
„Þar sem það er nú almennt
viðurkennt og bundið í flestum
samningum, að allt vinnandi
fólk eigi rétt til eins frídags í
viku, en að ennþá eru þó til
starfsstéttir, sem ekki hafa öðl-
azt þessi sjálfsögðu mannrétt-
indi, þá samþykkir 25. þing
A.S.l. að fela væntanlegri mið-
stjórn sambandsins að gera allt
sem unnt er til þess að stéttar-
félög þau, sem hér eiga hlut að
máli, geti náð samningum um
vikulegan frídag“.
il undirstaða undir rekstri
fiskvinnslustöðvanna. Þessi
byggðarlög eiga nú 4 stóra
togara og eignast hinn 5. nú
í haust. Verður að telja að
þetta sé sæmilegur skipastóll,
en þó er Seyðfirðingum nauð-
syn að fá nýjan togara til
hráefnisöflunar fyrir hið nýja
fiskiðjuver sitt.
Aftur á móti verður hrá-
efnisskortur frystihúsanna á
hinum rrtinni höfnum tæpast
leystur með útgerð stórra tog-
ara. Þar þarf að leita annarra
bragða. En það er brýn nauð-
sjm bæði vegna rekstrarafkomu
fiskvinnslustöðvanna og vegna
atvinnu þessa fólks, sem bygg-
ir á vinnu við þessi fyrirtæki,
að rekstur þeira sé nokkurn
veginn stöðugur allt árið.
í þessu sambandi hefur
milliþinganefnd f jórðungsþings-
Framliald á 10. síðu.
Hlutleysi gagnvart hernaðar-
blökkum stefna Sýrlendinga
Sýrlenzka stjórnin mótmælir „áróðurs-
herferð heimsvaldasinna” gegn Sýrlandi
Sýrlenzka stjórnin lýsti yfir því í gær, að hún héldi
fast við þá utanríkisstefnu sína sem miöuð væri við al-
gert hlutleysi gagnvart hernaðarblökkum stórveldanna.
Þjóðvujinn
Finuntudagur 29. nóvember 1956 — 21. árg. — 272. tölublaG
Islenzkar þjóðsögur og
ævintýri IV. komið út
Út er komið 4. bindið af íslenzkum þjóðsögum og ævin-
týrum. í bindi þessu eru sögur úr safni Jóns Árnasonar
sem ekki hafa verið prentaðar áöur. Enn er þó eftir efni í
eitt bindi enn, hið 5., sem væntanlega kemur út að ári.
Utanríkisráðuneyti Sýrlands
hefur sent sendiherrum Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna og
sendifulltrúum annarra ríkja í
Damaskus orðsendingu, þar sem
gerð er grein fyrir utanríkis-
stefnu Sýrlands.
Er þar harðlega vítt „áróð-
ursherferð heimsveldasinna
gegn Sýrlandi" og sagt að eng-
inn fótur sé fyrir því að landið
hafi breytt um utanríkisstefnu.
Hún sé nú sem áður byggð á
þjóðernisstefnu araba, á virku
hlutleysi gagnvart hernaðar-
bandalögum og afskiptaleysi um
átök stórveldanna.
Sýrland vildi eiga vinsamlega
Vilja flytja Fœreyinga inn á
eyðijarðir útkjálkasveita
Fjórðungsþing Austfirðinga, sem nýlega er lokið, sam-
þykkti m.a. áskorun til Alþingis um kaup eyðijarða, — í
því augnamiði að flytja inn Færeyinga til þess að setjast
að á þeim.
sambúð við öll ríki, hver sem
þjóðfélagsskipun þeirra væri,
en hins vegar væri þess ekki að
dyljast að Bretar, Frakkar og
ísraelsmenn reyndu að hlutast
til um sýrlenzk málefni og gera
stjórn landsins erfitt fyrir.
Viðræður í Washington
Fréttaritari Reuters í Wasli-
ington segir að undanfarna
daga hafi háttsettir brezkir,
franskir og bandarískir emb-
ættismenn rætt um þróun
mála í Sýrlandi og þá fyrst og
fremst um þær fregnir, að
þangað hafi komið að undan-
förnu miklar vopnasendingar
frá Sovétríkjunum. Segir hann
að álitið sé að Sovétríkin hafi
nú komið sér vel fyrir í Sýr-
landi og þau hafi með því rof-
ið þá keðju sem Bretland hafi
smíðað með þvi að koma á fót
Bagdadbandalaginu.
Endurútgáfa á Þjóðsögum Jóns
Árnasonar hófst árið 1954 og
komu þá út tvö bindi, er voru
endurprentun á Þjóðsögunum,
eins og þær voru upphaflega
gefnar út. Hin nýja útgáfa var
þó meira en endurprentun því
tveir ágætir menn, Bjami Vil-
hjálmsson og Ámi Böðvarsson
— en þeir hafa séð um útgáfuna
— báru saman við handrit og
er hin nýja útgáfa prentuð eí't-
ir þeim, en í hinni fyrstu útgáfu
hafði sumstaðar nokkuð verið
vikið frá frumhandriti.
FYRSTA ÚTGÁFA
Á s.l. hausti kom sv-o 3ja bindi
Þjóðsagnanna út. Voru í því sög-
ur er Jón Árnason hafði ekki
tekið með í hið préntaða safn sitt
og' einnig sög'ur eftir handritum
er honum bárust eftir að fyrsta
útgáfa Þjóðsagnanna hafði verið
prentuð. í 3ja bindinu voru sög-
ur af álfurrr, tröllum. nykrum,
hafmeyjum, og ennfremur
drauga- og galdrasögur. Sögurn-
ar í þessu bindi voru því nýjar
i þeim skilningi að þær komu nú
í fyrsta sinn fyrir ahnennings-
sjónir.
30 BINDI
Handrit þau af þjóðsögum er
Jón Árnason safnaði eru geymd
i Landsbókasafninu og eru þau
í samtals 30 bindum. Er þvi aug-
ljóst að ekki hefur nema litill
hluti þjóðsagnanna verið tekinn
i upphaflegu útgáfuna. Bókaút-
gáfan Þjóðsaga tók sér fyrir
hendur að gefa út allar þjóðsög-
ur þær sem geymdar eru í hand-
r.itasafni Jóns Ámasoiiar. í fil-
efni af útkomu þessa 4. bindis
ræddu þeir Bjami Vilhjálmsson
og prentsmiðjustjórarnir Gunnar
Einarsson og Hafsteinn Guð-
mundsson við biaðamenn í gær.
Kvað Bjarni það hafa reynzt ó-
gerlegt að standast hina upphaf-
legu áætlun: að gefa Þjóðsögum-
ar út i 4 bindum, og sé því eitt
600—700 bls. bindi væntanlegt
að hausti.
FJÓRDA BINDIÐ
Fjórða bindið, sem nú er kom-
ið út, er hið fjölbreyttasta hvað
efni snertir. Eru í því náttúru-
sögur, svo sem grasa-, dýra-,
steina-, loftsjóna- og örnefna-
sögur. Þá eru „helgisögur“, þ.e.
sögur um guð og kölska, paradís
og helvíti, refsidóma guðs o.fl.
af slíku tagi. Undir viðburðasög-
ur heyra ' kirkju- og biskupásög-
ur, sögur af fornmönnum, sögur
um landplágur, slysfarir, þjófn-
aði, manndráp, afreksmenn,
skáld og listamenn, fróðleiks-
menn, kynjamenn ýmsa svo sem
stórlygara. Þá eru útilegumanna-
sögur á hvorki. meira né rninna
en yfir 200 síðum.
Framhald á 10. síðu'
Sjómenn fái greitf
fullt orlof
Á 25. þingi Alþýðusambands
íslands var eftirfarandi álykt-
un samþykkt:
„Tuttugasta og fimmta þing
Alþýðusanibands íslands skorar
á alþingi það er nú situr að
breyta lögum upi orlof þannig
að sjómenn fái greitt fullt orlof
af kaupi sínu, hvort sem það er
sem fast kaup eða aflahlutur".
Samþykkt fjórðungsþingsins
um þetta er svohljóðandi:
„Fjórðungsþing Austfirðinga
skorar á Alþingi að samþykkja
lög um heimild handa Jarða-
kaupasjóði ríkisins til þess að
kaupa eða taka eignarnámi
eyðijarðir við sjó, þar sem góð
eða sæmileg aðstaða er til smá-
útgerðar og landbúnaðar í því
skyni að færeyskum fjölskyld-
um yrði leyft að setjast þar að

kgskosningin
er hafin og fer fram daglega
í skrifstofu Sjómannafélags
Reykjavíkur í Alþýðuhúsinu
við Hverfisgötu frá kl. 3—6.
Mnnið að listi starfandi sjó-
inanna er B-listi.
sem innflytjendur. Verði inn-
flytjendum þessum veittur
nokkur fjárstyrkur til þess að
setja sig niður og félagsleg
réttindi. Nýbýlanefnd og land-
námsstjóra verði falið að ann-
ast framkvæmd laga þessara".
I greinargerð fyrir samþykkt
þessari ræðir um að fjöldi út-
kjálkajarða hafa farið í eyði,
„enda þótt þar sé víða um að
ræða allgóða aðstcðu til bjarg-
ræðis bæði tii lands og sjávar“.
í greinargerð þessari er bent á
nokkra staði sem Færeyingum
muni þykja góðir undir bú, svo
sem Sléttuhrepp í Norður-ísa-
fjarðarsýslu, Loðmundarfjarð-
arhrepp í Norður-Múlasýslu,
smáútgerðaraðstöðu í Seyðis-
fjarðarhreppi og Flateyjardal í
Suður-Þingeyjasýslu. Loks er
rætt um að Færeyingar séu
duglegir að bjarga sér, séu ná-
skyldir okkur og muni reynast
góðir innflytjendur — og er
það allt vissulega rétt.
IJtför Pálma llaniiessonar
var gerft í gær
Útför Pálma Hannessonar
rektors var gerð í gær frá
Dómkirkjunni að viðstöddu f jöl-
menni.
Á undan kirkjuathöfninni,
sem hófst kl. 2, var stutt minn-
ingarathöfn í hátíðasal Mennta-
skólans og voru þar viðstaddir,
auk ættingja hins látna rekt-
ors, samkennarar hans, nem-
endur og nokkrir gestir, meðal
þeirra menntamálaráðherra,
biskup íslands og skólameistar-
arnir á Akureyri og Lauga-
vatni. Minningarathöfnin hófst
með þvi að söngkennari skólans
lék forleik á píanó, en síðan
sungu nemendur Integer vitae.
Þá flutti Kristinn Ármannsson
yfirkennari, settur rektor,
minningarræðu. Rakti hann
helztu æviatriði Pálma Hannes-
sonar, en minntist þó einkum
hinna miklu starfa hans í þágu
Menntaskólans í Reykjavik.
Einnig flutti Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra stutta
minningarræðu. Að lokinni ræðu
ráðherrans minntust viðstaddir
hins látna rektors með einnar
mínútu þögn, en athöfninni í
hátíðasalnum lauk með því að
nemendur sungu sálminn Fað-
ir andanna. Gengú kennarar og
nemendur síðan til Dómkirkj-
unnar, en þar flutti séra Jón
Þorvarðsson líkræðuna og jarð-
s"ng. Stóðu nokkrir mennta-
skóianemendur heiðursvörð í
kirkjunni meðan á athöfninni
stóð, en í kórdyrum var fáni
skólans sveipaður sorgarslæð-
um.
Pálma Hannessonar er minnzt
hér í blaðinu í dag í greinum
eftir Sigurð Þórarinsson jarð-
fræðing og Þorvald Þórarins-
son lögfræðing.
Brezkur sjómað-
ur króknar
Brezkur sjómaður króknaði í
fyrrinótt uppi í fjalli skammt
frá Þingeyri í Dýrafirði.
Sjómaður þessi var af brezk-
um togara er kom til Þingeýr-
ar í fyrradag. Þrír menn af á-
höfn skipsins hugðust ganga á
fjaliið Sandafeil er þeir heýrðu
að aðrir brezkir sjómenn hefðu
gert það.
Þegar þeir komu ekki til.
byggða um kvöldið var farið að
leita þeirra en þá var komin
kafaldsmugga og nokkurt
frost. Sjómennirnir fundust á
Brekkuhálsi. Höfðu þeir farið
illa búnir og var einn þeirra
látinn af kulda, en annar illa
haldinn. Hinn þriðji var sæmi-
lega haldinn.
Sala Ingolfs
Togarinn Ingólfur Arnarson
seldi í gær í Grimsby það af
afla sínum er óselt var í fyrra-
kvöld. Var allur afli togarans
216.2 lestir er seldust fyrir
12051 sterlingspund, sem svar-
ar kr. 2.50 fyrir kg.