Þjóðviljinn - 01.03.1957, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 01.03.1957, Blaðsíða 7
CJJ Föstudagur 1. marz 1957 — ÞJÓÐVILJINN (7 Ferðagreinar frá Kínaveldi. GIST 1 M#SKVU sað er almyrkt, þeg'ar vélin svífur austur yfir rússnesku sléttuna, festing himins tindrar fyrir ofan okk- ur, en um 2000 m neðar glóir Ijósadýrð í þorpum og borgum. Við fljúgum inn yfir Moskvu, hnitum hring og setjumst drjúgan spöi frá borginni Á flugvelli bíður lítill snagg- áralegur Kínverji, patar, brosir og fer með okkur á flugstöðv- arhótel til þess að matast. Sum- ir hafa orð á að betra sé að hraða sér til Moskvu og eta á hótel Metfopól. Stubbur segir það ekki hægt, tveggja tíma akstur þangað, komin nótt og öll hótel yfirfull. Hér eigum við að dúsa, þangað til kl. 7 annað kvöld eða tæpan sólar- hring. Við möldum í móinn; okkur langar til staðarins, þangað hefur enginn okkar komið nema Brynjólfur. Við veifum farseðlum, tölurr. um ágæti ferðaskrifstofunnar, sem gaf þá út, en ekkert bítur á heims, og þangað er haldið. Hér voru óbyggðir til skamms tíma, en Sigurður Hafstað og aðrir höfðingjar renndu sér hér á skíðum á vetrum. en nú hef- ur borg'n vaxið yfir skíða- brekkurnar og fólk verðui að þramma á snjónum á jafn- sléttu. Héðan blasjr við svo langt sem auga eygir enda- laus breiða af húsum, en upp úr hafinu gnæfa sjö skýja- kljúfar og bera við loft eins og siglingamerki. Og þarna glóir Kreml í sólskininu, háborgn fræga við Moskvufljót. Allar slíkar meginlandsborgir eiga sér svipaða bemskusögu. Kast- ali ?r reistur á hæðum við skipgengt fljót, höfðingjar í kastalanum drottna yfir sam- gönguleiðinni á fljótinu og verzlunarborg rís í skjóii kast- alans; og það er barizt, en borgin vex. Um aldaraðir hafa hér ver- ið krossgötur úr norðri, suðri, austri og vestri. Hingað lágu leiðir austan af ómælisvíðern- um Asíu, mongólskar þjóð.r geystust yfir sléttuna tii þess að drottna yfir henni. Við þær þreytti rússneski björninn fang öldum saman; marg oft byltist hann blóði drifinn í bæli sínu og sleikti sár sín, en að lokum reis hann ávallt upp að nýjú og rak óvinina á burt, dauð hræ hans frjógvuðu sléttuna. í skjóli rússneska ris- ans óx Vestur-Evrópa, á hon- Turnar Kreml, háborgar Moskvu, glóa við sólu. að flatarmáli, helmingi stærra en ö’l Evrópa, eða allmiklu stærra en samanlagt flatarmál Evrópu og Bandaríkjanna. EKIÐ UMHVERFIS KREML Yið ökum eftir geysi- breiðum strætum BJÖRN ÞORSTEINSSON SAGNFRÆÐINGUR: Ameríka Gamla heimsim stubte. Hann fylgir okkur hinn borginmannlegasti að húsi skarnmt frá flugvelli, kveður og er allur á burt. Við bölv- um hönum hátt og í hljóði, paufumst inn og hittum hús- freyju staðarins, sem er ómæl- andi á vestræna tungu. Þetta var gististaður handa stranda- glópum og landhlaupurum, og þar teygði sofandi fólk úr sér á rúmum, á bekkjum, stólum og jafnvel gólfinu. Jakob týn- :ir brátt hjörð sinni á þessum svefnþrungna stað, en heyrist nm nóttina eigra um ganga, telja á rússnesku, en komst ekki hærra en „pjat tam“, fimm þar, en hinir voru horfn- ir. Um morguninn rumskuð- um við hingað og þangað um húsið innan um heil herfylki af Rússum, tíndum á okkur spjarirnar og huríum til leið- togans, sem setti okkur skrift- ir. umi brotnuðu flestar nolskefl- ur þjóðahafsins fyrir austan, og smám saman braut hann undir veldi sitt alla siéttuna norðan háiendis Mið-Asíu og allt til Kyrrahafs. Þannig varð til mesta meginlandsveldi ver- aldar, rúmar 22 millj. ferkm. með hallir á báðar hendur og yfir fljótið að háborg Moskvu. Turnar Kreml úr skíru gulli glóa við sólu og varpa töfra- Ijóma á þennan furðukastala. Sovétrík n eru eitthvert auðug- asta gull’and heims og héj get- ur á að líta. Hér biasir við E‘ VARNARGAIiÐUR VESTUR-EVRÓPU ■'í'tir morgunverð var einhver svo hug- kvæmur að hringja á íslenzka sendiráðið í Moskvu, og Pétur Thorsteinsson kom út á flug- yöl) og sótti okkur. Það reynd- ist varla klukkustundar akst- ur til borgarinnar, og okkur kom saman um, að Kínverjar væru bæði lygnir .menn og ó- merkilegir, en áður héldum við þá heiðarlegustu sálir og höfðingja. Uppi á Lenínhæð- um gnæfir himinhátt ein, af mestu háskólabyggingum Vesilij kirkjan við Rauðatorgið, Isíeifur Höguason, Steinn Steinar og Agnar Þðrðarson (mennirnir cn ekki turnarnir). byggingaíist úr austri og vestri, gúðsKús í byzantískum- og ítöiskum stíl, og hér fiéttast saman fáránleg sundurgei'ð og íburðnr og heilagur einfaidléiki. Umhverfis ævintýraborgina er jötunefldur, bleikrauður múr með varðtumum og vígskarða- kögri. Pétur bendir okkur á klukkuturn ívans mikla. Það átti einhvern tíma að hengja klukku, en það tókst ekki, hún var of þung, og það brotnaði úr henni dálítið stykki, það vegur 11 tonn, en annað vita menn ekki um þyngd hennar. Hún stendur hjá turninum og er mesta klukka í heimi. — Við enda Rauða torgsins bað- aði Vasilij-kúkjan í öllum regnbogans litum og teygði hvern laukturninn af öðrum til him ns. Mér varð á að þukla sjálfan mig; hafði ég ruglazt eitthvað af flugfei’ðinni, sá ég ofsjónir, ævintýraheim, sem æskumenn dreymir? En ég' lét huggast, því að ferðafél. mínir voru einnig fullir Undrunai. „RUSSNESKIR STÆLG/EJAR“ l^að er sunnudagur, glampandi sólskin og margt manna á ferh. Gríð- arlöng halarófa spannst út frá grafhýsi foringjanna og verzl- anir virtust troðfullar. Á vest- urlöndum eru Rússar taldir durnarlegir í klæðaburði, og einhverja skoðun hafa þeir á tízkutildri okkar. Lýður Moskvu minnti m'g á sveita- fólk í fyrstu kynnisför í kaup- stað. Oðru hverju bregður þó fyrir býsna amerískum ung- lingum. Ég vek athygli á fyrir- brigðinu og fæ þau svör, að nú séu laldar fimm gerðir „stælgæja" í Moskvu. í sumar hafði þessi s:ðspilltj lýður ver- ið hundskammaður í einhverju blaðið, en Pravda hafði tekið það óstinnt upp og hvatt menn til að klæðast eins og þeim sýndist. Eftir hlýjar viðtökur á heim- ili sendiherrahjónanna var okkur ekið út á flugvöll. Þeg- ar náttmyrkur grúfði yfir að nýju, svifum við austur á bóg- inn yfir sléttuna, þat sem frostið nær 70° í norðri, en ’hitinn 70° í suðri. HEIIÍÍSÁLFA ANDSTÆÐNA Sovétríkm eru land andstæðna. í suðri gnæfa méstu fjallgarðar ver- aldar, ög bar skelfur jörðin enn af fæðingarhríðum, en, norður af þeim liggur mesta slétta heims á óhagganlegum. forngrýtisgrunni; nyrzt liggja sífreðnar túndrur, í suðri ægi- frjóar ekrur, saltsteppur og eyði- merkur, en syðst sifrjótt belti suðræns aldingróðurs. Innan þessa samfellda jötunveldis stika stórfættir hvítabirnir yf- ir hjarnbreiður og tálipur tígr- isdýr læðast um frumskóga.' En þrátt fyrir allar andstæður mótar fábreytni og samræmi heildarsvip ríkisins. „Flöt eins og blað hlynsins, sköpuð af guði manni til nytja“ teygist sléttan frá Eystrasalti til Kyrrahafs. Gróðrarbeltin hverfa hvert inn í annað án marka, túndran hverfur i barr- skóga, barrskógar í laufskóga og' laufskógar í steppu. Um a!la þessa endalausu víðáttu andstæðna og samræmis bi-eið- ist nú evrópsk menning; allt frá Leningrad til Kyrrahafs er mælt á sömu tungu, fólk les sömu bókmenntir, býr við sama stjórnarfar og keppist við að t’leinka sér tækni véiaaldar. Og þó eru hér hundruð ólíkra þjóða, margar með ævaforna menningu að baki. Lengst í suðri liegur Samarkand við gullleiðina gömlu, höfuðborg Timurs Lenks, hins halta keis- ara Mongó’a. Nýi tíminn hefur ekk' fa-ið hjá garði þessarar þjóðsagnaborgar, þar sem sæl- lífismer.n og spekingar hafa ríkt um aldir, og þó. í þúsund- ir ára hefur fólk staðarins sigrað alla sigurvegara með konum, ljóðum, mannviti og lofkvæðum, slævt vilja þeirra með heimsms lystisemdum og dro(tnað sjálfir yfir þeim að lokum. Sagt er, að sovétherr- amir hafi ekki umflúið þau .örlög. — Þegar járrbrautarnet Sovétríkjanna þrengdi sér inn í Turkestan, skildi borgariýður Samarkands ágæti þessa far- artækis, en hann gat ekki hugsað sér að raska heimspeki- legri kyrrð borgarinnar með járnbrautaískri og fjenr’?- gangi; brautin var lögð Framhald á 10. siðu.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.