Þjóðviljinn - 01.03.1957, Qupperneq 11

Föstudagur 1. marz 1957 — ÞJÓÐVTLJINN
(II
FYRIRHEITNA
LANDIÐ

Kévil Skate
20. dagur.
sagði Stan og leit út yfir grágrænt landiö
sem titraöi í hitánum. „Hvað sögöuö þér aö þeir þyrftu
að borga fyrir land hérna? Þrjá skildinga og sex pens?“
,,Já.“
„Fjörutíu og tvö sent? Fyrir þúsund ekrur? Er það á
ári?“
„Já.“
Stanton setti bílinn í gír. „Jæja, viö skulum korna
okkui’ af staö. Ég er víst búinn aö sjá þetta allt.“ <
„Nei, ekki alveg. Þér hafið ekki séö helminginn enn-
þá,“ sagði herra Bruce.
Nokkrum kílómetrum lengra komu þeir aö mörkun-
um milli Laragh og Lucinda. Þau samanstóöu af þre-
faldri gaddavírsgirðingu á lausum staumm og gömlum
trjástofnum. Á giröingunni var hliö og hliöiö var skreytt
skilti meö næstum afmáöum stöfum, máluðum af reiö-
um manni fyrir mörgum árum:
REYNIÐ AÐ LOKA
FJANDANS HLIÐINU!
„Hér er leiöin til Lucinda,“ sagöi herra Bruce. „Þaö
em mn þaö bil fimmtán kílómetrar aö húsunum. Þaö
þarf ekki annaö en fylgja hjólfömnum. Nú beygjum
viö til hægri og höldum áfram niöur meö mörkumun.“
Þeir óku þegjandi góöa stund. Svo sagöi herra. Bruce
ameríkumanninum aö beygja til hægri. „Já sagöi Stan-
ton. „Hér kemur stóra klettabeltið sem sást á loftmynd-
inni.“
ÁstralíumaÖurinn vísaöi honum leiö að dálitlu flat-
lendi fyrir neðan bergiö. „Hér er víst ágætur staður
fyrir búöir, ekki verri en hver annar,“ sagöi hann.
Stanton stöðvaöi bílinn, drap á vélinni og sat graf-
kyiT viö stýriö meöan hann virti fyrir sér landslagið í
kring. Hinir bílarnir tveir voru líka. komnir. Innan
skamms stukku þeir niöur úr bílunum og horföu á
eyðilegt landslagiö á alla vegu. Þaö voru nokkrar kindur
í dalnum, en annars ekkert merki um líf.
„Já, hér er víst staöurinn," sagói Stanton eftir nokkra
stund. „Til þess er leikurinn geröur.“
Hank sagöi: „Viö gætum gert nokkrar sprengingar
þvert yfir dalinn. Þá getum viö athugaö hvernig kalk-
steinninn liggur.“
„Þaó má vera,“ sagöi Stanton. „En fyrst skulum viö
reisa buöirnar niöur viö þurra árfarveginn.“
FJÓRÐI KAFLI
Viku seinna skildi Bruce viö olíuleitannennina og
sneri aftur til Melbourne. Stanton ók honum til Mal-
vern Downs framhjá Laragh og Mannahill. í Malvern
kornst hann í vörubíl sem var á leiö til Onslow og frá
Ortslow fór hann til Perth meö flugvéí. Éf olía fyndist
á Laragh yröi aö byggja þar flugvöll. Þaö var eitt hiö
fyrsta sem þyrfti að gera.
f Malvern beiö liösafli Stantons. Bandaríkjamaöur
frá Texas, Spencer Rasmussen var þangaö' kominn til
aö taka við stjórninni í búðunum, svo að Stanton gæti
snúiö sér algerlega aö tæknistörfunum. Stanton haföi
kynnzt Rasmussen í Arabíu og þeim kom vel saman.
Rasmussen haföi veriö borunarverkamaöur þegar hann
var ungur. Hann haföi unniö við olíuleit alla sína ævi.
Nú var hann 45 ára og hafði boraö víða um lönd. Hann
var stjórnsamur viö þá verkamenn sem hann hafði
yfir aö ráöa og hann var dugandi og útsjónarsamur
starfsmaöur. í frístuhdum sínum, sem voru ekki sérlega
margar, var háúh v^hur aö.spila skeifuspil eöa æfa sig
•; & haimoniku. Hanh var meö þrjá nýja menn meö sér
;c og auk þess,jeppa ;ög vörubíl á átta hjólum. Aftan á
hoirum var iítií, tíórv'él, sfem hægt var aö aka á staöina
þar sem þurfti aö bora holur í bergió fyrir landskjálfta-
mælingarnar. Þegar búiö var aö bora holuna var
sprengiefni látiö niöur í hana, og síöan mældu hin
nákvæmu tæki titringinn í jörðinni.
Koma hans í búöirnar haföi þaö í för með sér aö
mikilli byröi var létt af heröum Stantons. Nú fyrst gat
hann sezt niöur og unniö við teikniboröiö í tjaldinu
sem reist var fyrir skrifstofu og vinnustofu. Hér sat
hann og kynnti sér rannsóknir þær sem flokkurinn
hafði gert. Hann bar þær samyin viö athuganir sínar
undanfarna daga. Hann gat unniö þarna í fiiði tím-
unum saman, klæddur stuttbuxum og ilskóm einum
klæöa. Hann vann úr athugunum dagsins á undan og
geröi áætlanir um framkvæmdir næsta dags. Smátt og
smátt fór hann á pappírnum og í kollinum að fá yfir-
lit af jax’ömyndunum langt undir búöunum. Oft tók
hann jeppann og ók fjóra eða fimm kilómetra upp í
hæöahrygginn, þar sem hann dvaldist í eina. eða tvær
stundir meö mælaborö og rannsóknartæki. Það leiö
ekki á löngu unz þessar rannsóknarferðir hans færðu
hann nær landamerkjunum aö Lucinda.
Dag nokkui’n tók hann sér frí og ók til Davíös Cope.
Hann hafði tilkynnt komu sína áður í útvarpssímann
eftir senditíma læknaþjónustunnar. Davíö beið við húsið
sitt þegar hann kom akandi.
íbúöarhúsiö á Lucinda var aðeins fimm herbergi. Þaö
var byggt beint á jörðinni en ekki á stólpum. Einu sinni
í fyrndinni hafði einhver lagt steinsteypulag ofaná
trégólfin í öllum herbergjum. Grind hússins voru tré-
]

Sl&URiíJaETföRSm
Minningarkortin eru til sölm
í skdfstofu Sósíalistaflokks-
ins, Tjarnárg. 20; afgreiðslu
Þjóðviljans; Bókabúð Kron;
Bókabúð Máls og menning
ar, Skólavörðustíg 21; og i
Bókaverzlun Þoi*v. Bjarna-
sonar í Hafnarfirði.
0&*
iniíisþfítí u r
sk
Fyrirmyndarbyggingarfélag
sem bæði austur og vestur gætu lært aí
endurbættu stöðugt. Sameigin-
leg barnaherbergi, nýtízku
gejrmslur, ný þvottakerfi, stöð-
ugt betri eldhús.
Atlivæmi funki.ssUTnunnar
HSB er að mörgu leyti ár-
angur af hinni frægu sýningu i
Svíþjóð 1930 — bygginga- og
húsnæðissýningunni sem varð
upphaf að nútíma bygginga-
list í Skandinavíu — eða öllu
hallir. A sýningunni 1930 var
hið félagslega atriði tekið tjl
meðfei'ðar. Og HSB er sýnileg-
ur árangur af þessu — af funk-
isstefnunni.
HSB hefur þvínær eingöngú.
byggt sambýlishús upp á.marg-
ar hæðir, og komizt að raun
um að „þetta er rétta stefnan",
Þetta vei'ður ódýrara og hag-
kvæmara. fyrir fjölskyldur —
einkum barnafjölskyldur —•
sem geta fengið sameiginlega
leikvelli og barnagarða. Og hús*
móðurinni er þetta mikill hægð-
arauki.
Félagið hefur fengið miklit
áorkað í endurbótum og hefur
miklar framtíðaráætlanir
prjónunum. Þetta er glæsileg
bók með fallegum myndum og
íbúðateikningum. Af henni geta
þjóðirnar fyrir vestan og sunn-
an Svíþjóð lært mikið, sem sé
hversu miklu er hægt að koma
Alltof fáir hafa kynnt sér
starfsemi HSB í Svíþjóð. HSB
þýðir Hyregásternes Spare-
kasse och Byggnadsförening-
ars Riksförbund og er trúlega
stærsta almenningsbyggingafé-
lagið í Evrópu.
I afmælisriti félagsins, sem
er bók upp á 300 siður má fá
nokkurt yfirlit um hinn mikla
skerf HSB til byggingarmála í
Svíþjóð.
Næstum 100.000 ibúðir, eða
það sem samsvarar næstum
allri Gautaborg liefur félagið
byggt á 30 árum, og allan tím-
ann hefur leigan verið lág og
ibúðirnar góðar, og er þetta
áþreifanlegt framlag í barátt-
unni fyrir betra og ódýrara
húsnæði. Hyregáster — eða
leigjendurnir — eiga að miklu
leyti íbúðirnar í sameiningu, og
með þessu móti hefur verið
byggt fyrir 2 milljarða sænskra
króna.
Samvinna og- kapítálismi
En þeir urðu að berjast fyrir
tilveru sinni. Auðvitað mætti
þessi stefna. mikilíi mótspyrnu.
Húsabraskarar og einkabygg-
ingafélög gerðu allt sem unnt
var til að gera þessari starf-
semi sem erfiðast fyrir.
„Frjáls samkeppni" — já,
það er nú likast til, bara hún
dragi ekki úr hagnaði og gróða
lóðaeigendanna og braskaranna.
Og geti þeir ekki hafið sam-
keppni, þá er reynt að beita
pólitískum áhrifum —- í þeim
tilgangi að righalda í sjálf-
fenginn rétt til að hindra fé-
lagslegar framfarir.
I Svíþjóð er samvinnustefnan 1 Eitt af hinum fallegu og lientugu sambylishusum HSB t
mjög sterk. Að minnsta kosti Stokkhólmi. Þetta hús er 15 ára gamalt, en gœti þó verið
heppnaðist þessi tilraun — ekki' til fyrifmyndar í mörgum löridum, m. a. á Íslandi.
aðeins að byggja eða öllu held-j
ur leigja ódýrar, heldur einnig' heldur: sýningin gerði ibúðar
að byggja betur og ná yfirráð-1 húsnæðið að aðþlatriði — gerði
um á ,húsnæðismarkaðnum.
Það varð æ ljósara, að þvi
vandaðri sem íbúðirnar voru,
því ódýrari urðu þær með tím-
anum. Og það sem meira var
byggingu íbúðarhúsnæðis að
þýðingarmesta þætti bygginga-
listar. Frarn að þeim tíma voru
arkitektar finir menn, sem
byggðu helzt ekki annað en stór
menn lærðu af reynslunni og: skrauthýsi og endurskipulögou
í framkvæmd i kapítalísku
þjóðfélagi — og þjóðirnar fyrir
austan geta vissulega lært mik-
ið af henni líka, sem sé hvern-
ig hægt er að byggja vel og
fallega!
Það þyrfti að þýða þessa bók
á ensku, frönsku og rússnesku!
■ m bímM ÚtscfRndU SamelnlnRRrfloktur alþí’Su - SAslRltstafXokkurtnn. - RitKtlórar: Mairnús Kiartrnsson
IIIOÐwlBJIICVI StiiXfBur GuSmundsson. —'FróttarttetMrl: Jón BJarnaíon. - BlaSamenn: ksmundur Sigur-
Wnssíh, DuStnundur VtBÍússon. ívar H. Jónsson, Maenús Torfl Ólaí’son, SlBurtón Jóhanus. nn. —
AuglfslnBastJórt: Guófielr MaBirússon. — Rltstjóro, afBrelÓste, RUgtýslng&n, nrentsmiSJa: SkótavörSustlR 19. — Siml T5O0 CS
lini'rl ÁskriftarverS kr. 25 4 méjv. í Reslcjavik og nkgrccnJ; kr. 22 annarsst. - Uutsasöluv. kr. 1.50. - Prcntsm. ÞjóóvUJans.