Þjóðviljinn - 03.04.1957, Qupperneq 6

g) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 3. apríl 1957
ÞlÓÐVlLllNN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alpýðu — Sósialistaflokkurinn
Afrek Guðmundar I.
SímamáS Selásbúa
f f|jóðviljinn sagði um helgina
* frá einni veizlu af mörg-
t;m sem hernámsliðið og aft-
Eníossar þess halda hér í
Irteykjavík um þessar mundir
írneð smygluðu áfengi og sér-
Ptæðu kvennavali og hömlu-
litlum gleðskap. Veizla þessi
var haldin aðfaranótt 30. marz
— er átta ár voru liðin síðan
$sland var fjötrað í árásar-
6:erfi Bandaríkjanna — og
kvöldið eftir héldu bandarísk-
ír fyrirmenn veizlu á Keflavík-
turflugvelli af sama tilefni og
fcuðu íslenzkum góðvinum sín-
i «itm.
að er vert að veita þessum
gleðskap nokkra athygli
; eökum þess að ekki er annað
! eýnt en talsverð breyting hafi
í‘ (orðið á samskiptum hernáms-
i liðsins og Islendinga síðan
Guðmundur I. Guðmundsson
I 'tók við embætti utanríkisráð-
! fcerra. í valdatíð Bjarna Bene-
löiktssonar höfðu bandarískir
5 ibermenn eins og menn muna
: íheimild til innrása í Reykja-
: vík að eigin geðþótta og not-
f íærðu sér það óspart; þá voru
' 'c.d. sett á laggirnar hóruhús
I hér í bænum í fyrsta skipti í
f ' 'jgu landsins og komu þau
iscál fyrir dómstólana. Einnig
ekýrði Bjarni Benediktsson
! san þær mundir frá þeim ár-
I @.ngri stjórnarstefnu sinnar að
s 100 ungar íslenzkar stúlkur
hefðu verið skráðar á svartan
lista fyrir lauslæti á Keflavík-
urflugvelli. Þessi nýbreytni í
þjóðlífinu sætti allmikilli gagn-
rýni, þótt forsprakkar Sjálf-
stæðisflokksins sæju ekkert
athugavert, og Kristinn Guð-
mundsson, arftaki Bjarna, dró
af því nokkra lærdóma; þann-
ig setti hann ákveðnar reglur
um ferðir hermanna til Reykja-
víkur; voru þær að vísu leyni-
legar en þó þess eðlis að mjög
dró úr innrásum bandarískra
í bæinn og því óskemmtilega
hátterni sem fylgdi þeim.
TJn síðan Guðmundur í. Guð-
mundsson settist í stól ut-
anríkisráðherra er ekki annað
sýnt en að leynireglur Krist-
ins hafi verið felldar úr gildi
á nýjan leik og að aftur sé
hafið það ástand sem kennt
hefur verið við Bjarna Bene-
diktsson. Bandarískir hermenn
eru nú fjölmennari í höfuð-
borginni en verið hefur árum
saman, þeir virðast sjálfir
ráða hátterni sínu og þeir
bandarísku lögregluþjónar,
sem áður áttu að fylgjast með
því að hermennirnir hyrfu úr
bænum á tilsettum tíma, sjást
ekki lengur á lögreglustöðinni.
Er þetta eina sjáanlega afrek
Guðmundar í. Guðmundssonar
í hernámsmálunum, og væri
ástæða til að Alþýðublaðið
héldi því meir á loft en gert
hefur verið að undanförnu.
Vegna athugasemdar póst-
og símamálastjóra um síma-
mál Selásbúa í 75. tbl. Þjóð-
viljans 1957, vil ég segja eft-
irfarandi:
íbúar Selás og Árbæjar-
bletta hafa sent símaumsóknir
til bæjarsíma Reykjavikur
eins og aðrir Reykvíkingar,
fullminnugir þeirra orða
Póst- og símamálastjóra er
hami mælti i ræðu á afmæli
símans á síðast liðnu ári
að allir Reýkvíkingar sena
þess óskuðu gætu fengið
síma út frá bæjarsímakerfi
Reykjavíkur á árinu 1957.
Það þarf varla að taka það
fram við póst- og símamála-
stjóra að Selás og Árbæjar-
blettir er hluti af Reykjavík
og þeir sem þar búa þurfa
fyrst og fremst að hafa við-
skipti við aðra bæjarbúa.
íbúar hverfisins stunda at-
vinnu víðsvegar um bæinn,
margir telja æskilegt að hafa
samband við heimili sin á
ýmsum tíma dags, þó styttra
sé á milli heimilis og vinnu-
staðar en hér er.
Innkaup nauðsynjavöru þarf
að sækja niður í bæinn, þar
sem engin verzlun er hér í
hverfinu sem heitið geti því
nafni mundi síminn því spara
mikla fyrirhöfn.
Enginn brunaboði er í
hverfinu en brunahætta mikil
vegna þess að flest eða öll
húsin eru byggð úr timbri en
kyndingatæki misjöfn. Dæmi
til að hús hafi brunnið hér til
ösku áður en hægt væri að
kalla á slökkvilið.
Slysahætta er sízt minni í
þessu úthverfi en annars stað-
ar í bænum. Hverfið liggur
meðfram mikilli umferðar-
braut, Suðurlandsvegi, en mikið
af börnum er í hverfinu og allir
vita hver hætta börnum er af
umferðinni.
Póst- og símamálastjóri seg-
ir í athugasemd sinni að það
sé sími í Selási hjá einum
notanda. Það mun rétt vera
að nafninu til. Símahafi sá
mun hafa þann síma til
frjálsra afnota og kostnaðar-
lítið fyrir sig, gegn því skil-
yrði að veita öðrum hverfis-
búum afnot af lionum gegn
ákveðnu gjaldi sem mun hafa
verið 4 kr. fyrir hvert símtal
áður en síðasta hækkun gekk
Framhald á 10. síðu,
Frumvarp Lúðvíks lögfest
TV.feð afgreiðslu efri deildar í
gær á frumvarpinu um
feölu og útflutning sjávaraf-
nða er lokið meðferð þings-
íns á einu mesta hitamáli Al-
pngis þess er nú situr. Hefur
E’hórsaraklíkan og bandamenn
ífcennar beitt Sjálfstæðisflokkn-
Btn fyrir sig í þessu máli eins
; 85g jafnan ef hún hefur óttazt
‘Kra forréttindaaðstöðu sína. í
itáðum deildum þings hafa í-
x-aldsmenn verið sendir fram,
f æoaður eftir mann, til að
1 pcarga sömu áróðurstugguna
1 sm þetta mál, enda þótt sjáv-
| e: útvegsmálaráðherra og aðr-
Sr þingmenn hafi tekið þá eft-
! Srrninnilega til bæna. Gat
. ■fcamagangur íhaldsins stund-
■cm nálgazt skopleik, ekki sízt
pgar íhaldsþingmaðurinn Sig-
mrður Bjarnason breiddi úr
f»ekkingu sinni á sjávarútvegs-
Bxálum í mörgum löngum ræð-
I itm, en hann virðist nú eiga
! eð taka við af Gísla Jónssyni
; Km aðalmaður flokks síns í
| £íri deild.
f tj’nn í gær reyndu íhaldsmenn
I ■*-J að halda því fram að með
f §>e.ssari lagasetningu væri ver-
f að ráðast á samtök fram-
? fciðenda. Hvað eftir annað í
f jttmræðunum hefur Lúðvík Jós-
f i&psson sjávarútvegsmálaráð-
fcerra hrakið þessa firru. í
Æínni ræðu sinni um málið í
Iefrideild svaraði ráðherra á
fbessa leið:
Ikví fer fjarri að hér sé á
’’*• ferðinni löggjöf sem miði
að því að brjóta niöur samtök
framleiðenda. Þvert á móti
gera lögin ráð fyrir því, og
um það hafa verið gefnar
margar og endurteknar yfir-
lýsingar á Alþingi, að tilætl-
unin sé sú, að samtök fram-
leiðenda, sem vilja vinna að
sölu afurðanna, geta starfað
áfram með eðlilegum liætti. Ef
framleiðendur í einni grein eru
svo samtaka um sín félagssain-
tölt, að Jieir vilji þar allir vera
og vilji allir fela þeim samtök-
um að selja sínar framleiðslu-
vörur, þá kemur Jiað af sjálfu
sér, að það verða þessi fram-
leiðendasamtök, sem ein fá út-
flutningsleyfi. En þau lúta
liins vegar opinberu eftirliti".
Ekkert virðist hafa komið^.
eins miklu röti á Thórs-
ættina og stjórnmálaflokk
hennar, Sjálfstæðisflokkinn,
og tilhugsunin um opinbert
eftirlit með ráðstöfunum salt-
fiskhringsins. Þau samtök,
sem verið hafa undirlögð
Thórsaraklíkuna áratugum
saman, eiga raunar svo grugg-
uga fortíð, að ótti íhaldsins
við opinbert eftirlit ér auðskil-
inn. Hvað eftir annað hefur
orðið uppvíst að þau samtök
hafa lent á furðulegustu villi-
götum, svo vægt sé að orði
komizt. Og forsvarsménn í-
haldsins verða klumsa ef bent
Frá vinstri: Novák, fyrsta fiðla; Kostecky, 2. fiðla; Kohout, selló; dr. Skampa, víóla
Vonir skólabræðranna hafa rætzt
Smetana-kvartettinn frá
Tékkóslóvakíu, sem kemur
hingað til Reykjavíkur innan
skamms eftir glæsilega hljóm-
leikaferð um Bandaríkin, var
fyrir tólf árum aðeins hugar-
fóstur og framtíðardraumur
fjögurra skólabræðra við tón-
listarháskólann í Prag. Fyrir
frumkvæði Antonín Kohout,
sellóleikara kvartettsins, og
undir leiðsögn Josef Micka,
prófessors við tónlistarháskól-
ann, tóku þeir að æfa kvar-
tettleik liðlega tvitugir. Fyrstu
opinberu tónleikana héldu þeir
í Prag 6. nóvember 1945 og
tóku sér þá nafnið Smetana-
kvartett, til þess að leggja á-
herzlu á tengsl sín við tékk-
er á að í þessum fi'amledð-
endasamtökum, þar sem salt-
fiskeign er undirstaða allra
valda, ráðskar og regerar
Thórsari nokkur, sem ekki
liefur átt saltfiskugga í hálf-
an annan áratug. Hvílík um-
hy»gja ættarinnar fyrir fram-
leiðendum!
jlTeð lögfestingu stjórnar-
frumvarpsins um sölu og
útflutning sjávarafurða getur
hafizt nýr og merkur kafli í
sögu útflutningsmálanna, og
er þess að vænta að svo verði.
neska tónlistarhefð. Næsta ári
vörðu f jórmenningamir svo til
að kynna sér sem bezt kamm-
ertónlist, sígild verk og nýleg,
bæði eftir landa sína og er-
lend tónskáld.
í september 1946 tók Smet-
ana-kvartettinn þátt i alþjóð-
legri kvartettkeppni I Sviss.
Hann varð að láta sér nægja
fjórða og fimmta sæti ásamt
öðrum kvartett. Þótt árang-
urinn væri ekki meiri, varð
þátttakan í keppninni hinum
ungu hljóðfæraleikurum lær-
dómsrík. Þeir strengdu þess
heit' að bæta flutning sinn svo
að kvartett þeirra kæmist í
fremstu röð. Það hafa þeir
efnt.
Síðustu árin h *'ur Smetana-
kvartettinn ferðazt um flest
lönd Evrópu. Nú er hann að
koma úr Ameríkuferð. Afráð-
ið hefur verið, að á þessu ári
og næsta fari hann í hljóm-
leikaferðalög til landa í Afríku
og Asíu og til Ástralíu.
Sem dæmi um dóma þá, sem
Smetana-kvartettinn hefur
hlotið á ferðr.n sínum, skulu
hér tilfærð eftirfarandi um-
mæli úr 7ielsinkin Sanomat,
útbreiddasta blaði Finnlands:
„List Smetana-kvartettsins
stendur á svo háu stigi, að
hærra verður vart komizt.
Hljóðfæraleikararnir hafa al-
gert, tæknilegt vald á verkun-
um sem þeir flytja, svo algert
að það virðist sjálfsagður
hlutur, enda þótt þau tilheyri
hinum ólíkustu stíltegundum,
en þar að auki er sérstök á-
stæða til að vekja athygli ’á,
af hversu djúpri innlifun listá-
mennirnir skapa heildarsvip
verkanna."
Smetana-kvartettinn hefur
unnið sér fastan sess í tón-
listarlífi Prag. Starf hans
heimafyrir er þó ekki ein-
skorðað við höfuðborgina,
ekki einu sinni við listflutn-
ing á hefðbundinn hátt í
hljómleikasölum. Kvarlettinn
hefur frá fyrstu starfsárum
sínum öðru hvoru haldið út ,á
meðal starfandi fólks, í skóla,
verksmiðjur og sveitaþorp.
Þar er dagskráin tvíþætt: tón-
listarfræðsla og tónlistarkynn-
ing. Hið fyrra er fólgið í þvl
að Antonín Kohout skýrir á-
heyrendum, skólanemendum,
verksmiðjufólki eða þorpsbú-
um, frá verkinu sem flytja á
og höfundi þess, greinir frá
uppruna verksins og rekur
byggingu þess. Siðan er verk-
ið flutt. Á þennan hátt aflar
Smetana-kvartettinn kammer-
tónlistinni nýrra aðdáenda
meðal fólks, sem ella hefði
farið á mis við þann unað,
sem hún hefur að veita.