Þjóðviljinn - 03.04.1957, Síða 10

Wy — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 3. apríl 1957
Bændaför til Sovétríkjanna
I Framhald af 7. síðu.
IByggingar sýningarinn-
ar — Búíé og jarðar-
gróði
Byggingar landbúnaðarsýn-
| ingarinnar eru margskonar
j eem vænta má. En meginregl-
| an er þessi: Hvert ríki á sína
j eérstöku sýningarhöll, þar
I eem það sýnir afrakstur síns
! landbúnaðar og annað það er
! honum viðkemur. Eru hallir
! jþessar hver um sig í gömlum
! Iþjóðlegum byggingarstíl hvers
! ríkis. Sjaldan finnur íslend-
I ingur eins til fátæktar sinn-
1 ar eigin þjóðar á þjóðlegum
íslenzkum varanlegum bygg-
' ingum í íslenzkum stíl, eins
og þegar hann stendur
frammi fyrir slíkum hlutum
erlendis. En auk þessara sýn-
! ingarhalla eiga svo ýms
1 minni svæði einnig sínar, enn
! fremur vissar framleiðslu-
! jgreinar, o. s. frv. Þá eru auð-
I vitað hús fyrir skepnur, íbúðir
! starfsfólks sem hlýtur að vera
I mjög margt o. fl.
í þessum sýningarhöllum
! gat að líta fjölmargar tegund-
ir af landbúnaðarframleiðslu
Sovétríkjanna, ásamt iðnaðar-
vörum úr þeim unnum. Hér
verður ekki komið með neina
upptalningu, því hún mundi
Ihvort sem er ná svo skammt.
Því læt ég nægja að benda á
hina óhemju fjölbreytni
landshátta og loftslags í
þessum víðlendu rikjum, vest-
an úr kornsléttum Mið-Evrópu
austur að Kyrrahafi, norðan
frá íshafi, suður í hálendi
Mið-Asíu og suðrænt loftslag
Kákasus og Krím. Hver sá, er
þetta hefur í huga, getur
ímyndað sér hvort ekki muni
allmargir hlutir hafa verið
girnilegir til fróðleiks.
Því auk þess, sem til sýnis
V&t af beinum jarðargróða og
vörum unnum úr honum, var
toúfjársýningin. Þar voru
sýndar fjölmargar tegundir
af nautgripum, kindum, svín-
um, geitum og hestum o. fl.
. Það voru ekki margir einstak-
lingar af hverri tegund. Sum-
ar nautgripategundir ætlaðar
eingöngu til mjólkurfram-
leiðslu og enn aðrar hvort-
tveggja. Okkur var sagt að
34 nautgripakyn væru í Sov-
étríkjunum, en ekki væru þau
öll hreinræktuð. Mörg af þeim
eru innflutt á síðustu áratug-
um.
Sama má segja um sauðfé.
Við sáum sauðfjárkyn sem
voru ætluð til ullarframleiðslu,
önnur til kjötframleiðslu og
enn önnur til loðskinnafram-
leiðslu. Þar var mest lagt upp
úr frjóseminni, að ærnar ættu
sem flest lömb.
Af ýmsum tegundum geita
var mér mest starsýnt á eina
tegund með geysistórum, út-
stæðum, snúnum hornum. Hún
var blendingur af Angorageit
og annarri tegund. Þessi geit
er ræktuð á hinum þurru há-
lendum Mið-Asíu og gefur af
sér bæði mikla og afarverð-.
mæta ull, sem notuð er m. a.
í hin dýrustu kvensjöl. Þá
voru deildir með svínum, ali-
fuglum, hestum og býflugum.
En að lýsa því öllu væri of
langt mál.
Véladeildin
Véladeildin var einnig ein
aðaldeildin á sýningunni, og
var í geysimikilli byggingu.
Sem dæmi um stærð hennar
má geta þess að sitt hvorum
megin við aðaldyrnar ofan-
verðar var komið fyrir dálitl-
um pöllum, sem aðeins virtust
eins og litlar hillur á veggn-
um. En á hvorum palli stóðu
þó þrjár stórar beltisdráttar-
vélar, eins og þær stærstu
sem við þekkjum hér heima.
Inni í skálanum var f jöldi véla
m. a. ýmsar akuryrkjuvélar,
sem ég hafði aldrei séð en
einnig mai’gar sem maður
kannaðist við. Þá voru einnig
margar tegundir bifreiða bæði
vöru og fólksflutningabílar.
Einna mest gaman hafði ég
af að skoða lítinn Moskvits
fólksbíl með tveimur drifum,
sem ég held að væri úrvals
góður á okkar vegum á lands-
byggðinni. En oklcur var sagt
að ennþá hefðu þessir bílar
ekki verið framleiddir til sölu
úr landi.
Áður en sagt er skilið við
sýninguna verður aðeins að
minnast á helztu listaverkin
sem skreyta hana. Yfir aðal-
inngangi hennar er líkneski af
manni og konu með stórt
knippi kornaxa sem þau halda
á lofti. Og á aðaltorginu sem
heitir torg samyrkjubúanna er
stór gosbrunnur. Heitir hann
gosbrunnur þjóðavináttu sov-
étþjóðanna. Er sjálf brunn-
skálinn mjög fagurt listaverk.
En á háum fótstöllum kring-
um hann standa myndastytt-
ur af tólf stúlkum í þjóðbún-
ingum og á hver að tákna
fulltrúa hvers lýðveldanna
fyrir sig. En allt listaverkið
sem heild á að tákna innbyrð-
is vináttu og samheldni sov-
étþjóðanna eins og nafnið
bendir til. Þetta er aðeins ó-
fullkomin lýsing á einu þeirra
mörgu listaverka, sem prýða
þennan stað, en jafnframt
það, sem mér fannst einna
mest til um og þess vegna
fremur öðrum valið til frá-
sagnar.
Hvaða þýðingu heíur
sýningin
Ekki dylst neinum, er sýn-
inguna skoðar, að hún hlýtur
að hafa kostað mikið fé, enda
sterkir aðilar bak við. En ein-
hverjum kann að virðast sem
miklu sé til kostað, að hafa
hana standandi opna meiri
hluta ársins.
Þeirri spurningu mun e.t.v.
bezt svarað með því að lýsa
dálítið öðru, sem fyrir okkur
ber. Alla dagana, sem við
vorum þarna var þar fullt af
fólki, alla hluti að skoða. En
einn daginn sáum við hóp
nokkurn af bæði körlum og
konum, sem vakti sérstaka,
eftirtekt okkar. Þóttumst við
þekkja þar mongólsk þjóðar-
einkenni. Það kom líka á dag-
inn. Þetta var bændafólk aust-
an úr Miðasíu, sem þar lif-
ir á karakúlfjárrækt. Enda
voru karlarnir sumir með
geysistórar loðsskinnshúfur,
þótt ekki væri kalt á okkar
mælikvarða. . Fleira var í
klæðaburði þess sérkennilegt
fyrir okkar augu. Nú var það
komið um þennan langa veg
og var að skoða kindurnar
sínar þarna með meiru. Síðar
sáum við fleiri slíka hópa
víðsvegar, a. m. k. einn frá
Lettlandi sem mér er sérstak-
lega nokkuð minnisstæður.
Þetta virtist okkur benda til
þess að tilgangur sýningarinn-
ar væri sá að vera sístarfandi
skóli til aukinnar þekkingar
á landbúnaðinum fyrir þjóðir
sovétlýðveldanna.
Annað atriði skal líka bent
á. Árlega er skipt um bæði
sýningargripi og framleiðslu-
vörur sem sýndar eru. Fer
fram samkeppni um að fá að
taka þátt i sýningunni og
þykir heiður að verða fyrir
vali. Án efa örfar þetta fram-
takið til þess að keppa að
því að framleiða góðar og
vandaðar vörur. Þessi sam-
keppni fer fram milli sam-
yrkjubúanna, ríkisbúanna,
verksmiðjanna og annarra
framleiðslufyrirtkja. Er hér
sýnilega að verki sú hin sama
viðleitni, sem reynt virðist
að nota sem víðast er því
verður við komið til þess að
örfa framleiðsluna.
Þá skal einnig bent á þriðja
þáttinn e.t.v. engu ómerkari
hinum, en það er það samstarf
hinna mörgu þjóða sem á sýn-
ingunni birtist. Það er mín
skoðun að landbúnaðarsýning-
in muni einnig að þessu leyti
hafa sín áhrif til að efla
bræðraþel og vináttu þessara
þjóða, sem tala ólíkar tungur,
búa við ólík skilyrði, liafa ó-
lík trúarbrögð o. m. fl. en
mynda þó eitt stærsta þjóða-
samband veraldar.
(I næstu grein mun rætt um
samyrkjubúskap og ríkisbúin
að því leyti sem nefndinni
gafst kostur á að kynna sér
þau mál).
Framhald af 1. síðu.
FiskveiSasjóður
jafnhátt af öllum afurðum.
Jafnframt er lagt til að tekjum
þeim, sem til falla af útflutn-
ingsgjaldinu, verði skipt á millí
hinna fjögurra stofnanna, sem
þeirra njóta, á nokkuð annan
hátt en nú er, og gefur eftir-
farandi tafla nokkra hugmynd
um það.
Núverandi skipting
1. Fiskveiðasjóður ........................... ®3.3
2. Rannsóknarstofnun sjávarútvegsins ............ 6.6
Landssamóand isl. útvegsmanna ............... 6.6
4. Fiskimálasjóður ............................. 23.5
Tillagai
%
74
4
4
18
100.0
100
Næsta tafla sýnir, hvaða á-
hrif þessi breyting hlutfalla
mundi hafa á framlög til ofan-
nefndra fjögurra stofnana mið-
að við áætlaðar peningatekjur
1. Fiskveiðasjóður ................
Rannsóknarstofnun sjávaiiútvegsins
3. Landssamband ísl. útvegsmanna . ..
4. Fiskimálasjóðtfr ...............
af útflutningsgjaldi af verð-
mæti útfluttra sjávarafurða
fyrir árið 1956. — Miðað er við
gjöld samkvæmt þeim lögum,
sem nú gilda, og við 2*4% út-
flutningsgjald:
Núgildandi lög: 1.9% Tillaga:21,i%
% þús. kr. % þús. kr.
63.3 11316 74 15741
6.6 1182 4 851
6.6 1182 4 851
23.5 4200 18 3829
100.0
17880 100 21272
Eins og tölurnar bera með
sér mundi hagur Fiskveiðasjóðs
vænkast veruléga, ef breyting-
ar þessar næðu fram að ganga,
án þess að mikil breyting til
hins verra ætti sér stað á fram-
lögum til hinna aðilanna, og
stafar það af nokkru hærri
heildartekjum samkvæmt tillög-
unni.
★ RANNSÓKNARSTOFN-
UN SJ.VVARIJTV EOSINS
TRYGGT STOFNFÉ
Eins og áður getur rennur
i/8% útflu tningsg jal dsins til
greiðslu stofnkostnaðar bygg-
ingar til fiskiðnaðarrannsókna
og fiskifræðirannsókna. Þetta
gjald er tímabundið og gildir til
Símamál
ársloka n.k. samkvæmt lögum
nr. 92/1953.
í byggingu þessari er ætlað
að sameinaðar verði allar rann-
sóknir í þágu sjávarútvegsins.
Þegar hefur verið reistur nokk-
ur hluti byggingarinnar og tek-
inn í notkun, og nauðsynlegt er
að framkvæmdum verði haldið
áfram, en til þess er óhjá-
kvæmilegt, að tekjur, sem ætl-
aðar hafa verið til byggingar-
innar fram að þessu, renni til
hennar áfram. Frumvarpið ger-
ir ráð fyrir að til rannsóknar-
stofnunar þessarar renni 4%’
af útflutningsgjaldinu og er það
ekki tímabundið. Þegar bygg-
ingu liússins er lokið, skal
gjaldinu varið til kaupa á rann-
sóknartækjum svo og til við-
halds byggingunni og tækjum
stofnunarinnar“.
Tilboð óskast
í nokkar fólksbifreiðar er verða til sýnis að Skúlatúni 4,
föstudaginn 5. þ. m. kl. 1—3.
Tilboðin verða opnuð í skrifstofu vorri kl. 5 sama dag.
Nauðsynlegt er að tiltaka símanúmer í tilboði.
Sölunefnd Varnarliðseigna.
Framhald af 9. síðu.
í gildi. Hinsvegar er síminn
staðsettur í forstofu húseig-
anda þar sem margir geta
heyrt hvað sagt er. Auk þess
hefur oft reynzt mjög erfitt
að ná sambandi í gegnum
þann síma að degi til, og alls
ekki mögulegt að komast í
hann að nóttu, þó að mikið
liggi við, öðrum en þeim sem
þar eru innan veggja.
Þá segir póst- og símamála-
stjóri að aðrir Selásbúar hafi
átt kost á að fá slíkan síma.
Marga hef ég hitt og talað við
sem búið hafa hér áður en
þessi umræddi sími var settur
upp og eftir það. Enginn
þeirra kannast við að hafa
átt kost á að fá nokkurn síma.
Það er ekki fyrr en nú í vetur
að póst- og símamálastjóri tal-
ar um að láta okkur fá síma
um hálfsjálfvirka stöð.
Póst- og símamálastjóra
virðist finnast það mikil bá-
bilja að íbúar Seláss og Ár-
bæjarbletta skuli fara fram á
að fá bæjarsíma þar sem þeir
séu svo „langt frá bænum“,
en skuli ekki vilja taka síma
þar sem þeir þurfi að greiða
4 krónur fyrir hvert símtal
auk fastagjalds.
í því sambandi má minna á
að bæjarsímakerfið nær suð-
ur í Kópavpgskaupstað, inn
Rafstöðina innan Elliðaár,
Steypustöðina, jarðhúsin og
Grjót- og sandnám bæjarins
innan við Elliðaárvog, Krossa-

SKIPAÚTGCRB RIKISINS
HEKLA ]
austur um land í hríngferð hinn
9. þ.m. Tekið á móti flutningi
til Fáskrúðsfjarðar, Reyðar-
fjarðar, Eskifjarðar, Norðfjarð-
ar og Seyðisf jarðar á morgun.
Farseðlar seldir árdegis fi
laugardag.
BaUnr
fer til iBúðardals á morgun.
Vönunóttaka í dag.
mýri, tilraunastöðina á Keld-
um, Áburðarverksmiðjuna
Gufunesi, Sendistöðina á
Vatnsendahæð og að býlinu
Vatnsenda. Bæjarsímakeríið
liggur því sitt hvoru megin
við Selás og Árbæjarbletti og
til sumra þessara staða meiri
vegalengdir frá miðbænum en
að Selási. Auk þessa er Garða-
hverfi, Silfurtún, Álftanes og
Hafnarfjörður í sjálfvirku
sambandi við bæjarsímakerfið.
Það er því sanngirnis- og
réttlætiskrafa íbúa Seláss og
Árbæjarbletta að þeir fái bæj-
arsíma og það nú þegar á
þessu ári.
Selásbúi.

Skyrtur sem koma fyrir hádegierutilMnaraðkvöMi
Þvofilahúsið EIMIR
Bröttugötu 3A — Sími 2428
•t