Þjóðviljinn - 04.10.1957, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 4. október 1957
fc>
i.
'Jtffeí&r.di*. SBmelningarflokkur alþýöu — Sóelalistaflokkurinn. — EitstJórarj
vSasrnáR KJartansson íáb), Sigurður Guðmundsson. — Fréttarltstjdri: Jón
Siamason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
H Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. ~ Auglýs-
insastjórl: Guðgeir Magnusson. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýslngar, prent-
Skóiavörðustíg 16. — Sími 17-500 (5 línur). — Áskriftar^erð kr. 25 á
mAA. 1 Reykjavík og n&grenni; kr. 22 annarsstaðar. — Lausasöluverö kr. 1.50.
Prentsmlðja Þjóðviljans.
Hverjir vilja una því?
I' ¥?inn aí^ íyrstu forustumönn-
^ um verkalýðssamtakanna á
Íslandi kvaðst ævinlega hafa
það til marks um verk sin,
hvort Morgunblaðið hrakyrti
sig eða ekki; ef Morgunblaðið
færi hamförum' af heift vissi
hann að hann hefði gert rétt.
Þetta er sígilt leiðarmerki, og
Hannibal Vald'imarsson félags-
málaráðherra má vera ánægð-
ur ineð sinn hlut þessa dag-
ana. Málgagn auðmannaklík-
VlT>nar í Reykjavík hefur sjald-
ii.n .cinbeitt sér eins að nokkr-
um manni og honum. En heift
bfaðsins er máttlausari en hún
...var forðum, það hefur ekki
.aðstöðu til að fylgja vanstill-
.. jngu sinni eftir með valdi; að-
:jv eims sperringurinn og geð-
v.vonzkan eru nú hlutskipti
Bjarna Benediktssonar.
Thaldið braut lög með út-
—v . svarsniðurjotnun smni 1
.. Reykjavik í sumar, og reiði
þess er heift lögbrjótsins sem
: ekki íær að komast upp með
afbrot , sín. Þegar félagsmála-
. .. . ráðherra úrskurðaði niðurjöfn-
jUnina ólöglega, þorði íhaldið
... ,ekki að leita dómstólanna,
. n ;; heldur lét sér nægja hávært
. .prðaskak. Með því játaði það
< ■ : sekt sína á afdráttarlausasta
. hátt, og væri það nú bezt kom-
.jð í gervi hins iðrandi synd-
■ /»ra-
E
n um leið og íhaldið beygði
sig fyrir úrskurði félags-
málaráðherra, hófst nýr þáttur
í málinu. „Leiðrétting“ þess á
niðui'jöfnuninni er fullkorm
ið íhaldshneyksli, og verður
bæjarbúum sígilt dæmi þess
hvað það kostar að búa við
stjórn spilltra stjórnmálabrask-
ara sem sækja fyrirmyndjr
sínar til Suðurameríku. Slað-
rejmdir málsins eru einfaldar
og eiga ekki að fara fraro hjá
nokkrum bæjarbúa;
TTeykvíkingum öllum saman
hafði verið gert að greiða
7 milljónir fram yfir það sem
lög leyfðu; þ.e. notaður hafði
verið of hár útsvarsstigi og
upphæð sú sein lögð hafði vcr-
ið á hvem gjaldþcgn var
3,7% of há. „Leiðrótting" í-
haidsins var í því fólgin að
endurgreiða þessa upphæð
nokkrum hluta bæjarbúa, þeim
sem sendu kærur í sumar!
Bæjarbúum hefur þannig ver-
ið mismunað á einstæðasta
hátt, samkvæmt geðþótta
nokkurra valdamanna.
Það er öruggt og vist að
annað eins og þetta hefði ekki
getað gerzt í nokkru nálægu
landi, og þarf að leita til Suð-
urameríku til að finna hlið-
stæður. Síðan er um það spurt
hvort Reykvíkingar viiji una
við slíkt stjórnarfar, og verð-
ur úrskurður kvéðinn upp
vetur.
Samstarf við kommúnista
TTeiIum blaðsíðum er varið
‘ ** þessa dagana til að sanna,
að hinn eða þessj hafi lýst
því yfir, að aldrei skyldi ílokk
hans henda það að vinna með
„kommúnistum", mynda stjórn
með Alþýðubandalaginu, og
öðru álíka gáfulegu. Þykir
e'nkum Morgunblaðinu þetta
jaikið sport, og reynir óspart
að hrella gamla samstarfs-
rnenn íhaldsins með siíkum
upprifjunum. Nazistadeildin í
Sjálfstæðísflokknum virðist
anna'ð ve'ifið h'aldin því óráði
að hér á landi gildi skoðunar-
kúgunarlög Hitlers eða Aden-
puers eða MacCarthys sáluga.
Morgunblaðsmenn virðast ekki
hafa hugmynd um, að stjórn-
arskrá og lögum lýðveldisins
•".Islands er ætlað að standa
' yörð um skoðanafrelsi þegn-
" 'anna. Hverjum íslendingi sem
.. þ.áð kýs er' því að sjálfsögðu
he'milt að telja sig kommún-
ista, án þess að þegnréttur
Iians skerðist við það hið
. minnsta. Þetta verða meira að
segja Morgunblaðsmenn að
læra fyrr eða síðar.
í það var bent hér fyrir
nokkru að þeir Morgun-
blaðímenn hefðu þau hin sömu
einföldu áróðursbrögð og Hitl-
er og bandaríska auðýaldið
er þeir segðu fyrst að „komm-
únjstar" væru misyndismenn
og svq að allir þeir andstæð-
ingar, sem íhaldið hyggst ná
sér niðri á, væru „kommún-
isíar“! Og ef þeim þykir ekki
nóg að gert með því, þá á
iíka að ná sér niðri á öllum
hinum, sem unnið hafi með
hinum svonefndu „kommúnist-
um“ að íslenzkum þjóðfélags-
málum. Og þá kemur að því
sem nefnt var fyrst: Heilum
síðum af Morguftiblaðinu er varið
til að sanna að einhver mað-
ur hafi einhverntíma sagt að
aldrei skyldi hann vinna með
„kommúnistum“, aldrei skyidi
hann mynda stjórn með AI-
þýðubandalaginu.
Sannleikurinn er sá, að til-
ætluð einangrun hinnar
róttæku verkalýðshreyfingar á
íslandj hefur algerlega mis-
tekizt. Það vantar ekki að
beitt hafi verið í þeirri við-
leiti miklu svívirðilegri vopnum
en yfirlýsingum um að menn
hennar séu ekki „samstarfs-
hæfir“, í þjóðmálum. Vald rík-
isstjórna óg bæjarstjóma og
Jóhannes Jóhannesson. Mynóin er tekin í sýningarsalnum
í Alþýðuhúsinu fyrir nokkrum dögum.
Vildi vekja athygli á svn-
ingu Jóhannesar
Nú kemur Jóhannes fram
fuilmótaður málari. Hann hef-
ur borizt út úr myrkviði utan-
aðkomandi áhrifa, siipazt.
Myndir hans virðast sp.retta
eðlilega upp úr hugarfylgsnum
hans, hver kynjajurtin af ann-
arri teyeir sig mót sjón á-
hprfandans, skemmtdlega ólík-
ar hver annarri en þó bundnar
sömu mold. Það vill alltaf velt-
ast fyrir manni að rökstyðja
fullyrðingar éins og þessar,
ekki sizt þegar um jafn sieipt
__
atvinnufyrirtækja hefur oft og
tíðum verið misnotað á ó-
þokkalegasta hátt til atvinnu-
kúgunar gegn róttækum verka-
mönnum og öl’um þeim sem.
risið hafa til sóknar og varnar
fyrir alþýðumálstaðnum. En
samt er árangur ofsókna og
einangrunarstarfsins furðu rýr.
Svo gersamlega hefur sú við-
leitni mistekizt að hin rót-
tæku verkalýðshreyfingu hef-
ur meira að segja tekizt að
þröngva hluta af Sjálfstæðis-
flokknum til samvinnu um
þjóðnýt verk, eins og á ný-
sköpunarárunum. Og báðir
samstarfsflokkarn;r í núver-
andi stjórn hafa haft marg-
háttaða samvinnu við hin rót-
tæku öfl verkalýðshreyfingar-
innar, fyrr og síðar. Yfirlýs-
ingar stjórnmálamanna þessara
flokka allra um iað aldrei
skuli unnið með sósíalistum
eru því orðnar dálítið stopul-
ar og e'nhvern veginn úrelt-
ar. Þær enda alltaf með því að
hitta yfirlýsendur sjálfa í
hausinn, vegna þess að hin
róttæka verkalýðshreyfing er
orðin það sterk á íslandi að
fram hjá henni verður ekki
gengjð.
hugtak er að ræða og Ijst. Ef
ég reyndi að tilfæra einhver
rök, þá væru þau helzt eítir-
farandi.1
Það eru rpargskonar tegunci-
ir af málurum. Sumir eru e;ns
og gegnsýrðir málaragáfunni,
þeir þurfa ekki annað en taka
perisil í hönd og aílt sem þeir
snerta við verður að myndiist.
Dæmi; Snorri Arinbjarnar.
Hjá öðrum er eins og dýpra
á gáfunni; það er eins og stífla
hindri útrás hennar og kost-
ar oft harðvítuga baráttu að
brjóta þessa stíflu. Dæmi: Jón
Stefánsson. Jóhannes er undar-
legt sambland af þessum
tveim tegundum. Annarsvegar
hefúr manni fundizt hann vera
fæddur málari, h'nsvegar virð-
ist hrj.úf skel hindra eðliiega
útrás mikilla málaragáfna.
Ilvernig sem bessu er nú varið,
sý'na myndir hans í dag þetta
tvennt: gáfur og hreinsandi
baráttu, og auk þess aðhald
sem er nauðsynlegur þáttur
fullþíoska*. Ijstamanns.
Það eru einkum tvenns kon-
ar hættur sem steðja að
abstrakt list í dag. Annarsveg-
ar skreytilöngunin, það að
komast létt frá viðfangsefninu;
hinsvegar vanaformin, hinar
einhliða endurtekn’ngar. Jó-
hannes reynir ekki að komast
ódj'rt frá m.yndum sínum; hann
fellur ekki fyrir þeirri freistni
að láta sér nægja að skreyta
flötinn, vekja yfirborðslegt
augnagaman; hann leitar inn
•að kjarna listráennar tjáningar.
Einhliða vanaendurtekningar í
formi og list finnast ekki held-
ur; formgrindin virðist rísa
eðlilega eins og náttúran sjálf
væri að verki.
Lfnað hefur yfir listalífi
f greininni „Eining á málefna-
grundvelli" í blaðinu í gær stóð
eftirfarandi;
„Alljr, sem sátu síðasta Al-
þýðusambandsþing, vita að þar
bauðst fullti-úum Alþýðuflokks-
ins samkomulag um 11 manna
miðstjóm, þar sem þeir fengju
að tilnefna þrjá menn á móti
fimm sósíalistum og f imm
vinstri Alþýðuflokksmö'nnum.
Þarna var sósíalistum og þejm
Alþýðuflokksmönnum gert jafnt
undir höfði“ o.s.frv.
Augljóst er að hér er uœ .mis-
prentun að ræða, m.ö.o. í stað
„fimrri sósíalistum“ á að vera
„þrem sósíalistum“. En orð-
rétt hljóðaði málsgreinin. þann-
ig í handriti:
„Allir, sem sátu • síðasta Al-
þýðusambandsþing, vita að
þar bauðst fulltrúum Alþýðu-
flokkgins /samkomulag um; 11
riianna míðstjóiTi,' þar- sern þeir
fengju að' tiTnéfná þrjá, menn
írjóti '. þrerir ’sósialistúrri og
finim v.insffi Alþýðuflókks-
mönnum. ’Þarna er sósíalistum ;
og þeim Alþýðuflokksmörtnum
gert jafnt undir Köfði.
Þessu létu fulltrúar AI-
þýðufiokksins í upþstiUmgar-
nefnd sér ekki náegja að hafna
þeir beinlínis neituðu að taka
kosningu á lista méð vinstri
mönnum og tóku heldur þann
kostinn, að mynda samfyik-
i.ngu með s’tjómarands>öðunni
þ. e. íhaldsliðinu í von um að
geta steypt af stóli vinstri
forustunni i Alþýðusamband-
inu.
Getur það verið að Alþýðu-
blaðinu finnist þetta, þegar að
er gáð, mikið framlag af hálfu
hinna ábyrgu flokksmanna
sinna til að tryggja grundvöll
vinstri stjórnarsamvinnu, —
Fjaridakornið. — Svona vinnu-
brögð eru allir vinstri menn
óánægðir með, hvort sem þeir
telja sig tjl sósíalista, Aiþýðu-
flokksmannia eða einhvers ann-
ars vinstri flokks. Og mál er
að linni. . . .“
Ekki alveg allra
þjóða stofnini
Alþjóðakjarnorkustofnunin sent
nú heldur fyrstu ráðstefnu
sína í Vínarborg mun a.m.k.
fyrst um sinn verða allt annað
en alþjóðleg, þar sem lang-
stærsta þjóð veraldar, fær þar
engan fulltr.úa. Ráðstefnan felldi
í gær tillögu um að öllum.þjóð-
.um, án tillits . t;l hvort þær
væru aðilar að. SÞ eða ekki,
skyldi gefinn kostur á að. ger-
ast aðilar að stofnuninni, og þar
með eru Kínverjar lokaðir úti.
í dag’ hefst ■ i Leipzig í Þýzka-
landi þing ' Alþjóðásambands
verkalýðsins (WFTU). Sækja
það fulltrúar 90 milljón manna
í um 60 löndúm.
höfuðstaðarins við tilkomú sýn-
ingarsalarins;' ég vildi að , lok-
um mega óska honum langlíf-
is og færa forstöðumonnurn.
hans þakkir mínar.
Hörður Ágúsísson.