Þjóðviljinn - 22.12.1957, Qupperneq 7

Sunnudagur 22. desember 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Opið bréf til Eisenhowers og Krústjoffs
Valdamik’.u herrar.
Ég ávarpa yður sem æðstu
menn tveggja voldugustu ríkja
í heimi. Þeir sem þessum rikj-
um stýra hafa meira vald til
góðs eða ills en nokkrir menn
eða hópar manna hafa nokkru
sinni haít. Almenningsáhtið i
löndum yðar hefur beinzt að
þeim atriðum þar sem þjóðar-
hagsmunir yðar eru taldir rek-
ast á, en ég er sannfærður um
að þér sem víðsýnir og vel
gefnir menn hl.jótið að gera
yður grein fyrir, að þau mál
þar sem hagsmunir Rússlands
og Ameríku eru þeir sömu eru
miklu mikilvægari en þau, þar
sem talið er að þeir rekist á.
Ég held að ef þér tveir hátt-
virtu herrar lýstuð þessu yfir
sameiginlega og breyttuð stefnu
yðar miklu ríkja i samræmi
við slika yfirlýsingu, myndi
það vekja um allan heim, og'
ekki sízt í yðar e’igin löndúm,
slikan fögnuð að þér mynduð
hljóta að launum meiri frægð-
arsess en nokkrir aðrir stjórn-
málamenn hafa öðlazt fyrr og
síðar. Enda þótt þér gerið yð-
ur að sjálfsögðu báðir grein
fyrir þehn atriðum, sem eru
sameiginleg hagsmunmál
Rússlands og Ameríku, ætla ég
til frekari glöggvunar að nefna
nokkur þeirra.
1) Öllum mönnum, hvaða
skoðanir sem þeir aðhyllast,
hlýtur á þessum tímum að vera
það efst' i huga að tryggja á-
framhaldandi tilveru mannkyns-
ins. Henni er þegar ógnað af
fjandskapnum milli austurs og'
vesturs og ef mörg minni háttai
ríki eignast kjarnorkuvopn,
munu líkur á óábyrgum at-i
höfnum hugsunarlausra ofstæk-
ismanna gera þessa ógnun mjög
mikiu meiri.
Fávísir liernaðarsinnar, bæði
i austri og vestri, hafa að þvi
er virðist haldið að komizt
yrði hjá þessari hættu með
heimsstyrjöld, sem ljúka myndi
með sigri þeirra sjálfra. Fram-
farir vísinda og tækni hafa gert
þetta að tálvonum einum.
Heimsstyrjöld myndi ekki ljúka
með sigri neins, heldur tortím-
ingu beggja. Hvorugir geta ósk-
að eftir slíkum ragnarökum.
Margir menn hafa á liðnum
öldum gert sér vonir um heims-
yfirráð, annaðhvort með her-.
valdi eða hugmyndavaldi, en
þessar vonir hafa jafnan leitt
til ófara. Filipus annar Spán-
arkonungur reyndi þetta og'
skildi við land sitt sem minni
háttar ríki. Lúðvik fjórtándi
Frakklandskonungur reyndi
þetta og ruddi með því að
örmagna þjóð sína brautina
fyrir frönsku stjórnarbylting-
una, sem hann myndi hafa tai-
ið hið mesta óhappaverk. Á
okkar tímum barðist Hitler fyr-
ir heimsyfirráðum nazismans
og fór hinar verstu hrnkfarir.
Tveir miklir menn sömdu hug-
myndakerfi þau sem enn hafa
ekki runnið skeið sitt: Ég á
við höfunda Sjálfstæðisyfirlýs-
ingarinnar og Kommúnista-
ávarpsins. Það er engin ástæða
ti) að ætia að öðru hvoru þess-
ara hugmyndakerfa lánist bet-
ur að sigra heiminn en þeim
Þetta. bréf til Eisenhowers, forseta Bandaríkj-
anna, og Krústjosffs, framkvæmdastjóra Kommún-
istaflokks Sovétríkjanna, birtist í vikublaði brezkra
sósíaldemókrata New Statesman 23. nóvember s.l.
Höfundur þess er Bertrand Russel, hinn heimskunni
brezki heimspekingur. I síðasta tölublaði New
Statesman, sem kom út í gær, birtist svar frá
Krústjoff og verður það síðar birt hér í blaðinu.
sem á undan voru komin,
búddatrú, kristindómi. múha-
meðstrú eða nazismi. Hið ný-
stárlega við ástandið í dag
er ekki að sigur er óhugsandi,
heldur hve miklar þær hörm-
ungar eru sem tilraunin myndi
hafa í för með sér. Við hljót-
um því að vona að hvor aðili
um sig' hætti hinni tilgangs-
lausu baráttu og fallist á að
láta hinum eftir áhrifasvæði,
sem er í samræmi við veldi
hans nú.
2) Ringulreið sú á alþjóða-
vettvangi sem óhjákvæmilega
myndi hljótast af ótakmark-
aðri útbreiðslu kjarnorkuvopna
er hvorki Rússlandi né Ameríku
kosið að láta allt mannkyn tor-
tímast með sér, ef hann hefði
átt þess kost? Af þessum á-
stæðum er það lifsnauðsyn að
stöðva frekari útbreiðslu kjarn-
orkuvopna. Þetta væri auð-
velt að gera með samkomu-
tagi Rússlands og Ameríku. þar
sem þau geta sameiginlega neit-
að þeim rikjum urn hern-
aðar- og- efnahagsaðstoð, sem
ekki vilja hætta við fram-
leiðslu slíkra vopna. En þetta
er ekki hægt án samkomulags
milli þeirra tveggja ráðandi<«>
ríkja, þvi að án þess mun sér- i
hverri nýrri viðbót slíkra vopna
verða fagnað af öðrum hvor-1
um aðilanum sem viðbót við
veldi hans sjálfs. Ef nokkrar
óskir nokkurs manns eiga að
rætast, verður að stöðva þetta
tilviljunarkennda kapphlaup til
glötunar.
3) Á meðan ótti við heims-
styrjöld ræður stefnunni og
eina vonrn um björgun er ógn-
unin um algera tortímingu,
verður ekki hægt að takmarka
það fjármagn og vinnuafl sem
veitt er til eyðileggingarhmar.
Það er ljóst að bæði Rússland
og Ameríka gætu sparað níu
tíundu hluta núverandi út-
gjalda sinna, ef þau gerðu með
vitund um annað eins tilgangs-
leysi. Aldrei áður hefur verið
ástæða til að ætla að mann-
kynið væri á braut, sem aðeins
endar í botnlausu hengiflugi.
Allir verðum við að mæta
dauðanum, hver og' einn, en
sameiginlegur dauði allra hef-
ur hingað til aldrei verið hugs-
anlegur.
Og allur þessi ótti, ö!l þessi
örvilnan, öll þessi sóun eru
algerlega óþörf. Aðeins eitt
þarf til að eyða þessum skugga
og gera helminum k)eift ~að
lifa aftur í hádegisbirtu von-
arinnar. Það eina sem þarf er
að austrið og vestrið viður-
kenni réttindi hvors um .sig,
játi að hvorum um sig' .verði
að lærast að búa með hinum
og láti rökræður koma í stað
valdbeitingar í viðleitn; sinni
að útbreiða hugmyndakerfi
sín Það er ekki nauðsynlegt
að annar hvor aðilinn kasti
trúnni á málstað sinn. Það er
aðeins nauðsynlegt að hann
hætti við að reyna að breiða
út. trú sína með vopnavaldi.
Ég legg til, herrar mínir, að
þér komið saman til að ræða
af fullri hreinskilni um skil-
yrði sambúðarinnar og hættið
að leitast við að bæta vígstöðu
yðar að meira eða minna leyti
í laumi, en reynið heldur að
komast að sliku samkomulagi
og slíkri skipan mála í heim-
inum, að draga muni úr á-
rekstrum i framtíðinni. Ég heid
að ef þér gerðuð þetta mundi
allur heimurinn hylla yður
fyrir það, og hin heilbrigðu
öfl myndu, þegar þau hefðu
loks verið leyst úr læðingi,
tryggja mannkyni á ókomnum
árum auðugra, fyllra og bjart-
ara líf en það hefur átt á jaín-
vel mestu hamingjuskeiðum
sínum sem liðin eru.
Bertrand Russell
Samþykkt Æðsta ráðsins
Framhald af 16. síðu.
ko. Hann kvað tillögu A-banda-
lagsfundarins um fund utanrík-
isráðherra stórveldanna um af-
vopnunarmálið algerlega ófull-
nægjandi. Slíkir fundir hefðu
nú verið reyndir á annan ára-
tug, og árangur væri alls eng- Tillögur Búlganíns.
saman til viðræðna. Bezt væri
að forustumenn Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna ræddust fyrst
við einir, önnur ríki þyrftu
ekki að óttast að gengið yrðs
á rétt þeirra í slíkum viðræð-
um. i
mn.
Sovézk-bandarískar viðræður.
Krústjoff, framkvæmdastjóri
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna, tók næstur til máls, Kvað
hann einokunarherra í Banda-
ríkjunum og nokkrum öðrum
auðvaldslöndum, sem græddu
sér samning og byndust sam- i óhemju Júlgur á Kalda stríðinu
tökum um að varðveita friðinn
I lok fundarins samþykkti
Æðsta ráðið ályktun, þaf sem
lýst er velþóknun á utanríkis-
stefnu sovétstjórnarinnar og
tekið undir tillögur Búlganíns
forsætisráðherra í bréfum hans
til æðstu manna ýmissa ríkja.
Ef bægja eigi frá stvrjaldar-
hættunni og draga úr viðsjám
myndi muna mikið um yfirlýs-
Bertrand Russell
i hag. Sú var tíðin að Amerika
réð ein yfir kjarnorkuvopnum.
Síðan kom tímabil þegar að-
eins Rússland og Ameríka
höfðu slik voon. Nú eiga aðeins
Rússland, Ameríka og Bret-
land þau. Það er augljóst, að
Frakkland og Þýzkaland munu
innan skamms framleiða þessi
vopn, ef engar ráðstafanir eru
gerðar. Það er ekki sennilegt.
að Kina verði langt á eftir.
Við verðum að gera ráð fyrir,
að framleiðsla múgdrápstækja
verði á næstu árum ódýrari og
auðveldari. Vafalaust munu þá
Egyptaland og ísrael geta fet-
að í fótspor stórveldanna. Sama
máli gegnir um ríki Suður-
Ameríku. Á þessari þróun er
enginn endir og þar mun koma
að sérhvert fullvalda ríki get-
ur sagt við allan heiminn: ,Þið
verðið að láta að kröfum okk-
ar, en| tortímast iað ö&rum
kosti“. Ef öllum fullvalda ríkj-
um væri stjórnað af mönnum
sem væru með öllum mjalla
myndu þeir forðast slíkar hót-
anir af ótta við að þeirra eigin
þegnar myndu tortímast lika.
En reynslan sýnir að við og
við komast völd í einhverju
landi í hendur mönnum sem
ekki eru með öllum mjalla. Get-
ur nökkur efað, að Hitler hefði
í öllum heiminum. Finni þau
ekki leiðir til að draga úr
fjandskapnum sín á milli, mun
gagnkvæmur ótti hrekja þau
lengra og lengra, þar til ekki
verður annað eftir handa íbú-
um þeirra, auk gífurlegra vig'-
\'é)a, en það sem nægir rétt til
að halda í þeim lífinu. Það
mun verða að afskræma alla
menntun til að auka tortím-
ingarmáttinn. Allt það sem
mannkynið hefur afrekað og
ekki á -rætur sínar að rekja
ti) haturs og ótta mun verða
numið burt úr námsefni skóla og
háskóla. Sérhver tilraun til að
varðveita hugsýnina um mann-
inn sem æðsta stig (til þessa)
langrar þróunar verður talin
til svika, þar sem hún mun
ekki álitin til þess fallin að
auka sigurlíkur einhvers hóps-
ins. Slikar horfur jafngilda því
að gerðar séu að engu vonir
allra þeirra sem bera í brjósti
þá þrá sem verið hefur undir-
rót allra framfara mannsins
frá örófi alda.
4) Eg get ekki ímyndað mér
annað en að þér mynduð tfáðir
fagna því, ef hægt yrði að
finna leið til að eyða þeim ótta
sem nú skyggir á framtíðarvonir
mannkynsins. Það hefur aldrei
áður, síðan forfeður okkar
klifruðu niður úr trjánum, vei'-
ið gild ástæða til slíks ótta.
Aldrei áðu-r hafa draumsýnir
æskunnar verið mótaðar -af
og vígbúnaðarkapphlaupinu, i ingu kjarnorkuveldanna um áð
hingað til hafa hindrað að ! þau sltuldbindi sig til að beita.
krafa allra þjóða um afvopnun | ekki kjarnorkuvopnum og
næði fram að ganga. hætti tilraunum með þau frá
Ef skapa- á traust með þjóð- | næstu áramótum. Sömuleiðis
unum, verður að hafna vald- væri mikill fengur að samkomu-
stefnunni, binda endi á vígbún-
aðarkapphlaupið og hætta
stríðsáróðri, sagði Krústjoff.
Við segjum við Vesturveldin,
og fyrst og fremst við Banda-
ríkin: Varpið gtefnu ykkar á
sorphaug sögunnar. Þar á liún
hvort sem er heima. Leysið1
deilumálin með viðræðum, áu 1
* I
þess að reyna að gefa öðrum
fyrirskipanir, á grundvelli jafn-
réttis. Viðurkennið status quo,
það er að segja, viðurkennið
að í heiminum eru og verða
bæði sósíalistisk ríki og auð-
valdsríki.
Sovétríkin bjóða auðvalds-
ríkjunum út í keppni, þar sem
ekki verður beitt vopnum,
sagði Krústjoff. Sovétríkin eru
þess fullviss, að það verða
hvorki eldflaugar, kjarnorku-
sprengjur né vetnissprengjur
sem skera úr um það, hvaða
hjóðskipulag ber sigur af hólmi,
heldur hvort skipulagið reynist
færara um að uppfylla efnisleg-
ar og andlegar þarfir mann-
anna, hvort skapar betri lífs-
skilyrði.
Krústjoff kvað sovétstjórn-
ina einskis myndi láta ófreist-
að til að gera árið 1958 að ári
þverrandi spennu i alþjóðamál-
■un. Hann kvaðst álíta, að væn-
legast til árangurs væri að
æðstu menn ríkjanna kæmu1 Gromiko og Krústjoffs.
lagi um myndun svæðis í Mið-
Evrópu, þar sem enginn kjarn-
'ríiuvígbúnaður ætti sér stað.
Griðarsáttmáli milli A-banda-
lagsins og- Varsjárbandalags-
ins myndi einnig verða til
góðs.
Æðsta ráðið mælir með því
að æðstu menn stórveldanna
komi saman á fund og ræði
ráðstafanir til að draga úr víð-
sjám og efla traust milli þjóða.
Ágreiningur ekki óyfir-
iíganlegur.
Ræður og álj'ktun af fundi
Æðsta ráðsins voru aðalum-
ræðuefni í utanríkisráðuneytum
Vesturveldanna í gær. Frétta-
menn í París höfðu eftir emb-
ættismönnum þar, að ágrein-
ingurinn milli Sovétríkjanna og
A-bandalagsins um hversu haga
skyldi viðræðum væri ekki
meiri en svo, að vel ætti a5
vera hægt að ja.fna hann.
í London hölluðust ráða-
menn að bvi að fallast. bæri á
sovézku tillöguna um afvopn-
unarráðstefnu.
Fréttamenn í Washington
höfðu eftir háttset.tum mönn-
um í bandai'iska utanríkisráðu-
neytinu, að þeir teldu ekki að
tillögum A-bandalagsfunda rins
hefði verið hafnað með ræðum