Þjóðviljinn - 09.03.1958, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVHJINN — Sunnudagur 9. marz 1958
Sigurður
málari
Framhald af 3. síðu
Hættulegur maður
Þrátt fyrir óslökkvandi á-
huga fyrir framfara- og menn-
ingarmálum — eða máski ein-
mitt þess vegna — var Sigurði
málara ekki sýnt um að afla
sér almenningsvinsælda. Margir
fyrirmanna landsins munu hafa
talið hann hálfgerða landeyðu
og jafnvel hættulegan mann,
því hann hallmælti stjórnarvöld-
unum alltaf og formælti herra-
þjóðinni. Dönum, af hjarta.
líann verðskuldar ekkert
Sigurður málari undirbjó, á-
samt S’gfúsi Eymundsen, þjóð-
hátíðina 1874, og sá Sigurður
alveg um skreytingar, og þótti
mjög ' vel fakast. Svo vel að
konungur mun hafa viljað
sæma hann eitthvað á þióðhá-
tíðinni fvrir það starf, en
mælt er að Hilmar Finsen hafi
komið í veg fyrir það og sagt
við konung: Sá maður verð-
skuldar ekkert.
Mmi kominn til að
meta he.nn.
Sigurður vann að undirbún-
ingi þjóðhátíðarinnar sárveikur,
— og dó í mánuðinum eftir að
hún var haldin, 7. september
1874. Hann var langt á undan
samtíð sinni; örlög hans að
vera snauður maður, misskilinn
af flestum nema örfáum nánum
vinum. Áhugamál hans og
verkefnin sem leysa þurfti í
menningaimálum voru svo
mörg, að minna liggur eftir
hann en orðið hefði, ef hann
hefði getað einbeitt sér að einu
verkefni. Hann studdi mj”g
leikstarfsemina. málaði leik-
tjöld leiðbeindi og hvatti.
Merkasta starf hans er þó
í sambandi við Þjóðminjasafnið.
Við fráfall hans, eftir 11 ára
starf, hafði safnið eignazt um
1000 gripi, þ.á.m. marga merk-
ustu gripi þess í dag. Hann
lifði það að hafa bjargað ómet-
anlegum þjóðlegum menningar-
verðmætum frá glötun, og að
safnið var orðið stofnun, sem
öruggt var að mvndi lifa.
Sigurður málari var misskil-
inn af samtíð sinni, og of lengi
hefur verið hljótt um menn-
íngarstarf hans. Menningarsýn-
in<Tin ? Bogasalnum mun áorka
því að hann verði almennara
metinn að verðleikum.
i J-B.
r
Ostjórn
Framhald af 12. síðu.
saman. Hvað þá ef nú ætti að
bíða enn lengur, til þess að sjá
hvort ekki minnkaði rennsli upp
úr holunni.
Reynslutími 1 ár?
Ekki er hægt að segja að
sama sinnuleysis hafi gætt, að
því er varðar Fúlulækjarholuna,
því þar hefur verið hafizt handa
ura virkjun holunnar og verður
reynslutími þeirrar holu varla
nema eitt ár, þótt skrýtið sé til
frásagnar, eftir skýringar hita-
veitustjóra.
En það er sannast að segja, að
þær framkvæmdir ganga eins
grátlega seint og framast má
verða.
Til þess að koma þessu vatni
Njarðvíkingar
stoína verzlunaríélag
Njarðvíkingar hyggjast
stofna verzlunarfélag annað
kvöld í samkomuhúsinu.
Nokkrir áhugamenn í Ytri-
Njarðvík í máli þessu héldu
fund 26. f.m. og ræddu þar
verzlunarmál hreppsins, en þar
þarf mikil breyting á að verða
ef viðunanlegt á að teljast.
Niðurstaðan af umræðum
þessa fundar varð sú að boða
til almenns fundar og stofna
félag er stæði að byggingu á
verzlunarhúsi. Stofnfundur fé-
lags þessa verður haldinn annað
kvöld (mánudag) 10. marz í
samkomuhúsi Njarðvíkur og
hefst hann kl. 8,30.
Talið er að samningum Vest-
ur-Þýzkalands og Sovétríkj-
anna í Moskva um viðskipti og
önnur skyld mál muni ljúka í
þessum mánuði. Ósamið er enn
um ýms smáatriði, en ekki
búizt við að samkomulag
strandi á þeim.
íhaldsins
í gagn þurfti að gera lítið dælu-
hús og leggja um 900 m langa
leiðslu.
460 þús. kr. sóun á 4
mánuðum!
Þegar athugað er að markaður
er fyrir allt þetta vatn, um 1300
teningsmetrar á hverjum sólar-
hring, vetrarmánuðina fjóra, og
hver teningsmetri skilar 3,00
krónum, er ekki of sagt að
leggja hefði átt alla áherzlu á að
koma því í gagn sem fyrst Á
fjórum mánuðum hefði sala á
þessu vatni skilað um 460 þús-
undum króna, eða hátt í kostn-
aðinn við virkjunina, Nú mundu
auðvitað færð þau rök, þessu til
afsökunar, að unnið hefði verið
að þessu verki af mestu kost-
gæfni og að verkinu hafi miðað
vel áfram, en slík rök fá ekki
staðizt, þau mundu vera biekk-
ing ein, eins og allir sjá, sem
snef.l þekkja til verka.
Hvað vakir íyrir ráða-
mönnunum? ■ ■**- 1
Þegar hitaveitan var lögð á
Sauðárkróki, var ekki hafizt
handa um verkið fyrr en í maí-
byrjun og öllu verkinu var lok-
ið.þar með teng ngu heimtauga,
skömmu eft r næstu áramót. Þó
voru þar lagðar al’s um 5500 m
af leiðslum í götum, dæluhús
reist og inntaksþró, og’ var hér
um margfalt verk að ræða mið-
að við það að leiða vatnið úr
Fúlulækjarholunni til bæjarins.
Þegar allt þetta er hugle.tt, verð-
ur manni á að spyrja, hvað vaki
fyrir þeim mönnum, sem þessum
málum stjórna. Er það með vilja
gert, að fara þannig með verð-
mæti almennings, eða er það
heimska þeirra? Hvorugu þessu
er þó t.l að dreifa. Hér er á ferð-
inni hið alkunna sleifarlag, sem
þrífst svo prýðilega undir hand-
arjaðri íhaldsins.
5KAKÞATTPR—
Framhald af 4. síðu
láta frumkvæðið ganga sér úr
greipum, þótt rás atburðanna
geri þær góðu fyrirætlanir að
engu).
8. — Da5
9. e3 Bd7
10. Kbl h6
Mii Engilbsrls
Framhald af 12. síðu.
ember 1957. „Nýjar einsmanns-
og samsýningar“ eftir Stuart
Preston.
„Tveir norrænir listamenn,
norski myndhöggvarinn Ornulf
Bast og íslenzki listmálarjnn Jón
Engilberts, opnuðu fyrir nokkr-
um dögum sýningu í Passeroit
Gallery. Ef hinni niðrandi merk-
ingu í orðinu sætur væri sleppt,
myndi það'eiga vel vjð bronz-
styttur Basts. Þær eru gerðar í
'anda Maillo og Despiau og út-
færðar af aðdáanlegrí’ ' við1'
kvæmni.
Hinar þungbúnu landslags-
myndir Engilberts — bátar í
fjöru og sjómenn undir dimm-
búnum og ógnandi himni — má
rekja tjl áhrifa frá Rouault,
vegna hinna ákveðnu og skýru
drátta, og Munch, vegna dapur-
leikans, jafnvel sorgarinnar, sem
í þeim felst. Þær vekja ekki
gleði, en það er sannleiksblær
yfir þeim.“
Art News, desember, 1957.
„New Yorkbúum gefst nú í
fyrsta sinn kostur á að kynnast
verkum Jóns Engilberts og
Ornulfs Basts. Engilberts er bú-
settur í heimalandi sínu, íslandi,
og er hann þekktastur á Norður-
löndum. Hann málar þungbúnar,
drungalegar og ógnandi sjávar-
og landslagsmyndir, stundum
með fólki. Það er tign yfir beztu
myndum hans, táknrænir undir-
tónar í litum hans og harka og
hrjúfleiki koma fram í túlkun
hans.“
Deiðrétting.
j Ranghermt var í blaðinu
í gær að Verkstjórafélag
Reykjavíkur hefði keypt húsið
nr. 5 við Skipholt. Félagið hef-
ur keypt húsið nr. 3 við sömu
götu.
„Svo leið vi'ka“, hélt Ríkarður áfram og var nú sýnu
rólegri, „og við urðum einskis varir. Þá var það að
drengirnir tilkynntu okkur, að þeir hefðu séð skip úti
við sjóndeildarhringinn. Við vorum ennþá fimm mílur
undan eyjunni. Eg gaf þegar skipun um að fara
undir sjávarborð. Við vissum að við máttum eiga von
á sprengingunni á hverri stundu, en ég áleit að við
værum ekki í neinni hættu. Eg var ákveðinn í að hafa
gott samband við drengina. Stuttu síðar sá ég skip-
ið í sjónaukanum.
Ritstjóri: Sveinn Kristinsson
11. cxd5 exd5
12. Rd4 -----
(Hinn eð’ilegi leikur 12. Bd3
gekk ekki vegna 12. — 0—0—0
en þá væri hvítur neyddur til
að drepa á f6, sem mundi aftur
leiða til þess að svarti biskup-
inn setti bæði á drottninguna og
riddarann á c3. Byrjunarkerfi
hvíts er þannig nokkuð ábóta-
vant).
12.----- 8—0
(Hótar nú biskupnum).
13 Bxf6 Bxf6
14. Dh5 Rxd4
15. exd4 BeG
16. f4 IlacS
17. f5 -----
(Pillsbury ætlar sér ekki af og
hyggst nú væntanlega svara
Bd7 með framrás peðanna á
g og h línunni ásamt með Bd3.
Réttara var þó að leika Bd3'
strax. Nú hristir Lasker ó,-
venjusnjaPa og viðamikla leik-
fléttu fram úr erminni).
,17.---------- Hxc3!
(Ef nú 18. bxc3 Dxc3 19. fxe6
kæmi Db4t 20 Kc2 (Ef 20. Kal
kæmi 20 — — Hc8 þótandi
Bxd4t og Hc2 o. s. frv.) 20. —
— Hc8t 21. Kd3, Dxd4t 22. Ke2
Hc2t 23. Kf3 Hf2t 24. Kg3
De3t 25. Df3 Be5t 26. Kg4 h5f
og svartur vinnur).
18. fxe6 -----
(Þetta er bezti úrkostur hvíts.
Hvernig skyldi Lasker nú hugsa
sér að framfylgja sókninni?).
Svart: Lasker
AÖCOEFOH
ABCOEFGH
Hvítt: Pillbury
18. ----- Ila3!!
(Furðulegur leikur! Hvítur er
neyddur til að þiggja hrókinn
vegna hótunarinnar á a2).
19. exflf Hxf7
20. bxa3 Db6f
21. Bb5 -----
(Guðsmaðurinn verður að
ganga í dauðann til að fram-
lengja líf sóknarbarna sinna.
Eftir 21. Kal Bxd4f 22. Hxd4
Dxd4t 23. Kbl De4f 24. Kcl
Hf2 o. s. frv. ynni svartur auð-
veldlega).
21. -----Dxb5t
22. Kal IIc7
(Hótar máti í þriðja leik með
Hclf! o s. frv.)
23. Hd2 Hc4
24. Hhdl Hc3
25. Df5 -----
(Hyggst svara 25.--------Hxa8
með 26. Dc8t Kf7 27. Hb2 o.
s. frv.).
25. ------------ Dc4
26. Kb2 ÍIxa3!
(Svarti hrókurinn fcr að dæml
hins látna „kollega“ síns og
fórnar sér á nákvæmlega sama
stað).
27. De8t Kh7
28. Kxa3 -----------
(Nú verður hvitur óverjandi
mát. En eftir 28 Kbl Bxd4 29.
Df5t g6 30. Df7t Bg7 31. Dxb7
ITa4 o. s. frv. ynni svartur léttj,-
lega).
28. — Dc3t
29. Ka4 b5t
30. Kxb5 Dc4t
31. Ka5 Bd8t
32. Db6 Bxb6 mát.
Þar með er leikfléttan, sem
hófst í 17. leik fullgerð.