Þjóðviljinn - 03.05.1958, Blaðsíða 4

'A’ i
.) • 'i/'U.J I j‘\ii
'é) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 3. maí 1958 - - ^----
Enginn mun standa frárrl vörð um
frelsi fslands en verklýishreyfíngin
Ræða Snorra Jónssonar, formanns Félags járniðnaðarmanna, á
Lækjartorgi 1. maí
Reykvísk alþýða.
í dag eru liðin 35 ár síð-
an fyrsta kröfuganga var
farin á Islandi. Þá var 1.
maí ekki samningsbundinn
frídagur verkalýðsfélaganna
eins og nú. Það má segja
að með þessari fyrstu kröfu-
göngu verkafólks í Reykjavík
hæfist baráttan fyrir því að
hann yrði frídagur verkalýðs-
samtakanna hér á landi. Marg-
ar af þeim kröfum, sem þá
voru bornar eru nú orðnar að
veruleika sem samningsbund-
in réttindi verkafólks. Krafan
um 8 stunda vinnudag, sem þá
var borin í fyrsta sinni, varð
ekki að veruleika fyrir með-
limi verkalýðsfélaganna al-
mennt fyrr en um 20 árum
seinna. Þannig hefur bað ver-
ið með mörg af þeim rétt-
indamálum, sem samtökin
hafa borið fram til sigurs, að
það hefur tekið áratuga bar-
áttu að ná þeim fram. Starf
verkalýðssamtakanna á fyrstu
áratugum fóni að mestu leyti
i baráttu um að bæta launa-
kjörin og skiptist bará sókn
kjörin og skiptist þar á sókn
og vörn eins og löngum síðan.
Það hefur undanfarið verið og
er enn, stefna verkalýðsfélag-
anna að dýrtíðinni sé haldið
í skefjum og kaunmáttur
•launa aukinn. Verkalýðssam-
•tökin láta síg ekki einvörð-
ungu varða hið beina kaup-
gjald heldur einnig öll þau
mál. er varða kjör meðlim-
anna. Á þeim vettvangi er
mikið óunnið ennþá þó að
margt hafi þar færzt í betra
horf frá því sem áður var,
en það er fyrst og fremst að
þakka verkalýðssamtökunum
sjálfum. Nú er það t.d. orðið
almennara að mannsæmandi
kaffistofur, og í sumum tilfell-
um allmyndarlegir matsalir,
séu á vinnustöðum. Þetta var
fyrir exki ýkjamörgum 4rum
lítt þekktur aðbúnaður, og í
fyrstu voru kröfur um slíkt
taldar allf jarstæðukenndar
eins og fleiri hagsmuna- og
menningarmál, sem samtökin
hafa knúið fram, en í dag
þykja sjálfsagðir hlutir.
Veigamikill þáttur í stefnu
og starfi verkalýðsfélaganna
hefur verið að hafa áhrif á
það að efla atvinnulífið til að
tryggja meðlimum samtak-
anna næga atvinnu. Þau líta
svo á að það sé höfuðnauð-
syn að iðnaði landsmanna séu
sköpuð heilbrigð vaxtarskil-
yrði, og að hann njóti af hendi
‘hins opinbera sömu fyrir-
greiðslu og aðrir undirstcðu-
atvinnuvegir þjóðarinnar.
Eitt af baráttumálunum í
dag er, að auk þess sem láns-
fé sé tryggt til íbúðarbygg-
inga, verði hafin bygging
hentugs leiguhúsnæðis fyrir
þá, sem ekki hafa efni á að
eignast eigið húsnæði. fÞrátt
fyrir miklar íbúðábyggingar
hér í Reykjavík á undanföm-
um árum er það staðreynd að
um 400 fjölskyldur búa hér
enn í bröggum þ. e. um 1500
2000 manns. Auk þess býr
fjöldi fólks í öðru heilsuspill-
andi húsnæði, aðallega göml-
um rakakjöllurum, sem álitnir
eru einhverjar hættulegustu
vistarverur sem til eru fyrir
höm. — Samkvæmt lögum
á heilbrigðiseftirlitið að láta
gera skrá yfir óíbúðarhæft
húsnæði í bænum, það hefur
ekki birt neinar tölur í þessu
sambandi í langan tíma, en
t^lið er að í óíbúðarhæfum
kjöllurum búi fleira fólk en í
bröggunum. Það ber því brýn
nauðsyn til að ríki og bær
bregðist vel við þeirri kröfu
reykvískra verkalýðssamtaka
að gerðar séu fljótvirkar ráð-
stafanir um byggingu leigu-
húsnæðis, sem leigt verði með
það hagstæðum kjörum að að
efnalítið fólk, sm býr í ónot-
hæfu húsnæði eigi þess kost
að taka þær á leigu.
Snorri Jónsson
Eins og sagt var hér áðan
þá hefur meirihluti útvarps-
ráðs beitt heildarsamtökin —
Alhvðusamband Islands — því
misrétti að neita þeim um rúin
í útvarpinu í kvöld. Alþýðu-
sambandið hafði farið fram á
það fyrir nokkru, að fá um
1 x/% klukkustund til umráða
til þess m.a. að rifja upp
þann sögulega viðburð að í
dag eru 35 ár liðin síðan
fyrsta kröfuganga var farin
á íslandi.
Alþýðusambandið ætlaði að
nota umræddan tíma í útvarp-
inu fyrir eftirtalið efni: 1.
Ávarp forseta sambandsins. 2.
Samfelld dagskrá þar sem
þess væri minnzt að 35 ár eru
liðin frá 1. maígöngu verka-
manna á íslandi. Segja átti
stuttlega frá sögu 1. maí er-
lendis, og upphafi 1. maígöng-
unnar á Islandi og rekja lítil-
lega helztu kjörorð, sem
markað hafa daginn hér á
landi. Einnig átti að lesa
nokkur kvæði og kvæðisbrot.
Á milli atriða átti að vera
söngur og tónlist, er valin
væri í samráði við tónlistar-
deild útvarpsins.
Samfelldu dagskrána höfðu
þeir sagnfræðingarnir Sverrir
Kristjánsson og Björn Þor--
steinsson tekið saman fyrir
Alþýðusambandið.
Það væri máske hægt að
skilja afstöðu meirihluta út-
varpsráðs ef engin félagasam-
tök fengju tíma fyrir dagskrá
í útvarpinu, en svo er ekki. Á
þeim 4 mánuðum, sem liðnir
eru af þessu ári hafa 7 fé-
lagasamtök fengið til ráðstöf-
unar tíma í útvarpinu, en þau
eru þessi: Samband bindindis-
félaga í skólum, Slysavarna-
félag felands, Félag ísl. stúd-
enta í Kaupmannah., Bræðra-
lag, félag kristilegra stúd-
enta, Blaðamannafélag Is-
lands, Háskólastúdentar og
síðast en ekki sízt: Bænda-
samtökin.
Það er því augljóst, að
meirihluti útvarpsráðs hefur
beitt Alþýðusamband Islands
herfilegu misrétti miðað við
önnur félagasambönd og þann-
ig lítilsvirt fjölmennustu sam-
tök landsins. I útvarpinu í
kvöld mun því enginn koma
fram á vegum Alþýðusam-
bands íslands:
Islenzk alþýða og alþýða
allra annarra landa berst fyr-
ir friði, frelsi og bræðralagi
allra þjóða. Friðarhugsjónin
hefur verið eitt af aðals-
merkjum verkalýðssamtaka
um gervallan heim. — Kröf-
urnar um frið og allsherjar
afvopnun hafa aldrei verið
brýnni en nú, sem og algjört
bann við tilraunum með kiarn-
orkuvopn, ef mannkynið á
ckki að tortíma sjálfu sér. —
Þess vegna tekur íslenzk al-
þýða undir kröfurnar um frið,
allsheriar afvopnun, bann við
kjarnorkutilraunum, oer bann
við framleiðslu ægivopna
kjamorkunnar.
Islenzk verkalýðshreyfing
tók virkan bátt í sjálfstæðis-
baráttu þióðarinnar, og átti
driúaan hlut að bví að landið
öðlaðist siálfstæði. — Eins er
það nú, að verkalýðshreyfing-
in krefst þess að herinn verði
látinn hverfa af íslandi,
strax og herverndarsamning-
urinn leyfir. — Það mun eng-
inn standa trúrri vörð um
frelsi fslands en verkalýðs-
hreyfingin, enda óskar hún
einskis fremur en að hver þjóð
megi lifa frjáls í landi sínu,
án íhlutunar annarra þjóða.
Verkalýðssamtökin krefjast
12 mílna fiskveiðilandhelgi nú
þegar — þau gera kröfu til að
útrýmd verði herskálum og
öðru heilsuspillandi húsnæði.
Treystum eininguna í verka-
lýðssamtökunum — Lifi sam-
tök alþýðunnar — Lifi Al-
þýðusamband Islands.
Skíðamót Norður-
lands hefst í dag
Akureyri. Frá fréttarit-
ara Þjóðviljans..
Skíðamót Norðulands verður
háð í Hlíðarfjalli við Akureyri
nú um helgina.. Skíðaráð Ak-
ureyrar annast allan undirbún-
ing og framkvæmdir við mót-
ið.
Keppendur verða um 50 tals-
ins frá Siglufirði, Ólafsfirði,
Þingeyjarsýslu, Fljótum, Ak-
ureyri og Eyjafirði. Ennfrem-
ur nokkrir gestir frá Reykja-
vík og ísafirði. Keppnin fer
fram í námunda við skíðahót-
elið sem er í byggingu í Hlíð-
arfjalli og yerða veitingar seld-
ar þar báða mótsdagana. Mik-
ill snjór er nú í fjallinu og
ágætt skáðafæri. Bílfært er
frá Akureyri langleiðina upp
að skíðahótelinu.
Mótið verður sett kl. 4 i
dag, laugardag, af formanni
Skíðasambands Islands Her-
manni Stefánssyni. Keppni í
stórsvigi og göngu fer fram
strax að setningu lokinni..
Mótsstjóri er Svavar Ottesen.
Nýtt dilkakjöt,
Hangikjöt,
Nautakjöt f buff og gúllash,
Niðurskorið álegg.
Kjötbúðir
Skólavörðustíg 12, — Sími 1-12-45,
Barmahlíð 4, — Sími 1-57-50,
Langholtsvegi 136, — Sími 3-27-15,
Borgarholtsbraut, — Sími 1-92-12,
Vesturgötu 15, — Sími 1-47-69,
Þverveg 2, — Sími 1-12-46,
Vegamótum, — Sími 1-56-64,
Fálkagötu, — Sími 1-48-61.
ö Hlíðarvegi 19, Kópavogi.
Borðið ódýran
hádegisverð
og
kvöldverð
í fallegu umhverfi
Miðgarður,
Þórsgötu 1.
Nýreykt hangikjöt,
Alikálfasteik, snittur,
nautakjöt í
BúrlelL
Shjaldborg
við Skúlagötu
Sími 1-97-50.
TRIPPAKJÖT,
reykt — saltað og nýtt
Svið — Bjúgu
Létt saltað kjöt
Verzlunin
Hamraborg
Hafnarfirði
Sími 5-07-10.
HtíSMÆÐUR
gerið matarinnkaupin
hjá okkur
Kaupfélag Kópavogs
Álfhólsvegi 32
Sími 1-96-45
Jarðarberjaplöntur
af tegundinni Abundance, höfum við nú til sölu,
eins og undanfarin vor. Verða afgreiddar í dag
klukkan 13.
Atvinnudeild Háskólans.
Höfum opnað húsgagnverzlun
að Laugaveg 66
Þar sem áður var húsgagnavcrzlun Gunnars
Mekkinóssonar.
Rekum einnig áfram liúsgagnaverzlun
á Snorrabraut 48
HÚSGÖGN AÐEINS UNNIN AF FAGMÖNNUM
Laugaveg 66 — Snorrabraut 48
Símar 16975 og 19112
KvensÉúdent-
ar fefóúa kaffl
Kvenstúdentafélag Islands
gengst fyrir kaffisölu í Sjálf-
stæðlshúsinu á morgun kl. 2.
Kaffisala þessi er til ágóða
fyrir sjóð félagskvenna og á
að verja honum til styrktar
íslenzkri menntakonu. — Kven-
stúdentafélagið hefur nýlega
veitt enskri !konu styrk, Úr-
súlu Brown, lektor frá Ox-
fordháskóla, sem hér dvelur
nú um tveggja mánaða skeið
og vinnur að Edduútgáfu.
Flogfim á
Natofund
Utanríkisráðherra, Guðmund-
ur I.. Guðmundsson, fór í gær
utan til þess að sitja utan-
ríkisráðherrafund Norðuratl-
anzbandalagsins, sem haldinn
verður í Kaupmannahöfn dag-
ana 5.—7. þ.m. 1 för með
ráðheúranum er Hinrik Sv.
iBjörnsson, ráðuneytisstjóri
utanríkisráðuneytisins
(Frá utanríkisráðuneytinu)..