Þjóðviljinn - 10.06.1958, Page 6

6) ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 10. júní 1958
PJÓÐVILJIN
tisoianai: oameimngarnokkur aip»„. „wnoiniuiiuuu .umcjðrar
MaBnOs KJartansson (áb.), SlgurSur ttuomundsson. — Frettantsrjon: J6n
Eiarnason. - BlaSamenn: Ásmundur Sigurjousson ThjOmundur Vigtússon,
Ivar H. Jónsson, Magnús Torfl ÓJatsson. Siorcrjon jonannsson. Auglás-
lngastjóri: Ouðgelr Magnúfsne sfBndSsla, auglýslngar, prent-
smiSja: SkóIavörSustfg V -"-Bnn " - *«*rratarverð kr. 25 á
ne ".áftr unnmvt'r!1! Vr 1 so
PrentsmiðJa ÞJóffvflJOM. ~

Fráleit tillaga
t'ius og greint hefur verið
írá í fréttum eru Bretar
nú að reyna að koma á lagg-
irnar ráðstefnu til þess að
fjalla um landhelgismálið. Er
danska stjórnin látin hafa
frumkvæði að þvi að skinu-
leggja ráðstefnuna eftir að
Færeyingar hafa borið fram
kröfu sína um stækkun land-
helginnar, en Bretar telja sig
hafa kverkatök á dönsku
stjórninni sökum þess hversu
mikilla hagsmuna Danir hafa
að gæta á brezkum markaði
með svínakjöt sitt, smjör og
egg. Eftir brezkum blöðum að
dæma virðist hugmyndin vera
sú að ráðstefnan verði bund-
in við nokkur ríki Vestur-
evrópu sem aðilar eru að Atl-
anzhafsbandalaginu og hafa
verið tilgreind Bretland, Is-
land, Noregur, Danmörk,
Vestur-Þýzkaland og Frakk-
land.
¥*að er skemmst af að segja
*■ að Islendingar telja liug-
myndina um slíka ráðstefnu
algerlega fráleita og munu
ekki taka í mál að eiga að-
ild að neinu slíku uppátæki.
í fyrsta lagi er það stefna
íslendinga, margítrekuð af
öllum stjórnmálaflokkum
landsins, að um landhelgis-
málið verður ekki samið við
neina erlenda aðila. I öðru
lagi er fráleitt að Islendingar
mæti á nokkurri ráðstefnu
sem þannig væri boðað til í
því skyni að flytja mál sitt og
skýra afstöðu og lífsnauð-
syn þjóðarinnar. Tilgangurinn
með samkundu eins og þessari
er sá að hafa Islendinga ein-
angraða og reyna þannig að
brjóta niður andstöðu þeirra
með sameinuðu átaki. Á Genf-
arráðstefnunni var afstaða
íslendinga góð, því þar höfð-
um við ágæta samherja, enda
kom það í Ijós að lokum að
meirihluti þjóðanna sam-
þykkti fyrirfram þá ákvörðun
sem nú hefur verið tekin af
okkur. Við höfum æfinlega
verið ifúsir til að ræða land-
helgismálið, kynna sérstöðu
okkar og lífsnauðsyn, og höf-
um haldið því áfram ár eftir
ár — en hverjum tilgangi ætti
það að þjóna frá okkar sjón-
armiði að loka okkur inni
með þeim þjóðum einum sem
bezt þekkja röksemdir okkar
en eru þó eindregnustu and-
stæðingar okkar?
T þriðja lagi er það fráleit
*- hugmynd að landhelgis-
málið sé eitthvert einkamál
nokkurra ríkja í Atlanzhafs-
bandalaginu, þeirra ríkja sem
hafa verið mótsnúnust okkur.
Ákvörðun okkar snertir la.ngt-
um fleiri þjóðir. Auk þeirra
ríkja sem nú hafa verið nefnd
eru fiskiveiðar á Norðuratl-
anzhafi stundaðar af ríkjum
eins og iBandaríkjunum, Kan-
ada, Irlandi, Svíþjóð, Finn-
landi, Austurþýzkalandi, Pól-
landi og Sovétríkjunum. Sov-
étríkin hafa þegar viðurkennt
hina nýju landhelgi okkar,
og við höfum ástæðu til þess
að ætla að öll þau ríki sem nú
hafa verið talin séu okkur
miklum mun hliðhollari og
skilji betur afstöðu o'kkar en
þau sem Bretar og Danir virð-
ast vilja velja til einhverrar
einkaráðstefnu. Við viljum
kynna og skýra aðgerðir okk-
ar fyrir öúum þeim þjóðum
sem hér eiga hlut að máli —
en ættum við að velja ein-
hverjar úr hópnum yrði val
okkar áreiðanlega mjög á
aðra lund en,1 uppástungur
Breta og Dana.
npíminn ræðir uppástunguna
um takmarkaða ráðstefnu
í forustugrein í fyrradag, og
það er ástæða til að taka
undir ummæli hans. Blaðið
segir: ,,I erlendum blöðum
hefur komið fram, að danski
forsætisráðherrann hyggist að
beita sér fyrir svonefndri
svæðisráðstefnu um þessi mál.
íslendingar eru slíkri ráð-
stefnu mótfallnir, því að hún
er ekki lí'kleg til annars en
hleypa auknu kappi og stífni
í málið. Má í því sambandi
minna á, að danski forsætis-
ráðherrann hefur ekki orðið
við óskum íslenzku ríkis-
stjórnarinnar um að skipuð
yrði sameiginleg nefnd Dana
og Islendinga til að ræða
handritamálið. Vafalaust lít-
ur hann svo á, að slík ráð-
stefna myndi ekki gera mál-
inu gagn í Danmörku eins
og á stendur. Svæðisráðstefna
um landhelgismálið er heldur
ekki líkleg til árangurs nema
síður sé, og því verður að
kynna málið og jafna ágrein-
inginn eftir öðrum leiðum."
T^jóðviljinn vill einnig benda
* dönsku stjórninni á það að
i landhelgismálinu kemur ekki
til greina neinn kaupskapur
í sambandi við fleskhagsmuni
Dana. Það er vel skiljanlegt
að danska stjórnin telji sig
vera komna í klípu, meðan
hún fylgir þeirri stefnu í við-
s'kiptamálum sem tíðkazt hef-
ur um skeið. En hún á aðra
leið og mi'klu betri en þá að
ganga erinda Breta. Hún á
að veita Færeyingum fullt
sjálfstæði til þess að taka
sínar ákvarðanir í landhelgis-
málinu og ræða þær og kynna
á þann hátt sem Færeyingar
sjálfir telja í samræmi við
liagsmuni sína. Þá geta Danir
rætt um sitt flesk og Færey-
ingar um sinn (fisk, án þess
að hvorutveggja sé blandað
saman í þá kássu sem sízt
myndi vera i samræmi við
danska matargerðarlist. Land.
helgismál Færeyinga verða
aldrei leyst nema í samræmi
við hagsmuni Færeyinga
sjálfra, og það er vissulega
tímabært að danska stjómin
skilji jafn sjálfsagðan hlut.
ÁBNI AGUSTSSON:
friðinn er skylda allra
*
alþj óðavettvangi
Þjónusta við
íslendinga á
Fáránleg er sú harnalega
ímyndun marga manna, aðof-
beldi og valdstjóm eigi sér
afmarkað svæði á jarðkringl-
unni, en þar fyrir utan ríki
lýðræði, frelsi og góðvild í
allra garð. Þessi ímyndun er
því furðulegri sem staðreynd-
irnar eru bersögulli um það
að ofbeldishneigðin eins og
flest annað illt blundar í eðli
hinna lægri hvata manns-
skepnunnar og hlossar upp
hverju sinni, eem félagslegar
aðstæður, hagræn viðhorf eða
þ.u.l. eru þeim hagstæð eða
örfandi. Því meir sem menn
eru tengdir veraldlegum efn-
um og háðir hagsveiflum
gæða í lífsbaráttu sinni, því
ríkara svigrúm fá ráns og
yfirgangshvatir þeirra gagn-
vart keppinautum í barátt-
unni um lífsgæðin. Ekki er
ólíklegt að Jesús Kristur hafi
haft þetta eða þvílíkt í huga,
er hann sagði: „Hægara er
úlfaldanum að ganga í gegn
um nálaraugað en ríkum
manni inn í Himnaríki". Vér
Islendingar þekkjum t.d. úr
sögu vorri fram á þennan
dag hvernig veiðihvöt erlendra
skipsstiórnarmanna á íslenzk-
um fiskimiðum hefur leitt þá
oft til ofbeldisverka, hafi
þeir með þeim séð sér færi
til undankomu frá löglegri
refsingu. Og gegn um alla
sösru mannanna blasa við of-
beldis og ofrík’sverk í sam-
bandi við aldahvörf nýrra
trúarbragða, f él a gsm ál a k enn -
inga og lífsskoðana. Enn
munum vér aftöku Jóns Ara-
sonar, biskuns, og sona hans
í síðustu átökum kaþólskrar
kirkiu og lúthersks eiðar á
Islandi. Og á vorum dögum
erum vér daglega heyrnar-
vottar að morðum franskra
hersveita á vanmáttugri þ.ióð
suður í Alsír, seitt þráir unp-
reisn frá nýlenduþrældómi.
Vér höfum emnig hlustað á
þtað í fréttum að stjórn
Bandarík.ianna hafi sagt, að
inni lengur stiórn kommún-
ista í 'ríki á eínu áhrifasvæði,
jafnvel þótt slíka stjórn bæri
að á lýðræðislegan hátt. —
Samtímis þessum vitnisburði
eru margir menn hneykslaðir
yfir því að Rússar skuli
spvrna við gagnbyltingu í
ríkjum Austur-Evrópu, studda
af vestrænum ríkjum. Vér er-
um daglega minntir á hryðju-
verk og ofbeldi gagnvart ein-
stökum mönnum jafnt sem
félagsheildum engu síður á
vestrænum sviðum jarðar en
þeim eystri.
Einn snjallasti leikari
heimsins, hinn gáfaði list-
snillingur Chaplin, hraktist
frá Bandaríkjunum fyrir
skömmu undan ofsóknum yfir-
valda þar af því einu að hann
var ekki sömu skoðunar í
þjóðfélagsmálum og þau og
of virkur í listtjáningu sinni í,
þágu þess er honum fannst
sannast og réttast. Paul
Robeson lifir enn ófrjálsu lífi
í Bandaríkjunum og fær ekki
vegabréf til annarra landa til
þess að þjóna listgáfu sinni
og miðla öðrum unaði af
henni, vegna þess að hann
er unnandi frelsis og jafnrétt-
is fyrir hinn þeldökka kyn-
stofn sinn og eindreginn sósí-
alisti.
Það morar af mörgum því-
iíkum staðreyndum um of-
beldi og ófrelsi engu síður í
vestrænum l"ndum en þeim,
er austar liggja.
Ef þetta er ekki viðurkennt
og augu vor eru blind fyrir
slíkum syndum vestrænnar
menningar, þá verða dómar
vorir einskisvirði og ómyndug-
ir í garð Rússa er þeir sýna
öðrum ofríki. Þá verður felld-
ur sami dómur yfir oss og
Kristur felldi yfir faríseanum
forðum, sem sá flísina í, auga
bróður síns en ekki bjálkann
í sínu eigin auga.
Það hefur kannske aldrei
fremur eu nú verið þörf á
sterkri siðbótalireyfinyu með
sterkum áhuga fyrir þwí að
hefia mannkynið upp úr
svæði hinna lægstu hvata til
ba.ráttu fvrir háleitum mark-
miðum í bróðurlegu samstarfi
allra þióða hvar sem þær eru
staðsettar á þessari jörð.
Þörfin fvrir slíka baráttu er
að sjálfsögðu jafnrík í þessu
efni ba^ði í austri og vestri.
Sú liáskaleaa blekking, að
vissar ættkvíslir eða þjóðir
séu sérstaklega útvalin guðs-
börn ep stórkostlegt guðlast
vegna þess að með henni leita
drottnunargiarnir menn sér
fulltingis Guðs til bess að ráða
fvrír öðrum hióðum og beita
þær h"rðu. Um þetta er sag-
an rík af vitnisburðum. I bví
efni má minna á að hið helga
tákn kristinna ma.nna, kross-
inn, var borið fyrir stríðs-
sveitum Bret.a þegar þeír voru
að brjóta frumstæðar þjóðir
undir heimsveldi sitt og arð-
rán.
Þa.ð leiðir aldrei til friðar
né farsæidar að telia oss trú
um, aS vér siálfir eða ein-
sérleiifi Guðs t.il þess að lifa
og ríkja á jörðu hér. Slíkt
minnir oss óhugnanlega á
sérlevfi gróðafélaga nútímans
og engin skoðun er ókristi-
legri.
Þjóðirnar þurfa að viður-
kenna galla sína hver fvrir
annarri og ieita samstarfs til
umbót.a. Það dugar ekki
fr-oyYiur nú en á dögum Krists
að bakka Guði fvrir að vera
ekki -eins og þessi tollheimtu-
maður.
Það er hátt og kannski
fjarlægt markmið fyrir þjóð-
irnar að keppa að bróðurlegri
nýtingu lífsgæðanna á jörð-
unni og lifa í sátt og sam-
lyndi. Baráttan fyrir því er
þroskandi og ber kristni vorri
glæsilegast vitni og ef hún
yrði upptekin af öllum kristn-
um mönnum myndi hún auð-
velda boðun kristindómsins
meðal heiðinna þjóða og opna
houum betur leið til þeirra en
orðin eih, sem oft eru rauna-
lega langt frá veruleikanum
og lífinu eins og vér lifum því.
I þessu, sambandi minnist
ég þess, að vér Islendingar
eigum einn atburð í sögu
vorri, sem varpar hjörtu Ijósi
til vor enn í dag. Sá atburð-
u. var þegar Þorgeir Liósvetn-
ingagoði forðaði friðslitum.
milli kristinna manna og heið-
inna á Þingvöllum árið 1000
með sinni frægu og vel 'undir-
bvggðu lögsögu, sem báðir
aðilar sættust á. Sú málamiðl-
un, sem þá tókst, er einn
gifturíkasti atburður sögu
vorrar. Hann ætti að minna
oss íslendinaa í dag á það,
hverja afstöðu menntuð smá-
þióð ætti að taka til hinna
stríðandi aðila heimsmálanna,
Nú er bað liósara en nokkru
sinni áður. að sá sem vegur
með sverði mun veginn verða.
1 nútímastvriöld, sem út kynní
að briótast mvndi enginn
sigra. hitt. er mikhi líklegra
að öllu heilbrip’ðu lífi vrði út-
rvmt á i"rðu hér með ólýsan-
legum hörmungum. I lengstu
lög vilium vér trúa bví að
stórveldin, sem liarðast deila,
revni að levsa deilur sínar
með öðru eu sjálfsmorði
stvrjaldar nema briálsemi
grini husri beirra. er morðtól-
nnum stiórna.. Hér virðist val-
ið milli málemið'unar og
stríðs vera ób'kt auðvpldara
en það var á Þingvöúum ár-
ið 1000. Þá voru mögule'kar
fvrir því að annar aðilinn
gæti sigrað. a.m.k. um st.und,
án þess að til útrvmingar
beggia aðila .kæmi. en nú virð-
ist valið vera, aðeins um það
hvort vér vilium evðingu alls
lífs, eða hit.t að sætta oss
við málamið'un á grundvelli
jafnréttis og hiónustu við Ií,f-
ið. án drottnunar eins yfir
öðrum.
Isiendingum ætti að vera
nuðvelt að skilia, að beim
ber a.ð stnnda á grundvelli
friðarins, Sevi beir eítthvað
á albióðavettvangi þá eiga
orð l'RÍrra að hníga til mála-
miðlunar og sætta milli deilu-
aðila. Sama gildir um allar
orðræður vorar heima fyrir
bæði í b'öðum ng á mann-
fnndum og persónulegum við-
ræðum.
Hér er á þetta minnzt vegna
þess að st.undum hefur um of
borið á bví. einkum i blöð-
um að gunnfáni stríðsins hafi
verið hyl'tur og stríðsbumbur
barðar, einkum í garð aust-
rænna ríkia. líkast bví sem.
gert er meðal stríðsbvrstra
b.ióða til bess að undirbúa
hugi fólksins, gera bá æsta í
garð óvina er ráðast skal á, svo
að fórnarlömb stvrialdanna
verði betur v’ð. begar kallið
kemur nt. á. vígvellina. Ekkert
sæmir l-Iendingum verr en að
herma bessa, ógiftnsamlegu
áróðurs'ist eftir stríðsiöt.num
drottnunar og vfirgangsst.efnu,
sem nú standa andsnænis
hinum fornu táknorðum: —
Mene tekel skráðum loeandi
stöfum í be'rra stoltustu
tæknisigrum. Þetta tákn víkur
ekki frá þeim nema þeir lúti
í auðmýkt og þiónustu upp-
Framhald b 10. síðu.
hún myndi aldrei una stund- liveriar t.ilteknar bióðir hafi