Þjóðviljinn - 21.06.1958, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagiir 21. júni 1958
Sigurðnr Guðnason sjötugur
Framhald af 7. síðu.
einn í hópnum og allir hjálpast
að. Eða með öðrum orðum,
meðan maður svíkur ekki mál-
staðinn, sem manni er trúað
fyrir.
— Hefur þú aldrei reynt það?
— Neij. það'held ég ekki.
— En er þetta nú svona ein-
falt? Hafa ekki verið deilur og
átök innan Dagsbrúnar, jafn-
vel í þinni stjórnartíð? Hefur
þú ekki þurft að standa í alls
konar stímabraki við menn?
---Neí, ekki man ég nú eftir
því. Það getur alltaf verið deila
um það í jafnfjölmennu félagi
og Dagsbrún, að stjórn félags-
ins þyki ekki nógu framtaks-
söm, því að hver einstaklingur
krefst mikils af henni. Innan
félagsins eru mismunandi
sterkir og fórnfúsir hópar og
einstaklingar;
Ég hef orðið var við það eftir
ýmis verkföll, að mörgum hef-
ur ekki þótt nógu langt gengið
og ekki baldið nógu fast á mál-
unum, en aðalatriðið er að
vera glöggur á það, hvað mátu-
legt er að fara langt, hvað
heildin þolir, svo að hún standi
einhuga saman. Það má jafnan
stiga næsta skref áfram síðar,
ef grunnurinn er traustur, en
verra er með framhaldið, ef
stígið er fram af. Það hefur
jafnan verið okkar starf í
Dagsbrún að hafa grunninn
traustan. Það gerir ekki svo
mikið, þótt stundum sé misst
af strætisvagninum, eins og
menn segja. Verra er að flana
fyrir hann.
— Hvað hefur haft mest á-
hrif á þig í starfi þínu í verka-
lýðshreyfingunni?
— Mest áhrif á mig hafði
baráttan á atvinnuleysisárun-
um. 9. nóvember var mér mik-
ill reynsludagur, og réttarhöld-
in þar á eftir. Ég lenti í slagn-
um og sagði þeim fyrir réttin-
um, að ég hefði ekki gert ann-
að en það, sem ég mundi gera,
ef ég sæi mann vera að
drukkna. Ég kastaði til hans
kaðalspotta og reyndi að bjarga
honum. Ég var einn í hópnum
— hópi þeirra, sem voru að
farast, og var að reyna að
bjarga mér og öðrum, sem var
líkt ástatt fyrir.
En tekjur mínar voru vinna
í þrjár vikur á mánuði, -— 54
kr. á viku, en nú átti að lækka
það kaup um þriðjung eða láta
mig vinna í þriðjungi lengri
tíma fyrir Þessu kaupi. Ég
sagði þeim, að hefði ég getað
forðað öðrum frá því að liða
það, sem ég og aðrir liðum á
þessum timum, þá var vel til-
vinnandi að leggja sig í þá
hættu, sem þama var.
— Létu þeir nú sannfærast
af þesum rökum þínum?
— Nei, en einn þeirra sagði:
,,Já,, þeir, hugsa öðruvísi, sem
hafa brauðið, en þeir, sem
vantar það“ ,— en hefði bæj-
arstjórninni dottið það í hug,
áður en fundurinn var haldinn,
þá hefðu aldrei nein slagsmáí
orðið. — Þetta er ekki hugleitt,
fyrr en í óefni er komið, af því
verða átökin, og þegar órðin
þrjóta, þá byrja handalögmál.
— En hverja telur þú nú
helztu árangra af starfi Dags-
brúnar?
— Því er ekki gott að svara.
En helztu árangrarnir, sem
venjulega er talað um eru t. d.
'1906 er stigið var geysistórt
spor með ákvörðun vinnutím-
ans, sem áður hafði verið ó-
takmarkaður, og setningu á-
kveðins kaupgjalds, þótt lágt
væri.
1913 fékk félagið hækkað
kaupið í fyrsta sinn. Þá vanh
það fyrsta fimmeyringinn. Það
var eldskírn félagsins í kaup-
gjaldsbaráttunni.
1930 var afnumin næturvinna
og vinnudagurinn styttur um
eina klukkustund og kaupið
hækkað meira en svaraði stytt-
ingu vinnudagsins.
— Hvað var vinnudagurinn
langur eftir styttinguna?
— 9 klukkustundir. Síðan var
vinnudagurinn styttur niður í
8 klukkustundir 1942. Og þá
hófst það, að Dagsbrún og
verkalýðshreyfingunni tókst að
þvinga fram alls konar félags-
lega umbótalöggjöf. Orlofslögin
1942, — fjölskyldubætur 1952,
og síðast var samið um at-
vinnuleysistryggingar 1955 og
lengingu orlofs úr 12 dögum
upp í 18 daga. Atvinnuleysis-
tryggingarnar eru stærsti sigur
okkar, komist þær viðunandi í
framkvæmd.
— Ekki er afrekaskráin lítil,
en hvað getur þú sagt okkur
um bardúss þitt í Dagsbrún
þessi 12 ár, sem þú hefur verið
formaður, Hvernig finnst þér
þetta hafa gengið-
Dagsbrúnarstarfið öll þessi
12 ár einkennist af því, hve
rnanni hefur virzt lítið miða á-
fram. Flest hefur unnizt með
fómfrekum átökum. Það er
skaði fyrir þjóðina að sóa efn-
um og eignum í baráttu, sem
ætti að vera óþörf, því að þeg-
ar sigur er unninn, eru lang-
flestir á einu máli um að
kjarabæturnar hafi verið sjálf-
sagðar.
Manni finnst alltaf, að þetta
hafi gengið seint.
— Þú hefur þá stundum haft
áhyggjur af þjóðarhag. Ég hef
aldrei heyrt það borið á þig.
— Ég hef alltaf talið mig
vera að vinna fyrir þjóðarhag.
Sannfæring mín er, -að þjóðar-
hagur byggist á því, að menn-
irnir, sem vinna og framleiða,
búi við sæmileg lífskjör, og fái
að vinna fyrir þeim. Þeir verða
meiri og styrkari þáttur í
framförum og uppbyggingu
þjóðfélagsins, ef þeir lifa við
góð kjör. Og ég tel það kannski
vera fyrsta skilyrði fyrir ör-
uggum þjóðarhag, að lífsorka
mannanna fari meira í skap-
andi starf og uppbyggingu
þjóðfélagsins en áhyggjur út af
atvinnuleysi og örbirgð.
— En hafa ekki kauphækkan
irnar stundum að þínu áliti
orðið atvinnuvegunum ofviða?
— Nei, hver kauphækkun
hefur búið okkur betra líf og
verið öflugasta lyftistöng át-
hafna og framfara og kippt á-
fram menningu þjóðarinnar og
máð kotungsbraginn af íslend-
ingum.
— Heldur þú þá, að það sé
eitthflert samband milli kaup-
hækkana og aukinnar fram-
leiðslu?
— Já, ein afleiðing af hækk-
uðu kaupi og kröfunni um
mannsæmandi Jíf eru stækkuð
tæki í höndur manna og vinnu-
aflið er betur nýtt. —• Það
skaparmeira líf. — Kaupgjalds-
barátta okkar er eitt mesta
menningarátak þjóðarinnar. —
Menning hverrar þjóðar hlýtur
að miðast við tekjur lægst
launuðu stéttir þjóðfélagsins og
hvað þ’ær geta veitt sér.
— Telur þú þá, að kjarabar-
áttan sé aflvaki allra helztu
framfaranna?
— Já, líttú í kring um þig,
Sjáðu byggingarnar, vegina,
göturnar, skipin, heilbrigði
fólksins, eða mennina, sem þú
mætir á götunni eða ; börnin,
sem eru að fara í skólann. Ef
sæir mannlíí'ið hérna í
Reykjavík, þegar Dagsbrún var
stofnuð, þá sæir þú, hvað við
höfum gert. Og afleiðingin er:
góður og traustur Dagsbrúnai-
félagi er góður þjóðfélagsþegn.
Rússar unnu Englendinga
Framhald af 9. síðu.
Aukaleikur nr. 2
Norður-írland vann Tékkósló-
stóvakíu 2:1 eftir tvífram-
lengdan leik.
Blöðunum kemur saman
um það að úrslit þessi hafi
verið sanngjörn. I hálfleik
stóðu lei'kar 1;1. Það voru
Tékkar sem skoruðu fyrsta
markið og gerði Zikan það
með skalla. McParland jafn-
aði. Rétt fyrir fullan leiktíma
var einum Tékkanum vísað af
leikvelli fyrir að finna að
dómi, og telja bíöðin það vera
í strangasta lagi. Tékkar
héldu þannig áfram 10 í þeim
tveim framlengingum sem til
þurfti og vakti úthald þeirra
og sókn í fyrri framlenging-
unni athygji og furðu. Það
var McParland sem skoraði
sigurmarkið. Irar hafa í tveim
síðustu leikjunum sýnt að
þeir eru að harðna í sókninni
og leika betur og betur, og
þó urðu þeir að leika án
Greggs sem ekki var heill og
markmaðurinn sem kom inn
meiddist líka í byrjun leiks
og lialtraði það sem eftir var.
Náðu írar oft góðum leik
þar sem knötturinn gekk frá
manni til manns. Tékkar áttu
einnig ágæt áhlaup og oft
munaði ekki miklu. Þeir urðu
líka fyrir því óhappi að mið-
herji þeirra meiddi sig og var
haltrandi það sem eftir var,
en þeir héldu áfram að berj-
ast af kappi og leikgleði þrátt
fyrir þetta, og kalla blöðin
það ,,góðan anda“ í liðinu.
Áhorfendur voru aðeins rúm
6 þúsund.
Aukaleikur nr. 3.
Wales vann Ungverjaland 2:1
Úrslit þessi komu á óvart,
því að gert var ráð fyrir að
Ungverjar mundu vinna, en
Wales-liðið í heild lék betur
en áður og nú var John Char-
les virkur í leiknum en það
hefur hann ekki verið í tveim
undanförnum leikjum, og sum
blöðin sögðu að hann hefði
þá tæpast. verið 50 króna
virði.
Ungverjunum tókst ekki að
ráða við Charles og gátu þeir
ekki fundið út hvernig ætti
að taka hann. Ungverjar léku
góða knattspyrnu úti á vell-
inum en þá skorti skotin.
Vörnin var betri helmingur
liðsins. í síðari hálfleik fóru
þeir út í hörku og það með
þeim afleiðingum að einn
þeirra var rekinn útaf. Tichy
skoraði mark Ungverjanna.
Allchurch jafnaði fyrir Wal-
es eftir að hafa fengið góða
sendingu frá John Charles, en
Medwin skoraði síðara mark-
ið.
Waleg náði bezta Ieik sín-
um í keppninni til þessa. —
Leikuriim var aldrei skemmti-
legur eða fjörlega leikinn, og
aðeins , 2800 manns horfði á
þessa viðureign.
17. júnífagnaður í Odtlfelow-
húsinu í Gautaborg
Hér var mikill mannfagn-
aður í gærkveldi þar sem sam-
an var kominn stór hópur ís-
lendinga og sænskumælandi
manna sem hafa mikið sam-
an við íslendinga hér að
sælda. Voru það íslenzki kon-
súllinn hér herra Gullbrand
Sandgren og frú hans sem
stóðu fyrir hófi þessu. Voru
þar flutt ávörp, sungin ís-
lenzk lög og dansað.
Fyrir minni íslands talaði
konsúllinn Sandgren og bað
menn rísa úr sætum og hrópa
ferfalt húrra fyrir Islandi. —
Aðrir sem fluttu þarna ávörp
voru Peter Hallberg, Guðm.
Pálsson og Bjarni Sigurðsson.
Þá söng kona sem gift er ís-
lenzkum manni hér sænskar
þjóðvísur og fleiri lög Og var
það hin bezta skemmtun.
Góðar veitingar voru fram
bornar og mikið spjallað og
rætt um samvinnu Svía og
Islendinga og þá ekki sízt
Gautaborgar og Reykjavíkur.
Stóð skemmtun þessi nokkuð
fram yfir miðnætti.
Frímann.
Þegar þeir höfðu siglt heint yfir flakið, þá hófu
þeir rannsóknir sínar. Sterkir geislar frá kvöld-
sólinni vörpuðu birtu alveg niður að flakinu. Þeir
komu niður á brúna og sáu, að skemmdir voru þar
miklar. Enn einu sinni stóð Brighton í brúnni, þar
sem hann hafði staðið í mörg ár. Brighton leit
á brotna gluggana, ónýtan björgunarbátinn og fisk-
ana sem skutust þar um. „Það er bezt að huga að
áttavitanum", hugsaði hann.
Islaodsmóíið
Framhald af 9. síðu.
Sóknarlínan átti nú sinn
bezta leik á sumrinu, enda
var leikið meir á báða út-
herjana en áður. Beztir í
framlínunni voru þeir Þórður
Þ„ Ríkharður (sem þó gat
ekki leikið af fullum krafti
vegna meiðsla) og Þórður
Jónsson (sem nauðsynlega
þarf að æfa upp að spyrna
með hægra fætinum).
Lið Hafnfirðinga er nú mun
jafnara en í fyrra, enda hafa
verið gerðar á því talsverðar
breytingar. Liðið vann vel
sem heild og reyndi að út-
færa þá leikaðferð (taktik)
sem þjáifari þeirra og fyrir-
liði, Albert Guðmundss., hafði
lagt á ráðin um fyrir leikinn.
Verður ekki annað sagt, en
að þeim hafi tekizt það frem-
ur vel. Vörn Hafnfirðinga
stóð sig sæmilega, einkum þó
Theodór v. bakvörður, sem er
mjög efnilegur nýliði. Fram-
verðirnir Einar og Kjartan
voru vel virkir, sérstaklega
Einar, en Kjartan virtist
skorta úthald er á leið leik-
inn. í framlínunni bar Albert
af, enda var hann alveg í sér-.
flokki. Stjórnaði hann liði
sínu af röggsemi, jafnframt
því sem hann átti nú sinn
bezta leik í lengri tíma. Einn-
ig voru þeir Sigurjón og Ás-
geir með bezta móti og virð-
ast þeir vera í stöðugri fram-
för. Bergþór er enn sem fyrr
mjög fljótur, en skortir knatt-
meðferð. Guðbjörn miðframh,
var mjög breytilegur, mátti
sín lítils gegn Kristni.
Dómarí var Helgi Helgason
og átti 'hahn fremur lélegan
dag. als.