Þjóðviljinn - 27.09.1958, Blaðsíða 1

VILIINN
Laugardagur 27. september 1958 — 23. árgangur — 217. tbl.
„Til hvers er að láta varðskipsmenn
ina okkar leggja sig í lífshættu..
Framkoma landhelgisstjórnarinnar i fyrra-
11

-v
Fjórir fyrir
innan, fimmt-
án fyrir utan
Samkvæmt upplýsingum
frá landhelgisgæzlunni var
brezkur veiðiþjófur innan
landhelgi út af Patreksfirði
í gærmorgun en 13 fyrir ut-
an. Við Langanes voru þrir
brezkir togarar innan en
tveir fyrir utan landhelgis-
linu.
dag vekur undrun og reiSi um land allt
„Til hvers er aö láta varðskipsmetinina okkar leggja
sig í lífshættu dag eftir dag, ef sjálf yfirstjórn land-
helgisgæzlunnar bannar þeim að gegna skyldustörfum
sínum, ef dómsmálaráðherra verndar brezku veiðiþjóf-
ana, þegar herskipin eru fjarstödd með fallbyssur sínar
og ofbeldi.“
Þannig komst einn af les-
endum Þjóðviljans að orði í
gær. Hann á son á einu varð-
skipanna og sagðist varla
skilja í að hann vildi halda.
því starfi áfram, ef yfirstjóm
landhelgisgæzlunnar ætlaði að
halda fast við slíka stefnu.
Fleiri aðstandendur varðskips-
manna hringdu til Þjóðviljans
5 gær, og lýstu allir sárri
reiði yfir þessum atburðum.
Einnig var hringt til blaðsins
af fjölmörgum vinnustöðum í
bænum, og er greinilegt að
ekki hefur hitnað eins i íslend-
iagum síðan Bretar réðust á
okkur 1. september.
Alstaðar má heyra sömu
afstöðuna: Það á ekki undir
nokkrum kringumstæðum að
leyfa brezkum herskipum,
sem beita okkur ofbeldi, að
koma inn í íslenzka land-
helgi. Fiskimönnum er sjálf-
sagt að hjúkra ef þeir koma
á sínum eigin skipum. Verk-
efni landhelgisgæzlunnar er
að vernda hina nýju land-
helgi, og þeirri skyldu ber
sannarlega ekki síður að
fullnægja þótt herskip for-
fallist vegna þess að Breti
hafi fengið botnlangakast.
Einnig var hringt til Þjóð-
viljans frá mörgum stöðum úti
um lanid, og alstaðar var sömu
sögu að segja; enginn verður
til þess að afsaka framferði
landhelgisstjómarinnar. Frétta-
ritari Þjóðviljans í Keflavík
komst þannig að orði, að þar
væri hver maður sár og reiður,
enginn skildi viðbrögð land-
helgisstjómarinnar.
Afsökun, sem ekki er tekin gild
Aðrir en Þjóðviljinn hafa1 víst fæstir hlustendur hafa
orðið varjr við þá reiðiöldu -skilið háttalag hans betur eftir
sem gekk yfir allt land þegar
fréttist af mistökum yfirstjóm-
ar landhelgisgæzlunnar. Her-
mann Jónasson dómsmálaráð-
herra taldi þanriig nauðsyn-
legt að gera þjóðinni grein
fyrir þeirri ákvörðun sinni að
skipa íslenzku varðskipsmönn-
unum að sleppa brezka veiði-
þjófinum sem þeir liöfðu hand-
samað
Hann flutti greinargerð sína
í útvarpið í gærkvöld og munu
Ömengaður atvinnurekenda
óróður í Alþýðublaðinu
Það er til marks um skilning Alþýðublaðsins á
kjarabaráttu verklýðsfélaganna að það birti í fyrradag
ramma á öftustu síðu, þar sem það ræðst enn á Dags-
brúnaVrrienn fyrir að semja ekki um 6% í sumar.
„Mtiriu Dagsbrúnarmenn verða 3x/o mánuð að vinna það
tap upp“, segir blaðið! — en getur þess ekki hvað
gerist eftir 0V2 mánuð! Þetta er nákvæmlega sama af-
staðan og alltaf kemur fram hjá málgögnum atvinnu-
rekenda, eftir hvert einasta verkfall hafa þau reiknað
út hvað verkamenn hafi „tapað“ miklu peningalega .4
því að berjast fyrir rétti sínum og hagsmunum. Sú
var tiðin að Alþýðublaðið réðst hart gegn slíkum at-
vinnurekendaáróðri — nú hefur það forustu um að
flytja hann. 4
■jr En Dagsbrúnarmenn vita betur. Þeir vita af langri
reynslu, að því aðeins hafa þeir sótt fram, því aðeins
hafa þeir orðið stórveldi á íslandi, að þeir hafa barizt
fyrir kjörum sínum og réttindum. Hið sama veit verka-
fólk um land allt sem jafnan hefur notið árangursins af
sókn Dagsbrúnarmanna og mun enn gera það nú, ein-
mitt þegar miklu skipti að verðhækkanastefnunni yrði
svarað á sem eftirminnnegastan hátt.
■fr En leiðtogar Alþýðuflokksing eru miður sin. Þeir
höfðu í áætlunum sínum „miðað við sömu hækkun á
Dagsbrúnarkaupi og H13farkau|>i“ eins og Gylfi Þ.
Gíslason komst að orði. Þeir höfðu ætlað að „koma á
heildarsamningum sem byggjast á útreikningum“ eiris
og Alþýðublaðið lýsir stefnu sinni í gær. En Dagsbrún
hefur sannað nú sem fyrr að hún lætur enga afturhalds-
hagfræðinga reikna fyrir sig; hún reiknar sjálf og fær
rétta útkomu.
en áður. Stöðugar upphringing.
a,r til Þjóðviljans að loknum
lestri ráðherrans gáfu vísbend-
ingu um það.
Dómsmálaráðherra rakti fyrst
söguna með örlítið breyttu
orðalagi frá því sem var á til-
kynningu landhelgisgæzlunnar
um málið í fyrradag og áður
hefur verið birt. Hann sagði
það „deguium Ijósara að fram-
ferði Breta á fslandsmiðum
herfði vakið mikla reiði og
andúð fslendinga sem fer eðli-
lega vaxandi með hverjum degi
Framhald á 2. síðu.
Heildarútgáfa á ritum
Þorsteins Erlingssonar
Tómas Guðmundsson sá um útgáfuna, ísa-
foldarprentsmiðja hf. gaf út
í dag', á aldarafmæli Þorsteins Erlingssonar, kemur út
á forlagi ísafoldai’prentsmiðju hf. fyrsta heildarútgáfan
af ritum skáldsins.
Ritsafn þetta er í þrem
bindum, hvert bindi 315—320
blaðsíður. Taka tvö fyrstu
bindin til ljóðmæla skáldsins og
eru þar á meðal nokkur kvæði,
sem áður hafa ekki komizt á
bók, en þriðja bindið hefur
að gej-ma dýrasögur Þorsteins,
þjóðsagnir, sem hann hefur
skráð, og loks úrval af rit-
gerðum hans og blaðagreinum.
Ennfi-emur fylgir ritunum liin
merka og ýtarlega ritgerð dr.
Sigurðar Nordals prófessors
um Þorstein, ævi hans og
skáldskap.
Skáldið sjálft talar
simi máli
Tómas1 Guðmundsson skáld
hefur séð um útgáfuna og rit-
ar hann formálsorð fyrir
hverju bindi um sig, auk eftir-
mála við allt ritsafnið. I for-
mála fyrsta bindis segir Tóm-
as m.a.: „Það hefði að sönnu
farið vel á þvi, ef aldarafmæli
hins ástsæla skálds hefði ver-
ið haldið hátíðlegt með fræði-
legri heildarútgáfu, þar sem
verkunum væru gerð fyllstu
bóksöguleg skil. Slík útgáfa
var þó aldrei ráðgerð að þessu
sinni, enda hætt við, að mörg-
um unnendum höfundarins
hefði þótt fulllangt að bíða
hennar. Er og mest um það
vert, að skáldið sjálft fái að
tala sínu máli og rit þess séu
almenningi tiltæk í sómasam-
legum búningi. Að því hefur
umfram allt verið stefnt með
þessari útgáfu." Ennfremur;
„Um fyrsta bindi þessarar nýju
útgáfu er fátt eitt að segja.
Auk inngangsritgerðar Sigurð-
ar Nordals tekur það til fyrri
hluta ljóðmælanna, en það er
nánar til greint, Þyrnar eins
Framhald á' 6. síðu.
Islendingar krefjast a8 Bretar hætti
hernaði sínum í íslenzkri landhelgi
SagSi utanrikisráðherra á þingi SÞ, en
vildi samt ekki ,,sœkja Breta til saka"
Þjóðviljanum barst í gærkvöld frá utanríkisráðuneyt-
inu útdráttur úr ræðu Guðmundar í. Guðmundssonar
utanríkisráðherra í almennum umræðum allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna í fyrradag. Ræðan fjallaði að sjálf-
sögðu aðallega um landhelgismálið og sagði utanríkis-
ráöherra í lok hennar að hann vildi „leggja áherzlu á
að það er umfram allt krafa ríkisstjcrnar minnar, að
þegar í stað verði hœtt hernaöaraðgerðum á íslands-
miðum“. En á hinn bóginn hafði hann fyrr í ræðunni
tekið fram: „íslendingar hafa ekki viljaö sœkja Breta
iil saka á alþjóðlegum vettvangi“.
hann um kynþíttamálið í Suð-
ur-Afríku og lýsti fylgi ís-
lands við jafnrétti allra þ.ióð-
flokka án tillits til litarháttar.
bandi á ofbeldi það sem ís-
lendingar hefðu verið beittir
vegna útfærslu fiskveiðiland-
Hér fara á eftir meginatriðin
í útdrættinum úr ræðu utan-
ríkisráðherra:
I fyrri hluta ræðunnar vék
hann að ýmsmn alþjóðlegum
málum eins og afvopnunarmál-
inu, málum nálægari Austur-
landa, stofnun herliðs á vegum
Sameinuðu þjóðanna o.s.frv. Þá
minntist ráðherrann á málefni
Alsír og Kýpur sérstaklega og
lýsti fylgi íslands við sjálfs-
ákvörðunarrétt íbúanna í þess-
um löndum. Ennfremur ræddi
,,Myndi bregðast skyldu
sinni”
I síðari hluta ræðunnar ræddi
ráðherrann aðallega um land-
helgismál Islands.
Ráðherrann sagði að hann
myndi bregðast skyldu sinni ef
hann minntist ekki í þvi sam-
Guðmundur í. Guðnuindsson
helginnar. Hann rakti siðan
nauðsyn Islendinga á vernd-
un fiskimiðanna og gerði ítar-
Framhald á 7. síðu