Þjóðviljinn - 27.09.1958, Blaðsíða 3

Allt tónlistarnám er ókevpis í Sovétríkjjunum
Reykvíkingar hafa undanfarið mikið rætt um mann-
inn sem leikur verk Bachs á harmonikú. Nokkrir þein'a
hafa heyrt leik hans og lýst honum fyrir þeim sem
ekki komust að í Þjóðleikhúsinu.
Frá honum hefur raunar áð-
ur verið sagt í Þjóðviljanum,
og því kannski ekki þörf ao
segja lesendunum að Jurij
Kazakov, en svo heitir mað-
Uíinn, sé .fæddur í Arkange’sk
og hafði þar 6 ára g'amall byrj-
að að læra hjá föður sinum
að leika á harmoniku.
Þegar blaðamenn ræddu við
sovétiistamennjna eftir komu
þeirra hingað um daginn lék
mér hugur á að spjalla örlítið
betur við þennan mann um
þrjú atriði: borgina hans, hann
sjálfan og' hljóðfærið og að-
stöðu ungs fólks í Sovétríkjun-
um til tónlistarnáms. Og hér
■eru svör hans.
Flskijuannabær
— Arkangelsk er mjög göm-
ul borg, eidri en Lenjngrad.
Aðalatvinnuvegur íbúanna eru
íiskiveiðar og skógarhögg, hún
■er einn stærsti fiskimannabær
Sovétríkjanna og þar eru mikl-
ar timburverksmiðjur. Áður
íyrr var þetta hafnarborg fyr-
ir siglingar til Evrópu. Fyrrum
var mjög strjálbýlt umhverfis
Arkangelsk, en nú þéttist
byggðin í nágrenni borgarinn-
ar.
Maðurinn
Jurij Kazakov byrjaði að
læra á harmoniku 6 ára gam-
all. Faðir hans var einnig
harmonikuleikarj og kenndi
honum. Jafnframt lærði Júríj
einnig á píanó. í síðustu
heimsstyrjöld stjórnaði hann
hijómsveit í Rauða fiotanum
og héit áfram tónlistarnámi og'
árið 1952 lék hann meiriháttar
tónverk í sinfóníuhljómsveit.
Tveim árum síðar var hann
ráðinn einleikari hjá fílharm-
oníuhljómsveitinni i Moskva,
cg er nú einn vinsælasti tón-
listarmaður SoVétríkjanna,
undir, en hægri yfir 3.
Hefur víða farið
Hingað koni Júríj Kazakov
úr hljómleikaför um norður-
hluta Sovétrikjanna, þar sem
hann kvaðst hafa leikið fyrir
fiskimenn. Spurningunni um
það hve víða hann hafi leik-
ið utan Sovétrikjanna svarar
hann þannig að hann hafi lejk-
ið í Englandi, Skotlandi, ír-
landi, Belgíu, Hollandi. Frakk-
landi, Sviþjóð, Finnlandi,
Þj'zkalandi, PóIIandj, Ung-
verjalandi og Viet Nam.
Hvað segja þejr
Og hvaða dóma hefur hann
svo fengið í þesum löndum?
Nokkur ummæli: Brezka tíma-
ritið Accordeon segir 1954: J.
K. er fyrsta flokks hljómlistar-
maður, sem túlkar viðfangsefni
»ín >af viðkvæmni og næmurn
skilnjngi. Bristol Evening
Post: Við Bretar eigum áreið-
anlega engan slíkan harmoniku-
leikara. Hann náði í raun og'
veru íulikomnurj^ í tokkötu og
fúgu Bachs í d-moll. (Aðdáend-
ur Bachs í Bretlandi færðu
honum sérstaka gjöf i vjður-
kenningarskyni fyrir leik
hans).
Franska blaðið Marseilles
segir: Harmonjkan leikur eins
og orgel í höndum Júrjj Kaza-
kov. — Hann töfraði áheyrend-
ur með snilli sinni.
Þannig mætti lengi halda á-
fram, og máski geta einhverj-
ir Reykvíkingar fengið tæki-
færi til að hlusta á leik hans
þegar hann keniur aftur til
Reykjavíkur.
Leitað að hæfileika-
möiinum
Og þá er kpmið að þei-'ri
spumingu séni ég' hafði mestan
áhuga fyrir að fá svarað:
— Hvernig er aðstaða ungs
fólks í Sovétrikjunum sem
hefur áhuga fyrir tónlistar-
nárni? Er mjög erfitt fyrir það
að koniast i tónlistarnám og
stunda það?
Ekki gat ég betur séð en
Kazakov fyndjst þetta frá-
niunalega kjánaleg spurning,
en hefur vafalaust kprnizt að
því einhverntíma áður að
blaðamenn virðast ekkj vita
allra einföldustu hluti, og
spyrja í samræmi við það.
—- Það eru þrjú stig tónlist-
arnáms í Sovétríkjunum, svar-
ar Kazakov. Hið fyrsta er í
barnaskólunum, frá 7—12 ára
aidri. Þá tekur við miðskóli
í tónlist: það er 4ra ára nám.
Að því loknu .aaenn farið
á tónlistarskóla og «• það
5 ára nám.
Það er ekki erfitt fyrir ungt
fólk með (óniistarhæfileika að
læra í Sovétríkjunum. Öll tón-
listarkennsla, æðri sem iægri
er ókeypis. í öllum skólum
landsins leita kennarar að
nemendum með tónlistarhæfi-
leika, prófa þá í tónlist. Þeim
sem reynast hafa sérstaka tón-
listarhæfileika stendur til boða
ókeypis nám í tónlistarskóiun-
um. I tónlistarmiðskóhmum fá
rnenn námsstyrki frá ríkinu —
og borga að sjálfsögðu ekkert
fyrir námið. 1 tónlistarháskól-
unum fá duglegustu og efni-
legustu nemendurnir sérstaka
aukastyrki, umfram hipn venju-
lega námsstyrk.
Eftir 5 ára nám í tónlistar-
háskóla geta menn haldið á-
fram námi til að verða kennar-
ar í tónlistarháskóla. Það nám
tekur 3 ár.
Að lokurn fáum við svo að
vita að i hverju lýðvekli Sov-
étríkjanna sé sérstök deild
helguð þjóðlegri tónlist ein-
göngu. — Rússar eru vafalaust
músíkölsk þjóð, en eftir upp-
lýsingar Kazakovs virðist
naumast neitt dularfullt við
það lengur hve Sovétríkin eiga
marga og góðá tónlistarmenn.
J. B.
Hl.jóðfærið
Fyrstu kynnf mín af harrnon-
íku vóru á f^nhverri samkomu
þegar ég var strákur. Þar var
notað eitthvert draggargan,
sem að vísu framleiddi há og
skerandi hljóð, sem mér funcí-
ust naumast eiga mikið skylt
við músík. Aldrei síðan hel
ég getað losnað við þetta við-
horf gagnvart harmoniku og
því varð mér á að segja við
Júríj: Ekki hefði ég haldið að
hægt væri að leika verk eftir
Bach á harmoniku.
— Eg ætla að reyna að láta
ykkur heyra á morgun hvern-
jg mér tekst það, svaraði hann
Svo fræðir hann mig á því að
í Moskva og Tula séu verk- !
smiðjur er framleiði mjög góð-
ar harmonikur, Harmonika sé
þjóðlegt rússneskt hljóðfæri,
alit frá því það var gert á síð-
ustu öld. Að enn séu gerðar
endurbætur á hljóðfæri þessu.
Harmonikan sem Júríj 'leikur
hér á er þannig að hljómborð
vinstri handar nær yfir 4 átt-
1 dag' á Valdi á Hliðarenda,
eins og hann er oftast ka.llað"
ur, hús- og heimilisvörður á
félagsheimili Vals að Hlíðar-
enda, sjötugsafmæli.
Haiui er borinn og bamfædd-
nr í Þingvallasveit eða nánar
til tekið að Kárastöðum, og
ólst þar upp. Hugur Valdi-
mars hneigðist fljótt til smíða
og læi'ði hann þá iðn og vann
lengi við hana. Hann fluttist
hingað til Rsykjavíkur árið
1919 og hefur búið hér
síðan. Sökum heilsubrests gat
hann ekki stundað erfiðisvinnu
og vaið hann að draga sig til
baka frá iðngrein sinni, sem
var honum of erfið, og stunda
léttari störf.
Þegar félagsheimili Vals var
tekið í notkun réðst hann til
umsjónar þar og hefur verið
þar æ síðan, Starf sem þetta
er þó allerilsamt, þar sem
margír koma og margir þurfá
að fá fyrirgreiðslu, en hann
hefur ævinlega reynt að leysa
úr hverri beiðni eftir beztu
getu.
í starfi sínu hefur hann
sýnt mikla trúmennsku og þeir
sem að Hlíðarenda koma munu
Framhald á 7. síðu.
Laugardsgur 27. september 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Júrij Kazakov — til Tuegri —«sí>^Aj«_yið blaðamenn eltir kom-
una til Reykjavíkur. Til vinjst^’p'júlktir hans. Kugujenkó
blaðaf^ítrúií
Mjólk í lausu máli á að íást í öllum mjólkurbúðum
Þunn mjólk — þunnur rjómi — Úldið kjöt —
Undarleg íramkoma slökkviliðsmanns
EINS OG kunnugt er, á að
vera. hægt að fá keyjita mjólk
bæði í lausu máli og í flösk-
um, og er hún þó nokkni ó-
dýrari í lausu máli. Nú er
reyndin sú, að sumar mjólk-
urbúðir verzla ekki með ann-
að en flöskumjólk, og er þá
það fólk, sem verzlar við þær
búðir tilneytt að kaupa mjólk-
ina hærra verði en það annars
þyrfti, og finnst manni hún
þó yfrið nógu dýr í lausu
máli. Ég veit ekki hvort mik-
il brögð eru að þessu i
Reykjavík, en í Kópavogs-
kaupstað hygg ég að flestar
mjólkurbúðirnar liafi ein-
göngu flcskumjólk til sölu, —
og svo auðvitað sælgæti og
ölföng, því að sumar þeirra
a.m.k. eru jafnframt gos-
•drykkja- og sælgætissjoppur.
Vera má, að þ\ú sé hér um
að kenna, að afgreiðsla á
mjólk í lausu máli útheimti
fleiri afgreiðslustúlkur,.en, þeir
sem reka búðirnar, treystast
ekki til að halda efnahags-
legum ballansi með fleira
starfsliði. En af hverju sem
þessi einskorðun við flösku-
mjólk stafar, þá er ófært að
fólk skuli vera tilneytt að
kaupa þessa helztu fæðuteg-
und á dýrasta verði; og til
hvers að vera að gefa upp verð
á mjólk í lausu máli, ef ekki
er jafnframt séð um, að hún
sé á boðstólum í öllum mjólk-
urbúðum? Slíkt kemur a.m.k.
því fólki að litlu gagni, sem
tilneytt er að kaupa, flösku-
mjólk, vegna þess að annað
fæst ekki i búðunum, sem það
skiptir við. — Þá skal þess
getið, að mér finnst mjólkin
alltáf vera að þynnast; um
rjómann tala ég nú ekki,
þetta gutl er langt frá því að
vera neitt, sem hægt er að
kalla rjóma. Ef ég væri einn
um þetta álit, hefði ég senni-
lega ekki vakið máls á því
hér, en það hefur fjöldi fólks
haft orð á þessu við mig og
kvartað yfir því, hve mjólk-
in (ég tala. nú ekki um rjóm-
ann) sé óeðlilega þunn.
ÞAÐ VÆRI synd að segja, að
vel hefði legið á vini mínum,
þegar hann kom úr hádegis-
matnum í gær. Hann kvaðst
hafa sezt glaður að matborð-
inu, enda var á borðum uppá-
haldsréttur hans, saltkjöt og
baunir. En því miður varð
hann að láta sér nægja „reyk-
inn af réttinum“ í þetta sinn
kjötið reyndist nefnilega új-d-
ið, og þar sem nokkrir biUm
höfðu verið soðnir í baunun-
um, svo sem siður er, þá
höfðu þær tekið ýldubragðið
í sig líka, og varð að fleygjæ
hvorutveggja. Ég geri ráð
fyrir, að óhætt muni að
treysta því, að kjötverzlanir
selji ekki vísvitardi úldið
kjöt, en illt er til þess að
vita, að svona lagað skuli eiga
sér stað: kjötið er sannar-
lega það dýr matur, að ekki
má minna vera en fólk fái
það óskemmt úr búðunum, en
þurfi ekki að fleygja heilli
kjötmáltíð í ruslatunnuna.
MAÐUR NOKKUR, sem ekur
vöi'ubíl, var á leið til vinnn
einn morgun. Á Hringbraut-
inni veifaði honum einhver
náungi, og nam bílstjórinn
staðar, en náunginn fór upp
á bílpallinn. Á torginu ætlaði
bílstjórinn svo að sleppa
manninum af, þar eð haim
gerði ráð fyrir að hann ætl-
aði að ná í strætó. En urn.
leið og bíllinn nam . staðar,
kom farþeginn askvaðandi rð
hurðinni bílstjóramegin, opn-
aði hana og spurði í meira
iagi hastur í máli; hvort. bíl-
stjórinn ætlaði virkilega ekkL
að keyra sig lengra, haniv
væri skyldugur til þess. Bi -
stjóranum þótti það kynlept
og spurði hverju það sætti»
Framhald á 7. síðu.