Þjóðviljinn - 18.10.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 18. október 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Yerkfall hjá Aðalverktökum
Samningaumleitanir árangurslausar á
annað ár
í fyrradag hófu vörubílstjórar í Keflavík, Garði og
Sandgerði verkfall hjá Aðalverktökum á Keflavíkurflug-
velli. Vörubílstjórar í Reykjavík hófu einnig samúðar-
verkfall hjá fyrrnefndum atvinnurekenda. Reynt hefur
verið á annað ár, en árangurslaust, að ná samningum.
Jafnframt því hófst samúðar-
verkfall ■ Vörubílstjórafélagsins
R*.
6 listamanna
Höskuldur Skagfjörð opnar í
kvöld samsýningu 6 listamanna
í sjómannaheimilinu á Akranesi.
Á sýningu þessari eru samtals
60 myndir.
Myndirnar eru eftir þessa
listamenn:
Pétur Friðrik,
Nínu Sæmundsson,
Magnús Jónsson, prófessor,
Höskuld Björnsson, eru það
einkum sérlega góðar fugla-
myndir.
Sigfús Halldórsson á rauðkrít-
armyndir frá Akranesi.
Sveinn Björnsson sýnir vatns-
litamyndir.
Höskuldur Skagfjörð hefur
haft samsýningar margra lista-
manna á samtals 6 stöðum úti
á landi í sumar. Aðsókn hefur
verið góð, og hefur fóik tekið
þessum sýningum með fögnuði
Þróttar í Reykjavík hjá' ísl. að-
alverktökum þannig að Þróttar
bílar flytja ekki vörur frá
Reykjavík til Keflavíkurflugvall-
ar fyrir aðalverktaka. —■ Samn-
ingaumleitanir hafa staðið yfir
á annað ár en engan árangur
borið. Aðalverktakar nota mjög
mikið bifreiðir frá varnarliðinu
til flutninga fyrir sig en nota
sama sem ekkert innlenda bíla.
Þessu vilja sjálfseignarvörubif-
reiðastjórar á Suðurnesjum ekki
una, enda eiga þeir við taisvert
atvinnuleysi að búa. Krefjast
þeir hlutdeildar í þeim flutning-
um, sem herbílarnir annast.
Hrapaði
til bana
5Pt}»Vff jfHhr T 1
Það sfys varð s.1. miðviku-
Myndin
til hægri
er frá
Áburðar-
verksmiðj-
unni.
Áburðarverksmiðjan eign ríkisins
Framhald af 1. síðu.
varpinu vísað til nýbyggingar- nokkur annar en ríkið ætti að
ráðs og því falið málið til eiga þetta fyrirtæki, enda lá
svo mikið sem imprað á því, að Er þess því brýn þörf, að af
séu tekin öll tvímæli i þeini
efnum, þar sem hér er um mik-
frekari rannsókna. Á grund-
velli rannsokna þeirra er það
lét gera, var aftur flutt stjórn-
arfrumvarp um byggingu á-
burðarverksmiðju á þinginu
1947, en náði þó ekki af-
greiðslu. Haustið 1948 var
son bóndi áð Ölveskrossi, 73
ára gamall maður, hrapaði í
djúpt klettagil og beið bana.
Slys þetta gerðist nokkuð
og áhuga, en fólk úti á landi | fyrir ofan Ytra-Lágafell í
dag að Þorsteinn Gunnlaugs- þetta frumvarp aftur flutt á
Alþingi nokkuð breytt og verð-
ur að lögum vorið 1949.
1 öllum þeim miklu umræð-
um og athugunum, sem fram
höfðu farið í sambandi við alla
hefur yfirleitt fá tækifæri haft
til að kynnast myndlist, nema
með því að fara alla leið til
Reykjavíkur.
Sýningin á Akranesi mun
vsentanlega vera opin í viku.
RKl-deild stofnuð
Sl. sunnudag var Rauða Kross-
deild stofnuð í Bolungarvík.
Stofnendur voru 45 að tölu og
var Bjöm Jóhannesson skóla-
stjóri kosinn formaður, en með-
stjórnendur Guðmundur Jó-
hannesson héraðslæknir og
Steinn Emilsson kennari. Vara-
stjórn skipa frú Ósk Ólafsdótt-
ir, Einar Guðfinnsson forstjóri
og séra Þorbergur Kristjánsson.
— Framkvæmdastjóri R.K.Í.,
Gunnlaugur Þórðarson, mætti á
stofnfundinum.
Staðarsveit. Þorsteinn var á meðferð málsins í hálfan annan
Biskupsmálið í
allsherjarnefnd
neðri deildar
ferð með Olgeiri syni sínum' áratug, hafði enginn maður
á leið frá Setbergi á Skógar-1
strönd og ætluðu að Hóli í
Staðarsveit. Fóru þeir fyrst
upp á Kerlingarskarð, en
beygðu þar á aðra leið. Þeir
feðgar voru með hrossahóp.
Þeir munu hafa verið ókunn-
ugir leiðinni, en haustmyrkur
var. Olgeir fór af baki er
hann var kominn fram á klett-
astalla, sneri til baka til föð-
ur síns er var á eftir. Fann
hest hans á gljúfurbarminum,
mannlausan. Er talið að Þor-
steinn hafi farið þar af baki,
og fallið fram af gljúfurbarm-
inum í myrkrinu. Olgeir hélt
áfram til bæja og fékk hjálp
til að leita föður síns. Fannst
hann í skriðum niðri í gilinu.
Mun hann hafa beðið bana þeg-
ar við fallið í gljúfrið.
það ljóst fyrir öllum, að fjár-
magn til byggingar þess yrði
ríkið að útvega annaðhvort
með framlögum eða lánum.
Það var fyrst á síðustu stigum
málsins í önnum síðustu þing-
daga vorið 1949, að flutt var
í efri deild breytingartillaga
þess efnis, að verksmiðjan
skyldi rekin sem hlutafélag.
Var breytingartillaga þessi
samþykkt sem 13. gr. frum-
varpsins.
Eins og lögin nú eru, er á-
kveðið svo í 3. gr.: „Verk-
smiðjan er sjálfseignarstofnun,
er lýtur sérstakri stjórn. Verk-
smiðjuna má hvorki selja né
veðsetja, nema heimild sé veitt
til þess af Alþingi." En í 13.
gr. er ákveðið, að ríkisstjórn-
ið hagsmunamál alþjóðar að
ræða.
Áburðarverksmiðjan kostaði
um 130 millj. kr. Þar af nemur
hlutaféð 10 millj., og skulu
aðrir hluthafar en ríkið eiga
2/5 hluta þess, eða 4 millj. kr.
Allt hitt fjármagnið hefur rík-
ið lagt fram sem hlutafé eða
lán. Þessi lán, sem nema um
120 millj., eiga að greiðast af
notendum áburðarins í áburð-
arverðinu. Fjármagn það, er
ríkið lánar verksmiðjunni, á að
greiðast á 20 árum með 5—&%
vöxtum.
Ef h'.utafélagið ætti að fá
eignarrétt verksmiðjunnar, í
stað þess að fylgt verði ákvæð-
um 3. gr. laganna um, að verk-
smiðjan sé sjálfseignarstofnun,
inni sé heimilt að leita eftir þá þýðir það, að þeir hluthaf-
þátttöku félaga eða einstak- ar, sem eiga 4 millj. kr. hlutafé
iinga um hlutafjárframlög og á móti ríkinu, eiga að þessum
ef siík framlög nema minnst 4 20 árum liðnum 2/5 hluta fyr-
, millj kr., skuli ríkissjóður irtækisins, þegar skuldir eru
Eina málið á dagskrá neðri (]eggia fram það> sem á vantar,1 greiddar, og mundu þá þessir
Alþingis í gær var ti,° þegs að hlutaféð nemi 10 2/5 hlutar nema að verðgildi
millj., og skuli þá verksmiðj- 52 mi.]1i. kv. mi*að við pen-
an „rekin sem hliit.afélag“. | ineagi'di 1955 Hins veCTai" er
Þannig standa ákvæði lag- lióst. að hér v"ði um en’-1 ’’■ ’a
anna, þar sem þessu síðara á-, pe’vngavUdi að "íeða, ef ■,T,’rð-
Yfir helmingur myndanna seldur
Sýning Guðmundar frá Miðdal hefur verið fjölsótt und-
anfarið og hafa 27 myndir pegar sélzt, en á sýningunni
er um hálfur sjöttí tugur málverka og 4 höggmyndir.
Sýningin v/erður opin framvegis daglega frá kl. 2-10 e.h.,
en á morgun, sunnudag, frá kl. 10-10. Forseti íslands diktsson< Gunnar jóhannsson,
hefur skoðað sýninguna. — Myndin að ofan er af einu; pétur Pétursson og Björn ól-
málverkanna: Eldfjallalandslag. I afsson
deildar
frumvarp Bjarna Benedikts-
sonar og Ólafs Thórs um breyt-
ingu á lögunum um biskups-
kosningu.
Flutti Bjarni framsöguræðu,
minnti á að samkvæmt lagaá-
'kvæðum frá 1935 væri aðal-
reglan að opinberir embættis-
menn létu af störfum sjötugir.
En sá skilningur hefði strax
komið fram að þetta næði ekki
til biskups íslands. Jón biskup
Helgason hefði orðið sjötugur
1936 en gegnt áfram starfi til
1938, er honum var veitt lausn
samkvæmt eigin ósk.
Nú hafi verið almennt talið
að biskup fengi að sitja til 75
ára aldurs og mikill hluti
prestastéttarinnar skoraði á
lilutaðeigandj yfirvöld að hafa
þann hátt á. Með úrskurð
mætra lögfræðinga að baki
telji kirkjumálaráðherra. það
ekki samrýmast lögum, og
i skuli ekki véfengt að sá skiin-
ingur getl stuðzt við bókstaf
laganna. Því sé nú farið fram
á að heimildin sé gerð ótvíræð
með lagabreytingu.
Enginn annar tók til máls og
var frumvarpinu vísað til ann-
arrar umræðu og allsherjar-
nefndar með samhljóða at-
kvæðum. Þar eiga sæti Gísli
I Guðmundsson, Bjarni Bene-
kvæði hefur verið fylgt. Verk- gildí pening;
smiðjan er sjálfseignarstofnun,
en rekin sem hlutafélag.
Þess misskiinings hefur gætt,
að verksmiðjan væri eign hluta
félagsins, þrátt fvrir skýr
lagaákvæði um hið gagnstæða.
Guðspekivika
heldur enn áfram
að minnka.
Eg dreg mjög í efa, að allir
þeir þingmenn, er léðu breyt-
ingartillögu þeirri, er varð 13.
gr., fylgi sitt á síðustu stigum
málsins vorið 1949, hafi þá ætl-
azt til þess, að brevtingin yrði
notuð til þess að afhenda verk-
smiðjuna einkaaðilum til eignar
að einhverju eða jafnvel ö’lu
Guéspekifélag íslands efnir til ieyti. Miklu fremur er iiklegt,
„guðspekiviku“, er hefst á morg- að þeir hafi litið svo á, að um-
un. mæli 3. g". um, að verksmiðjan
væri sjálfseignarstofnun. yrðu
hin raunverulega gildandi á-
kvæði um eignarrétt hennar.
Það er ekki fyrr en nokkru
eftir að lögin voru samþykkt,
að þess misskilnings fer að
gæta, að verksmiðjan sé eign
hlutafélagsins, þvert ofan í
skýlaus ákvæði 3. gr.
Það er því sjálfsagt, að Al-
þingi breyti þessum lögum í
það horf, sem ætíð var fyrir-
hugað þangað til á allra síð-
ustu stund málsins í þinginu,
felli burt 13. gr. þeirra og sýni
þar með ákveðið þann vilja. að
þetta fyrirtæki sé og eigi að
vera ríkiseign, sjálfseignar-
stofnun, eins og ýmsar aðrar
stærstu stofnanir lýðveldisins, ,
Kominn er hingað til lands
J. E. van Dissel, forseti Evrópu-
sambands guðspekifélaga. Mun
hann dveljast hér í hálfa aðra
viku í boði Guðspekifélags ís-
lands.
Guðspekivikan sem hefst á
morgun, er í sambandi við komu
hans. Flytur hann þrjá opinbera
fyrirlestra og einn fyrir fé-
lagsmenn í vikunni. Allir fyrir-
lestrarnir verða haldnir í guð-
spekifélagshúsinu og hefjast kl.
8.30 síðdegis. Frú Guðrún Indr-
jðadóttir túlkar fyrirlestrana.
Fyrsti fyrirlesturinn er annað
kvöld, en þá leikur Þorvaldur
Steingrímsson einleik á fiðlu,
við undirleik Gunnars Sigur-
geirssonar.