Þjóðviljinn - 02.11.1958, Blaðsíða 6

6) :— ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 2. nóvember 1958
luÓÐVÍÚÍNN
ÚtEefandi: Sameiningarflokkur albýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritgtjórar:
Masnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Préttaritstjóri: Jón
Bjamason. — Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar K. Jónsson, Magnús Torfí Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
iinur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
s_’________:--------------y
Nýjar leiðir
í blaði Alþýðuflokksins á Ak-
-* ureyri, Alþýðumanninum, er
nýlega birt grein um kosning-
arnar til Alþýðusambandsþings
i og hugleitt það sem framund-
an er á þinginu. Telur blaðið
1 líklegt að ef svo fer, að engir
< samningar náist um stjórn Al-
■ þýðusambandsins, verðistjórn-
arkjör „harla tvíeýnt, senni-
i legast svo að á 2—6 atkvæð-
um geti oltið, hver stjómar-
> forystan verður". Og blaðið
heldur áfram: „Má af þessu
1 3jóst vera, að full ástæða sé
til, að hinir eiginlegu verka-
lýðsflokkar, Sósíalistaflokkur-
1 inn og Alþýðuflokkurinn, at-
hugi gaumgæfilega, hvert
þessi átök eru að leiða þá.
í Mundi ekki þá geta farið svo,
að góðgjamir og langsýnir
menn í forystuliði þeirra gætu
■ -orðið ásáttir um skynsamlega
skipan þessara mála, þannig
■ að flokkssjónarmið yrðu lögð
til hliðar, en Alþýðusamband-
- inu yrði kosin sterk fagleg
stjórn, sem í sætu forráða-
menn stærstu forystufélag-
anna í Iteykjavík og Hafn-
arfirði".
TTugmvndir í þessa átt koma
** nú víða fram, bæði opin-
berlega og manna á milli í
verkalýðsflokkunum. Og sízt
• að ástæðulausu. Einmitt kosn-
ingabaráttan til þessa Al-
þýðusambandsþings hefur
sannfært margan um þá
hættu sem vofir yfir verka-
lýðssamtökunum íslenzku ef
verkalýðsflokkarair halda á-
fram að berjast um hvert
verkalýðsfélag, og leita í
þeirri baráttu meira og minna
óæskilegra bandamanna. Þetta
er þeim mun hörmulegra sem
mjög sjaldan kemur fram í
verkalýðsfélögunum í seinni
tið verulegur og djúpstæður
ágreiningur manna úr Alþýðu-
flokknum og Sósialistaflokkn-
um um hagsmunamálin, þeg-
ar slíks verður vart, eins og
í árásunum á Dagsbrúnar-
•stjórriina í sumar og haust
vegna samningsmálanna, er
þar um að ræða pólitíska and-
stöðu, uppblásna af annarleg-
\xm hvötum og í beinu sam-
bandi við baráttu Sjálfstæðis-
flokksins að ná tangarhaldi á
verkalýðsfélögunum. Er lítill
1 efi á að innan verkalýðs-
hreyfingarinnar geta Alþýðu-
flokksmenn og sósíalistar
staðið hlið við hlið í hags-
munabaráttunni, og hitt jafn-
víst að til þess að verkalýðs-
hreyfingin geti háð þá bar-
áttu með mikíum og varan-
legum árangri, verða verka-
lýðsflokkarnir að samfylkja
heils hugar í verkalýðsfélög-
um landsins og í Alþýðusam-
bandinu.
egar það tekst gæti það orð-
ið fyrsta skrefið til enn
víðtækari samvinnu hinna
tveggja verkalýðsflokka, til ó-
metanlegs gagns fyrir íslenzka
alþýðu. Náin samvinna Al-
þýðuflokksins og Sósíalista-
flokksins í verkalýðsfélögun-
um og Alþýðusambandinu
gæti orðið upphaf á nýrri og
hraðri sókn íslenzkrar alþýðu,
er í vaxandi mæli sameinaði
krafta sína og tækist að, lok-
um að skapa einn sterkan og
samhentan sósíalistískan
verkalýðsflokk, er væri þess
megnugur að leiða alþýðuna
á tiltölulega skömmum tíma
til úrslitasigra í stjómmála-
baráttunni á íslandi. Minna
má á, að Sósíalistaflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn hafa um
tuttugu ára skeið haft mjög
svipaða stefnuskrá og lög,
enda þótt starf þeirra hafi
sjaldnast þótt bera þess merki.
Sósíalistaflokkurinn var stofn-
aður með þeirri ætlun að
hann væri og ætti að verða
nógu rúmur til þess að bæði
kommúnistar og eósíaidemó-
kratar gætu unnið þar sam-
an sem flokksbræður. Geta
má þess, að í skýrslum Al-
þýðuflokksins til alþjóðasam-
taka sósíaldemókrata er talið
fram á síðustu ár að margir
íslenzkir sósíaldemókratar séu
flokksmenn í Sósíalistaflokkn-
um, enda þótt slík aðgrein-
ing hafi aldrei tíðkazt innan
þesa flokks og flestir félagar
hans kosið að nefna sig sós-
íalista, bæði þeir sem upphaf-
lega stofnuðu flokkinn og
komu annars vegar úr Komm-
únistaflokki Islands og hins
vegar úr Alþýðuflokknupi, og
hinir sem síðar hafa gerzt
flokksmenn.
lTTinnzt er á þessi atriði
varðandi verkalýðsflokk-
ana í því skyni að taka undir
við Alþýðumanninn og þær
raddir úr Alþýðuflokknum
sem undanfarið hafa talið
nauðsyn bera til þess að sós-
íalistar og Alþýðuflokksmenn
hæfu samstarf í verkalýðsfé-
lögunum og í Alþýðusamband-
inu. Tvimælalaust er vilji til
slíks samstarfs vaxandi í báð-
um íslenzku verkalýðsflokk-
unum, og veltur á miklu fyrir
framtíð verkalýðshreyfingar-
innar á íslandi, fyrir framtíð
íslenzkrar alþýðu og íslenzku
þjóðarinnar, að þessir flokk-
ar, Alþýðuflokkurinn og Sós-
lalistaflokkurinn, finni sem
fyrst leiðir til farsæls sam-
starfs. Vilji af beggja hálfu
til að leggja áherzlu á það
sem sameinar fremur en hitt
sem sundrar, á brennandi þörf
íslenzkrar verkalýðshreyfing-
ar í nútíð og framtíð freiwur
en deilur fortíðarinnar, yrði
áreiðanlega til þess að sam-
starfsleiðimar yrðu auðfundn-
ari. Og ekkert er líklegra en
'að bróðurlegt samstarf í
verkalýðsfélögunum og Al-
þýðusambandinu efldi gagn-
» — -------------———
Skáldaþáttur
____Ritsljóri: Sveinbjörn Beinteinsson_
Brynjólfur Oddsson var
eiginlega fyrsta skáld Reyk-
víkinga og má þvi teljast fyr-
irrennari Tómasar og Matt-
hfasar. Að sönnu höfðu skáld
einatt búið í Reykjavík en
staðurinn eða bæjarbragurinn
varð þeim ekki yrkisefni.
Brynjólfur var fæddur á
Reykjum í Lundarreykjadál
árið 1824. Oddur faðir hans
var sonur Jóns ísleifssonar í
Stómbotni, sem mikil ætt er
frá komin. Guðrún Sigurð-
ardóttir seinni kona Jóns Is-
leifssonar og móðir Odds Var
afasystir Jóns Sigurðssonar
forseta.
Árið 1848 kom CBrynjólfur
til Reykjavíkur og hóf bók-
bandsnám hjá Agli Jónssyni
bókbindara. Vitanlega var
Brynjólfur búinn að yrkja
margt áður en. hann kom til
Reykjavíkur og til em eftir
hann lagleg kvæði frá æsku-
ámm. En í Reykjavík fann
hann sér ný yrkisefni og á
fyrstu árum sínum þar orti
hann beztu kvæðin sín. Á
þessum árum bar margt til
tíðinda hér á Islandi: Norð-
kvæmt traust og eyddi þeirri
tortryggni sem enn rfs allt-
of víða milli sósíalista og Al-
þýðuflokksmanna, torveldar
allt samstarf og skemmtir
skrattanum.
lendingar fóm fjölmennir í
uppreisnarhug til Gríms amt-
manns, skólapiltar í Reykja-
vík gerðu uppreisn gegn
Sveinbirni Egilssyni rektor,
danskir hermenn vom sendir
hingað, og 1851 var Þjóð-
fundurinn. Allt þetta Varð
Brynjólfi að yrkisefni. Hann
orti einnig um lifnaðarhætti
Reykvíkinga og lýsir yfirleitt
betri hliðinni á bænum og
bæjarbúunum. Þótt íbúar
Reykjavikur væru þá aðeins
tiu til ellefu hundmð var þ'ar
um flesta hluti ólíkt því sem
í sveitum gerðist. Svo segir
Brynjólfur meðal annars í
kvæðinu Reykjavíkurbragur:
Sem ég brag með lystugt lag,
því ljóðin slík
réttvel haga Reykjavík,
ei er fagurt dul á draga
dæmin gleðirík,
fá sem lítum lík.
Meistarahöndum húsin vönduð
haglega skreytt......
Að Dómkirkjunni drengir
kunria
dást sem má,
snilldar unnið verk þar sjá. .
Menntagyðjur óðs við iðju
uría sér,
skóla styðja störfin hér,
eins prentsmiðjan íslandsniðj-
um
ein sem landið ber
næsta nytsöm er.
Vom láði Alþing áður
elfdi dug,
sést hér háð við sævarbug;
dómara ráðin reynd að dáðum
réttinum stoð öflug
veita vörn og hug.
Búning skreyta sinn hér-
sveitir
sjáum ríkt,
sumum veitir virðing slíkt;
í mörgu breyta að megi heitap,
mun það varla ýkt,
sið útlendra líkt.
Sílgræn túnin svarðardúni
sveipuð þétt,
blasa núna breið og slétt .. .
Á sumum stöðum bjarkar-
blöðin
blika smá,
gullinn röðull geislum þá
skúra hröðu skini glöðu
skreytir til að sjá
húsaþökin há.
Skemmtigöngur skemmta
löngum
skötnum hér,
svo staðarins þröng á stræt-
um er,
hljómía söngvar, sézt á öngv-
um
sorg, því kæti lér
allt sem augað sér.
Að Skólavörðu ganga er gjörð
að gömlum sið ,
sést um fjörð og flatlendið;
sem bráiðist hjörð um blómg-
an svörð
Frámhald á 11. siðu.