Þjóðviljinn - 07.11.1958, Síða 3

Föstudagur 7. nóvember 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Heilsað upp á austurþýzkan skipstjóra Biskupsntálið komið
sem var lítið uin blaðamenn gefið til þriðju umræðu
¥¥ann var ekki sérlega blíður á
manninn, þessi ungi snagg-
aralegi maður sem ég haíði
upp á eftir nokkra leit í austur-
þýzka togaranum Leuna sem lá
hér í höfninni. Það var skipstjór-
inn. Honum var lítið um biaða-
menn gefið, það sást á því
hvernig hann yppti öxlunum.
Og; það var varla við öðru að
búast, þetta hafði verið erfiður
túr og iítið hafzt upp úr krafs-
inu. Fá svo blaðamann í heim-
sókn ofan á alit saman.
Þeir höfðu lagt af stað frá
Rostock 20. október og haldið á
íslandsmið. Það hefur verið afla-
brestur við Noreg að undan-
' förnu. En á leiðinni hingað veikt-
ist einn skipverjinn og í ijós
kom að ratsjáin var i óiagi. Það
var því farið til Reykjavíkur,
maðurinn lagður í sjúkrahús og
látið gera við ratsjána. Að því
Joknu var haldið út á veiðar. En
það var lítill fiskur, 20—00
körfur í hali. Og svo skall á ofsa-
rok, átta vindstig, . og veðrið
versnaði enn, tiu vindstig norð-
austan.
Skipstjórinn, hann heitir I-Iar-
aid Langhinrichs, hefur kingt ó-
beit sinni á blaðamönnum, hann
að veiðimennsku haös. Ofan á
allt annað. Og hann sem hafði í
fyrra skiiað mestum arði alira
þeirra 20 logara sem félag hans,
Fischkombinat Rostock, gerir út.
Harald Langhinrichs er þrí-
lestir, 29 skipverjar. Og honum
hefur gengið vel, hann hefur
haft sama mannskapinn all-
an tímann.
Það er vel búið að togarasjó-
mönnum þar eystra. Meðalmánað-
Rökstudd dagskrá um írávísun íelld
í neðri deild með 15:11
Á fundi neðri deildar Alþingis í gær var biskupsmáliö
svonefnda til 2. umræðu og er sýnilega hlaupinn hiti í
málið.
Langhinrichs sliipstjóri flettir dagbóldnni.
tugur og fór á sjó 14 ára gamall,
enda fæddur • og alinn upp í
ilantborg, hinni fornu Hansa-
borg. Þetta var á stríðsárunum,
en hann var léttadrengur á kaup-
skipi, sem sigldi á norskar hafn-
Leuna í Beykjavíkurliöfn
veit nú að ég er ekki frá Morg-
unblaðinu. Hann situr gagn-
vart mér í snotrum klefa sínum
og blaðar í dagbók skipsins. Jú,
það vo.ru tíu vindstig og engan
fisk að fá, ratsjáin reyndist enn
ver.a í ólagi og við bættist smá-
vegis vélarbilun. Sjaldan er ein
báran stök. Þetta virtist ætia að
verða misheppnuð veiðiferð. ekki
um annað að gera en halda til
hafnar,_ fá gert við það sem af-
laga hafði farið. Og hugsa ráð
sitt. Það virtist.vera sama veiði-
leysið við ísland og hafði verið
við Noregi, og reyndar sárafáir
togarar að veiðum liér, aðallega
nokkrir Englendingar að skyldu-
dundi í landheigi. Það var því
bezt. að athuga rniðin við Ný-
fundnaland, þangað iiggur
sti'aumurinn. Útgerðinni er sent
skeyti og hún fellst á þá hug-
mynd.
Það verður þvi að afla nýrra
vista og olíu. Og losna við þenn-
an slatta sem var í lestinni.
Hann væri hvort sem er orðinn
ónýtur þegar komið væri til
heimahafnar eftir þriggja vikna
útilegu. Byrja á nýjan leik. En
þegar til Reykjavíkur er komið,
fr.éttir skipstjóri að Morgunblað-
ið hafi verið að hreyta í hann
og skip hans ónoíum, gera gys
artekjur háseta á Leuna voru á
síðasta ári 965 mörk, það er
ærið fé þar. Þeir hafa þriggja
vikna oriof og frían dag í landi
fyrir hvern sunnudag sem þeir
eru á sjó. Útgerðarfélagið á or-
Bjarni Benediktsson var fram-
sögumaður meirihluta nefndar-
innar, sem leggur til að frum-
varpið verði samþykkt, en hann
er flutningsmaður frumvarpsins
ásamt Ólafi Thórs.
Gísli Guðmundsson er einn í
minnihluta nefndarinnar. Flutti
hann framsöguræðu og lagði til
að málinu yrði vísað frá með
rökstuddri dagskrá.
Flokksbróðir Gísia, sr. Svein-
björn Högnason talaði tvisvar
og mælti eindregið gegn frum-
varpinu, og urðu allsterkieg
orðaskipti milli hans og Bjarna
áður lauk.
Rökstudda dagskráin var felkl
með 15 atkvæðum gegn 11, en
1. gr. frumvarpsins samþykkt
með 16:10 atkv., og til 3. um-
ræðu var málinu visað með 16
atkv. gegn 9.
Loftvarnanefnd verði lögð niðnr
-I n rr o Y I t'l
Framhald af 12. siðu. | stæður. Hjálp í viðlogum og
laun árum saman fyrir engin hjúkrun sjúkra ætti að vera
störf.
Þótt ég beri þessa tillögu
fram, er ekki þar með sagt,
að ég sé mótfallinn hverskonar
ráðstöfunum vegna ófriðar-
hættu. Eg er mótfallinn tilveru
stórrar nefndar, sem ekki ger-
ir svo mikið sem depla auga,
og ég meira en efast um fulla
lofsheimili þar sem sjómenn ' gagnsemi þeirrar milljónasóun-
ar sem hér hefur átt sér stað
a áttunda ár. .
ir. Og hann kunni svo vel við
sig í Noregi pð hann varð þar
eftir þegar stríði lauk, sneri
fyrst heim 1947. En í Hamborg
var ekki við neitt að vera. Heim-
ili hans var í rúst, faðir rhans
fallinn frá. Hann fór til skyld-
menna sinna sem bjuggu í ná-
grenni Rostock. En hcnn var sjó-
maður, undi sér ekki í landi.
Ilann dreymdi um að eiga yfir
skipi að ráða, og draumurinn
rættist. Hann fór á stýrimanna-
skóla. Iíann stóð að vísu með
tvær hendur tómar, en náms-
launin voru rífleg, nægðu fyrir
öllum nauðsynjum, 150 mörk á
mánuði, þar af 110 í bækur,
fæði, húsnæði og þjónustu á
heimavistarskóia, 40 mörk af-
gangs. Ekkert kóngaiíf kannski,
en hægt að einbeita sér að nám-
inu, tryggð afkoma. Og eigi mað-
ur konu, þá fær bún sín 100
mörk, og það eru greidd 50 mörk
með hverju barni. Það er þvi
líka séð fyrir fjölskyldunni.
Og þarna lauk svo Langhinr-
ichs prófi, gerðist fyrst skipstjóri
á litlum togara, þeim sem Þjóð-
verjar kalla „logger“, það eru
þannig skip sem væntanleg eru
hingað á naestunni. Og nú er
hann búinn að vera með Leuna í
tvö ár, nýju skipi frá 1954, 664
geta dvaiizt í sumarfríi sínu sér
að kostnaðarlausu. Það er að
sjólfsögðu búið hvers konar
þægindum og þar er margt að
una sér við. Auk þess eiga skip-
verjar aðeang að sérstöku
hvíldar- og hressjngarhæli. Dvöl
þar er einnig ókeypis, en þang-
að komast menn aðeins að
fengnu læknisvottorði, að heilsan
sé ekki í fullu lagi. Mönnum eru
greidd full laun á meðan verið
er að hressa upp á þá, það ei
miðað við meðaliaun þeirra á
síðasta ári. Allir þeir sem verða
ófærir til vinnu vegna slysa á
sjó — og sama máli gegnir
reyndar um verkamenn í landi
— fá einnig full meðallaun síð-
asta árs í örorkubælur meðan
þeir eru óvinnufærir.
Við skoðum skipið, það virðist
allt vera mjög vandað og eftir-
tektarvert hvað öllu er vel við
haldið, hreinlegt og snyrtilegt,
hér eru Þjóðverjar um borð. Há-
setarnir búa í tveggja manna
mjög rúmgóðum klefum, við lít-
um inn, það er enginn heima.
Við skoðun stjórntækin, fiskileit-
artæki, dýptarmæli, rafknúið
stýri, hálfsjálfvirk miðunarstöð
— það er augljóst af svip skip-
stjóra að þetta er mesta þarfa-
þing, allt nýtt af nálinni, nema
ratsjáin, — hún er frá 1954.
Leuna er einn af 20 togurum
útgerðarfélagsins og með þeiijj
elztu. Sá elzti er sex ára, Leuna
er fjögurra ára. Skipin hafa öll
reynzt vel og eru þó á vissan
hátt frumsmíðar hins unga
skipasmíðaiðnaðar Austur-Þýzka-
lands. Það er ástæða fyrir okk-
ur íslendinga að gleðjast yfir
gengi þessara skipa: við eigum
nú von á tólf nýjum fiskiskipum
frá Austur-Þýzkalandi.
Við kveðjum skipstjóra og ósk-
um honum góðrar ferðar. Og
vonum' að honum sé ekki eins
meinilla við blaðamenn og áð-
ur.
ás.
Erlendis benda glöggir menn
á og leggja á það áherzlu, að
ef styrjöld skellur yfir, þá
verði björgun mannslífa ekki
fyrst og fremst komin undir
dýrum tækjum og margbrotn-
um útbúnáði, heldur mann-
fólkinu sjálfu og viðbrögðum
þess. Vörn borgaranna er bezt
borgið með því að kenna þeim
sjálfum björgunarstörf, slysa-
og sjúkrahjálp, fræða þá um
eðli hættunnar og livernig bezt
verði við bfugðið við gefnar að-
rnaSnr Nord-
maimslaget í
Aðalfundur Nordmannslaget,
félags Norðmanna í Reykjavík,
var haldinn 29. októher s. 1.
Fráfarandi formaður félagsins,
Othar Ellingsen ræðismaður,
baðst undan endurkjöri og var
Thomas Haarde verkfræðingur
kjörinn í hans stað. Varafor-
maður var k jörinn Einar Farest-
veit forstjóri, en aðrir í fé-
lagsstjórninni eru frú Ingrid
Björnsson gjaldkeri, Ivar Org-
land ritari og Arvid Hoel
vararitari.
skyldunám í öllum unglinga-
skólum. Eitt sinn samþykkti
bæjarstjórn tillögu mína í þá
átt, en um framkvæmd hef ég
lítið heyrt.
Að "ðru leyti eiga ráðstafan-
ir vegna ófriðarhættu að fram-
kvæmast innan vissra starfs-
hópa. Lögreglan annast sinn
útbúnað og sína þjálfun. Hið
sama gerir slökkviliðið. Hjálp-
arsveitir lækna og hjúkrunar-
liðs gæti borgarlæknir skipu-
lagt. Verkfræðingar bæjarins
gætu lagt sitt fram o. s. frv.
Rauði krossinri á hér einnig
hlutverki að gegna.
Það er þjálfun og skipulagn-
ing mannaflans sem mestu máli
skiptir, helzt hvers einasta
borgara, en einmitt það hefur
loftvarnanefnd öðru fremur
vanrækt.
íhaldið, flokkurinn sem mest
allra flokka leiddi hernámið
yfir landið — og þar með tor-
tímingarhættu yfir þjóðina ef
til striðs skyldi koma, eini
flokkurinn sein gert hefur var-
anlegt hernám Islands að
r.tefnuskrá s’nni, brást ckvæða
við þessa ti’lÖgu. Einkum þó
borgarstjórinn, maðúrinn sem
fyrir 12 árum sagði: aldrei er-
lendan her á Islardi á fHðar-
tímum. Þau orð voru mælt áð-
ur en bandaríska dollaravaldið
beygði hann eins og visið strá.
Röksemdafærsla íhaldsins var
í senn barnaleg, heimskuleg og
ósvífin. Frá umræðunum verð-
ur nánar sagt síðar. — Til-
lögu Alfreðs var vísað til um-
sagnar loftvarnanefndar —
sem borgarstjóri fullyrti að.
vi’di umfram allt fá að sitja
áfram og hirða sín laun!
20
ára
Sóséaissfaflokksiits
verður haldið hátíðlegt laugardaginn 22. nóvember (ekki þann
8. eins og áður var auglýst) klukkan 7 e.h. að Hótel Borg.
Verð aðgöngumiða kr. 150,00 (matur innifalinn). Þátttakendur
eru beðnir að gefa sig fram á eftirtöldum stöðum: Sósíalista-
féiagi Reykjavikur, sími 17510, Sósíalistaflokknum, sími 17511,
Mál og menningu, sími 15055, Bókabúð KRON, sími 15325 og
Þjóðviljanum, sími 17500.
Dagskrá auglýst síðar.
AFMÆLISNEFNDIN. }