Þjóðviljinn - 22.01.1959, Blaðsíða 7

Fimmtudagiir 22. jaiíúar 1959 — ÞJÓÐVILJINN •— (7
Á forsíðu blaðsins í dag
er kaupskerðmgarfrumvarp
ríkisstiórnarinnar rakið
efnisfega. Hér á eftir birt-
ist frumvan>ið í heild fyr-
- ir þá sem athuga vil ja nán-
ar einstök atriði þess.
1. gr.
Frá 1. febrúar 1959 skal
greiða verð'agsuppbót á laun
og allar aðrar greiðslur, er
fylgja kaupgreiðsluvísitölu,
samkviémt vísitölu 175 stig.
Á bótaupphæðir bær. sem á-
kveðnajBs .eru í II. kafla laga
nr. 2.4/1956, um almanna-
tryggingar, svo og í 37. og
38. gr. sömu laga, skal bó
frá sama tíma greiða verð-
lagsuunbót samkvæmt vísi-
tölu 185.
Ákvæ.ði 1. málsgr. bessarar
gr. giida á hliðstæðan hátt
um ákvæðisvinnutaxta, sem
byggð'r eru á tímalaunum, .
vikulai’mim eða mánaðarlaun-
um. Lækkun ákvæð’'svinnu-
taxta. frá 1. febníar 1959 skal
nema sama hnndraðshluta og
lækkam sú, er verður á við-
komandi tímalaunum, viku-
launum eða. mánaðariaunum
samkvæmt 1. málsgr. be."snr-
ar gr
Aksturstaxtar vörubifreiða
og fólksbif^eiða frá 1. febrii-
ar 1959 ’ækka sem svarar nið-
urfærslu lauua bifreiðastióra í
taxtagrundvelli til samræmis
við lækkun. kaupgreiðsluvisi-
tölu í 175 stig, miðað við hæð
hennar bá er ákveðin var sú
launanpnhæð, sem er í taxta-
grundveili við gildist.öku lag-
anna. 'fsánia ska.l gi’ria um
alla aðra taxta og gjöld, sem
fylgt Ká'fa breytingum á laun-
um viðknmand.i starfsstéttar
samkvæmt þeim taxtagrund-
velli. sém í gildi hefur verið
á hvernim tíma.
Nú eru lautt ákveðin með
samnmri eða á annan hátt
fyrir giidistöku laganna sem
heildarkun, án bess að grunn-
laun séu tiltekin sérstaklega,
og skulu þau þá lækka frá
1. febriar 1959 í h'utfaúi við
lækkun kaupgreiðsluvísitölu í
175 istig, miðað við hæð henn-
ar, er launaupphæðin var
ákveðin.
2. gr.
Vísita'a viðhaldskostnaðar
húsa í F.e.ykjavík 1. desember
1958 skal reiknuð á ný til
samræm’s við kaupgreiðslu-
vísitölu 175 stig að því er
snertir launaliði fyrrnéfndrar
visitölu, og eftir henni skal
reiknuð uý húsaleiguvísitala,
sem pð öðru leyti er miðuð
við verðlag bennan dag.
Húsaleigá, sem samkvæmt
leignsomningi fvlgir húsa-
leigindsitala, skal á tímabil-
inu 1 febr.—31. marz 1959
greidd pftir þeirri húsaleigu-
vísitölu er reikna skal sam-
kvæmt fyrri málsgr. þess-
3. gr.
Þá er vísitala framfærsln-
kostnpður með grunntölu 100
1. mPT7 1950 er reiknuð mið-
að við verðlag í bvriun mén-
aðanna. febrúar og marz 1959,
skal míða húsnæðkslið hennar
við þá vísitölu viðhaldskostn-
aðar, er reikna skal sam-
kvæmt fyrri málsgr. 2. gr.,
að svo miklu levti sem. hús-
næðisliður visitölu fram-
færelukostuaðar fvlgir vísi-
tölu viðhalidskostnaðar.
4. gr.
í kauplagsnefnd eiga sæti
þrír menn, einn skipaður eft-
ir tilnefningu hæstaréttar og
er hann formaður, en hinir
eftir tilnefningu . Alþýðusam-
bands Islands og Vinnuveit-
endásambands lelands, hvoru
um sig. — Nefndin vinnur
störf sín í samráði við Hag-
stofu íslands.
Kostnaður við nefndina,
I. maí 1959. Telcur þetta jafnt
til þeirra breytinga verðlags-
grundvallar landbúnaðarvara,
sem ákveðnar eru samkvæmt
8. gr. þessara laga, sem til
þeirra þreytinga á honum,
sem ákveðnar eru samkvæmt
II. kafla laga nr. 94/1947, að'
svo miklu leyti sem þær leiða
af greiðslu verðlagsuppbótar
á laun síðan 1. maí 1959.
Kaupgreiðsluvísitala sú, er
KAUPSKERÐ
INGAR
FRUMVARPIÐ
þar á meðal þóknun til nefnd-
armanna, greiðist úr ríkis-
sjóði eftir ákvörðun ráðherra.
Hinn 1. marz 1959 skal
taka gildi nýr grundvöllur
vísitö1 u framfærslukostnaðar i
Revk.iavík, samkvæmt niður-
stöðum neyzlurannsóknar
þeirrar, er kauplagsnefnd hef-
ur framkvæmt í samráði við
Hagstofuna. Skal útgjalda-
upphæð hins nýja vísitölu-
grundvallar 1. marz 1959 vera
sú grunnupphæð, er síðari
breytingar visitölunnar miðast
við, og jafngildir því grunn-
tölu 100. Vísitala framfærslu-
kostnaðar skal reiknuð mán-
aðarlega miðað við verðlag í
mánaðarbyrjun, eftir grund-
vallarreglum, sem kauplags-
nefnd setur. Við þennan út-
reikning skal sleppa broti úr
vísitölustigi, hálfu eða meira,
en annars hækka í heilt stig.
5. gr.
Frá 1. marz 1959 skal verð-
lagsuppbót samkvæmt ákvæð-
um 1. gr. lögð við grunnupp-
hæðir launa og annarra
greiðslna, er fylg.ia kaup-^>
greiðsluvísitölu. og telst hvort
tveggja grunnlaun, er greiða
skal verðlagsuppbót á sam-
kvæmt ákvæðum 6. gr.
6. gr.
Kaupgreiðsluvísitala skal á-
kveðin sem hér segir frá 1.
maí 1959:
Á tímabilinu 1. maí til 31.
ágúst 1959 skal greiða verð-
lagsuppbót á laun og allar
aðra.r greiðslur, er fylgja
kaupgreiðsluvísitölu, í hlut-
falli við hæltkun þá á visi-
tölu framfærslukostnaðar, sem
kann að hafa orð’ð frá 1.
marz til 1. april 1959.
Frá 1. sept.ember 1959 skal
greiða verðlagsuppbót sam-
kvæmt kaupgreiðsluvísitölu,
sem kauplagsnefnd reiknar
eftir vísitöhi framfærslukostn-
aðar á þann hátt, að eigi sé
tekið tillit til þeirrar breyt-
ingar á hinni síðarnefndu, er
á rót sína að rekja til breytts
verðs á , landbúnaðarvörum
vegna hækkunar eða lækkun-
ar á launum bónda og verka-
fólks hans, þeirrar. er leitt
hefur af greiðslu verðlagsupp-
bótar á laún almennt síðan
um ræðir í 2. málsgr. þess-
arar gr., reiknast eftir vísi-
tölu framfærslukostnaðar 1.
ágúst, 1. nóvember, 1. febrú-
ar og 1. maí, og gildir við á-
kvörðun verðlagsuppbótar á
laun næstu 3 mánuði, frá 1.
september, 1. desember, 1.
marz og 1. júni.
7. gr.
Frá 1. febrúar 1959 skal
færa niður laun bónda og
verkafólks hans í verðlags-
grundvelli landbúnaðarvara
fyrir framleiðsluárið 1958—-
1959 sem svarar lækkun kaup-
greiðsluvísitölu úr 185 stigum
í 175 stig. Frá sama tima skal
framleiðsluráð landbúnaðarins
lækka afurðaverð til framleið-
enda í hlutfalli við lækkun
þá á heildarupphæð verðlags-
grundvallar landbúnaðarvara,
sem leiðir af niðurfærslu
vinnuliðs hans.
Framleiðsluráð landbúnað-
arins skal frá 1. febrúar 1959
færa heildsöluverð á þeim
framleiðsluvörum, sem eru í
verðlagsgrundvelli landbúnað-
arvara, til samræmis við
lækkun afurðaverðs sam-
kvæmt 1. málsgr. þessarar gr.
og við lækkun þá á vinnslu-
og dreifingarkostnaði afurða,
scm leið;r af lækkun kaup-
greiðsluvísitölu úr 202 stigum
i 175 stig og af annarri lækk-
un tilkostnaðar vegna ákvæða
þessara laga. Sama niður-
færsla skal eiga sér stað á
útsöluverði þeirra landbúnað-
arvara, sem ekki er á skráð
heildsöluverð.
Framleiðsluráð landbúnað-
arins skal frá 1. febrúar 1959
lækka eggjaverð til fram'eið-
enda svaranii til þeirrar
lækkunar á verði til framleið-
enda annarra landbúnaðar-
vara, sem ákveðin er í 1.
málser. þessarar gr. Ákvæði
2. málsgr. þessarar gr. skulu
gilöa á hliðstæða.u hátt við
ákvörðun fram'eiðsltiráðs á
heíidsöluverði eggja.
Ákvarðanir framleiðsluráðs
la.ndbúnaðarins um smásölu-
álaæTiingu á það heildsöhiveri
lanrlbúnaðarvara, er ákveðið
verðiir frá 1. febrúar 1959
samkvæmt 2. málsgr. og 2.
málshð 3. málsgr. þessarar
gr, skuhi náðar samþykki
ríkisstjórnarinnar.
8. gr.
Frá 1. maí og 1. desember
1959 og á árinu 1960 og fram-
vegis frá 1. marz, 1. júní og
1. desember er framleiðsluráði
landbúnaðarins he;milt að
hækka afurðaverð til framleið-
enda svarandi til þéss, að
laun bónda og verkafólks
hans í verðlagsgrundvehi
landbúnaðarvara séu færð til
samræmis við þá vísitölu,
sem verðlagsuppbct á laun er
greidd eftir frá sama tíma
samkvæmt ákvæðum 6. gr. Þó
er slík hækkun því aðeins
heimil, að kaupgreiðsluvísitala
sú, sem gildir frá byrjun við-
komandi tímabils, sé minnst
5 stigum hærri en sú vísitala,
sem afurðaverð var síðast á-
kveðið eftir. — Nú lækkar
•kaupgreiðsluvísitalan, og skal
framleiðsluráð landbúnaðarins
þá lækka afurðaverð svarandi
til þess, að laun bónda og
verkafólks hans í verðlags-
grundvehi lardbúnaðarvara
séu færð til samræmis við þá
vísitölu, sem verðlagsuppbót 4
laun er greidd eftir næstu
þrjá mánuði samkvæmt á-
kvæðum 6. gr. Þó skal slík
lækkun ekki eiga sér stað,
nema kaupgreiðsluvísitalan
hafi lækkað 5 stig eða meira
frá þeirri vísitölu, sem afurða-
verð var síðast ákveðið eftir,
og lækki kaupgreiðshivísitalan
niður fyrir 105 stig, þá skal
fella niður þá hækkun afurða-
verðs, sem leitt hefur af
hækkun kaupgreiðsluvfeitöl-
unnar umfram 4 stig frá
grunnvísitölu samkvæmt 1.
og 2. málslið þessarar gr.
9- gr.
Frá 1. febrúar 1959 skal
skiptaverð á fiski til bátasjó-
manna lækka í sama hlutfalli
og nemur lækkun kaup-
greiðsluvísitölu úr 185 st'gum
í 175 stig. Hið sama skal
gilda um fiskverð það, sem
af'averðlaun togarasjómanna
miðast við. Frá 1. ma.í 1959
skal skiptaverð á fiski til báta-
sjómanna og fiskverð það,
sem aflaverðlaun togarasjó-
manna miðast v;ð, hækka
i samræmi við þá verðlags-
uppbót, sem kann að verða
greidd á 'aun á hverjum tíma
samkvæmt ákvæðum 6. gr.
þessara laga.
Frá 1. febrúar 19P0 skal
greiða verðlagsunnbót á kaup-
tryggingu bátasjcmanna sam-
kvæmt kjarasamningnm eftir
kaupgreiðshivísitö'u 185. Frá
1. marz 1959 skal verð'ags-
unpbót samkvæmt bessu lögð
við grunnupphæð kauptrygg-
ingar, og telst hvort tveggja
grunnkauptrygging, er breyt-
ist í samræmi við þá verð-
lagsuppbót, sem kann að verða
greidd á laun á hverjum tíma
samkvæmt ákvæðum 6. gr.
10. gr.
Framleiðendur hvers konar
vöru og þjónustu sku’u þeg-
ar eftir gild’stöku 1 essara
Iaga lækka söluvei’ð til sam-
ræmis við þá lækkun launa-
kostnaðar, sem leiðir af niður-
færslu kaupgreiðsluvísitö'u í
175 st;g og af annarri lækkun
ti'kostnaðar vegná ákvæða
þessara laga, svo og svarandi
Framha'd á 11. siðu.
Félagið Canada-Iceland Foundation
&
Blaðið Lö.gberg í Winnipeg
birti í 1. tölublaði þessa árs
fróðlega grein um félagið
Ganada-Iceland Foundation
eftir ritara þess, Stefán
Hansen deildarstjóra.
I upphnfi greinar sinnar
vikur Stefán að hinum mörtgu
þjóðabrotum, sem tekið hafi
sér bólfestu í Kanada, getur
þess að meira en 80 ár séu
nú liðin síðan fyrstu íslenzku
landnámsmennirnir komu
þangað vestur og að á þeim
tím.a hafi frumherjamir og
afkomendur þeirra lagað sig
að kanadískum þjóðfélagshátt.
um, svo að með hverjum ára-
tug hafi orðið erfiðara að
halda uppi virku starfi innan
þeirra félaga og stofnana, sem
ís’ezku landnemamir stofnuðu
í þéim tilgangi m. a. að varð-
veita þekkingu sitta á sögu,
tungu og bókmenntum feðra
sinna. Nú megi hins vegar
eygja nýjar leiðir og ný mál-
efni, sem hægt sé að vinna
að og til gagnaemdar megi
horfa, og ætti slíkt rð endur-
lífga áhuga og virðingu Kan-
adamanna af íslenzku bergi
fyrir því sem verðmætast er
í hinum islenzka arfi. Síðan
segir í greininni:
„Með stofnun Canada
Council má segia, að kanad-
ísk stjórnarvöld hafi mælt fyr.
ir munn alþ.jóðar og lýst því
yfir, að t.mi sé til þess kom-
inn að láta til skarar skriða
um þau mál, sem helzt mega
verða tii velfnmqðn’’
ískri menningu. Canada Coun-
cil hefir þcgr r orðið til stuðn-
ings kanadísku listafólki á
sviði myr.dlistar, hljcmlistar
og bókmennta. Hin fjölþættu
markmið Canada Council
hljóta að vera félagi sem
Canada-Ict 'and Foundation
hvatning til a.ð lcggþa dálítið
af mörkum til þess merming-
arstarfs sem hér er verið að
vinna. Oss Kanadamönnum,
sem af íslenzku bergi erum
brotuir, ber skylda til þess að
s^attda sameinaðir og leita
stuðnings annarr.a um bað að
gera þær menningarerfðir vor-
ar, sem varanlegast gildi hafa.
að sameign kanadisku þjcðai-
innar.
Fyrir nckkrum árum var
gengizt fvrir fjárrifnun, sem
nrm 220.000 dollurum. Var
það fé afhent Manitobahá-
skóla að gjöf með því skilvrði.
að í skó'anum yrði komið á
fót sérstaltri deild, sem hefði
það með höndum um alla
framtíð að veita fræðslu um
islenzka tungu og bókmennt-
ir. Var hér um að ræða ein-
stætt afrek, sem I fpamtíðinni
mun verða eins konar aflgjafi
Canada Iceland Foundation
og veita félaginu styrk til
þess að keppa einarðlega að
ákveðnu .marki.
Marlkmiðin eru þegar fyrir
hendi, og þau eru þess virði.
nð vér sameinaðir stefnu.m áð
Framhald á 10. siðu."