Þjóðviljinn - 31.01.1959, Qupperneq 5

Laugardagur 31. janúar 1959 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Caldraofsoknir í Hollywood
eru
Höfundar sem fyrir nokkru voru óalandi
og &fer]andi eru nú taldir ómissandi
Gaidraofsóknirnar í Bandaríkjunum sem hófust me'ð sú að kvikmyndaakademían I
upphafi kalda stríðsins 1947 og' náðu hámarki með veldi Hollywood hafði tveim dögum
McCarthys eru nú í rénum. Frétt frá Hollywood er til áður fellt úr- gildi þá reglusem
vitnis um það.
Kvikmyndastjórar, rithöfund- anum voru nöfn margra þeirra
manna sem þeir máttu sizt við
að missa, og þegar fram í sótti
og ofsóknaræðið tók að dvína
ágerðist það að leitað væri til
þeirra á laun. En þ'ótt kvik-
myndafélögin legðu sig öll fram
við að halda leyndu samstarfinu
við menn sem taldir höfðu ver-
ið „óamerískir“ og því óalandi
og óferjandi, leið ekki á löngu
þar til það komst upp.
Höfundar var ekki getið
Þannig vakti það athygli fyr-
ar og leikarar í Hollywood fóru
ekki varhluta af þessu ofsókn-
aræði, enda höfðu margir
frjálslyndir og róttækir lista-
menn etaðið að bandarískri
kvikmyrdagerð á árunum fyrir
heimsstyrjöldina og stríðsárun-
um og átt mikinn þátt í að
gera veg hennar mikinn.
Ýmsir þessara manna bogn-
uðu fynr rannsóknarnefndum
og galdradómurum, en hinir
voru margir sem ekki létu bug-
ast, þótt mikið væri í húfi.
Hvorki méira né minna en 150
rithöfundar í Hollvwood voru
settir á svartan lista f.yrir að
neita að svara spumingum
rannsókuamefndanna og kvik-
myndafélö.gin skuMbundu sig til
að kauna aidrei né nota neitt
verk eftir þá. Sama máli gegndi
um nálega 75 le’kara og aðra kvikmyndaritsins
starfsmenn félaganna.
í hópi rithöfundanna og kvik-
myndastióránna voru ýmsir
kunnustu og ágætustu lista-
manna Hollvwood. Þeim voru
nú allar bjargir bannaðar í
bandarískri kvikmyndagerð.
Sumir beirra tóku til bragðs
að flýja Bandaríkin, eins og t.d.
kvikmyndastiórinn Jules Dass-
in, sem vann sér nýja frægð
í Frakklandí, m.a. fvrir mynd
sína Du Rififi, eem nýlega var
sýnd hér í borg. Aðrir voru
flæmdir úr lardi, og má þar
frægan nefna Charles Chaplin.
Enn aðrir, og þeir reyndar
flestir revndu að flevta fram
lífinu með ýmsum hætti. Ein-
um hópi þeirra, og var þar
kunnastur Michael Wilson,
tókst jafnvel að gei’a kvikmynd
í Bandaríkiunum á eigin snvt-
ur, en með stuðningi verkalvðs-
félaga, Það var kvikmyndin
Salt iarðar sera svnri hefur ver-
ið víða um heim og fengið hvar-
vetna mikla viðurkenningu.
Sömdu undir dulnefnum
Kvikmvndaframleiðendur í
Hollywood áttuðu sig smám
saman á því að á svarta list-
viðtekin hafði verið 1947 að
engir þeir sem 'settir hefðu ver-
;ð á svartan lista sem kommún-
;st,ar mættu fá nokkur þau
verðlaun sem akademían út-
hlutar.
Akademían hafði tekið þessa
ákvörðun vegna þess að óhjá-
kvæmilegt var talið að veita
Oscarsverðlaunin fyrir bezta
t.ökuritið höfundum kvikmynd-
arinnar „The Defiant Ones“, en
annar. þeirra var Nathan E.
Douglas, sem hafði verið settur
á svartan lista eftir að hann
neitaði árið 1953 að': svara
spurningum bandarískrar þing-
ir tæpum tveim árum þegar nefn,^ar um stjórnmálaskoðanir
bandaríska kvikmyndin „Friend-, og félaga hans. Því var
ly Persuasion" hlaut gullverð- reg’an felld úr gildi og Douglas
launin á kvikmyndahátíðinni í f,iaut verðlaunin.
Cannes (reyrdar að óverð-|
skulduðu að áliti margra) að .
þess var hvergi getið, sem þ0j
jafnan er venja, hver höfundur
væri.
Fyrir nokkrum dögum var hraðíleygasíh flugvél heimsiiis til
sýnis á flugvellimim í Los Angeles. Þetta er einskonar eld-
flaug — kölluð X-15 — og mun geta náð allt að 7500 km.
hraða á klukkustund og komizt í 200 kíiómetra hæð og er
það fimm sinnum meiri haið en þrýstiloftsflugvélum hefur
tekizt að ná til þessa. Þetta nýja hraðfleyga farþrtæki er
16 metrar á lengd útbúið með eldflaugamótor. Það hefur sig
til flugs úr sprengjuflugvél, sem er á flUgi; Flugmaðurinn er
klæddur sérstökum geimferðabúningi o,g X-15 er sýnishorn af
flugskipum framtíð»rinnar. Reynsluflugið á að fara fram
einhvemtima á þessu ári.
Bandaríska vikuritið Time
T>nð í ae£ir 1 rauninni hafi sú regla
, ^"i^íaS útiloka alla gnmaða komm
kom þo fljott á daginn þvi að, ^ oKraBMíiMmAa nc
höfundur gerði vart við sig i
Cannes og reyndist hann vera
JPrjálsar kosiiiugar”, uppreisn
og árás á Austur-Þýzkaland
áðurnefndur Michael Whson,
einn af svörtu (eða kannski öllu
heldur rauðu) sauðunum.
Sendiherra Vestur-Þýzkalands í Washington, Grewe,
i únista, og aðra frjálslynda og hefur lýst yfir þeirri skoðun, aö uppreisn í Austur-Þýzka-
róttæka menn, frá störfum í landi gæti oröið til endursameiningar Þýzkalands, og
Hollywood um langt skeið ekki aörir þýzkir stjórnmála- og embættismenn hafa látiö
svipaöar skoöanir í ljós. \

SlKIPAUKiCRB RIKISIN.S
vestur um land til Akureyrar
hinn 4. febrúar. Tekið á móti
ífliutningi til Tálknafjarðar
Húnaflóa og Skagafjarðanhafna
og Ölafsfjarðar í dag. Farseðl-
ar seldir á þriðjudag
HEKLA
fer vestur um land til ísafjarð-
ar 2. , febrúar og kemur við
á Súgandafirði, Flateyri, Þing-
eyri, Bíldudal og Patreksfirði
á súðurleið. Tekið á móti flutn-
ingi og farseðlar seldir ár-
degis í dag.
„Ungur maður á Spáni“
Það var ekki einsdæmi að
höfundar bandarískra verð-
launakvikmynda færu huldu
höfði. Eitt sinn fyrir nokkru
begar úthlutað var Oscarsverð-
launum I Hollywood hlaut mað-
ur að nafni Robert Rich verð-
laun fvrir tökuritú að mynd-
inni „The Brave One“. En hann
var undariega lítið gefinn fyrir
bann frama, því að hann lét
hvergi sjá sig. Það þótti æði
tortryggilegt, og sá kvittur
kom upp að bak við þetta nafn
feldi sig einn af „bolsunum".
Framleiðandi myndarinnar,
Frank King, þóttist stór-
hneykslaður á þeim orðrómi og
sagði höfundinn vera „ungan
skeggjaðan mann á Spáni".
Fyrir nokkrum dögum var
það loks gert opinskátt hver
þessi „ungi, skeggjaði maður“
væri. Hann heitir réttu nafni
Dalton Trumbo, einn af kunn-
ustu höfundum Hollywood, og
einn þeirra tíu sem fyrst voru
kallaðir fyrir rannsóknarnefnd-
ina í Hollywooid, en neituðu að
svara spurningum hennar um
hvort þeir hefðu verið eða væru
kommúnistar og ljóstra upp um
stjórnmálaskoðanir félaga sinna
og vina.
F.iin ein Oscarsverðlaun
Ástæðan til þess að Trumbo
taldi óhætt að segja til sin var
^tít
verið annað en dauður bókstaf-
ur. Það telur að höfundar sem
settir voru á svartan lista skrifi
nú tökurit um það bil sjöttu
hvei-rar kvikmyndar sem fram-
leidd er í Hollywocd.
Það hefur eftir framleiðand-
anum King, sem áður var
nefndur, að livert einasta kvik-
myndafélag í Hollywood hafi
margbrotið þessa reglu. Það er
þannig sagt að Trumbo hafi
selt handrit sín undir níu mis-
munandi dulnefnum. Nú virðist
Meðal annars skrifar vestur-
þýzka blaðið Frankfurter Rund-
schau um málið á þessa leið:
„Prófessor Wilhelm Grewe
ambassador Vestur-Þýzkalands
í Washington hefur skýrt og
skorinort lýst yfir þeirri skoð-
un sinni að endurtekning upp-
reisnarinnar 17. júní 1953 á her-
námssvæði Sovétríkjanna sé líka
annar möguleiki (annar en
frjálsar kosingar) fyrir samein-
sem honum ætti að vera óhætt; ingu. Sömu skoðanir hefur mátt
að nota sitt eigið nafn úr þessu. | heyra hvíslaðar í Bonn með
FRAMTÍÐARATVINNA
öskum eftir að ráða tvo starfsmenn við afgreiðslu
millilandaflugs félagsins í Lækjargötu 4, frá og með
15. febrúar n,k. eða sem fyrst. Er hér um að ræða
framtiðaratvinnu, er býður upp á mikla möguleika ' í Washington. Scherpenberg gaf
fyrir unga, efnilega menn.
þeirri viðbót að vesturþýzki her-
inn geti auðvitað ekki annað en
miðdð byssum sínum eí slíkt
skeði. Þannig varð þýzkur dipló-
mat til þess að gefa skilyrðis-
laust opinberlega þá hættulegu
yfirlýsingu að sameining gæti
skeð með uppreisn."
Einnig í París
Blöð sósíaldemókrata hafa
einnig skýrt frá því að annar
þýzkur diplómat hafi sett fram
svipaðar skoðanir. Fréttastofa
sósíaldemókrata í Vestur-Þýzka-
landi sendi út eftirfarandi
fréttaskeyti:
,,Þær fréttir berast nú frá
París að deildarstjóri í utanrík-
isráðuneytinu, Hilger von
Scherpenberg, hafi gefið svipaða
yfirlýsingu og Grewe sendiherra
liggur leiðin
Kunnátta í ensfeu og einu Norðurlandamálamia er
áskilin. Einnig er æskilegt að umsækjendur hafi
einhverja þjálfun í vélritun.
Eiginhandarumsóknir með upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf, sendist skrifstofu vorri,
merlktar: „Miliilandaflug", sem allra fyrst.
ÞJÓÐVILJANN
vantar unglinga til blaðburðar í
Skjól
Hveríssgöiu
HoEðurmýrí
Talið við afgreiðsluna — Sími 17-500
sína yfirlýsingu á fundi með
þýzkum blaðamönnum í París.“
Her USA tjl þjónustu
Fréttastofan segir að bessi um-
mæli séu ögrun og allt að því
st.ríðsáskorun. Og Frankfurter
Rundschau tekur enn fastar til
orða:
,,Þeir sem halda að slíkt strið,
sem þessar yfirlýsingar gera ráð
fyrir, muni takmarkast við
bræðravíg Austur- og Vestur-
Þjóðverja, fara mjög villir veg-
ar. Ef slík uppreisn yrði gerð,
myndi þriðja heimsstyrjöldin
vart verða umflýjanleg “
Og blaðið heldur áfram um
þá, sem óska eftir sameiningu
landsins með uppreisn og stríði:
„Þeir tala eins og þeir réðu
yfir öllum herafla Bandaríkj-
anna og yfir kjarna- og vetnis-
vopnum. Hinar vanhugsuðu full-
yrðingar Grewes sýna, hversu
hættulega menn leika sér að
eldinum og ramba fram á ’barni
styrjaldar.“