Þjóðviljinn - 11.04.1959, Qupperneq 6

ÞJÓÐVILJTNÍs — Laugardagnr 11. april 1959
þJÓDVILJINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson íáb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Eysteinn Þorvaldsson,
Guðmundur Vigfússon,, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður
V. Friðþjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími 17-500 (5
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mánuði. — Lausasöluverö kr. 2.
Er það nokkur furða?
fveim mönnum sem stofnuðu
Alþýðuflokkinn og háðu
hina liörðustu baráttu í önd-
verðu fyrir vexti hans og við-
gangi, myndi hafa þótt það
fráleitur og fáránlegur spá-<
iómur að hagsmunasamtök
auðmanna og atvinnurekenda
aettu eftir að mynda og efla
ríkisstjórn leiðtoga Alþýðu-
flokksins og verja hana eins
og votan sekk. En jafnvel
ninir fáránlegustu spádómar
geta rætzt þegar menn missa
sjónar á hugsjónum sínum og
fara í staðinn að elta völd,
auð og metorð. Sú stjórn
sem nú situr við völd er
mynduð af Sjálfstæðisflokkn-
nm í þágu auðmanna og at-
/innure'kenda, og íhaldið get-
ar ekki hugsað sér neitt á-
•ijósanlegra fyrirkomulag.
Þessi ríkisstjórn gerir allt
sem ihaldið kærir sig um að
gert sé, en hinir rau.iverulegu
valdamenn, leiðtogar Sjálf-
stæðisflokksins fela sig á bak-
við hana. Fíflunum er sem
sé att á foraðið, og siðan ætla
Jlafur Thors og féiagar hans
ið stikla yfir þá án þess að
óhreinka sig.
¥ Tm síðustu áramót þótti
atvinnurekendum og auð-
nönnum tímabært að lækka
kaup verkafólks. Þeir skipuðu
nkisstjórn Alþýðuflokksins
fyrir verkum, og ekki stóð á
iilýðni hennar; ráðherrar Al-
lýðuflokksins fóru í kaup-
.imslag hvers einasta laun-
pega og hirtu þaðan sjöunda
nluta. Og nú segja leiðtogar
Sjálfstæðisflokksins; við höf-
im sannarlega enga forustu
im það að skerða kjör al-
mennings. Það var tillaga rík-
sstjórnarinnar, og hver væn-
r flokkinn sem kennir sig
við alþýðuna og stofnaður
var jafnhliða Alþýðusambandi
Islandg um að gera annað en
pað sem alþýðusamtökunum
er fyrir beztu?
Jafnhliða því sem kaupið var
lækkað þótti íhaldsstjórn-
. nni í Reykjavík tímabært að
íækka álögurnar á bæjarbúa,
smáar og stórar, allt frá
mndlaugagjöldum til útsvara.
Þeir sendu beiðni um þetta til
ríkisstjórnarinnar, og ekki
stóð á ráðherrunum að heim-
.la það að meira væri hirt
úr umslögum launþega í
Reykjavík. Og þegar bæjar-
vfirvöldin eru kölluð til á-
oyrgðar svara þau með því að
óenda á ríkisstjórn Alþýðu-
fiokksins; hún taldi það sjáif-
sagða ráðstöfun að gjöldin
nækkuðu á sama tíma og
taupið lækkaði.
Y” msir atvinnurekendur hafa
ekki látið sér það nægja
að hirða þann stórfellda hagn-
að sem leiddi af kaupskerð-
ingunni, heldur hafa þeir
krafizt þess af ríkisstjórninni
að fá enn meira í sinn hlut.
Og e'kki stóð á ráðherrum
Alþýðuflokksins. Þannig hafa
þeir þegar afhent útgerðar-
mönnum og fiskframleiðend-
um hátt í 100 milljónir króna
•fram yfir það sem þeir höfðu
á s.l. ári, þrátt fyrir kaup-
lækkunina sem er mjög veiga-
mikill liður einmitt hjá þess-
um aðilum. Alla þessa fúlgu
verður almenningur auðvitað
að greiða af sínu skerta kaupi.
Sama er að segja um ýmsa
þá atvinnurekendur sem selja
vinnu sveina; þeir fóru fram
á að álag þeirra yrði hækk-
að — og ríkisstjórn flo'kks-
ins sem kennir sig við alþýð-
una lét ekki á sér standa. Nú
seinast hafa ríkustu og að-
gangshörðustu auðfélög lands-
ins — olíuhringarnir — kraf-
izt þess að fá að auka gróða
sinn um 6—7 milljónir kr.
á ári, og ríkisstjórn Alþýðu -
flokksins sagði þeim að hækka
benzínverðið um 5%; hverju
máli skiptir það þótt ferða-
lög og fargjöld og ýmsar aðr-
ar vörur hæ'kkuðu að sama
skapi. Það er ekki ónýtt fyrir
alla þessa atvinnurekendur
að geta vísað til þess að þeir
hafi í raun og veru ekki ráð-
ið neinu; það hafi verið rík-
isstjórn Alþýðuflokksins sem
tekið hafi ákvörðun um öll
þessi atriði af hinni alkunnu
umb"'— sinni fvrir kjörum
verkafólks, ’ ’[f 1,’JiÖ.l:. 61
¥^að er því sannarlega tákn-
* rænt að það skuli enn
gerast, þegar „hrein Alþýðu-
flokksstjórn" er á íslandi,
Alþýðuflokksmaður í emb-
ætti menntamálaráðherra og
Alþýðuflokksmaður formað-
ur útvarpsráðs, að verk-
lýðssamtökunum er neitað um
dagskrá í ríkisútvarpinu á
hátíðisdegi verkalýðsins 1.
maí. Öll önnur félagssamtök
skulu hafa greiðustu leið inn
í útvarp ríkisins, kristileg
stúdentafélög og átthagafélög
og hernaðarfélög og reið-
mannafélög — aðeins ekki þau
samtök sem Alþýðuflokkurinn
var upphaflega stofnaður til
þess að efla og venda og voru
óaðskiljanlegur hluti hans um
áratuga skeið. Alþýðuflokks-
menn í ráðherrastóli — og
lalþýðan rænd bæði kaupi,
samningsfrelsi og málfrelsi í
útvarpi ríkisstjórnarinnar; er
no'kkur furða þótt hagsmuna-
samtö'k atvinnurekenda séu
ánægð og telji þessa stjórn
þá beztu og hagkvæmustu sem
setið geti við völd?
Malcolm Muggeridge stýr-
ir einhverjum hvassasta
penna í brezkri blaða-
mennsku. Á yngri ár-
um var hann fréttaritari I
brezkra bíaða víða um
heim, á stríðsárunum starf-
aði hann í leyniþjónustu f
hersins, eftir stríðið var
hann valinn til að biása
nýju lífi í hið aldurhnigna
gamanblað „Punch“.
Eftir að liafa skilað því
verki með sóma gerðist
Muggeridge sjónvarpsmað-
ur og hlaut miklar vinsæld-
ir, en var útilokaður frá
útvarpi og sjónvarpi brezka
ríkisins, fyrir grein um
brezku hirðina, þar sem
ekki þótti skrifað um Elísau
betu drottningu af tilhlýði-
legum undirdánugheitum. í
vetur fylgdi Muggeridge
Eisenlimver og Dulles á fundi æðstu manna í Cíenf 1956.
Dauðir menn við slvii
Malcolm Muggeridge lýsir Bandarikjasfiórn
Macinillan forsætisráðherra
á ferðum hans til Moskva
og Washington, og hér fer
á eftir meginhluti greinar
sem liann skrifaði í „New
Statesman“ eftir heimkom-
una úr síðara ferðalaginu.
¥ íkiega hefur ekkert stórveldi
■*-* í sögunni búið við jafn
steindauða ríkisstjórn og þá
sem nú situr í Bandaríkjunum.
Þar amar fleira að en krank-
leiki tveggja helztu mannanna
— Eisenhowers forseta og Johns
Fosters Duliesar. Burtséð frá
því að annar er kominn að
fótum fram og hinn liggur fyr-
ir dauðanum, er ríkisstjórnin
sjálf naumast starfhæf. Rikis-
stjórnin, sem þeir eru svo við-
eigandi tákn fyrir, er búin að
vera, enda t>ótt hún verði að
lafa að nafninu til í tvö ár
enn. Þetta dapurlega ástand
var sýnt á áhrifamikinn hátt
í sjónvarpi. fyrst mannlaust
herbergi í sjúkrahúsi, svo kem-
ur Duiles inn frá vinstri í
slopp og Eisenhower' og Mac-
milian á móti honum frá
hægri. Eg hef aldrei séð ó-
hugnanlegri sýningu.
¥»etta þýðir auðvitað ekki, að
sjá’f ríkisstjórn Eisenhow-
ers sé óvinsæl. Flestir sérfræð-
ingar eru á einu máli um, að
éf gamli forsetavesalingurinn
þeirra. sem alltaf er að slá útí
fyrir, byði sig fram á ný (en
það hvorki vill hann né getur
af stjórnlagaástæðum) gæti
hann gert séð góðar vonir um
að ná endurkosningu. Góðleg
og flatneskjuieg kyrrstöðu-
stefnan sem hann er fulltrúi
fyrir á með öðrum orðum vel
við marga Bandaríkjamenri.
Meðvitað eða ómeðvitað hafa
þeir veður af öflum sem stuðla
að upplausn og breytingum, og
þeir viija leiða þau hjá sér.
Þeir eru eins og maður i köldu
baði, sem hefur mesta til-
hneigingu tij að forðast allar
hreyfingar.
É
g horfði á Eisenhower í
sjónvarpi rétt áður en Mac-
millan kom. Hann liktist mest
góðlátlegum, gömlum með-
hjáipara, sem þylur bænina
svo meinleysislega og áherzlu-
laust, að jafnvel orð um reiði
guðs og dag dómsins missa öll
áhrif. Hann fékkst við orðin -í
setningunum frekar en merk-
ingu þeirra. Áreynslan sem
fylgdi því einu að lesa virtist
krefjast allrar orku hans, svo
að engin var afgangs til að
bera fram né svo mikið sem
gera sér grein fyrir merking-
unni. Þetta var átakanleg en
aumkunarverð frammistaða.
Með hana til hliðsjónar efast
ég um, að Eisenhower hafi
haft nema ól.iósa hugmynd um
það sem Macmillan var að
segia lionum þegar beir hittust
í Camo David Ó’íklegt er að
Maemillan hafi tekjð eftir bví
þótt svo hafi verið. Höfuð-
borgaflakk af því tagi sem
hann hefur stundað udd á síð-
kastið á það til að koma stjórn-
málamönnum í sæluvímu. . .
IJurtséð frá einstöku tiigangs-
** lausum kippum, eins og
því að senda landgöngusveitir
til Líbanon, hafa Bandaríkin .
undir stjórn Eisenhowers ekki
átt neitt frumkvæði neinsstað-
ar um nokkurn hlut. Bílarnir
og steikurnar hafa stækkað
og stækkað, fjárveitingar til
aðstoðar við önnur lönd hafa
einhvernveginn verið herjaðar
út úr þinginu og peningarnir
sendir rétta boðlejð til sömu,
gömlu viðskiptavinanna. Væn-
um skerf af þjóðartekjunum
liefur verið fleygt í landher,
flota og flugher og varið til að
efla kjarnorkumátt Bandaríkj-
anna, að svö miklu leyti sem
þessar stofnanir höfðu krafta
til slíks eftir rifrildið um
skiptingu fjárveitingarinnar.
Bandaríkjn hafa sofið undir
stjórn Eisenhowers; að vísu
hafa óhrjáleg en skámmvinn
martröð M’cCarthyismlans og
fyrirboðar kjarnorkustríðs
raskað ró þeirra; en þau hafa
sofið, náttlampinn hefur varp-
að þægilegri skímu og gömlu
fóstrurnar tvær hafa vakað,
önnur þeirra, Eisenhower, dott-
að sjálf öðru hvoru, en hin,
Dulles, sífellt vakað yfir skjól-
stæðing sínum.
¥|etta er ástæðan til að líkleg
brottför Dullesar af stjóm-
máiasviðinu hefur orðið slíkt
áfall, meira að segja fyrir þá
Bandaríkjamenn, sem bann-
syngja hann fyrir hvernig
hann hefur haldið á bandarísk-
um utanríkismálum. Hann er
allt og sumt sem þeir hafa.
Skoðanir hans kunna að vera
þröngsýnislegar og rangar, en
enginn maður annar í ríkis-
stjórninni hefur nokkra einustu
skoðun. Það er skelfilegt að
hugsa til þess, ef Eisenhower
þarf að mæta Krústjoff á
fundi æðstu manna. Hann er
hreinlega enginn maður til
þess. Það mátti þó alltaf
treysta því að Dulles yrði þrár.
Hann myndi sitja við sinn
keip. Sannfæring haiis um
að kommúnisminn sé vélabrögð
djöfulsins og það sé hlutskipti
Bandaríkjanna að þáu nái ekki
fram að ganga. er ei"s sterk og
sannfæring Krúst.joffs um að
múrar auðvaldsskioulagsins
hljóli að hrynja og bað sé hlut-
skipti Rússlands að feúa þá.
Mönnum finnst að forsétinn
verði alveg sannfæringarlaus,
ef Dulles er ekki viðstaddur til
að dæla henni í hann.
¥ji’átt fyrir þetta algera tóm
á æðstu stöðum, verður varf
órólegs titrings í óæðri lim-
um. Til dæmis virðist banda-
rískt méhntalíf vera að vakna
af nokkurra ára móki. Þar að
auki hafa margir gömlu púls-
hestanna í þinghúsinu horfið
og í þeirra stað komið ný og
iífleg andlit. Að mínu áliti er
ITubert Humphrey öldunga-
deildarmaður þeirra athyglis-
verðastur. . . Hvort sem nokkr-
ar líkur eru á því eða ekki að
Humhrey takist að ná útnefn-
ingu í forsetaframboð fyrir
demókrata að tveim árum liðn-
Framhald á 10. síðii.