Þjóðviljinn - 22.05.1959, Side 7

Föstudagur 22. maí 1959 ÞJÓÖVILJINN — (í ‘
nytjaplöntur voru fluttar irai
og bændum kexuit að rækta
þær, jafnframt er bændum'
kennt að nota betri verkfæri
og hafinn iðnaður úr innlend-
um hráefnum.
Skólar hafa verið reistir
og hafizt handa um að kenna
fólkinu að lesa og skrifa.
i Blaðamenn og fréttasnápar
, um allan heim hafa enn einu-
sinni fundið verkefni við sitt
hæfi. Öll borgarapressan að
krötum meðtöldum boðar nú
heilagt stríð gegn einræði og
kúgun, en fyrir frelsi og lýð-
ræði.
Nýtt Ungverjaland er fund-
. ið, lengst austur í Asíu, Tí-i
bet eða öðru nafni Þekja
heimsins.
Fjallalandið í Himalaya-
fjöllum sem um langan aldur
heftir verið stjórnað af Budda
endurfæddum, eða jafnvel
tveimur, mönnum þar eystra
kemur ekki saman um það,
því margir þar í landi halda
því fram að (Budda hafi tekið
sér bústað í tveim persón-
um!
Eftir því sem fréttir herma
þaðan að austan hafa hinir
1 vondu Kínverjar brotizt inní
þetta friðelskandi land og
barið niður aldagamalt lýð-<
ræði og keyrt þjóðina í fjötra!
svo nú berst þessi friðelskandi
og fámenna þjóð fyrir tilveru
sinni og vill með engu móti
ganga undir kínverska okið.
Að vísu hafa blöð hér gert
lítið til þess að fræða lesend-
ur sína um það hvernig þjóð-
félagsþróun er í þessu stóra
landi sem er um 15 sinnum
stærra en Island og aðallega
háfjöll, dalir og eyðilegar há-
sléttur. 1 þessu landi býr ör-
snauð þjóð, þó landið sé að
mörgu leyti ríkt frá náttúr-
unnar hendi, s.s. að járni,
■ kolum, grafít, asbest og fleiri
málmum.
' iSkógar eru þar víða í döl-
•: um og vatnsorka er þar meiri
en í nokkru öðru landi. Beiti-
lönd eru þar mikil og í dölun-
um má rækta hrísgrjón og
■ aðrar nytjajurtir. Öll þessi
: auðæfi hafa legið gjörsamlega
ónotuð öldum saman.
Þjóðin, sem þetta land bygg-
ir er sárfátækt og allur at-
I vinnurekstur er þar á mið-
aldastigi. Eina vélin sem þar
er útbreidd eru svokallaðar
bænamyllur. Þeim er snúið til
þess að hægt sé að fara nógu
hratt með bænina, en ekki
hefur kunnugt orðið að þær
hafi satt hungur neinna nema
síður væri.
Manntal hefur ekki farið
fram í þessu landi svo öruggt
sé, en talið er að þjóðin muni
vera nálægt 1.200.000, þar af
eru 800.000 átthagabundnir
þrælar, þó þeir eigi að heita
leiguliðar, um 100.000 eru
taldir kaupmenn, handverks-
menn og betlarar, en 150.000
munkar og lamar, 50.000 að-
alsmenn og landeigendur
mynda yfirstétt landsins, þeir
eiga jörðina og þar með völd-
in. Þarna getur að líta dýrð-
legt dæmi þess hvernig drott-
inn gegnum þjóna sína útdeil-
ir fátækt, arðráni, hjátrú og
hindurvitnum.
Kjör kvaðabóndans og leigu-
liðanna eru hörmuleg. Frelsi
lög og réttur eru óþekkt hug-
tök, lamarnir og aðalsmenn-
irnir hafa refsivöldin í sínum
höndum og beita þeim eftir
sínum geðþótta. Leiguliðinn
verður að greiða afgjald eft-
ir jarðarskikann sinn sem
svarar til 60% af uppsker-
unni og þegar þurrkar ganga
eða búfjársjúkdómar herja,
sem oft kemur fyrir, neyðast
bændurnir til að taka lán hjá
þeim ríku, og þessir heilögu
lamar og þeirra trúbræður
eru ekkert feimnir við að
nota sér neyðina og taka
hærri vexti en þekkjast í víðri
veröld eða 20% í 6 mánuði,
það verða 40% í ársvexti.
Þetta er dásamlegt land
fyrir okurkarla og f járgróðra-
menn enda rann Morgunblað-
ið fljótt á lyktina.
Fyrir utan þetta hefð-
bundna þrælahald er líka til
annað sem' lcallað er úla,'það
er ólaunuð vinnuskylda, sér-
hver landeigandi eða lama
getur krafizt aukavinnu af
leiguliðum sínum þegar hon-
Þessi mynd er tekin fyrir framian Potala höllina í Lhasa, skömmu eftir að uppreisnin j Tí-
bet hófst. Tíbezkur embættismaður er að skýra frá 'tilskipun kínverska rlkisráðsins um stjórn-
arskiptin í Tíbct.
um þó'knast, neiti leiguliðinn
er hann barinn eða limlestur
og þar að auki hótað eilífri
útskúfun, því vitanlega ráða
lamarnir yfir hliðum himna-
ríkis og nota það vaid sitt
ósleitilega, þegar hungrið og
svipan hrekkur ekki til og
halda þrælalýðnum hæfilega
auðsveipum.
Svo sem kunnugt er hefur
þetta land verið í stjórnar-
farslegum tengslum við Kína
öldum saman, þessvegna var
það hlutverk hins nýja Kína
að þoka þessari þjóð áleiðis
tii menningarinnar.
Mao Tse Tung sagði í ræðu
fyrir nokkrum érum: „Upp-
byggingu Tíbéts verður að
saman verður að þoka þjóð-
inni aftur úr miðöldum til
nútímamenningar.
Það var líka unnið eftir
þessari stefnu með festu og
þrautseigju, sem Kínverjum
er svo eiginleg. Vegir voru
lagðir svo nú eru Tíbetbúar
í fyrsta sian komnir í öruggt
samband við umheiminn. Það
kom lika þegar í Ijós að vöra •
verðið stórlækkaði frá því sem
áður var meðan vörur voru
fluttar með lestarferðum örð-
uga fjallvegi um óravegu.
Fljót voru stífluð og áveit-
ur gerðar, dýralæknar voru
sendir þangað til að útrýma
búfjársjúkdómum, sem voru
landlægir, þar í landi. Nýjar
Læknar og hjúkrunarfólk
var sent þangað og hafizt
handa um að menata inn-
lenda læknastétt og æfa
hjúkrunarfólk úr röðum fóiks-
ins sjálfs.
Allt var þetta unnið af
þeirri ró og festu, sem ein-
kennir þessa elztu mcnni igar-
þjóð heimsins, Kínverjana.
Þeir hafa leitt Tíbetbúa
skref fyrir skref frá miðalda-
fyrirkomulagi í áttina til nú-
tímans en þó um leið virt
hinar aldagömlu trúars'koðan-
ir eftir þeirri reglu að hver
maður er sæll í sinni trú hver
svo sem hún er.
Árangur var líka mikill,
Framhald a 11 sirtu
í Tíbet
framkvæma með þolinmæði og
gætni.“
flÞetta voru vituríeg orð, því
það er stórt stökk frá tré-
plóginum og hlújáminu sem
voru þau einustu landbúnaðar-
verkfæri, sem . fundust þar í
Iandi, til traktorsins og upp-
skerusamstæðunnar, smám
»Frelsisstríd«
BÆJARPÖSTURINN
Helqidagarnir — Lélegar vikur hjá daglaunafólki
— Hve margar vinnustundir tapast vegna helgi-
daga?
ÍSLENDINGAR eru prýðilega
kristin þjóð; þeir byggja mik-
ið af kirkjum og haida árlega
marga daga heilaga, umfram
hvíJdardag skapargns, sunnu-
daginn. Að visu fer fólk ó-
gjaman ótilneytt í kirkjurn-
ar, sem það byggir, til ,að
en hvað um það: margar og
stórar kirkjur, jafnvel þótt
þær standi auðar og tómar
alla daga ársins, bera guðs-
kristni þjóðarinnar trútt
vitni, helgidagafjöldinn sýnir
betur en nokkur kirkjusókn,
hve kristjndómurinn stendur
hlýða •þar-'Axessii'-ög- h'élj*lhaÚl' tráústuni fótiim meðal íslend-
daganna ' er*1‘Áihkum fól^ið í ’ inga. Það eru orðnir býsna
því að bahna mönnum að margir helgidagar síðan í
vinna, a. m. Kf";fyrir feaúiþf' mafz, t. d; skírdagur, langi
frjádagur, annar í páskum,
uppstigningardagur, annar í
hvítasunriú; nú og laugardag-
inn fyrir páska má að nokkru
leyti telja til helgidaganna, á
mörgum vinnustöðum er alls
ekkert unnið þann dag. Þá
eru komnir 5-6 helgidagar síð-
an 25. marz, þ. e. heil vika,
sem fjölmargir daglaunamenn
hafa misst úr, og mega þeir
þó illa við slíku, síðan kaup-
ið lækkaði niður í fjögur þús-
und krónur á mánuði, með því
að vinna alla virka daga, Hér
eru ekki taldir með dagar eins
og sumardagurinn fyrsti. og 1. .
maí, enda er „þe]gi‘‘ . þeinra ,
annars eðlis en helgidagar
þjóðkirkjunnar. Sem sé; það ..
ér engin smáræðis fóm, sem.
daglaunafólkið verður að færa
á altari kristninnar, en að-
eins daglaunafólkið, þeir, sem
eru á föstum launum fá auð-
vitað kaup jafnt fyrir helgj-
dagana og aðra daga. í ánn-
an stað er það engin smá-
ræðis vinnustundafjöldi, sem
glatast vegna helgidaganna, og
þá verður manni að spyrja:
höfum við efni á að fara svo
ósparlega með virinuaflið? Höf-
um við efni á að eyða hálf-
um mánuði á ári í frídaga,
auk sunnudaga og sumarleyf-
is? Á öllum sviðum bíður
fjöldj verkefna, sumra mjög
cðkallandi, uppbyggáng • at-,
vinnulífsins, framleiðslu-
atvjnnuyegjrnir krefjast.
mikils starfs allr-a. verk-
færra handa, og manni
finnst, að ekkj veiti af að
nota hverja stund, í stað
þess að kenna fólki að vinna
márga óþarfa helgidaga á
hverju ári. Raunar gildir
þetta „bann“ ekki um það,
serri menn vinna fyrir sjálfa
sig heima, heldur aðeins um
það, að öl] opinber vinna er
bönnuð. Og núna um hvita-
surínuna, bæði á hvítasunnu-
dag og annan í hvítasunnu,
sá ég menn vera að vinna
við húsbyggingar, kartöflunið-
ursetningu, standsetmngu á
lóðum p. fl. o. fl. Voiiandi
blessast þau störf vel, þótt
þau hafi verið unnin á helgi-
rdegi. En.. helgidagarnir eru
Framhald á 11. síðu