Þjóðviljinn - 19.07.1959, Blaðsíða 4

*) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 19. júlí 1959
þlÓÐVILJINN
Útscefandl: Samelnlngarflokkur alþýUu - Sóslallstaflokkurlnn. — Rltstjórars
BCasnús KJartansson (áb.), SigurBur Guðmundsson. — Préttaritstjórl: Jón
BJarnason. — Blaffamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Eystelnn Þorvalasson.
Guðmundur Vigfússon,, ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Olafsson, Sigurður
▼. Friðþjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgelr Magnússon. — RitstJórn, af-
sraiðsla, auglýslngar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — 8ími 17-500 (•
línur). — Askriftarverff kr. 30 6 mánuffl. — Lausasöluverð kr. 2.
Camalt hús enn
VT'itt af einkennum á stjórn
"Sjálfstæðisflokksins á Reykja-
víkurbæ er ásókn forráða-
mannanna í gömul hús. Þegar
‘ekki hefur lengur orðið undan
því vikizt að leysa vanda vissra
starfsgreina í bæjarrekstrin-
um og íhaldið hefur árum sam-
an fellt rökstuddar tillögur
um aðgerðir eða svikizt um
framkvæmd þeirra hafi
það loks neyðst til að sam-
þ.vkkja þær, hefur það gjarn-
an gripið til þess ráðs að kaupa
gamiar byggingar og verja ó-
hemju fé til breytinga í því
skyni að gera þær nothæfar til
þeirrar starfsemi sem ætlað er
að fari þar fram. Þessi dæmi
þekkja Reykvíkingar einkar
elöggiega frá baráttunni fyrir
byggingu barnaheimila, sóma-
samlegs húsnæðis fyrir Bæjar-
bókasafn og nú síðast fæðing-
arheimiii, svo fátt eitt sé nefnt.
í öllum þessum tilfellum og
ótalmörgum fleiri varð það
Jokaráð að láta bæinn kaupa
gömul íbúðarhús og breyta
þeim með ærnum kostnaði.
Auðvitað verða slíkar fram-
kvæmdir aldrei að sama gagni
eða gerðar af sama myndar-
skap og þegar byggt er frá
grunni í samræmi við kröfur
tímans. Og enn heldur íhaidið
fast við' þessa reglu með því
að fella niður samþykktina frá
1957 um byggingu fullkomins
hraðfrystihúss fyrir Bæjarút-
getð Reykiavíkur en hverfa að
því ráði að kaupa Fiskiðjuver
ríkisins.
]lVeð þessari furðulegu ráð-
stöfun er horfið frá því að
leggja Bæiarútgerð Reykjavík-
ur, stærstu togaraútgerð á ís-
landi, til fullkomið nýtízku
hraðfrystihús á bezta stað við
Re.ykjavíkurhöfn. Hraðfrysti-
húsi Bæjarútgerðarinnar var
ætluð úrvalslóð norðan við
Faxaverksmiðjuna, beint upp
ai nýju togarabryggjunni. Á
þeim stað var ætlunin að reisa
stærsta og fullkomnasta hrað-
frystihús á íslandi, með að-
stöðu til siálfvirkrar löndunar
á afla og til útskipunar á fram-
leiðslunni. Þetta hafði árum
saman,* verið baráttumál. sósíal-
ista oy Alþýðubandalagsmanna
í bæjarstjórn Reykjavíkur.
Fimm sinnum hafði Sjálfstseð-
isfiokkurinn fellt tillögur þeirra
um byggingu hraðfrystihússinS
og jafn oft í útgerðarráði. þeg-
ar fulltrúar hans létu loks und-
an í janúar 1957 og féllust á
hraðfrystihússbygginguna. Þeir
höfðu í þessi fimm ár skaðað
Bæjarútgerðína um gííurlegar
fjárhæðir með því að hindra að
hún fengi aðstöðu til hrað-
frystingar á afla skipa sinna.
Hins vegar unnu einstaklingar
úr hópi gróðamanna Sjálfstæð-
isflokksíns.- ötullega- að því að
auká siihí1'éígin ffysltíihúihkost'í!
og afköst hans, m.a. í .skjóli
Guðmundur Böðvarsson:
þess að eiga vísan afla bæjar-
togaranna sem hráefni til
vinnslu! Hefur þessi afstaða
Sjálfstæðisflokksins átt beinan
þátt í þvi að auka hallann á
Bæjarútgerðinni á undanförn-
um árum og skaðað hana stór-
lega. Á sama tíma hafa frysti-
húsin í eigu einstakra aðila
rakað saman ómældum gróða.
Skemmdarstarfsemi íhaldsins
í sambandi við frystihús-
mál Bæjarútgerðarinnar hélt
áfram eftir að það í orði
kveðnu neyddist til að viður-
kenna þörfina. Þá var tekin
upp hin þögla andstaða og
engra alvarlegra ráða leitað til
að afla fjár til byggingarinnar
eða nauðsynlegra leyfa til fram-
kvæmdanna. Og svo óskamm-
feilið var íhaldið að fulltrúar
þess felldu beinlínis tillögu í
bæjarstjórn í ársbyrjun 1958
um að skora á fjárfestingaryf-
irvöldin að veita leyfi til frysti-
hússbyggingarinnar. Mun slík
frammistaða algert einsdæmi,
en sýnir greinilega afstöðu í-
haldsins í málinu. Það vildi
ekkert hraðfrystihús fyrir Bæj-
arútgerð Reykjavíkur, þótt það
neyddist loks til að ljá máls
á því í bæjarstjórn eftir margra
ára andstöðu, sem var orðin
því til margháttaðrar minnk-
unnar. Og aldrei sýndi íhald-
ið lit á því að leggja neinn
fjárhagsgrundvöll að hrað-
frystihússbyggingunni eða sýna
fjárfestingaryfirvöldunum fram
á að sú hlið málsins væri í
lagi, þótt slíkt væri algert skil-
yrði fyrir jákvæðri afgreiðslu.
l^egar íhaldið hleypur nú end-
*• anlega og opinberlega frá
ákvörðun bæjarstjórnar um
byggingu hraðfrystihúss fyrir
Bæjarútgerð ReykjavíkUr með
því að kaupa Fiskiðjuver ríkis-
ins, þurfa menn að hafa í huga^
að Fiskiðjuverið er illa stað-
sett fyrir togaraútgerðina, 13
ára gamalt og hefur tiltölulega
litla afkastagetu. Kaupverð
Fiskiðjuversins er 29,350,000.00
krónur og það verður ekki
stækkað eða endurbætt nema
verja til þess a.m.k. 10 millj.
kr. Er þá kostnaðarverð Fisk-
iðjuversins komið í nær 40
millj. krónur. Hafnarfjarðar-
bær hefur nýlega reist fullkom-
ið nýtízku hraðfrystihús sem
kostar tæpar 20 millj.' við s.l.
áramót og er telcið í notk.un.
Móttökuskilyrði þess eru mikl-
um mun meiri en Fiskiðjuvers
ríkisins og frystigeta þess tvö-
falt meiri. Má segja að ólíkt
sé aðhafzt af stjórnum þessara
tveggja nágrannabæja. Hafn-
arfjörður. undir stjórn verka-
lýðsflokkanna, byggir fullkomn-
asta og vandaðasta hraðfrysti-
hús landsins og ver til þess
tveimur milljónatugum, en höf-
uðborg lándsins, undir endem-
isstjórn Sjálfstæðisflokksins,
Gildi útileikja 09 iþrótta
ómetanlegt
Hinn 9. júlí sl. minnist Bæj-
arpóstur Þjóðviljans ofurlítið
á íþróttafréttir 'í útvarpinu,
og þykir fullmikið af góðu.
Vera má að fleiri séu sama
sinnis, en ég er þó einn af
þeim sem lita öðruvísi á það
mál. Mér þykja fáar fréttir
betri eða skemmtilegri. Lýs-
ingar Sigurðar Sigurðssonar á
íþróttaviðburðum eru það út-
varpsefni sem ég reyni að
missa ekki af, ef ég á nokk-
urn hátt get komið því við
að hlusta. Hraði hans í frá-
sögn og lifandi áhugi gera
það að verkum að hann tek-
ur mann með sér til leiks og
fyllir mann þeim spenningi
sem er engu minni en þó
maður sæti sjálfur á áhorf-^
endabekknum. Sigurður á ekki
sinn líka hérlendis á þessu
sviði og ég vil tjá honum
persónulega þökk mína, —
hann er einn af mínum fáu
úrvals-' og uppáhaldsmönnum
í útvarpinu.
Andrés Kristjánsson, blaða-
maður, minntist nú fyrir
stuttu á gildi þeirra sigra sem
unnir eru af íslenzkum mönn-
um og Ikonum á sviði lista
og íþrótta. Hann taldi að þeir
væru okkur, fáménnri þjóð,
meira virði en menn gera sér
ljóst í fljótu bragði. Eg tek
í sama streng. Og þess utan
eru þeir ekki lítils virði á
þá lund sem snýr að sjálfum
okkur inn á við. I hvert sinn
sem það ber við að íslenzkt
æskufólk gerir okkur sóma
á þeim vettvangi þar sem í-
þróttafólk annarra landa mæt-
ir til frjálsrar keppni í einni
eða annarri íþrótt, þá vex
með o'kkur sú kennd, sem
gerir okkur að þjóð meðal
annarra þjóða, það stolt, sem
við þó enn eigum eftir, yfir
því að byggja þessa eyju í
úthafinu, og löngun okkar til
þess að mega byggja hana á-
fram, frjálsir. menn og óháð-
ir öðrum, ef það vildi lukkan
Ijá.
Eg ætla ekki að fara að
skrifa um gildi útileikja og
íþrótta, almennt séð. Eg veit
að það er mikið, ómetanlegt.
Þess vegna skil ég ekki af-
stöðu þeirra manna sem sí og
æ fyllast upp með arg og
leiðinlegheit strax og minnst
er á þessi mál. Vilja þessir
menn heldur ala börn sín
upp á kaffihúsum og knæp-
um, eða hangandi á bíóum,
skoðandi mannskemmandi
glæpamyndir frá Ameríku,
jórtrandi seiga gúmmidrullu
og áhugalaus um annað en
eyða dýrmætri æsku sinni í
ekki neitt? ■— Sennilega er
hér um að ræða fólk sem
aldrei hefur komizt á snoðir
um hvílík unum það er að
vera með ' leik undir því lög-
máli, sem, góð íþrótt setur
heilbrigðum, ungum manni.
Einu sinni, fyrir mörgum
árum, skrifaði Þorsteinn Jó-
sefsson ritliöfundur, bók, sem
hét I djörfum leik. Eg hef
alltaf síðan beðið eftir. fram-
haldi þeirrar bókar frá hans
hendi. Hann skrifaði þar um
liluti, sem hann var öðrum
færari að fjalla um, ágætur
dþróttamaður, ágætur höfund-
ur. — Enj í stað þess að geta
gefið ungum víni slika bók í
tækifærisgjöf, höfum við um
að velja Bennabækur og aðra
slíka bölvaða vitleysu.
Eg bið ekki um neina of-
dýrkun á íþróttum, en ég bið
um svo heilbrigt mannvit að
menn glæði áhuga bama sinna
fyrir íþróttum hverskonar,
sem því nafni mega heita með
sæmd, heldur en halda að
þeim áróðri fyrir manndráp-
um og ofbeldisverkum.
Guðm. Böðvarsson.
Císli R. Guðmundsson, bokbindari
hleypur frá teknum ákvörðun-
um um byggingu afkastamikils
nýtízku hraðfrystihúss á bezta
stað við höfnina og festir 40
millj. kr. í kaupum og endur-
bótum á gömlu frystihúsi sem
þó er ekki síður byggt sem nið-
ursuðuverksmiðja óg átti ekki
sízt að gegna sliku hlutverki
ásamtí%rystingu á bátafisjri:
T^essi' óhyggilega ákvörðun
meirihluta bæjarstjórnar á
eftir að • verða Reykvíkingum
dýr í mörgum skilningi. Aug-
Ijóst virðist að næsta skrefið
verði að afhenda einkaaðiljum
þá aðstöðu við togarabryggj-
una á Grandagarði sem Bæjar-
útgerðinni var ætluð. Þar rís
áreiðanlega fullkomið hrað-
frystihús innan fárra ára þótt
Bæjarútgerðin byggi það ekki.
Og þá sjá menn glöggt sam-
keppnisaðstöðu Bæjarútgerðar-
innar í gömlu og úrelj^u fjcystj-
húsi 1 krójcnum uppi ,undi.r
Slipp!
Fáein kveðjuorð
Gísli R. Guðmundsson fædd-
ist 20. febrúar 1897 í Gamla
Gíslholti í Reykjavík. For-
eldrar: Stefanía Gísladóttir og
Guðmundur Bergþórsson. Móð-
ur sína missti Gísli þegar
hann var 7 ára, ólst hann eftir
það upp hjá móðurömmu sinni,
Rannveigu Jónsdóttur og var
með henni þar til að hún lézt
árið 1927, en þau dvöldu á
vegum Þorbjargar móðursystur
Gísla og manns hennar Erlends
Guðmundssonar, en hann lézt
árið 1938.
Gísli var elztur fjögurra al-
systkina. Þegar hann var
Cy,
tveggja ára tók hann sjúkdóm,
sem hann fékk aídrei fulla bót
á og gekk því. ekki heill til
skógar í þessu jífi.
Hann hóf nám 1 bókbands-
iðri 15. maí1 1915 bg lauk því
15.! 'fnaí ! 1919,; í Félagsbókband-
inu og þar stárlaði hann til
ársins 1926, en á jieím árum
var oft lítil óg stöpul vinna
við bókband og varð Gísli þá,
eins og fleiri, að leita sér at-
vinnu við önnur störf. Lengst
af þeim tíma, sem hann vann
binda þær bækur, er sérlega
átti að vanda til.
Gísli var vandaður jnaður I
orði og verki og þó að hann
væri mjög hlédrægur komst
hann ekki hjá því að gegna
trúnaðarstörfum fyrir stéttar-
félag sitt, hann átti um mörg
ár sæti í trúnaðarmannaráði
Bókbindarafélags fslands og
var auk þess trúnaðarmaður
félagsins á vinnustað sínum.
Þessi störf eins og önnur, leystí
hann af höndum af mestu trú-
mennsku.
Árið 1922 var félagsskapur
bókbindara hér í molum, ef
svo mætti segja. Félagið hafði
ekki alla starfandi bókbindara
innan sinna vébanda og nokk-
ur óeining ríkti meðal þeirra
fáu, sem í félaginu voru; stjórn-
in hafði hvað eftir annað boð-
að til aðalfundar en svo fáir
komu að ekki varð fundarfært.
Stjórn félagsins tók þá það
fangaráð að semja tillögu um
að leggja félagið niður. Þessi
tillaga gekk svo á milli hinna
fáu félagsmanna og skyldu þeir
skrifa „já“ eða „nei“ aftan við
nöfn sín. Það var aðeins einn.
sem skrifaði „nei“ við nafn
sitt og það var Gísli R. Guð-
mundsson, sem þá var aðeins
þriggja ára sveinn í iðninni.
Ég vil ekki kasta steinum að
þeim, lífs eða liðnum, er sam-
þykktu tiilöguna, en reynslan
varð sú að kjörum bókbindara
hrakaði eftir að félagið var:,
lagt niður. Það hefði því verið '
happasælla að félagsmenn
hefðu állir skrifað „nei“ eins og
Gísli gerði. . ,
Ég hef getið þessa atviks
vegna þess að mér virðist það
lýsa vel trygglyndi og .stefnu-
festu Gísla. Það fór ekki mik-
ið fyrir honum, en hann var
það sem hann sýndist og vel
ekki við bókband, starfaði
hann hjá fyrirtækinu O. John- . það.
son & Kaaber. Eri árið 1942 . Á síðastliðnum vetri varð
hóf hann aftur vinnu við bók- Gísli að dveljast í sjúkrahúsi
band í Félagsbókbandinu og um skeið. Hann fékk þar
starfaði þar uns yfir lauk. nokkra bót. og hóf vinnu á ný,
Gísli vap ágætur .stapfsmaður, . en aðein^ ,;hálíaprðúiagir\»',,■ Fyrir.í'
vandvirkur og . samvizkusamur nokkru fór ayo. að eeek'jaf 1»
og var honum iðulega falið að Framhald á 7. BÍðu.