Þjóðviljinn - 31.10.1959, Qupperneq 7

Liugardagur 31. október 1959 — ÞJÖÐVILJINN — (7
1 lok Hundadaga eða nán-
•1 ar tiltekið hinn 23. ágúst
síðast liðinn minntust rúm-
enskir þess, að 15 ár eru
1 liðin frá því, að þeir lo~n-
uðu undan oki og áþján naz-
' ista.
1 Að vonum hefur þessa af-
1 mælis verið minnst á marg-
víslegan hátt austur þar.
' Rifjaður er upp sá árang-
1 ur, sem náðst hefur á þess-
i um hálfa öðrum áratug á öll-
\ um sviðum þjóðlífsins. Hug-
• myndin með þessum fáu lín-
1 um er, að vekja athygli
: þeirra, sem hug hafa á því,
livernig Rúmenum hefur
fleygt fram á sviði efnahags-
má!a.
Það er alkunna, að fyrir
stríð var Rúmenía fyrst og
fremst landbúnaðarland og
auðugt að hráefnalindum,
sem mestmegnis voru í eigu
erlendra auðfélaga. Á árinu
1938 nam landbúnaðarfram-
leiðslan 54,9% af heildar-
framleiðslu landsins en iðnað-
ur aðeins 33,7%. Við land-
búnaðarstörf unnu þá 78%
af íbúum landsins en við iðn-
að ekki nema 7 af hundraði,
enda voru hráefnin flutt
yfir 2,5 milljón landseta.
Afrakstur á hverja 'dag-
sláttu var 15 sinnum minni
én í Þýzkalandi og meira að
segja þrisvar sinnum minni
en í Póllandi og tvisvar sinn-
um minni en í Búlgariu, sem
eru þó bæði lénaskipulags-
lönd á þeim tíma.
IJrelt þjóðskipulag og
vinnuaðferðir, svo og erlend-
ir auðhringar lagðist því allt
á eitt með að gera Rúmeníu
að helzta taglhnýtingnum í
atvinnuþróun Evrópu.
Á síðustu árunum fyrir
stríðið 1939—1945 og í stríð-
inu sjálfu er Rúmenía nánast
nýlenda Þjóðverja. Þeir réðu
þar lögum og lofum og arð-
rændu landið miskunnarJaust.
Þeim láði.-.t heldur ekki að
þakka fyrir sig áður en þeir
hurfu á brott. Þakklætið fólst
einkum í skemmdum á olíu-
lindum — framleiðslan
minnkaði um rúman þriðjung
eða 37%. Um 80 af hundraði
olíuhreinsunarstöðva voru ó-
starfhæfar. Vegakerfið var
meira og minna í rúst og
helmingur járnbrauta lands-
ins ekki lengur til. Það skorti
þess vegna ekki verkefnin
II jálniar Ólaf
Rúmenska
lýðveldið
mestmegnis óunnin úr landi.
1 þessu sambandi má skjóta
því inn, að árið 1931 var um
80 %■ af þvi fjarmagni, sem
rann til atvinnuveganna í
eigu útlendmga. Það er hærri
hundraðstala en í nokkru
öðru landi þar í grenndinni.
' Arðurinn var einnig álitleg-
ur eða yfir 5.500 milljónir
' l.ea það árið.
. Það er augrjóst hvílíkur
dragbítur þetta ástand var á
alla atvinnuþróun í landinu.
Sem dæmi má nefna að að-
eins tæpur fjórðungur lands-
manra hafði rafmagn. Rúm-
: enía- var í þessum efnum lak-
' ast sett allra landa í álf-
unni. Má'mframleiðsian var
:m;ðuð við höfðatölu mörgum
sinnum minni en á Spáni,
sem var og er einna skemmst
1 á veg kominn í iðnaðarfram-
leiðs’u. Þá má geta þejs, að
á þessum árum urðu rúm-
' -enskir að flytja inn rúmlega
' 95 % af öllum vélakosti sín-
! um. Ástandið í landbúnaðin-
'• um var heldur ekki densilegt.
i Þar ríkti lénsskipulagið í al-
• mætti sínu. Samkvæmt skýrsl-
\ um árið 1930 réðu 25.000
landeigendur eða kúlakkar
15 ára
þegar ósköpunum , linnti og
hafizt var handa að nýju „að
reisa úr rústum og byggja á
ný.“
Nú var hafður annar hátt-
ur á. Hið vísindalega hag-
kerfi sósíalismans skyldi
verða Rúmenum leiðarljós í
framtíðinni. Enn skulu nokkr-
ar tölur taldar. Á árunum
1928—1938 óx iðnaðarfram-
leiðslan 1,4 sinnum en á
tímabilinu 1948—1958 4,6
sinnum. Árleg aukning var á
fyrra tímabilinu 3,5% en
hinu síðara 16,5 af hundraði.
Þennan mun þakka rúmensk-
ir fyrst og fremst sósíalisk-
um framleiðsluháttum. Land-
ið hefur breyzt úr landbúnað-
arlandi í iðnaðar- og land-
búnaðarland. Árið 1938 stund-
uðu aðeins 7% íbúa iðnað en
nú 14%. Þá hafa og vélar
verið teknar í þjónustu land-
búnaðarins i ríkum mæli. Ár-
ið 1938 voru aðeins tæpl.
5000 dráttarvélar í landinu
en eru nú 45.000. Áburðar-
notkunin hefur aukist úr
11.880 . smálestum 1938 í
154.000 smálestir 1957 og
1960 er gert ráð fyrir að á-
burðarframleiðslan verði orð-
Búkarest, höfuðborg Rúmeníu átti 500 ára afmæli í haust.
Fyrirætlanir um endurbyggingu stórra borgarhluta settu svip
á afmælishátíðahöldin. Ákveðið hefur verið að gerbreyta skipu-
lagi miðborgarinnar umhverfis konungshöllina fyrrverandi,
sem sést framarlega á miðri stærri myndini. Hin myndin er
tekin af líkani af sama'hverfi eins og það á að verða. í s+að
óskipulegra smáhúsa við þröngar götur koma stór sambýíis-
hús og opinberar byggingar við stór torg og skrúðgarða.
in 625.000 smálestir. Bændur
hafa sannfærst um, hve
miklu hagkvæmara er að
beita vélum við jarðyrkjuna
og hafa nú um 70% þeirra
tekið upp samyrkjubúskap
eða félagsbúskap í einhverju
formi.
Heildarframleiðsla Rúmena
er nú tvöfallt meiri en fyrir
stríð. Lífskjör almennings
hafa breytzt úr öreign í
bjargálnir og fara stöðugt
batnandi. Kaup iðnverka-
manna hefur t.d. vaxið um
30% cíðan 1955.
Verðmæti landbúnaðaraf-
urða, sem bændur seldu rik-
inu óx um 2200 millj. lea
frá 1955 til 1958. Þá hafa
framlög til félags og menn-
ingarmála hækkað úr 6800
millj. lea 1955 í 11.300 millj.
lea 1958. Þrátt fyrir þessi
auknu framlög hefur verið
unnt að lækka skatta og
verð á neyzluvörum allveru-
lega vegna aukinnar fram-
leiðslu. Talið er að iðnaðar-
framleiðsla þeirra ríkja sem
búa við auðvald-skipulag
hafi aukizt um 63% frá
1948—1957, en framleiðslu-
aukning Rúmena á iðnaðar-
varningi liefur meira en fjór-
faldast á sama tíma.
I einstökum greinum má
benda á, að kolaframleiðs'an
hefur tæplega þrefaldast á
ofangreindu tímabili í Rúm-
eníu. Olíuframleiðslan í heim-
inum hefur aukizt um 79 af
hundraði á tímabilinu 1948—
1957 og eru þá Ráðstjórnar-
ríkin ekki talin með. Á sama
tíma óx olíuframleiðsla Rúm-
ena um 169,4%. I því sam-
bandi skal þess getið að nú
hafa rúmenskir tekið algjör-
lega fyrir útflutning á óunn-
inni olíu. Þeir fullvinna alla
sína olíu. En áður fyrr var
meginhluti olíunnar fluttur
út óunninn.
Þá hefur járn- og stálfram-
leiðslan aukizt mun meira í
Rúmeníu en í auðvaldslönd-
unum. Á fyrrnefndu tímabili
óx heimsframleiðslan á hrá-
járni um 70,5 af hundraði en
hjá rúmenskum um 268,8%
og istálframleiðslan um 72,3
af hundraði á móti 144,7% í
Rúmeníu. Hafa Rúmenar nú
farið fram úr Norðmönnum í
hrájámsframleiðslu.
Þá hefur fjölgun starfs-
manna í iðnaðinum og alls
kyns aukin félagsleg- og
menningarleg starfsemi, auk-
ið mjög þörfina á húsnæði,
þeir byggja ein reiðinnar ó-
sköp. Það hefur og leitt til
þe s að sementsframleiðslan
varð árið 1957 meiri en gró-
inna sementsframleiðslulanda
eins og Danmerkur, Austur-
ríkis og Sviss.
Sömu sögu er að segja í
landbúnaðinum. Framleiðsla
hinna ým u korntegunda hef-
ur margfaldast miðað við ár-
in fyrir styrjöldina. I Argen-
tínu var t ■!. meða'ársfram-
leiðslan á maís á árunum
1934—1938 94,5% meiri en
í Rúmeníu en á árunum. 1955
og 1956 var framleiðsla Rúm-
ena orðin 48% meiri en Arg-
entínumanna á sömu árum.
Sykurframle'ðslan hefur rúm-
lega fjórfaldast síðan fyrir
stríð. Þjóðir ein: og Svíar,
Belgar og Danir, sem fram-
leiddu fyrir stríð þetta 4 til
fimm sinnum meiri sykur en
Rúmenar eru nú aðeins með
frá 9—38% meiri heildar-
framleiðslu. Þá hefur kart-
öfluræktunin tvöfaldast cg
er nú meiri að magni en
framleiðsla Svía og Dana. Á
næstu árum gera rúmenskir
ráð fyrir að ársframleiðsla
þeirra á hveiti nemi 5,5
miiljónum smálesta og 8 til
9 milljón smálestum af maís
en á árunum 1953—1959 var
ársmagn þessara kornteg-
'unda 3 milljón smálestir
hveiti og 4,8 milljón smá-
lestir af maí -.
Þjóðartekjur Rúmena hafa
vaxið á árunum 1950—1959
tvisvar til þrisvar sinnum
meira en þjóðartekjur auð-
va’dslandanna.
Ekki má heldur gleymast
að geta þess, að allri mennt-
un hefur mjög fleygt fram
í Rúmeníu. Baráttan við ó-
læsið hefur orðið mjög árang-
ursrík og einnig hefur önn-
ur menntun vaxið. Á árunum
1956—1957 stunduðu 46
manns af hverjum 10.000
nám v'ð æðri mennta tofnan-
ir en það er fvllilega sam-
bærilegt og ve1 það við auð-
valdslönd Vestur-Evrónu. Ár-
in 1953—1954 sturduðu 27
af hverjum 10 þús. íbúum
nám við æðri menntastofnan-
ir á BretLandi, 24 í Vestur-
Þýzkaiand’, 37 á Frakklandi
og 33 á ítalíu.
Heilsugæzlan hefur tekið
slíkum framförum, að dánar-
ta’a lækkaði úr 19,1 af þús-
undi 1938 í 8,7 af þúsundi
1958. Mörg ríki Ve tur-Evr-
ópu liafa nú hærri dánartölu-
prcsentu en Rúmenía.
Þannig mætti áfram telja á
öllum sviðum þjóðlífs'ns,
vaxandi framleiðs’.á og Vél-
megun.
Hamingjuóskir til handa
þessu unga og blóm’ega lýð-
veldi fyígja. þessum línum.