Þjóðviljinn - 18.03.1960, Side 6

(V) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 18. marz 1960

imtarnuTTTT^r
«IW|I
(blÓSVIUINN
Útgefandi: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn. —
RitstJórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Big-
urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjörn,
afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Bími
17-500 (5 línut). — Áskriftarverð kr. 35 á mán. — Lausasöluv. kr. 2.
Prentsmiöja ÞJóðviíjans.
Velkomnir til þings
txr
1 þing Sósíalistaflokksins hefst í dag. Eftir
að síðasta þing var haldið fyrir rúmum
tveimur árum hafa miklar og örlagaríkar breyt-
ingar orðið í íslenzku þjóðlífi. Alþýðubandalag-
ið hefur fengið framgengt því stórvirki, sem
jafnan mun geymast í íslandssögrmni, að stækka
landhelgina í 12 rnílur. Vinstristjórnin fór frá
eftir að Framsóknarflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn höfðu brugðizt stefnu hennar í efnahags-
málum og vakið upp nýja verðbólguþróun.
Tvennar kosningar hafa farið fram, þar sem
Alþýðubandalagið náði góðum árangri í þeim
síðari. Gerð hefur verið mikilvæg breyting á
stjórnarskránni sem tryggir aukið jafnrétti og
færir alþýðu manna nýja möguleika til að hafa
áhrif á landsmálin. Ein stórárásin af annarri hef-
ur verið gerð á lífskjör verkafólks óg réttindi
verkalýðsfélaganna, fyrst með kaupránslögunum
í ársbyrjun 1959 og síðan með gengislækkunar-
lögunum nú og allri þeirri harðstjórn peninga-
valdsins sem þeim á að fylgja.
nrt
fjað eru því mörg .verkefni sem flokksþingið
* þarf að fjalla um; því ber að meta störf og
stefnu flokksins á síðustu árum, það sem hann
hefur afrekað og hitt sem honum hefur mistek-
izt. Og því ber að leggja á ráðin um það hvernig
snúizt skuli við einhverri harðsvíruðustu árás
sem nokkru sinni hefur verið gerð á alþýðu
manna svo að unnt verði að hnekkja henni.
uo
Íkvarðanir flokksþingsins vei'ða mjög mikil-
^ vægar fyrir alla stjórnmálaþróun á íslandi
á næstunni. Gengislækkunarlögin og það kerfi
sem fylgir þeim er harðvítug tilraun til að snúa
hjóli þróunarinnar við, hverfa áratugi aftur í
tímann. Með því er verið að reyna að taka upp
algert gróðaskipulag á íslandi, óheftan kapí-
talisma á sama tíma og hnignun hans verður
æ augljósari í löndunum umhverfis okkur. Ætl-
unin er að tengja ísland örlögum afturhalds-
sömustu auðvaldsríkja, binda þjóðina við kreppu-
kerfi þeirra og gera erlendu auðvaldi kleift að
hefja stórfellda fjárfestingu á íslandi þótt það
kynni að svipta íslendinga efnahagslegu sjálf-
stæði um langa framtíð. Þessum fyrirætlunum
verður aðeins hrundið af verkalýðshreyfingunni (
og stjórnmálasamtökum hennar, Sósíalista-
flokknum og Alþýðubandalaginu. Og flokks-
þingið þarf að leggja á ráðin um það hvernig
það verði bezt gert, með því að efla Sósíalista-
flokkinn sem mest og gera samfylkingarsamtök
hans æ sterkari og víðfeðmari.
II
;ps
það mun verða fylgzt vel með þessu flokksþingi
og ákvörðunum þess, bæði af vinum og and-
stæðingum. Á þingfulltrúum hvílir mikil ábyrgð,
en íslenzkir sósíalistar hafa sýnt það á undan-
förnum áratugum að þeir kunna að ráða fram
úr erfiðum vandamálum í þágu íslenzkrar al-
þýðu, marka rétta stefnu og sameinast um hana
í órofa heild. Þjóðviljinn árnar þingfulltrúum
allra heilla í starfi. —• m.
Þriggjo króna jborskverð Jbarf
til að afkoman versni ekki
Þann ■ 18. . febrúar í fyrra-
vetur kom til Siglufjarðar
eitt af þeim tólf skipum, serr
smíðuð voru á vegum Islend-
inga í Austur-Þýzkalandi.
Skip þetta ber nafnið Mar-
grét og hóf veiðar 1. marz
sl- ár. Þann 3. marz sl. hitti
fréttaritari Þjóðviljahs á
Siglufirði framkvæmdastjóra
útgerðarinnar, Árna Friðjóns-
son, að máli, og lagði fyrir
hann nokkrar spurningar um
rekstur skipsins.
—- Hefur Márgrét stundað
togveiðar emgöngu ?
— Húp hefur verið á tog-
veiðum ca. mánuð. 1
haust var hún í síldarflutn-
ingum til Þýzkalands um
það bil hálfan annan rnánuð,
flutti út ísaða Suðuriands-
síld. Og nálægt því mánað-
artími hefur farið í frátafir
vegna viðgerða og endurbóta
á skipinu.
— Hafa orðið alvarlegar
bilanir á skipinu ?
— Já, það hafa orðið ta’s-
verðar bilanir. Smíðagallar
liafa komið í ljós. Það hefur
þurft að . breyta ýmsu og
gera við, bæði ofan þilja og
neðan. Mestu endurbótina
þurfti þó að gera á lestinni
Það hefur verið farið fram
á, að skipasmíðastöðin greidli
bætur vegna smíðagallanna,
en því máli er ekki ráðið til
lykta enn.
—- Telur þú, - að „viðreisn-
in“ muni bæta hag skipa á
boro við Margréti ?
unum. Þá hækkar vitanlega
olía, veiðarfæri og aðtar'er-
lendar rekstrarvörur. Á móti
kemur svo væntanlega- veru-
leg hækkun á fiskverði, en
ekki er enn vitað, hvað það
Togskipið Margré*t.
— Um það er ekkert hægt
að fullyrða ennþá- E-rlendar
skuldir vegna kaupanna á
skipinu hækka úr ca. sjö
miúj. kr. upp í ca. 10 millj.
Þar af leiðir, að hærri upp-
hæðir en áður þarf til
greiðslu á vöxtum og afborg-
verður. Fljótt á litið virð'st
mér þó, að 3 kr. pr. kg. af
þorski og tilsvarandi hækkun
á öðrum fisktegundum sé
það verð, sem þarf, ef af-
koman á ekki að verða iakari
en áður-
— Hvernig hefur gengið
iiiiiiiiiimmiiiiiiimiimiiimimíimmmiiiiuimiiiimiHimiiiiimuMiiiimimiiimniiiiiiiiimiiiiiimiiimiiiimmmimi
111 tíðindi hafa gerzt á Is-
landi síðustu vikur. Stjórn
tveggja íhaldssömustu flokka
landsins hefur verið mynduð,
og eiít fyrsta verk þessarar
stjórnar varð að vonum stór-
felld árás á bændur og verka-
menn í landinu, svo og á vel-
flestan atvinnurekstur og
verzlunarfyrirtæki. Vandfund-
inn mun sá heilbrgður at-
vinnurgkstur, sem hag hafi
af ,,viðreisninni“, eins og
st.iór-nin sjálf kallar ráðstaf-
anir sínar. Eg ætla ekki að
taka mér fvrir hendur að lýsa
þeim áhrifum. sem mér virðist
aðgerðír stjórnrrinnar muni
hafa á allt efnahags'íf og af-
komu þ.ióðarinar, en hitt er ó-
hætt að fullyrða að þau muni
verða geigvænleg.
Samvinnuhreyfmgi
mæli að ræða, sem auk þess
að gera kaupfélögunum erfitt
fyrir um öflun rekstrarfjár,
gengur harlcalega á rétt
manna til að fela ákveðnum
aðilum að ávaxta fé sitt, og
um leið styðja ákveðið mál-
efni.
Þetta er svo sem ekkert
Eitt er þó þn.ð ntriði sem
ég get ekki látið hiá líða að
minnast á, en það er hve m.iög
er þrengt að samvinnufyrir-
tækjum. I flestum tilfellum er
hér að vísu um sömu þreng-
ingar að ræða og gagnvart
öðrum fyrirtækium, en taka
helmings þess fiár, sem bæt-
ist í innlánsdeildir kaupfé-
laganna, er hinsvegar frekleg
árás sem beint er að sam-
vinnufvrirtækjum einum. Inn-
lánsdeildirnar eru ekki neinar
veniulegar innlánsst.ofnan>r,
heldur rekstrarlán til kaunfé-
laganna í ákveðnu formi. Auk
þess er hér um að ræða fjár-
magn, sem hingað til hefur
alls ekki ver’ð leyfilegt að.
flyt.ja burt af félagssvæði við-
komandi kaupfélags, til notk-
unar eða geymslu annarsstað-
ar Hér er því um algert ný-
irmaður fræðsludeildar S.I.S.
Honum var þar treyst til að
hafa umsjón með uppfræðslu
starfsmanna og væntanlegs
forustuliðs samvinnufélaga á
Islandi. Þessi maður tryggði
sér setu á alþingi síðastliðið
hausf með því meðal annars
að endurtaka framboðsfund
eftir framboðsfund, sömu ó-
sannindin um afkomu útflutn-
ingssjóðs’ og ríkissjóðs og
með því að lofa að gera sitt
til að stöðva verðbólguna og
snúa siðan þróuninni í þeim
málum við.
Og eignaðist nú. ekki sam-
vinnuhreyfingin ötulan bar-
áttumann á þingi þar sem
Benedikt var? Nei, síður en
svo. Benedikt hefur stútt á-
rás ríkisstjórnarinnar af al-
efli, Þannig brást hann við
því trausti, sem íslenzkir sam-
vinnumenn hafa sýnt honum
á undanförnum árum.
Effsr Jenna R. Ólafsson, Sfy
meira en búast mátti við af
núverandl stjórnarflokkum,
en hinsvegar er rétt að at-
huga málið með tilliti til ein-
stakra manna innan stjórnar-
flokkanna og samvinnuhreyf-
ingarinnar.
Þess er skemmst að minnast
er Benedikt Gröndal var yf-
Vilhjálmur Þór heitir- mað-
ur. Hann hefur á undanförn-
um árum verið sá, sem einna
hæst hefur borið í íslenzku
samvinnustarfi. Hann hefur
verið kaupfélagsstjóri eins
öflugasta kaupfélags landsins,
KEA á Akureyri. Hann hef-
ur verið framkvæmdastjóri'