Þjóðviljinn - 17.07.1960, Qupperneq 3

Sunnudagiir 17. júli 1960 — ÞJÖÐVILJINN — (3
Athugulir ménn, lœröir sem leikir, hafa um árabil
orðið að horfa upp á fuxðulegt og stórhneykslanlegt
ástand í byggingarmálum bœjarins* Mönnum með sama
og engin fjárráð liefur verið att út í aö byggja eigin
íbúðir, og verið veitt til þess smánarlán. Fólk hefur ekki
getað annað — getuleysi bœjaryfirvaldanna og okur-
leiga húseigenda hefur rekið fólk út í margra ára fjár-
festingu og þrœldóm. íhaldið í bœnum hefur mjög veg-
samað þessa þróun, sem er í einu orði glœpsamleg
Ýmis fag- og tœknimenntaðir menn hafa verið und-
arlega hljóðir í sambandi við þessi mál, en nú virðist
sem á mörgum sviðum sé að vakna áhugi ungra, mennt-
aðra manna að reyna aö koma einhverju viti í þessi mál.
Eins og skýrt hefur verið frá
í . fréttum þá hefur undanfar-
ið dvalið *hér á landi banda-
rískur byggingasérfræðingur
og mun hann dvelja hér í
hálft ár enn. Hann hefur haft
samstarf við ýmsa aðila og nú
hefur verið gefið út nefndar-
álit hans, og nokkurra tækni-
menntaðra íslendinga sem
hafa starfað með honum, um
lækkun húsnæðiskostnaðar. í
þessu nefndaráliti koma fram
ýmsar athyglisverðar stað-
reyndir sem hér verða gerð,
skil að nokkru.
• Húsnœðiskostnaður
mjög hár
í fyrstu segir m. a. að al-
mennt muni vera viðurkennt
að húsnæðiskostnaður sé
mjög liár, en ekki hafi verið
athugað hvort hér sé um slíkt
vandamál að ræða að ákveðið
áták sé nauðsynlegt til úrbóta.
• Nokkrar staðreyndir
Við íslendingar verjum
nærri helmingi meira af þjóð-
arframleiðslu okkar til íbúða-
Við verjum t. d. tæplega tvisv-
ar sinnum meira en Svíar í
þessu skyni, en fáum aðeins
örfáum ibúðum fleira fyrir
hverja þúsund íbúa.
Meðalíbúð hér kostar um það
bil fimmföld meðalárslaun
(m:ðað við byggingarkostnað
fyrir ,,viðreisn“), sem er helm-
ingi meira en í Kanada, Banda-
ríkjunuum og Bretlandi.
inberum afskiptum af húsnæð- ’
ismálum og með stöðlun í bygg- j
ingariðnaðinum“.
Ekkert eitt atriði nægir til
að breyta gömlum venjum, en
að öllu samanlögðu má sýna
fram á verulegan sparnað og
að óreyndu verður ekki véfengt
að það sé hægt, ef að því
markmiði er stefnt með atorku.
• íbúðir stœrri hér og verr
nýttar en erlendis
Engin þjóð er eins rausnar-
leg með húsrými fyrir hvern
einstakling og við íslendingar.
Ástæður: Flestir leikmenn
skilja ekki undirstöðuatriði
hagkvæmrar nýtingar húsrým-
is. Skökk staðsetning á glugg-
um og dyrum, óhentugir gang-
ar, óhentug herbergjastærð eða
lögun, o. s. frv. Hér gefur að líta athyglisverða töflu. Á árunum 1931 til 1955
Oft ' má bæta við einu her- hefur mánaðarlegur húsnæðiskostnaður í Svíþjóð minnkað úr
bergi eða lækka byggingar- daglaunum niður í 5. Á sama tíma hefur mánaðarlegur hús-
kostnað um 10 af hundraði, eða nœðiskostnaðtIr hækkað úr 13 daglaunum í 14 hér á landi.
meir, ef úr slíkum annmörk jæhni og bættar byggingaraðferðir hér á landi geta
um er bætt og er arkitektinn ”, _ , ” .
manna líklegastur til þess. 1 ,ækkað husnæíkskostnaðinn ems og i Sviþjoð.
LÆKKUN HÚSNÆÐISKOSTNAÐAR
Þetta gefur fyllstu ástæðu
til svartsýni, en miðað við
reynslu annarra þjóða ættum
við að geta lækkað liúsnæðis-
kostnað okkar verulega og á-
lítur bandariski sérfræðingur-
inn Davison að þriðjungslækk-
un sé ekki óraunhæft markmið,
ef gerðar verði „endurbætur á
skipulagi íbúða, efnisnýtingu,
bygg'ngaraðferðum, byggingar-
• Húsnœðiskostnaðinn
er unnt að lœkka
Eins og áður var drepið á
kosta nýjar íbúðir í öðrum
löndum allt að helmingi minna
en hér á landi miðað við með-
alárslaun. í Svíþjóð hefur t. d.
mánaðarlegur húsnæðiskostnað-
Áir, miðað við laun, verið lækk-
aður um meira en helming á
25 árum (Sjá mynd). Á sama
hefur hann staðið í stað
Haraldur Ásgeirsson, verkfræðingur (til vinstri) og Steingrímur Hermannsson formaður Rann-
sóknarráðs ríkisins (til liægri) ræða við Robert L. Davison, byggingarsérfræðing.
hér eða jafnvel hækkað. Al-
mennt er viðurkennt að ekki
sé eðliiegt að verja meini en
einnar viku launum í húsnæðis-
kostnað á mánuðí.
• Hvað er til ráða?
Á þessum málum er engin
einföld lausn. Islendingar hafa
um margt ólíka aðstöðu; hér
er skortur á timbri og málmi
og veðurfar og jarðskjálfta-
hætta ve’.dur sérstökum erfið-
! •
jleikum. Fjöldi nýrra íbúða er
‘ ekki nægilegur til að beita
fjöldaframleiðslu á byggingar-
hlutum og auk þess eru hí-
býlahættir með öðru móti hér
en erlerndis. Vafasamt er að ný
efni muni í náinni framtíð
verða mikilvægur liður í lækk-
un byggingarkcstnaðar, en end-
urbæta má notkun byggingar-
efna og aðferða í þessu skyni,
án þess að rýra gæði íbúðanna.
Einnig er athugandi að nota
meira verksmiðjuframleidda
byggingarhluta, svo sem
veggja- og gólfhluta til sparn-
aðar. Leið til úrbóta gæti ver-
! ið svokölluð „Tilt up“ aðferð,
en þá eru notaðar súlur í stað
burðarveggja sem eru 10”x48”
og má geta til samanburðar að
að því að sérfróðir menn leiti
að nýjungum og endurbótum.
Hér á landi hefur engu fjár-
magni verið varið til skipu-
legra byggingarannsókna á
sama tíma og aðrar þjóðir hafa
Varið miklu fjármagni í því
skyni með ágætum árangri.
Davison fullyrðir að væri
fimm af hundraði af því fjár-
magiii sem íslenzk stjórnar-
vöM iána til íbúðabygginga
varið til rannsókna og til-
rauna og kynningar á niður-
stöðum þeirra og til almennr-
ar upplýsingaþjónustu mætti
lækka byggingarkostnað í ná-
inni framtíð um margfalt þessa
upphæð. Þá mætti byggja fleirí
íbúðir og betri fyrir það fjár-
magn, sem íslendingar verja
til íbúðabygginga. Slikar rann-
rannsóknir og tæknilega starf-
semi ætti að skipuleggja hjá
byggingarefnarannsóknum
Iðnaðard ríldar Atvinnudeildar
Háskólans í samvinnu við Hús-
næðismálastofnun ríkisins, Iðn-
aðarmálastofnun íslands, félög
arkitekta og verkfræðinga.
Bylting yfirvoiandi
Blöö ,,lýöræöisflokkanna“ svonefndu hafa stundum
ymprað á því aö hinn eiginlegi tilgangur meö dvöl banda-
rísks lierliös á íslandi sé sá, aö hlutast til um innan-
landsátök í stjórnmálum.
Alkunn afturganga á snærum
afturhaldgins í landinu, Jónas
Jónsson frá Hriflu, túlkar þetta
sjónarmið i nýrri blaðagrein. Tel-
ur hann hættuna af árás Rússa
ekki verulega, en því meiri af
íslenzkum bolsivíkum. Rökstuðn-
ingut- hans er sá, að „allir ís-
lendingar, þar með taldir komm-
ún'star, njóti vestræns frelsis í
skjóli við varnarliðið“. I-Iætturn_
ar, sem gamli maðurinn sýnir
samherjum sínum, eru ekkert
smáræði, m.a. að byltingarstjórn
ú’ íslandi kynni að hrekja Breta
úr 12 mílna landhelginni! Jónas
segir m.a.:
„En hin sérstaka nauðsyn fs-
lendinga að hafa hér nokkurt
varnarlið, meðan höfðingjar
Rússa ganga um sali þjóðanna
íkt og Þjóstólfur nieð reidda
öxi lá í því að flokkur bolsi-
vika í Reykjavík gat hvenær
sem var gert upphlaup og hrifs-
að í sínar hendur völd'n í land-
inu þar Sem lýðræðisflokkarnir
hafa alls enga lögregluvernd,
jafnvel ekki móti lítilf jörleg-
um óróaseggjum. Tilefni bjóðast
daglega ef bylting þykir æski-
leg. Einn daginn kaupskrúfa j
flug'manna. Annaii dag eru þern.
ur á nokkrum kaupskipum of
kauplágar. Þriðja dag'nn hefir,
stjórnin vanrækt að eíla vöru-'
skiptaverzlun Islendinga og'
járntjaldsþjóðanna. Bylting er
þá gerð í nafni réttlætis og al-
rnennra hagsmuna. Ný stjórn
tekur við vö dum og á við erf-
iðleika að stríða. Hún fylg'r
fordæmi Cúbumanna, leitar á
náðir Rússa og'. fær allskonar
stuðning. Fiskur er keyptur.
Bretar hrakSir úr 12 rr.i'Ina
landhelgi. Auðjöfrar tyftaðir'.
Bolsivikaflokkurinn stýrir vö.d-
unum með erlendu fulltingi. Síð
an kæmi ungverskt frelsi fyrir
borgarana og fjötrar Pasternaks
fyrir skáldin".
burðarveggir fjöibýlishússins
að Ljósheimum 8—12 hér í
Reykjavík mundu hafa orðið
90% styttri, ef þessi bygging-
araðferð hefði ver'ð notuð, og
nýtni gólfflatar aukizt veru-
lega.
Þessar aðferðir þarf að rann-
saka. Einnig væri þörf á að
rannsaka hugsanlegan sparnað
sem gæti verið fólginn í f jö’lda-
framleiðslu ibúðarhúsa og
hvernig megt skipuleggja sam-
vinnubyggingar og eigin vinnu
á hagkvæmasta hátt.
• Nauðsyn rannsókna og
upplýsingastarfsemi
Hér á landi eru arkitektar og
verkfræðingar, sem geta leyst
tæknileg vandamál til endur-
bóta á byggingarháttum og ,
, , , , , , , . *. Spain í dag: austan gola og
lækkunar a husnæðiskostnaði
og verður ríkisvaldið að stuðla bjartviðri. Hiti 10—14 stig.